Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kristeros vətəndaş müharibəsi (isp. Guerra de los Cristeros) — hərbi konfilikt Meksika federal qüvvələri ilə Kristeros üsyançıları arasında 1926 ilə 1929-cu illərdə baş vermişdir. 1917-ci ildə qəbul edilən konsitutsiya kilsəyə ağır zərbə vurur. Kilsənin bütün hüquqlarının əlindən alınması, dini ritualların yerinə yetirilməsinə qadağa Kristeros vətəndaş müharibəsinin baş verməsinə səbəb olur.
Münaqişənin tarixi
1917-ci ildə qəbul edilən konsitutsiyasına görə kilsə bütün mülkiyyətdən məhrum edilir və mülkə sahib olmağa qadağa qoyulur. Monastrlar bağlanır, dini ritualların keçirilməsinə qadağa qoyulur. Dini aktlar yalnız qapalı və onlar üçün ayrılmış yerlərdə keçirilməsinə icazə verilir. Din xadimlərinin (keşişlərin) ictimai yerdə xaç gəzdirilməsinə qadağa qoyulur. 1926-cı ildə Plutarko Elias Kales din əlehinə kositutsiya proqramı qəbul edir. Fevral ayında onlarla xariçi vətəndaş olan kilsə xadimləri ölkədən cıxarılır. Hətta prezident bu qaydaları pozanlara qarşı cinayət məcəlləsinin tərtibi ilə müraciət edir. İyun ayında bununla bağlı qanunlar toplusu qəbul edilir. Bu qanuna görə xariçi kilsə xadimi ölkə ərazisində dini işlərlə məşqul olarsa O 500 peso və ya 15 gün həbs verilir. Kilsə xadimləri əgər dövlət əlehinə cıxarlarsa 6 il, konsitutsiya əlehinə fikirlərə görə isə 5il həbs verilirdi.
Münaqişənin başlaması
1926-ci ildə Meksika yepiskopları dini ritualları keçirmək istəyirdilər. Hökumət bunu din xadimlərinin dölətə qarşı cıxması kimi qiymətləndirilir. Bu qadağalar ölkədə Kristeros üsyanının baş verməsinə səbəb olur. Üsyançıların əsas liderləri Deqolyado, Viktoriano Romires və iki kilsə xadimi Aristeo Pedrosa və Xose Reyas Veqa idi. Əsas döyüşlərdə 5 kilsə xadimi iştirak edirdi. 13 fevral 1927-ci ildə Kristeros üsyançıları San Fransisko-del Rinkonda ərazisində ilk qalibiyyətlərini qazanır. Ardından San-Xuliani döyüşündə də qalibiyyət əldə edilir. 19 apreldə "Veqa ata" dəstəsi ilə birlikdə pul daşıyan vaqonlara hücun təşkil edir. Atışmada onun qardaşı ölür. Veqanın adamları vaqonlara benzin tökərək yandırırlar və nəticədə 51 nəfər mülki insan ölür. Bu kimi addımlar Kristeros hərəkətinə olan marağı azaldır. Yay aylarında hərəkat demək olar ki dayanır. Ancaq isp. El Catorce adı ilə məşhurlaşan Viktoriano Ramiresın dönəmində hərəkat getdikcə güclənir. Əfsanəyə görə o türmədən qacarkən onun ardınca gələn 14 silahlı gözətçini öldürür. Ramiresin dönəmində qadın briqadaları yaradılır. Onların vəzifəsi pul toplamaq, döyüşçülərə məlumat vermək və yaralılara tibbi yardım etməkdən ibarət idi. Bu briqadaların sayı 25.000 catırdı. 1929-cu ildə Kristerosun ümumi qüvvələrinin sayı 50.000-ə catırdı. Prezident Emilleo Portese konflikti həll etməyə cədh göstərir. ABŞ və Vatikanın sayəsində üsyançılar və hökumət arasında konflikt həll edilir. Kilsənin bütün hüquqları özünə qaytarılır. Ancaq kilsə yənədə dövlət mülkiyyəti olaraq qalırdı. Bu hər iki tərəfi qane edirdi. Bəziləri isə bunu qəbul etməyərək mübarizəni davam etqirirdi.
Nəticə
Müharibə 90.000 insanın həyatına son qoyur. Bulardan 56.882 nəfəri federal qüvvələrindən, 30.000 nəfəri isə Kristeros üsyançılarından idi. Dövlət bütün şərtləri qəbul edir. 500 Kristeros rəhbəri, 5000 nəfər üsyan iştirakçıları güllələnir. Bu zaman 1926-1937-ci illər ərzində 40 keşiş öldürülmüşdür. Losaro Kordenasın dövründə də bu təqiblər davam etdirilir. 1940-cı ildə katolik Manuel Avilo prezident seçilməsi ilə təqiblər tam dayanır. Münaqişə nəticəsində Vatikandan olan kilsə xadimlərinin sayı 4500-dən 334 nəfərə enir. 1937-ci ildə 17 ştatda bir dənə də olsun kilsə xadimi yox idi.
