Kraudfandinq (ing. dilindən crowdfunding — kütləvi maliyyələşdirmə, crowd — "kütlə", funding — "maliyyələşdirmə") — hər hansı bir layihəni geniş kütlə tərəfindən maliyyə və ya digər vəsaitlərlə təmin etmə praktikasıdır. Maliyyə vəsaitlərinin toplanması müxtəlif məqsədlərə xidmət edə bilər — təbii fəlakətlərdən zərər çəkmiş insanlara kömək, siyasi kampaniyaların dəstəklənməsi, yeni başlayan şirkətlərin və kiçik müəssisələrin maliyyələşdirilməsi, cavan incəsənət nümayəndələrinə dəstək, cəmiyyətin azgəlirli təbəqəsinin tibbi xərclərin qarşılanması, sosial-ictimai layihələrə dəstək və s.
Kraudfandinqi həyata keçirmək üçün, əvvəlcə bir məqsəd göstərilməli sonra bu məqsədə çatmaq üçün lazımi miqdarda pul təyin olunmalı, bütün xərclərin hesablanması aparılmalı və kraudfandinq prosesinin gedişatı haqqında olan məlumat hər kəsə açıq olmalıdır.
Tarix
İnternet üzərindən keçirilən kraudfandinq, ilkin mərhələdə daha çox incəsənət və musiqi icmaları arasında məşhurluq qazandı. Musiqi sahəsində kütləvi maliyyələşmənin ilk diqqətəlayiq nümunəsi 1997-ci ildə oldu. İngiltərədən olan Marillion musiqi qrupunun fanatları, 1997-ci ildə Marillion qrupunun ABŞ turunu maliyyələşdirmək üçün internetdə təşkil etdikləri kampaniya nəticəsində $ 60 000 toplaya bilib. Bir müddət sonra, Marillion qrupu Anoraknophobia, Marbles və Happiness Is the Road kimi albomlarını yazmaq və təşviq etmək üçün artıq özü bu üsuldan istifadə etdi. Film sahəsində müstəqil yazıçı/rejissor Mark Tapio Kines 1997-ci ildə o dövrdə yarımçıq qalmış "Xarici Müxbirlər" filminin davamını maliyyələşdirmək üçün kraudfandinqdən istifadə etdi. Bunun üçün xüsusi veb-sayt yaratmış Mark Tapio Kines, filmini bitirmək üçün 1999-cu ilin əvvəlinə qədər, ən azı 25 fanatından $ 125 000 vəsait toplaya bildi.
2004-cü ildə, İngiltərənin Spanner Films şirkəti iqlim dəyişikliyi ilə bağlı "Axmaqlar əsri" adlanan filmin istehsalına başlamışdır. Frenni Armstronqun rəhbərlik etdiyi komanda, filmin istehsalı və tanıdılması üçün beş il ərzində (2004-cü ilin dekabrından 2009-cu ilədək) $ 1,000,000-dan daha çox pul yığmağı bacardı. Filmin çəkiliş heyətinin əmək haqqı çox az idi, lakin eyni zamanda heyət maaşdan əlavə kraudfandinq səhmləri adlanan qiymətli kağızlar da alırdı. Müqavilənin şərtlərinə görə, filmin yayımlandığı andan on il ərzində, kraudfandinqdə iştirak edən investorlara və çəkiliş heyəti üzvlərinə ildə bir dəfə royalti-dividendlər ödənilirdi.
1999-cu ildə Endi Uayt, İngiltərədəki freelancerlər üçün nəzərdə tutulmuş ticarət birliyini yaratmaq üçün 2000 podryatçılara müraciət edir. O, öz müraciətində ticarət birliyinin yaradılması üçün lazım olan £ 100 000 məbləğini toplamaq üçün hər bir podryatçıdan £ 50 dəyərində maliyyə bağışlanmasını xahiş edir. 5 günündən sonra artıq 2002 podryatçı pul köçürür və toplanılan məbləğə təşkilat yaradılır. Bu gün həmən təşkilatın üzvləri 14 mindən çox britaniyalıdır.
Hal-hazırda, kraudfandinqin dəstəyi ilə toplanılan məbləğlər xeyli artmışdır. 2012-ci ildə Double Fine Adventure və Wasteland 2 videooyun layihələri Kickstarter kraudfandinq saytı vasitəsilə hər biri $ 3 336 371 və $ 3 040 299 toplaya bilmişdir. Ümumi maliyyədə 87 mindən çox insan iştirak etmişdir.
Kraudfandinq konseptinin 2000-ci illərdən öncə istifadəsinə baxmayaraq, bu sözün ilk dəfə işlənməsi 2006-cı ilin Avqust ayında qeydə alınmışdır.
