Kəmərləyici dəmrov (lat. herpes zoster) ― şiddətli ağrı ilə dəridə birtərəfli herpetiform səpgilər ilə xarakterizə olunan viral xarakterli bir xəstəlikdir. Xəstəliyin törədicisi, herpesvirus ailəsinin varicella zoster virusudur ( Varicella zoster ), orqanizmlə ilk təmasda (çox vaxt gənc yaşda) tipik suçiçəyi xəstəliyinə səbəb olur.
Kəmərləyici dəmrov (herpes zoster) | |
---|---|
XBT-10 | B |
XBT-10-KM | B02, B02.9 |
XBT-9 | |
XBT-9-KM | 053 |
DiseasesDB | 29119 |
MedlinePlus | 000858 |
eMedicine | med/1007 |
MeSH | D006562 |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Suçiçəyi keçirmiş insanlarda virus neyronlarda gizli vəziyyətə keçir. Sonradan, həmin insanların 10-20%-də, əsasən yaşlılarda və zəifləmiş immun sistemi hallarında (daha çox stress nəticəsində), o, daha aktivləşə və kəmərləyici dəmrova səbəb ola bilər.
Terminologiya
Herpesvirus ailəsinin adı q.yun. ἕρπω "sürünmək"; bu söz bu qrupun bütün virusları üçün xarakterik olan infeksiyanın yavaş-yavaş cərəyan edən, təkrarlanan təbiətinə uyğundur. "Zoster" adı ζωστήρ sözündən gəlir (döş qəfəsinin aşağı hissəsini və qarın bölgələri qoruyan kəmər) - kəmər işarəsi ilə aydın şəkildə müəyyən edilmiş izlərin oxşarlığı ilə müəyyən edilir. Xəstəliyinin ingiliscə adı shingles "qayış" mənasını verən latın cingulum sözündən gəlir.
Əvvəllər xəstələnməmiş uşaqlar kəmərləyici dəmrov xəstələrlə təmasda olduqda, onlarda tipik suçiçəyi inkişaf edə bilər.
Patogenez
İnfeksiya herpes zoster və ya suçiçəyi ilə xəstə olan bir şəxsdən mümkündür. Virusun ötürülmə yolları hava-damcı, təmas və transplasental yollarla mümkündür. Virus neyrodermatotropdur, yəni sinir sisteminin hüceyrələrinə və dəri epitelinə təsir göstərə bilər. Əvvəlcə və ya suçiçəyi xəstəliyindən sonra virus dəri və selikli qişalar vasitəsilə, daha sonra qan dövranı və limfa sistemləri vasitəsilə onurğa beyninin fəqərəarası düyünlərinə və arxa köklərinə nüfuz edir və burada əlaqəli herpes simplex virusu kimi uzun müddət gizli qala bilir.
İnfeksiyanın aktivləşməsi bədənin immunoloji müqavimətinin azalması ilə baş verir. Xəstəliyin başlanğıcının əsas səbəbləri:
- immun sistemini zəiflədən dərmanlar qəbul etmək;
- xroniki stress və yorucu iş;
- soyuqdəymə;
- onkoloji xəstəliklər (limfogranulomatoz, bədxassəli şişlər);
- radiasiya terapiyasının nəticələri;
- orqanların və sümük iliyinin transplantasiyası.
Xəstəliyi yaradan amillər:
- 55 yaşdan yuxarı şəxslər;
- hamilə qadınlar;
- antibiotiklər, sitostatiklər, qlükokortikosteroidlərlə uzunmüddətli müalicədən sonra.
- şiddətli stress
Klinik şəkil
Proses sinir gövdələri, daha çox interkostal (qabırğalararası) və üçlü sinir boyunca lokallaşır; xarakterik xüsusiyyət səpgilərin birtərəfli olmasıdır. Əksər xəstələrdə səpgilər gövdə üzərində yerləşir. Dəri təzahürləri, adətən, gələcək səpgilərin yerində ümumi pozğunluq, atəş, yüngül qaşınma, nevroloji ağrılar ilə müşayiət olunur. Sonra çəhrayı ödemli ləkələr görünür, onların fonunda 3-4 gün ərzində eritematoz papül qrupları meydana gəlir, sürətlə şəffaf veziküllərə çevrilir; limfa düyünlərində artım və ağrının artması hiss olunur. 6-8 gündən sonra veziküllər quruyur, sarı-qəhvəyi qabıqlar əmələ gətirir, sonra isə cüzi piqmentasiya buraxaraq düşür. Səpgilər yox olduqdan sonra müalicəsi çətin olan ağrı (postherpetik nevroloji) qala bilər.