İstinadlar
- Van Hove B. Blood-Drenched Altars 2017-11-09 at the Wayback Machine Faith & Reason 1994
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kristeros vetendas muharibesi isp Guerra de los Cristeros herbi konfilikt Meksika federal quvveleri ile Kristeros usyancilari arasinda 1926 ile 1929 cu illerde bas vermisdir 1917 ci ilde qebul edilen konsitutsiya kilseye agir zerbe vurur Kilsenin butun huquqlarinin elinden alinmasi dini rituallarin yerine yetirilmesine qadaga Kristeros vetendas muharibesinin bas vermesine sebeb olur Munaqisenin tarixi1917 ci ilde qebul edilen konsitutsiyasina gore kilse butun mulkiyyetden mehrum edilir ve mulke sahib olmaga qadaga qoyulur Monastrlar baglanir dini rituallarin kecirilmesine qadaga qoyulur Dini aktlar yalniz qapali ve onlar ucun ayrilmis yerlerde kecirilmesine icaze verilir Din xadimlerinin kesislerin ictimai yerde xac gezdirilmesine qadaga qoyulur 1926 ci ilde Plutarko Elias Kales din elehine kositutsiya proqrami qebul edir Fevral ayinda onlarla xarici vetendas olan kilse xadimleri olkeden cixarilir Hetta prezident bu qaydalari pozanlara qarsi cinayet mecellesinin tertibi ile muraciet edir Iyun ayinda bununla bagli qanunlar toplusu qebul edilir Bu qanuna gore xarici kilse xadimi olke erazisinde dini islerle mesqul olarsa O 500 peso ve ya 15 gun hebs verilir Kilse xadimleri eger dovlet elehine cixarlarsa 6 il konsitutsiya elehine fikirlere gore ise 5il hebs verilirdi Munaqisenin baslamasi1926 ci ilde Meksika yepiskoplari dini rituallari kecirmek isteyirdiler Hokumet bunu din xadimlerinin dolete qarsi cixmasi kimi qiymetlendirilir Bu qadagalar olkede Kristeros usyaninin bas vermesine sebeb olur Usyancilarin esas liderleri Deqolyado Viktoriano Romires ve iki kilse xadimi Aristeo Pedrosa ve Xose Reyas Veqa idi Esas doyuslerde 5 kilse xadimi istirak edirdi 13 fevral 1927 ci ilde Kristeros usyancilari San Fransisko del Rinkonda erazisinde ilk qalibiyyetlerini qazanir Ardindan San Xuliani doyusunde de qalibiyyet elde edilir 19 aprelde Veqa ata destesi ile birlikde pul dasiyan vaqonlara hucun teskil edir Atismada onun qardasi olur Veqanin adamlari vaqonlara benzin tokerek yandirirlar ve neticede 51 nefer mulki insan olur Bu kimi addimlar Kristeros hereketine olan maragi azaldir Yay aylarinda herekat demek olar ki dayanir Ancaq isp El Catorce adi ile meshurlasan Viktoriano Ramiresin doneminde herekat getdikce guclenir Efsaneye gore o turmeden qacarken onun ardinca gelen 14 silahli gozetcini oldurur Ramiresin doneminde qadin briqadalari yaradilir Onlarin vezifesi pul toplamaq doyusculere melumat vermek ve yaralilara tibbi yardim etmekden ibaret idi Bu briqadalarin sayi 25 000 catirdi 1929 cu ilde Kristerosun umumi quvvelerinin sayi 50 000 e catirdi Prezident Emilleo Portese konflikti hell etmeye cedh gosterir ABS ve Vatikanin sayesinde usyancilar ve hokumet arasinda konflikt hell edilir Kilsenin butun huquqlari ozune qaytarilir Ancaq kilse yenede dovlet mulkiyyeti olaraq qalirdi Bu her iki terefi qane edirdi Bezileri ise bunu qebul etmeyerek mubarizeni davam etqirirdi NeticeMuharibe 90 000 insanin heyatina son qoyur Bulardan 56 882 neferi federal quvvelerinden 30 000 neferi ise Kristeros usyancilarindan idi Dovlet butun sertleri qebul edir 500 Kristeros rehberi 5000 nefer usyan istirakcilari gullelenir Bu zaman 1926 1937 ci iller erzinde 40 kesis oldurulmusdur Losaro Kordenasin dovrunde de bu teqibler davam etdirilir 1940 ci ilde katolik Manuel Avilo prezident secilmesi ile teqibler tam dayanir Munaqise neticesinde Vatikandan olan kilse xadimlerinin sayi 4500 den 334 nefere enir 1937 ci ilde 17 statda bir dene de olsun kilse xadimi yox idi IstinadlarVan Hove B Blood Drenched Altars 2017 11 09 at the Wayback Machine Faith amp Reason 1994