Dünyada kraudfandinqin maraqlı istifadələri
- 2000-ci ildən bəri kraudfandinq, Amerika Birləşmiş Ştatlarında siyasi məqsədlər üçün geniş istifadə olunan alətlərdən biridir. 2008-ci ildə, Barak Obama seçkiqabağı kampaniyasında "donorlardan" ümumilə $ 750 milyon toplamışdır. Bu məbləğin $ 600 milyonu www.barackobama.com saytının köməyi ilə 3 milyon insan tərəfindən bağışlanmışdır.
- 2013-cü ildə, TOR şəbəkəsində yüksək vəzifəli şəxslərin öldürülməsini maliyyələşdirmək üçün bir kraudfandinq platforması yaradılmışdır. Nisbətən yüksək məbləğlər ($ 75 000 dollardan bir qədər çox) yalnız Federal Ehtiyat Sisteminin rəhbəri Ben Bernanke və ABŞ prezidenti Barak Obamaya (müvafiq olaraq 124 və 40 ) qarşı toplanmışdır. Buna baxmayaraq, bu saytın saxta olmadığına dair heç bir zəmanət yox idi.
- 2014-cü ilin yayında Zak Braun adlı şəxs, Kickstarter adlı kraudfandinq platformasında kartof salatı hazırlamaq üçün $ 55 492 vəsait toplaya bilmişdir. Bu, kraudfandinq tarixində ən uğurlu komik layihələrdən biridir.
- "Xalqın Xidmətçisi" serialında prezident seçkiləri kampaniyası üçün pul toplayan baş qəhrəman, bunu məhz kraudfandinqin köməyi ilə edir. Serialın ikinci bölümü üçün hazırlıqlar gedəndə isə, "Kvartal-95" studiyasının inkişaf üzrə direktoru ikinci bölümün çəkilişləri üçün maliyyəni kraudfandinq vasitəsilə toplamağı təklif etmişdir. O zaman "Kvartal-95" studiyasının rəhbəri olmuş Vladimir Zelenski, bu təkliflə razılaşmamışdır.
Məşhur kraudfandinq platformaları
- — daha çox texnologiya və yaradıcılıq üzrə fokuslanan sahibkarlara yönələn bu platforma, kraudfandinq mövzusunun ən böyük adlarından biridir. 2019-cu ilə qədər bu platforma vasitəsilə ümumilikdə $ 4 milyard toplanılıb.
- — istifadəçiləri adətən texnoloji yeniliklər, yaradıcı işlər və icma layihələri üçün kampaniyalar yaradırlar. Kraudfandinq platforması, Kickstarter-ə bənzər şəkildə işləyir, lakin əsas fərqlərindən biri, "tam və ya heç nə" modelinin olmamasıdır.
- — sosial, siyasi və mədəni mövzulara yönəlmiş dünyanın ən böyük onlayn təşviqat platformasıdır.
- — YouTube, podkast və fəaliyyəti ilə məşğul olan insanlar arasında populyardır. Burada istifadəçilər Kickstarter, İndiegogo və Causes-dən fərqli olaraq maliyyəni müəyyən vaxt çərçivəsində deyil, davamlı olaraq qəbul edə bilirlər.
- — daha çox şəxsi layihələr üçün yönələn kraudfandinq platformasıdır. Burada istifadəçilər xeyriyyə işləri, tibbi məqsədlər, müxtəlif təbii fəlakətlərdən xəsarət almış insanlar və heyvanlar üçün maliyyə vəsaitlərini toplayırlar. 2017-ci ildə Las Vegas şəhərində baş vermiş hücum zamanı həlak olmuş şəxslərin ailələrinə kömək məqsədi GoFundMe platformasında kampaniya yaranmışdır. Kampaniya nəticəsində yalnız bu sayt vasitəsilə $ 11.8 milyon toplanmışdır.
- — istehlak markası qurucuları üçün yönəlmiş bu kraudfandinq platforması 196 startap üçün $ 260 milyon toplamağa kömək etmişdir. Platforma həm kapital, həm də kredit maliyyələşdirməsini təklif edir.
- — şəxsi kreditlər üçün $ 40 000 və biznes kreditləri üçün $ 300 000 qədər təmin edən bir platformadır. Banklara nisbətən, burada kredit şəklində verilən maliyyəni daha asan və rahat almaq mümkündür.
İstinadlar
- "Crowdfunding". 2022-09-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-01.
- "A Framework for Political Crowdfunding: Lessons From President Obama". 2022-01-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-01.
- "Meet The 'Assassination Market' Creator Who's Crowdfunding Murder With Bitcoins". 2014-03-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-01.