Gün 1 | 2-ci gün | 5-ci gün | 6-cı gün |
---|---|---|---|
Virus müxtəlif xəstəliklərə səbəb ola bilər:
- Oftalmik herpes zoster - üçlü sinirin oftalmik şöbəsi təsirlənir, bu da buynuz qişanın zədələnməsi riski və postherpetik nevroloji təhlükə ilə əlaqələndirilir.
- Ramsey-Hunt sindromu - mimik əzələlərin birtərəfli üz periferik iflici və xarici eşitmə kanalında və ya orofarenksdə səpgilərlə. Qulaq kanalında şiddətli ağrı, sistematik başgicəllənmə və eşitmə itkisi də mümkündür.
- Motor herpes zoster, səpgidən təsirlənən dermatomlarla eyni səviyyədə miotomların səpgilərini ehtiva edən əzələ zəifliyidir.
Bəzi xəstələrdə hemiplejiyə səbəb olan onurğa beyni (herpetik mielit) və ya beyin arteriyalarının selektiv şəkildə tutulması müşahidə olunur. Günlərlə davam edən yuxusuzluq problemi yaranır.
Xəstəliyin gedişatı
Ağırlaşmayan herpes zoster 3-4 həftə, nadir hallarda 10 gündən az davam edir. Ağrı bəzən bir neçə ay davam edir. Ancaq nadir hallarda, xəstəlik təkcə qısa deyil, həm də praktiki olaraq ağrısız da keçə bilər.
Fəsadlar
Limfogranulematoz və ya limfoma olan xəstələrdə kəmərləyici dəmrovun daha ağır keçməsi ən böyük risk altındadır, onların təxminən 40% -ində dərinin bütün səthinə yayılmış bir səpgi ola bilər. Yayılmış dəri təzahürləri olan insanların 5-10% -ində viral pnevmoniya, meningoensefalit, hepatit və digər ağırlaşmalar inkişaf edir.
Kəmərləyici dəmrovun atipik formaları
- Abortiv - hiperemiya ocaqlarında papüllər görünür, qabarcıq səpgiləri əmələ gəlmir;
- Bubble (bullyous) - kənarları kəsikli böyük blisterlər şəklində səpgilər;
- Hemorragik - vesiküllər və blisterlər qanla dolur, qabıq bağlamaqla sağalır;
- Qanqrenoz (nekrotik) - çapıqlarda toxuma nekrozu ilə özünü göstərir. Çox vaxt yaşlılarda, mədə xorası və diabet olan xəstələrdə inkişaf edir.
- Yayılmış (ümumiləşdirilmiş) - hər iki tərəfdən bütün bədəndə lokallaşdırılmış vezikulyar təbiətli bir səpgi.
Diaqnostika
Bu xəstəliyin diaqnozu çətin deyil. Səhvlər yalnız xəstəliyin ilkin dövründə, intoksikasiya, atəş və kəskin ağrıların simptomları olduqda baş verə bilər. Bu hallarda səhvən angina pektorisi, plevrit, ağciyər infarktı, böyrək kolikası, kəskin appendisit və s. diaqnoz edilə bilər. Diaqnozun laboratoriya təsdiqi üçün mikroskopla və ya immunofluoresan metoddan istifadə etməklə virusun aşkarlanması və seroloji üsullardan istifadə edilir.
Virus bədəndə digər üsullarla da aşkar edilə bilər: birbaşa immunofluoressensiya, in situ hibridizasiya və PCR . PCR dəridə təzahür verməyən xəstəliyin formalarında, həmçinin visseral (daxili orqanlara zərər) hallarda tətbiq edilir. Səpgilərin olması halında, onların tərkibində olan mayenin öyrənilməsi üçün də PCR istifadə edilə bilər. Bəzi alimlərə görə müsbət PCR nəticəsi virusun yenidən aktivləşməsini sübut edir.
