Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Roma legionu (lat. legio, legionis, lego — yığmaq, toplamaq) — Qədim Roma ordusunun əsas taktiki və təşkilati vahidi. E.ə. VIII əsrə qədər — bütün Roma ordusunun adı. E.ə. IV əsrə qədər legion 4200 piyadadan (3 min ağır və 1200 yüngül) və 300 süvaridən təşkil olunurdu. Lakin onun sayı dəyişirdi. Legion, döyüşdə taktiki müstəqilliyi olmayan senturiyalardan, və hərəsində 30 süvari olan 10 turmadan ibarət idi. Legionun düzülüşü erkən çağlarında 8–12 sıradan ibarət falanqa kimi idi və silahlanması və təcrübəsindən asılı idi.
E.ə. IV əsrdən etibarən legion, silahların və döyüşün aparılmasının təkmilləşdirilməsi ilə əlaqədar müəyyən dəyişikliklərə uğrayır. Təşkilati baxımdan legion 10 manipula və 10 turmadan ibarət olur. Manipula ən aşağı döyüş vahidi idi. Legionun döyüş qaydası, cinahlarında süvarilər önündə isə yüngül silahlanmış piyadalar (velitlər) olan manipullar sırasından ibarət idi. Legion cəbhədən (frontal) bölünürdü ki, bu da manevr imkanını xeyli artırırdı. E.ə. III əsrin birinci yarısında, çoxsaylı müharibələr aparan Roma dövlətində, legion yenidən təşkil olunur. 10 manipula, 120 nəfərdən ( üçün 60) ibarət 30 manipula ilə əvəz olundu. Süvari tərkibi və təşkilatı dəyişmədi. Legionun döyüş qaydası hərəsində 10 manipul olan üç sıradan ibarət idi. Roma legionunun əsas üstünlüyü, onun bir neçə sıraya düzülməsindən və taktiki bölünmə imkanından irəli gəlirdi. Roma qoşunlarının taktiki bölünməsi xeyli manevr imkanları açırdı.
E.ə. II əsrdə, Roma yığma-milis ordusu daimi-peşəkar orduya çevrilir və yenə dəyişikliklərə uğrayır. Legionun cərgələrinin silahlanmasında olan fərqlərin aradan qalxması səbəbindən, legionun velitlərə və ağır silahlanmış (, , ) piyadalara bölünməsi ləğv edilir. Yüngül piyadalar da ləğv edilir, süvarilər isə ayrıca qoşun növü kimi legiondan ayrılır. İndi legiona hərəsində 3 manipula olan 10 koqorta daxil idi. Döyüş düzülüşü hərəsində 5 koqorta olan iki sıradan ibarət idi. Koqorta taktiki vahidə çevrilir. Legionun təşkili qəlizləşir, amma onun döyüşdə idarəolunması asanlaşır. Lakin manipulların birləşdirilməsi kəsişən ərazidə manevr imkanını azaldırdı. Legionun döyüş qaydasının taktiki dərinliyi qısaldılır. Velitlərin ləğv edilməsi döyüşün başlanması və ondan yayınma imkanlarını azaldırdı. Döyüşün yeganə forması çevik və qəti hucum olur. E.ə. I əsrdə Qay Yuli Sezar legionu yeni əsaslarla təşkil edir. İndi onun sayı 3000–4500 arasında tərəddüd edirdi. Legion 10 koqorta, , və ehtiyat qatarından ibarət idi. Legionun hərəkətində yardımçı qoşunlar, oxçular və yüngül sapan silahlılar, böyük rol oynamağa başlayırlar. Legionun döyüş qaydası iki-üç sıradan ibarət idi. II–I əsrlərdə romalı ordusu daimi olur, və müharibədən sonra legionlar buraxılmır. Legionun sayı 6100 piyada və 730 süvari, yardımçı qoşunları nəzərə almaqla 10 minə çatır. Respublika dövründə legiona tribunlar başçılıq edirdi (hər legiona 4–6, hər cərgəyə 2 tribun), imperiya dövründə isə leqatlar. Legionun öz sayları və adları vardı. Hər legionun dirəyin üstündə "gümüşdən qartal" olan nişanı vardı. Roma imperiyasının bölünməsi zamanı Şərqi Roma imperiyasında 70, Qərbi Roma imperiyasında isə 63 legion vardı.