- "THIS IS WHAT A $55,000 KICKSTARTER POTATO SALAD PARTY LOOKS LIKE". 2022-03-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-01.
- "Это не шутка Комик Владимир Зеленский — главный украинский политик. Илья Жегулев рассказывает его биографию". 2022-09-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-01.
- "The 7 Best Crowdfunding Sites of 2019". 2022-08-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-01.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kraudfandinq ing dilinden crowdfunding kutlevi maliyyelesdirme crowd kutle funding maliyyelesdirme her hansi bir layiheni genis kutle terefinden maliyye ve ya diger vesaitlerle temin etme praktikasidir Maliyye vesaitlerinin toplanmasi muxtelif meqsedlere xidmet ede biler tebii felaketlerden zerer cekmis insanlara komek siyasi kampaniyalarin desteklenmesi yeni baslayan sirketlerin ve kicik muessiselerin maliyyelesdirilmesi cavan incesenet numayendelerine destek cemiyyetin azgelirli tebeqesinin tibbi xerclerin qarsilanmasi sosial ictimai layihelere destek ve s Kraudfandinqi heyata kecirmek ucun evvelce bir meqsed gosterilmeli sonra bu meqsede catmaq ucun lazimi miqdarda pul teyin olunmali butun xerclerin hesablanmasi aparilmali ve kraudfandinq prosesinin gedisati haqqinda olan melumat her kese aciq olmalidir TarixInternet uzerinden kecirilen kraudfandinq ilkin merhelede daha cox incesenet ve musiqi icmalari arasinda meshurluq qazandi Musiqi sahesinde kutlevi maliyyelesmenin ilk diqqetelayiq numunesi 1997 ci ilde oldu Ingiltereden olan Marillion musiqi qrupunun fanatlari 1997 ci ilde Marillion qrupunun ABS turunu maliyyelesdirmek ucun internetde teskil etdikleri kampaniya neticesinde 60 000 toplaya bilib Bir muddet sonra Marillion qrupu Anoraknophobia Marbles ve Happiness Is the Road kimi albomlarini yazmaq ve tesviq etmek ucun artiq ozu bu usuldan istifade etdi Film sahesinde musteqil yazici rejissor Mark Tapio Kines 1997 ci ilde o dovrde yarimciq qalmis Xarici Muxbirler filminin davamini maliyyelesdirmek ucun kraudfandinqden istifade etdi Bunun ucun xususi veb sayt yaratmis Mark Tapio Kines filmini bitirmek ucun 1999 cu ilin evveline qeder en azi 25 fanatindan 125 000 vesait toplaya bildi 2004 cu ilde Ingilterenin Spanner Films sirketi iqlim deyisikliyi ile bagli Axmaqlar esri adlanan filmin istehsalina baslamisdir Frenni Armstronqun rehberlik etdiyi komanda filmin istehsali ve tanidilmasi ucun bes il erzinde 2004 cu ilin dekabrindan 2009 cu iledek 1 000 000 dan daha cox pul yigmagi bacardi Filmin cekilis heyetinin emek haqqi cox az idi lakin eyni zamanda heyet maasdan elave kraudfandinq sehmleri adlanan qiymetli kagizlar da alirdi Muqavilenin sertlerine gore filmin yayimlandigi andan on il erzinde kraudfandinqde istirak eden investorlara ve cekilis heyeti uzvlerine ilde bir defe royalti dividendler odenilirdi 1999 cu ilde Endi Uayt Ingilteredeki freelancerler ucun nezerde tutulmus ticaret birliyini yaratmaq ucun 2000 podryatcilara muraciet edir O oz muracietinde ticaret birliyinin yaradilmasi ucun lazim olan 100 000 meblegini toplamaq ucun her bir podryatcidan 50 deyerinde maliyye bagislanmasini xahis edir 5 gununden sonra artiq 2002 podryatci pul kocurur ve toplanilan meblege teskilat yaradilir Bu gun hemen teskilatin uzvleri 14 minden cox britaniyalidir Hal hazirda kraudfandinqin desteyi ile toplanilan meblegler xeyli artmisdir 2012 ci ilde Double Fine Adventure ve Wasteland 2 videooyun layiheleri Kickstarter kraudfandinq sayti vasitesile her biri 3 336 371 ve 3 040 299 toplaya bilmisdir Umumi maliyyede 87 minden cox insan istirak etmisdir Kraudfandinq konseptinin 2000 ci illerden once istifadesine baxmayaraq bu sozun ilk defe islenmesi 2006 ci ilin Avqust ayinda qeyde