Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Brendi (konyak) — süfrə şərabından hazırlanmış spirtin dincə qoyulmaqla yetişdirilməsindən alınan alkoqollu içki.
Konyak tünd spirtli içki olub, üzüm şərablarının destilləsindən alınmış konyak sprtini saxlayıb yetişdirməklə hazırlanır. Konyakla üzüm arağı eyni deyildir. Üzüm arağı üzümçülük qalıqlarından (cecə, maya və s.) hazırlanır. Digər tərəfdən konyak özünün qızılı-kəhrəba rənginə, xoşagələn ətrinə və s. görə üzüm arağından fərqlənir. Konyakın tündlüyü 40–57 h.% arasında dəyişir.
Konyak ilk dəfə, təqribən 300 il bundan əvvəl Fransanın Şaranta vilayətinin Konyak şəhərində istehsal olunmağa başlanmışdır. Bu bir növ təsadüfi olmuşdur. Fransa Şarant çayı vasitəsilə İngiltərə və Skandinaviya ölkələri ilə ticarət əlaqəsi saxlayırdı. Lakin, gəmidə çəlləklərlə şərabın daşınması çətin və baha başa gəlirdi. Digər tərəfdən zərif şaranta süfrə şərabları yolda və ticarətçilərin zirzəmilərində tez xarab olub, sıradan çıxırdı. Buna görə də şərabların qaynadılıb destillə edilməsi məsələsi ortaya çıxmış oldu. Destillə olunmuş material palıd çəlləklərdə müəyyən müddət qaldıqdan sonra yaxşı keyfiyyət əldə edirdi.
Sonralar daha az yer tutsun deyə, materialda ikinci destillə əməliyyatı da aparılmağa başladı. Lakin üzüm spirtinin palıd çəlləklərdə sistematik yetişdirilməsi hələ aparılmırdı. 1701-ci ildə Fransa ilə İngiltərə arasında başlanan müharibə 13 il davam etdi. Müharibə nəticəsində Fransadan bütün dəniz yolları bağlanmış oldu. Ona görə də konyak istehsalçı və tacirləri destillə olunmuş üzüm spirtinin çox hissəsini palıd çəlləklərdə saxlamalı oldular. Nəticədə onlar müəyyən etdilər ki, uzun müddətli saxlanma (13 il) dövründə məhsul möcüzəli buket və dad qazanır. Alınan içki tezliklə özünə alıcılar tapdı və çoxlu miqdarda spirt bazarda satılmaq üçün palıd çəlləklərdə yetişdirilməyə başlandı. Bununla da Konyak şəhərinin bu içkisi həddindən ziyadə məşhurlaşdı və istehsal olunduğu yerin adı ilə də adlandırılmağa başlandı.
Sonralar Şarantada alınan konyaklar böyük dünya şöhrəti qazanmış oldu. Təkcə onu qeyd etmək kifayətdir ki, hazırda orada istehsal olunan konyakın 80%-i ixrac olunur.
Konyak üçün əsas üzüm sortları Ağ fol və Kolambardır. Emal zamanı 10%-ə qədər Semilyon və Sovinyon sortlarından istifadə etməyə icazə verilir.
Üzüm adətən, oktyabrda yığılıb, destilləyə 1 dekabrdan başlanır. Şərab destilləyə tam durulmamış, çöküntü ilə verilir. Xam spirt alındıqda, şərab materialı mayalarla birlikdə istifadə olunur. Bu üsul fransız konyakları alınmasının ən başlıca spesifik cəhətlərindən biri olub, onlarda enant efirinin yüksək miqdarı ilə səciyyələnir.
Destilyasiya prosesi fasiləli işləyən bir kublu şaranta aparatlarında həyata keçirilir. Şərab kuba doldurulur. Destillədən sonra xam spirt alınır. Bu əməliyyat 3 dəfə təkrar olunur. Alınan üç partiya assamblyaj olunur və qarışıq destilləyə verilib, üç-baş, orta və qalıq fraksiyalar alınır. Orta fraksiya (poqon) yetişdirilməyə verilir.