Müalicə
Kəmərləyici dəmrov hallarının çoxu müalicə edilmədən belə öz-özünə bitir. Bununla belə, effektiv müalicə mövcuddur, o, tez sağalmağa, ağrıları azaltmağa, ağırlaşmaların qarşısını almağa və ağırlaşmaların, ilk növbədə, postherpetik nevroloji ehtimalını azaltmağa yönəlmişdir.
Ağır olmayan hallar evdə müalicə olunur (ambulator). Gözlərə və beyinə ciddi ziyan vuran, yayılmış proses şübhəsi olan bütün insanlar üçün isə xəstəxanaya yerləşdirmə təyin olunur.
Antiviral preparatlar
Asiklovir, valasiklovir və famsiklovir müalicə üçün istifadə olunur. Valasiklovir asiklovirin metabolik prekursorudur və qaraciyər fermentlərinin təsiri ilə ona tamamilə çevrilir. Asiklovir molekulu viral DNT-yə inteqrasiya etmək qabiliyyətinə malikdir, beləliklə, onun replikasiyasını və virus hissəciklərinin çoxalmasını dayandırır. Famsiklovir bədəndə pensiklovirə çevrilir və eyni şəkildə hərəkət edir.
Bu dərmanların effektivliyi və təhlükəsizliyi çoxsaylı tədqiqatlarla sübut edilmişdir. Terapiya xəstəliyin ilk günündən 72 saat ərzində başladıqda, ağrının şiddətini azaltmağa, xəstəliyin müddətini və postherpetik nevroloji ehtimalını azaltmağa qadirdir. Famsiklovir və valasiklovir asiklovirə nisbətən daha rahat bir sovrulmaya malikdir, lakin onlar daha az öyrənilmiş və bir neçə dəfə bahadır.
Ağrı kəsicilər
Ağrıların kəsilməsi bu xəstəliyin müalicəsində əsas məqamlardan biridir. Bu terapiya normal nəfəs almağa, hərəkət etməyə və psixoloji narahatlığı azaltmağa imkan verir. ABŞ-da ağrıları azaltmaq üçün oksikodon kimi narkotik analgetiklərdən istifadə olunur.
Kortikosteroidlər
Kortikosteroid dərmanları iltihabı və qaşınmanı azaldır. Bəzi tədqiqatlar onların antiviral agentlərlə birlikdə xəstəliyin yüngül və orta ağır formalarının simptomlarını azaltmaq qabiliyyətini göstərmişdir.
Profilaktika
Xəstəliyin yaranmasına qarşı Zostavax kimi tanınan canlı peyvənd təklif edilmişdir.
İstinadlar
- Disease Ontology (ing.). 2016.
- Monarch Disease Ontology release 2018-06-29. 2018-06-29 2018.
- ВОЗ, 1998
- Douglas Harper. "shingles (n.)" (ingilis). Online Etymology Dictionary. 2018. 2018-05-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-05-17.
- "Опоясывающий лишай | #02-03/99 | «Лечащий врач» – профессиональное медицинское издание для врачей. Научные статьи". Журнал «Лечащий врач». İstifadə tarixi: 2023-02-13.
- Dworkin RH, Johnson RW, Breuer J, Gnann JW, Levin MJ, Backonja M, Betts RF, Gershon AA, Haanpaa ML, McKendrick MW, Nurmikko TJ, Oaklander AL, Oxman MN, Pavan-Langston D, Petersen KL, Rowbotham MC, Schmader KE, Stacey BR, Tyring SK, van Wijck AJ, Wallace MS, Wassilew SW, Whitley RJ. Recommendations for the management of herpes zoster // Clinical Infectious Diseases . 44 Suppl 1(ingilis). 2007. doi:10.1086/510206. ISSN 1537-6591. PMID 17143845.