alinmisdir Dunyada kraudfandinqin maraqli istifadeleri2000 ci ilden beri kraudfandinq Amerika Birlesmis Statlarinda siyasi meqsedler ucun genis istifade olunan aletlerden biridir 2008 ci ilde Barak Obama seckiqabagi kampaniyasinda donorlardan umumile 750 milyon toplamisdir Bu meblegin 600 milyonu www barackobama com saytinin komeyi ile 3 milyon insan terefinden bagislanmisdir 2013 cu ilde TOR sebekesinde yuksek vezifeli sexslerin oldurulmesini maliyyelesdirmek ucun bir kraudfandinq platformasi yaradilmisdir Nisbeten yuksek meblegler 75 000 dollardan bir qeder cox yalniz Federal Ehtiyat Sisteminin rehberi Ben Bernanke ve ABS prezidenti Barak Obamaya muvafiq olaraq 124 ve 40 qarsi toplanmisdir Buna baxmayaraq bu saytin saxta olmadigina dair hec bir zemanet yox idi 2014 cu ilin yayinda Zak Braun adli sexs Kickstarter adli kraudfandinq platformasinda kartof salati hazirlamaq ucun 55 492 vesait toplaya bilmisdir Bu kraudfandinq tarixinde en ugurlu komik layihelerden biridir Xalqin Xidmetcisi serialinda prezident seckileri kampaniyasi ucun pul toplayan bas qehreman bunu mehz kraudfandinqin komeyi ile edir Serialin ikinci bolumu ucun hazirliqlar gedende ise Kvartal 95 studiyasinin inkisaf uzre direktoru ikinci bolumun cekilisleri ucun maliyyeni kraudfandinq vasitesile toplamagi teklif etmisdir O zaman Kvartal 95 studiyasinin rehberi olmus Vladimir Zelenski bu teklifle razilasmamisdir Meshur kraudfandinq platformalari daha cox texnologiya ve yaradiciliq uzre fokuslanan sahibkarlara yonelen bu platforma kraudfandinq movzusunun en boyuk adlarindan biridir 2019 cu ile qeder bu platforma vasitesile umumilikde 4 milyard toplanilib istifadecileri adeten texnoloji yenilikler yaradici isler ve icma layiheleri ucun kampaniyalar yaradirlar Kraudfandinq platformasi Kickstarter e benzer sekilde isleyir lakin esas ferqlerinden biri tam ve ya hec ne modelinin olmamasidir sosial siyasi ve medeni movzulara yonelmis dunyanin en boyuk onlayn tesviqat platformasidir YouTube podkast ve fealiyyeti ile mesgul olan insanlar arasinda populyardir Burada istifadeciler Kickstarter Indiegogo ve Causes den ferqli olaraq maliyyeni mueyyen vaxt cercivesinde deyil davamli olaraq qebul ede bilirler daha cox sexsi layiheler ucun yonelen kraudfandinq platformasidir Burada istifadeciler xeyriyye isleri tibbi meqsedler muxtelif tebii felaketlerden xesaret almis insanlar ve heyvanlar ucun maliyye vesaitlerini toplayirlar 2017 ci ilde Las Vegas seherinde bas vermis hucum zamani helak olmus sexslerin ailelerine komek meqsedi GoFundMe platformasinda kampaniya yaranmisdir Kampaniya neticesinde yalniz bu sayt vasitesile 11 8 milyon toplanmisdir istehlak markasi quruculari ucun yonelmis bu kraudfandinq platformasi 196 startap ucun 260 milyon toplamaga komek etmisdir Platforma hem kapital hem de kredit maliyyelesdirmesini teklif edir sexsi kreditler ucun 40 000 ve biznes kreditleri ucun 300 000 qeder temin eden bir platformadir Banklara nisbeten burada kredit seklinde verilen maliyyeni daha asan ve rahat almaq mumkundur Istinadlar Crowdfunding 2022 09 25 tarixinde Istifade tarixi 2019 12 01 A Framework for Political Crowdfunding Lessons From President Obama 2022 01 19 tarixinde Istifade tarixi 2019 12 01 Meet The Assassination Market Creator Who s Crowdfunding Murder With Bitcoins 2014 03 06 tarixinde Istifade tarixi 2019 12 01 THIS IS WHAT A 55 000 KICKSTARTER POTATO SALAD PARTY LOOKS LIKE 2022 03 20 tarixinde Istifade tarixi 2019 12 01 Eto ne shutka Komik Vladimir Zelenskij glavnyj ukrainskij politik Ilya Zhegulev rasskazyvaet ego biografiyu 2022 09 22 tarixinde Istifade tarixi 2019 12 01 The 7 Best Crowdfunding Sites of 2019 2022 08 21 tarixinde Istifade tarixi 2019 12 01 Xarici kecidler