Konyak spirti həcmi 200 litr olan palıd çəlləklərdə, yerüstü binalarda yerləşdirilir. Hazırda konyak, Fransa, MDB, Bolqarıstan, Keçmiş Yuqoslaviya, İs-paniya, İtaliya, ABŞ və başqa ölkələrdə istehsal olunur. Ayrı-ayrı ölkələrdə bu müxtəlif adda buraxıla bilir. Məsələn, armanyak, brendi, vaynbrendi, vinyak və s.
Rusiyada üzüm arağı ən əvvəl XVIII əsrin sonunda Kizlyarda istehsal olunmağa başlanmışdır. Lakin bu araq yetişdirilmirdi. XIX əsrin sonunda üzüm arağı istehsalı Moldava, Odessa vilayəti, Krım və həmçinin Zaqafqaziyada geniş yayılmışdı.
Lakin konyak istehsalı, müəyyən destillə və yetişdirmə texnologiyasına riayət etməklə keçən əsrin ikinci yarısında Gürcüstan, Azərbaycan, Moldava, Ukraynada təşkil olunmuşdur.
Konyak üçün üzüm sortları
Konyak üçün ağ, çəhrayı, qırmızı üzüm sortlarından istifadə edilir. Üzüm sortları üçün ən yaxşı torpaqlar əhəngli, təbaşirli, gillicəli-əhəngli, daşlı torpaqlar hesab olunur.
Əvvəllər konyak üçün üzüm sortu seçildikdə üzümdə bir əsas göstərici kimi yüksək turşuluq nəzərə alınırdı. Çünki titrləşən turşuluğun yüksək miqdarı destillə zamanı buket əmələ gətirən maddələrin yaranmasına səbəb olur. Gilədə digər qrup maddələrə isə diqqət verilmirdi. Ona görə də bir göstəriciyə görə seçilmiş sortlar, özlərini tam doğrultmurdu.
Tədqiqatlar nəticəsində (V. İ. Nilov və V. M. Maltabar) müəyyən olundu ki, konyakın buket və dadının yaranmasında üzümün ətirli maddələrinin xüsusi əhəmiyyəti vardır. Üzüm giləsinin tərkibinə daxil olan maddələrin yalnız bir qrupu şəraba və konyak spirtinə keçir. Bu, ətirli maddələr qrupu olub, konyak spirtinə təkrarolunmaz gilə ətri verir. Həmin maddələr konyakın dad və buketində iştirak etməklə, onlara üzüm sortundan asılı olaraq, spesifiklik verir. Məsələn, Silvaner və Rkasiteli sortundan alınan konyak spirti buketlə harmoniya təşkil edən zərif meyvə çiçəyi ətrinə malik olur. Fol-blanş, Kaxet, Plavay, Alıy-terskiy sortlarından alınan spirt, key-fiyyətli konyaka məxsus meyvə ətrinə və inkişaf etmiş dada malik olur. Bilavasitə hasiledici hibridlərdən və muskat sortlarından yüksək key-fiyyətli konyak üçün istifadə etmək olmaz. Çünki, birincilərdə zəif tütün tonu, ikincilərdə isə yüngül muskat tonu olur. Bu isə konyak üçün tipik hesab olunmur.
A. D. Laşxi müəyyən etmişdir ki, şərab 800C-dən yüksək temperaturda qızdırıldıqda ətirli maddələr parçalanır və nəticədə şərab neytral ton alır. Beləliklə, yüksək keyfiyyətli konyak üçün ən yaxşı üzüm sortları Silva-ner, Rkasiteli tipli çiçək ətrinə, yaxud Fol-blanş Plavay, Alıy terskiy, Kaxet və b. sortların ətrinə yaxın neytral tona malik olmalıdır.
Fransız konyak istehsalçılarının təcrübəsi və ayrı-ayrı tədqiqatlar gös-tərir ki, daha zərif konyaklar ağ, yaxud çəhrayı üzüm sortlarından alınır. Q. İ. Fertman üzüm sortunun xüsusiyyətini əks etdirməkdə ətirli maddə-lərlə yanaşı, ekstrakt maddələrinin (aşı, azot birləşmələri, karbohidratlar və b.) də böyük rola malik olduğunu göstərirlər.