- Huff JC, Bean B, Balfour HH Jr, Laskin OL, Connor JD, Corey L, Bryson YJ, McGuirt P. Therapy of herpes zoster with oral acyclovir // The American Journal of Medicine . 85 (2A)(ingilis). 1988. ISSN 0002-9343. PMID 3044099.
- Famciclovir, a new oral antiherpes drug: results of the first controlled clinical study demonstrating its efficacy and safety in the treatment of uncomplicated herpes zoster in immunocompetent patients // International Journal of Antimicrobial Agents . 4 (4)(ingilis). 1994. ISSN 0924-8579. PMID 18611615.
- Tyring S, Barbarash RA, Nahlik JE, Cunningham A, Marley J, Heng M, Jones T, Rea T, Boon R, Saltzman R. Famciclovir for the treatment of acute herpes zoster: effects on acute disease and postherpetic neuralgia. A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Collaborative Famciclovir Herpes Zoster Study Group // Annals of Internal Medicine . 123 (2)(ingilis). 1995. ISSN 0003-4819. PMID 7778840.
- Beutner KR, Friedman DJ, Forszpaniak C, Andersen PL, Wood MJ. Valaciclovir compared with acyclovir for improved therapy for herpes zoster in immunocompetent adults // Antimicrob Agents Chemother . 39 (7)(ingilis). 1995. ISSN 0066-4804. PMID 7492102.
- Dworkin RH, Barbano RL, Tyring SK, Betts RF, McDermott MP, Pennella-Vaughan J, Bennett GJ, Berber E, Gnann JW, Irvine C, Kamp C, Kieburtz K, Max MB, Schmader KE. A randomized, placebo-controlled trial of oxycodone and of gabapentin for acute pain in herpes zoster // Pain . 142 (3)(ingilis). 2009. doi:10.1016/j.pain.2008.12.022. ISSN 1872-6623. PMID 19195785.
- Whitley RJ, Weiss H, Gnann JW Jr, Tyring S, Mertz GJ, Pappas PG, Schleupner CJ, Hayden F, Wolf J, Soong SJ. Acyclovir with and without prednisone for the treatment of herpes zoster. A randomized, placebo-controlled trial. The National Institute of Allergy and Infectious Diseases Collaborative Antiviral Study Group // Annals of Internal Medicine . 125 (5)(ingilis). — 1996. sentyabr. ISSN 0003-4819. PMID 8702088.
- Wood MJ, Johnson RW, McKendrick MW, Taylor J, Mandal BK, Crooks J. A randomized trial of acyclovir for 7 days or 21 days with and without prednisolone for treatment of acute herpes zoster // The New England Journal of Medicine . 330 (13)(ingilis). 1994. ISSN 0028-4793. PMID 8114860.
- van Wijck AJ, Opstelten W, Moons KG, van Essen GA, Stolker RJ, Kalkman CJ, Verheij TJ. The PINE study of epidural steroids and local anaesthetics to prevent postherpetic neuralgia: a randomised controlled trial // Lancet . 367 (9506)(ingilis). 2006. ISSN 1474-547X. PMID 16427490.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kemerleyici demrov lat herpes zoster siddetli agri ile deride birterefli herpetiform sepgiler ile xarakterize olunan viral xarakterli bir xestelikdir Xesteliyin toredicisi herpesvirus ailesinin varicella zoster virusudur Varicella zoster orqanizmle ilk temasda cox vaxt genc yasda tipik suciceyi xesteliyine sebeb olur Kemerleyici demrov herpes zoster XBT 10 B02 XBT 10 KM B02 B02 9XBT 9 053XBT 9 KM 053DiseasesDB 29119MedlinePlus 000858eMedicine med 1007 derm 180 emerg 823 oph 257 ped 996MeSH D006562 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Suciceyi kecirmis insanlarda virus neyronlarda gizli veziyyete kecir Sonradan hemin insanlarin 10 20 de esasen yaslilarda ve zeiflemis immun sistemi hallarinda daha cox stress neticesinde o daha aktivlese ve