Mənbə
- Советская военная энциклопедия Москва 1980 Военное издательство министерства обороны СССР T.4 səh.585–586
İstinadlar
- Маркс К., Енгельс Ф. Соч. Изд. 2-е. Т.14, с.20
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Roma legionu lat legio legionis lego yigmaq toplamaq Qedim Roma ordusunun esas taktiki ve teskilati vahidi E e VIII esre qeder butun Roma ordusunun adi E e IV esre qeder legion 4200 piyadadan 3 min agir ve 1200 yungul ve 300 suvariden teskil olunurdu Lakin onun sayi deyisirdi Legion doyusde taktiki musteqilliyi olmayan senturiyalardan ve heresinde 30 suvari olan 10 turmadan ibaret idi Legionun duzulusu erken caglarinda 8 12 siradan ibaret falanqa kimi idi ve silahlanmasi ve tecrubesinden asili idi Roma legionerleri rekonstruksiya Roma legionu E e IV esrden etibaren legion silahlarin ve doyusun aparilmasinin tekmillesdirilmesi ile elaqedar mueyyen deyisikliklere ugrayir Teskilati baximdan legion 10 manipula ve 10 turmadan ibaret olur Manipula en asagi doyus vahidi idi Legionun doyus qaydasi cinahlarinda suvariler onunde ise yungul silahlanmis piyadalar velitler olan manipullar sirasindan ibaret idi Legion cebheden frontal bolunurdu ki bu da manevr imkanini xeyli artirirdi E e III esrin birinci yarisinda coxsayli muharibeler aparan Roma dovletinde legion yeniden teskil olunur 10 manipula 120 neferden ucun 60 ibaret 30 manipula ile evez olundu Suvari terkibi ve teskilati deyismedi Legionun doyus qaydasi heresinde 10 manipul olan uc siradan ibaret idi Roma legionunun esas ustunluyu onun bir nece siraya duzulmesinden ve taktiki bolunme imkanindan ireli gelirdi Roma qosunlarinin taktiki bolunmesi xeyli manevr imkanlari acirdi E e II esrde Roma yigma milis ordusu daimi pesekar orduya cevrilir ve yene deyisikliklere ugrayir Legionun cergelerinin silahlanmasinda olan ferqlerin aradan qalxmasi sebebinden legionun velitlere ve agir silahlanmis piyadalara bolunmesi legv edilir Yungul piyadalar da legv edilir suvariler ise ayrica qosun novu kimi legiondan ayrilir Indi legiona heresinde 3 manipula olan 10 koqorta daxil idi Doyus duzulusu heresinde 5 koqorta olan iki siradan ibaret idi Koqorta taktiki vahide cevrilir Legionun teskili qelizlesir amma onun doyusde idareolunmasi asanlasir Lakin manipullarin birlesdirilmesi kesisen erazide manevr imkanini azaldirdi Legionun doyus qaydasinin taktiki derinliyi qisaldilir Velitlerin legv edilmesi doyusun baslanmasi ve ondan yayinma imkanlarini azaldirdi Doyusun yegane formasi cevik ve qeti hucum olur E e I esrde Qay Yuli Sezar legionu yeni esaslarla teskil edir Indi onun sayi 3000 4500 arasinda tereddud edirdi Legion 10 koqorta ve ehtiyat qatarindan ibaret idi Legionun hereketinde yardimci qosunlar oxcular ve yungul sapan silahlilar boyuk rol oynamaga baslayirlar Legionun doyus qaydasi iki uc siradan ibaret idi II I esrlerde romali ordusu daimi olur ve muharibeden sonra legionlar buraxilmir Legionun sayi 6100 piyada ve 730 suvari yardimci qosunlari nezere almaqla 10 mine catir Respublika dovrunde legiona tribunlar basciliq edirdi her legiona 4 6 her cergeye 2 tribun imperiya dovrunde ise leqatlar Legionun oz saylari ve adlari vardi Her legionun direyin ustunde gumusden qartal olan nisani vardi Roma imperiyasinin bolunmesi zamani Serqi Roma imperiyasinda 70 Qerbi Roma imperiyasinda ise 63 legion vardi MenbeSovetskaya voennaya enciklopediya Moskva 1980 Voennoe izdatelstvo ministerstva oborony SSSR T 4 seh 585 586IstinadlarMarks K Engels F Soch Izd 2 e T 14 s 20