Deyilənləri yekunlaşdıraraq belə nəticəyə gələ bilərik ki, konyak üçün üzüm sortları yüksək məhsuldar, çiçək yaxud neytral ətrə, ağ, yaxud çəhrayı rəngli giləyə, kifayət qədər sərbəst aminturşularına malik olmalıdır.
Mənbə
- BNIC — официальный сайт "Национального Межпрофессионального Бюро Cognac"
- Коньяк в СССР
Həmçinin bax
- Üzümçülük və şərabçılıq haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunu. Maddə 1.0.6
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Brendi konyak sufre serabindan hazirlanmis spirtin dince qoyulmaqla yetisdirilmesinden alinan alkoqollu icki Konyak ickisi Konyak tund spirtli icki olub uzum serablarinin destillesinden alinmis konyak sprtini saxlayib yetisdirmekle hazirlanir Konyakla uzum aragi eyni deyildir Uzum aragi uzumculuk qaliqlarindan cece maya ve s hazirlanir Diger terefden konyak ozunun qizili kehreba rengine xosagelen etrine ve s gore uzum aragindan ferqlenir Konyakin tundluyu 40 57 h arasinda deyisir Konyak ilk defe teqriben 300 il bundan evvel Fransanin Saranta vilayetinin Konyak seherinde istehsal olunmaga baslanmisdir Bu bir nov tesadufi olmusdur Fransa Sarant cayi vasitesile Ingiltere ve Skandinaviya olkeleri ile ticaret elaqesi saxlayirdi Lakin gemide celleklerle serabin dasinmasi cetin ve baha basa gelirdi Diger terefden zerif saranta sufre serablari yolda ve ticaretcilerin zirzemilerinde tez xarab olub siradan cixirdi Buna gore de serablarin qaynadilib destille edilmesi meselesi ortaya cixmis oldu Destille olunmus material palid celleklerde mueyyen muddet qaldiqdan sonra yaxsi keyfiyyet elde edirdi Sonralar daha az yer tutsun deye materialda ikinci destille emeliyyati da aparilmaga basladi Lakin uzum spirtinin palid celleklerde sistematik yetisdirilmesi hele aparilmirdi 1701 ci ilde Fransa ile Ingiltere arasinda baslanan muharibe 13 il davam etdi Muharibe neticesinde Fransadan butun deniz yollari baglanmis oldu Ona gore de konyak istehsalci ve tacirleri destille olunmus uzum spirtinin cox hissesini palid celleklerde saxlamali oldular Neticede onlar mueyyen etdiler ki uzun muddetli saxlanma 13 il dovrunde mehsul mocuzeli buket ve dad qazanir Alinan icki tezlikle ozune alicilar tapdi ve coxlu miqdarda spirt bazarda satilmaq ucun palid celleklerde yetisdirilmeye baslandi Bununla da Konyak seherinin bu ickisi heddinden ziyade meshurlasdi ve istehsal olundugu yerin adi ile de adlandirilmaga baslandi Sonralar Sarantada alinan konyaklar boyuk dunya sohreti qazanmis oldu Tekce onu qeyd etmek kifayetdir ki hazirda orada istehsal olunan konyakin 80 i ixrac olunur Konyak ucun esas uzum sortlari Ag fol ve Kolambardir Emal zamani 10 e qeder Semilyon ve Sovinyon sortlarindan istifade etmeye icaze verilir Uzum adeten oktyabrda yigilib destilleye 1 dekabrdan baslanir Serab destilleye tam durulmamis cokuntu ile verilir Xam spirt alindiqda serab materiali mayalarla birlikde istifade olunur Bu usul fransiz konyaklari alinmasinin en baslica spesifik cehetlerinden biri olub onlarda enant efirinin yuksek miqdari ile seciyyelenir Destilyasiya prosesi fasileli isleyen bir kublu saranta aparatlarinda heyata kecirilir Serab kuba doldurulur Destilleden sonra xam spirt alinir Bu emeliyyat 3 defe tekrar olunur Alinan uc partiya assamblyaj olunur ve qarisiq destilleye verilib uc bas orta ve qaliq