kemerleyici demrova sebeb ola biler TerminologiyaHerpesvirus ailesinin adi q yun ἕrpw surunmek bu soz bu qrupun butun viruslari ucun xarakterik olan infeksiyanin yavas yavas cereyan eden tekrarlanan tebietine uygundur Zoster adi zwsthr sozunden gelir dos qefesinin asagi hissesini ve qarin bolgeleri qoruyan kemer kemer isaresi ile aydin sekilde mueyyen edilmis izlerin oxsarligi ile mueyyen edilir Xesteliyinin ingilisce adi shingles qayis menasini veren latin cingulum sozunden gelir Evveller xestelenmemis usaqlar kemerleyici demrov xestelerle temasda olduqda onlarda tipik suciceyi inkisaf ede biler PatogenezInfeksiya herpes zoster ve ya suciceyi ile xeste olan bir sexsden mumkundur Virusun oturulme yollari hava damci temas ve transplasental yollarla mumkundur Virus neyrodermatotropdur yeni sinir sisteminin huceyrelerine ve deri epiteline tesir gostere biler Evvelce ve ya suciceyi xesteliyinden sonra virus deri ve selikli qisalar vasitesile daha sonra qan dovrani ve limfa sistemleri vasitesile onurga beyninin feqerearasi duyunlerine ve arxa koklerine nufuz edir ve burada elaqeli herpes simplex virusu kimi uzun muddet gizli qala bilir Infeksiyanin aktivlesmesi bedenin immunoloji muqavimetinin azalmasi ile bas verir Xesteliyin baslangicinin esas sebebleri immun sistemini zeifleden dermanlar qebul etmek xroniki stress ve yorucu is soyuqdeyme onkoloji xestelikler limfogranulomatoz bedxasseli sisler radiasiya terapiyasinin neticeleri orqanlarin ve sumuk iliyinin transplantasiyasi Xesteliyi yaradan amiller 55 yasdan yuxari sexsler hamile qadinlar antibiotikler sitostatikler qlukokortikosteroidlerle uzunmuddetli mualiceden sonra siddetli stressKlinik sekilProses sinir govdeleri daha cox interkostal qabirgalararasi ve uclu sinir boyunca lokallasir xarakterik xususiyyet sepgilerin birterefli olmasidir Ekser xestelerde sepgiler govde uzerinde yerlesir Deri tezahurleri adeten gelecek sepgilerin yerinde umumi pozgunluq ates yungul qasinma nevroloji agrilar ile musayiet olunur Sonra cehrayi odemli lekeler gorunur onlarin fonunda 3 4 gun erzinde eritematoz papul qruplari meydana gelir suretle seffaf vezikullere cevrilir limfa duyunlerinde artim ve agrinin artmasi hiss olunur 6 8 gunden sonra vezikuller quruyur sari qehveyi qabiqlar emele getirir sonra ise cuzi piqmentasiya buraxaraq dusur Sepgiler yox olduqdan sonra mualicesi cetin olan agri postherpetik nevroloji qala biler Gorunen simptomlarda deyisiklik Gun 1 2 ci gun 5 ci gun 6 ci gun Virus muxtelif xesteliklere sebeb ola biler Oftalmik herpes zoster uclu sinirin oftalmik sobesi tesirlenir bu da buynuz qisanin zedelenmesi riski ve postherpetik nevroloji tehluke ile elaqelendirilir Ramsey Hunt sindromu mimik ezelelerin birterefli uz periferik iflici ve xarici esitme kanalinda ve ya orofarenksde sepgilerle Qulaq kanalinda siddetli agri sistematik basgicellenme ve esitme itkisi de mumkundur Motor herpes zoster sepgiden tesirlenen dermatomlarla eyni seviyyede miotomlarin sepgilerini ehtiva eden ezele zeifliyidir Bezi xestelerde hemiplejiye sebeb olan onurga beyni herpetik mielit ve ya beyin arteriyalarinin selektiv sekilde tutulmasi musahide olunur Gunlerle davam eden yuxusuzluq problemi yaranir Xesteliyin gedisati Agirlasmayan herpes zoster 3 4 hefte nadir hallarda 10 gunden az davam edir Agri bezen bir nece ay davam edir Ancaq nadir hallarda xestelik tekce qisa deyil hem de praktiki olaraq agrisiz da kece biler Fesadlar Limfogranulematoz ve ya limfoma olan xestelerde kemerleyici demrovun daha agir kecmesi en boyuk risk altindadir onlarin texminen 40 inde derinin butun sethine yayilmis bir sepgi ola biler Yayilmis deri tezahurleri olan insanlarin 5 10 inde viral pnevmoniya meningoensefalit hepatit ve diger agirlasmalar inkisaf edir Kemerleyici demrovun atipik formalari Abortiv hiperemiya ocaqlarinda papuller gorunur qabarciq sepgileri emele gelmir Bubble bullyous kenarlari kesikli boyuk blisterler seklinde sepgiler Hemorragik vesikuller ve blisterler qanla dolur qabiq baglamaqla sagalir Qanqrenoz nekrotik capiqlarda toxuma nekrozu ile ozunu gosterir Cox vaxt yaslilarda mede xorasi ve diabet olan xestelerde inkisaf edir Yayilmis umumilesdirilmis her iki terefden butun bedende lokallasdirilmis vezikulyar tebietli bir sepgi DiaqnostikaBu xesteliyin diaqnozu cetin deyil Sehvler yalniz xesteliyin ilkin dovrunde intoksikasiya ates ve keskin agrilarin simptomlari olduqda bas vere biler Bu hallarda sehven angina pektorisi plevrit agciyer infarkti boyrek kolikasi keskin appendisit ve s diaqnoz edile biler Diaqnozun laboratoriya tesdiqi ucun mikroskopla ve ya immunofluoresan metoddan istifade etmekle virusun askarlanmasi ve seroloji usullardan istifade edilir Virus bedende diger usullarla da askar edile biler birbasa immunofluoressensiya in situ hibridizasiya ve PCR PCR deride tezahur vermeyen xesteliyin formalarinda hemcinin visseral daxili orqanlara zerer hallarda tetbiq edilir Sepgilerin olmasi halinda onlarin terkibinde olan mayenin oyrenilmesi ucun de PCR istifade edile biler Bezi alimlere gore musbet PCR neticesi virusun yeniden aktivlesmesini subut edir MualiceKemerleyici demrov hallarinin coxu mualice edilmeden bele oz ozune bitir Bununla bele effektiv mualice movcuddur o tez sagalmaga agrilari azaltmaga agirlasmalarin qarsisini almaga ve agirlasmalarin ilk novbede postherpetik nevroloji ehtimalini azaltmaga yonelmisdir Agir olmayan hallar evde mualice olunur ambulator Gozlere ve beyine ciddi ziyan vuran yayilmis proses subhesi olan butun insanlar ucun ise xestexanaya yerlesdirme teyin olunur Antiviral preparatlar Asiklovir valasiklovir ve famsiklovir mualice ucun istifade olunur Valasiklovir asiklovirin metabolik prekursorudur ve qaraciyer fermentlerinin tesiri ile ona tamamile cevrilir Asiklovir molekulu viral DNT ye inteqrasiya etmek qabiliyyetine malikdir belelikle onun replikasiyasini ve virus hisseciklerinin coxalmasini dayandirir Famsiklovir bedende pensiklovire cevrilir ve eyni sekilde hereket edir Bu dermanlarin effektivliyi ve tehlukesizliyi coxsayli tedqiqatlarla subut edilmisdir Terapiya xesteliyin ilk gununden 72 saat erzinde basladiqda agrinin siddetini azaltmaga xesteliyin muddetini ve postherpetik nevroloji ehtimalini azaltmaga qadirdir Famsiklovir ve valasiklovir asiklovire nisbeten daha rahat bir sovrulmaya malikdir lakin onlar daha az oyrenilmis ve bir nece defe bahadir Agri kesiciler Agrilarin kesilmesi bu xesteliyin mualicesinde esas meqamlardan biridir Bu terapiya normal nefes almaga hereket etmeye ve psixoloji narahatligi azaltmaga imkan verir ABS da agrilari azaltmaq ucun oksikodon kimi narkotik analgetiklerden istifade olunur Kortikosteroidler Kortikosteroid dermanlari iltihabi ve qasinmani azaldir Bezi tedqiqatlar onlarin antiviral