fraksiyalar alinir Orta fraksiya poqon yetisdirilmeye verilir Konyak spirti hecmi 200 litr olan palid celleklerde yerustu binalarda yerlesdirilir Hazirda konyak Fransa MDB Bolqaristan Kecmis Yuqoslaviya Is paniya Italiya ABS ve basqa olkelerde istehsal olunur Ayri ayri olkelerde bu muxtelif adda buraxila bilir Meselen armanyak brendi vaynbrendi vinyak ve s Rusiyada uzum aragi en evvel XVIII esrin sonunda Kizlyarda istehsal olunmaga baslanmisdir Lakin bu araq yetisdirilmirdi XIX esrin sonunda uzum aragi istehsali Moldava Odessa vilayeti Krim ve hemcinin Zaqafqaziyada genis yayilmisdi Lakin konyak istehsali mueyyen destille ve yetisdirme texnologiyasina riayet etmekle kecen esrin ikinci yarisinda Gurcustan Azerbaycan Moldava Ukraynada teskil olunmusdur Konyak ucun uzum sortlari Konyak ucun ag cehrayi qirmizi uzum sortlarindan istifade edilir Uzum sortlari ucun en yaxsi torpaqlar ehengli tebasirli gilliceli ehengli dasli torpaqlar hesab olunur Evveller konyak ucun uzum sortu secildikde uzumde bir esas gosterici kimi yuksek tursuluq nezere alinirdi Cunki titrlesen tursulugun yuksek miqdari destille zamani buket emele getiren maddelerin yaranmasina sebeb olur Gilede diger qrup maddelere ise diqqet verilmirdi Ona gore de bir gostericiye gore secilmis sortlar ozlerini tam dogrultmurdu Tedqiqatlar neticesinde V I Nilov ve V M Maltabar mueyyen olundu ki konyakin buket ve dadinin yaranmasinda uzumun etirli maddelerinin xususi ehemiyyeti vardir Uzum gilesinin terkibine daxil olan maddelerin yalniz bir qrupu seraba ve konyak spirtine kecir Bu etirli maddeler qrupu olub konyak spirtine tekrarolunmaz gile etri verir Hemin maddeler konyakin dad ve buketinde istirak etmekle onlara uzum sortundan asili olaraq spesifiklik verir Meselen Silvaner ve Rkasiteli sortundan alinan konyak spirti buketle harmoniya teskil eden zerif meyve ciceyi etrine malik olur Fol blans Kaxet Plavay Aliy terskiy sortlarindan alinan spirt key fiyyetli konyaka mexsus meyve etrine ve inkisaf etmis dada malik olur Bilavasite hasiledici hibridlerden ve muskat sortlarindan yuksek key fiyyetli konyak ucun istifade etmek olmaz Cunki birincilerde zeif tutun tonu ikincilerde ise yungul muskat tonu olur Bu ise konyak ucun tipik hesab olunmur A D Lasxi mueyyen etmisdir ki serab 800C den yuksek temperaturda qizdirildiqda etirli maddeler parcalanir ve neticede serab neytral ton alir Belelikle yuksek keyfiyyetli konyak ucun en yaxsi uzum sortlari Silva ner Rkasiteli tipli cicek etrine yaxud Fol blans Plavay Aliy terskiy Kaxet ve b sortlarin etrine yaxin neytral tona malik olmalidir Fransiz konyak istehsalcilarinin tecrubesi ve ayri ayri tedqiqatlar gos terir ki daha zerif konyaklar ag yaxud cehrayi uzum sortlarindan alinir Q I Fertman uzum sortunun xususiyyetini eks etdirmekde etirli madde lerle yanasi ekstrakt maddelerinin asi azot birlesmeleri karbohidratlar ve b de boyuk rola malik oldugunu gosterirler Deyilenleri yekunlasdiraraq bele neticeye gele bilerik ki konyak ucun uzum sortlari yuksek mehsuldar cicek yaxud neytral etre ag yaxud cehrayi rengli gileye kifayet qeder serbest amintursularina malik olmalidir MenbeBNIC oficialnyj sajt Nacionalnogo Mezhprofessionalnogo Byuro Cognac Konyak v SSSRHemcinin baxUzumculuk ve serabciliq haqqinda Azerbaycan Respublikasinin qanunu Madde 1 0 6