agentlerle birlikde xesteliyin yungul ve orta agir formalarinin simptomlarini azaltmaq qabiliyyetini gostermisdir ProfilaktikaXesteliyin yaranmasina qarsi Zostavax kimi taninan canli peyvend teklif edilmisdir IstinadlarDisease Ontology ing 2016 Monarch Disease Ontology release 2018 06 29 2018 06 29 2018 VOZ 1998 Douglas Harper shingles n ingilis Online Etymology Dictionary 2018 2018 05 18 tarixinde Istifade tarixi 2018 05 17 Opoyasyvayushij lishaj 02 03 99 Lechashij vrach professionalnoe medicinskoe izdanie dlya vrachej Nauchnye stati Zhurnal Lechashij vrach Istifade tarixi 2023 02 13 Dworkin RH Johnson RW Breuer J Gnann JW Levin MJ Backonja M Betts RF Gershon AA Haanpaa ML McKendrick MW Nurmikko TJ Oaklander AL Oxman MN Pavan Langston D Petersen KL Rowbotham MC Schmader KE Stacey BR Tyring SK van Wijck AJ Wallace MS Wassilew SW Whitley RJ Recommendations for the management of herpes zoster Clinical Infectious Diseases 44 Suppl 1 ingilis 2007 doi 10 1086 510206 ISSN 1537 6591 PMID 17143845 Huff JC Bean B Balfour HH Jr Laskin OL Connor JD Corey L Bryson YJ McGuirt P Therapy of herpes zoster with oral acyclovir The American Journal of Medicine 85 2A ingilis 1988 ISSN 0002 9343 PMID 3044099 Famciclovir a new oral antiherpes drug results of the first controlled clinical study demonstrating its efficacy and safety in the treatment of uncomplicated herpes zoster in immunocompetent patients International Journal of Antimicrobial Agents 4 4 ingilis 1994 ISSN 0924 8579 PMID 18611615 Tyring S Barbarash RA Nahlik JE Cunningham A Marley J Heng M Jones T Rea T Boon R Saltzman R Famciclovir for the treatment of acute herpes zoster effects on acute disease and postherpetic neuralgia A randomized double blind placebo controlled trial Collaborative Famciclovir Herpes Zoster Study Group Annals of Internal Medicine 123 2 ingilis 1995 ISSN 0003 4819 PMID 7778840 Beutner KR Friedman DJ Forszpaniak C Andersen PL Wood MJ Valaciclovir compared with acyclovir for improved therapy for herpes zoster in immunocompetent adults Antimicrob Agents Chemother 39 7 ingilis 1995 ISSN 0066 4804 PMID 7492102 Dworkin RH Barbano RL Tyring SK Betts RF McDermott MP Pennella Vaughan J Bennett GJ Berber E Gnann JW Irvine C Kamp C Kieburtz K Max MB Schmader KE A randomized placebo controlled trial of oxycodone and of gabapentin for acute pain in herpes zoster Pain 142 3 ingilis 2009 doi 10 1016 j pain 2008 12 022 ISSN 1872 6623 PMID 19195785 Whitley RJ Weiss H Gnann JW Jr Tyring S Mertz GJ Pappas PG Schleupner CJ Hayden F Wolf J Soong SJ Acyclovir with and without prednisone for the treatment of herpes zoster A randomized placebo controlled trial The National Institute of Allergy and Infectious Diseases Collaborative Antiviral Study Group Annals of Internal Medicine 125 5 ingilis 1996 sentyabr ISSN 0003 4819 PMID 8702088 Wood MJ Johnson RW McKendrick MW Taylor J Mandal BK Crooks J A randomized trial of acyclovir for 7 days or 21 days with and without prednisolone for treatment of acute herpes zoster The New England Journal of Medicine 330 13 ingilis 1994 ISSN 0028 4793 PMID 8114860 van Wijck AJ Opstelten W Moons KG van Essen GA Stolker RJ Kalkman CJ Verheij TJ The PINE study of epidural steroids and local anaesthetics to prevent postherpetic neuralgia a randomised controlled trial Lancet 367 9506 ingilis 2006 ISSN 1474 547X PMID 16427490