Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı (KTMT; rus. Организация Договора о коллективной безопасности, Organizacija Dogovora o kollektivnoj bezopasnosti, ODKB) — 15 may 1992-ci il tarixində əsası qoyulmuş hökumətlərarası hərbi ittifaqdır. 1992-ci ildə Müstəqil Dövlətlər Birliyinə üzv olan altı post-Sovet dövləti olan Rusiya, Ermənistan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Tacikistan və Özbəkistan Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi imzaladılar. Üç digər post-Sovet ölkəsi olan Azərbaycan, Belarus və Gürcüstan isə 1994-cü ildə bu müqaviləni imzaladı. Beş ildən sonra bu müqaviləni imzalamış doqquz dövlətdən altısı (Azərbaycan, Gürcüstan və Özbəkistan istisna olmaqla) müqavilənin müddətini daha beş il artırmaq barədə razılığa gəldi. 2002-ci ildə isə həmin altı ölkənin razılığı ilə Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı adı altında hərbi ittifaq təşkil olundu. Özbəkistan 2006-cı ildə yenidən KTMT-yə üzv olsa da, 2012-ci ildə təşkilatı tərk etdi.
| Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı KTMT | |
|---|---|
| Организация Договора о коллективной безопасности Арганізацыя Дамовы аб калектыўнай бяспецы Ұжымдық қауіпсіздік туралы шарт ұйымы Жамааттык коопсуздук жөнүндө келишим уюму Созмони Аҳдномаи амнияти дастаҷамъӣ | |
 | |
 | |
 | |
| Növü | Hərbi ittifaq |
| Yaranma tarixi | 15 may 1992 |
| Rəsmi dili | Rus dili |
| Mərkəzi | Moskva, Rusiya |
| Sədr |  İmanğali Tasmağambetov |
| Üzvləri |  Ermənistan Belarus Qazaxıstan Qırğızıstan Rusiya Tacikistan |
| odkb-csto.org | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Yeni yaradılmış təşkilatın baş katibi vəzifəsinə Nikolay Bordyuja təyin olundu. 23 iyun 2006-cı ildə Özbəkistan KTMT-nin tam hüquqlu üzvü elan olundu və 28 mart 2008-ci ildə özbək parlamenti üzvlüklə bağlı qanunu ratifikasiya etdi. 2012-ci ildə isə Özbəkistan təşkilata üzvlükdən imtina etdi. KTMT BMT Baş Assambleyasında müşahidəçi təşkilat kimi qeydiyyatdan keçmişdir.
KTMT nizamnaməsinə əsasən bütün üzv ölkələr güc tətbiq etməkdən çəkinməyə səslənilir. Üzv ölkələr hər hansı başqa bir hərbi ittifaqa və ya ölkə qruplarına qoşula bilməz, həmçinin üzv ölkələrdən hansısa birinə qarşı təhlükə yaranacağı təqdirdə bu təşkilata üzv olan digər ölkələrə qarşı da aqresiya kimi qəbul edilir. Təşkilatdaxili əməkdaşlığı inkişaf etdirmək məqsədilə KTMT ölkələri hər il müntəzəm olaraq hərbi təlimlər təşkil edir. "Rubej 2008" adı altında Ermənistanda təşkil olunan hərbi təlimdə üzv ölkələrin hər birindən ümumilikdə 4000 nəfər iştirak etmişdir. Bu cür təlimlər zamanı üzv ölkələr arasında kollektiv təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlığı inkişaf etdirmək məqsədilə operativ, taktiki və strateji məşqlər təşkil olunur. Belə təlimlərdən ən genişmiqyaslısı isə 2011-ci ildə Mərkəzi Asiya və Cənubi Rusiyada təşkil olunmuşdur. Bu zaman ümumilikdə 10.000 nəfər hərbçi və 70 döyüş aviasiyası təlimlərə cəlb olunmuşdur. Rusiyanın təşkilatın digər üzvlərinə öz ərazilərində xarici dövlətlərə məxsus yeni hərbi bazaların yerləşdirilməsinə veto qoymaq hüququ var. Üçüncü ölkəyə məxsus hərbi bazaların hər hansı KTMT üzvü olan dövlətdə yerləşdirilməsi üçün mütləq təşkilatın qalan bütün üzvlərinin rəsmi şəkildə razılığı olmalıdır.
KTMT-də "rotasiya qaydasında sədrlik" sistemi fəaliyyət göstərir ki, bunun da nəticəsində təşkilata rəhbərlik edən ölkə hər il dəyişir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- ed, Alexei G. Arbatov …,. Russia and the West : the 21st century security environment. Armonk, NY [u.a.]: Sharpe. 1999. səh. 62. ISBN . 2019-08-23 tarixində . İstifadə tarixi: 21 aprel 2018.
- . 27 fevral 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 aprel 2018.
- Obydenkova, Anastassia. "Comparative regionalism: Eurasian cooperation and European integration. The case for neofunctionalism?" (PDF). Journal of Eurasian Studies. 2 (2). 23 noyabr 2010: 91. doi:10.1016/j.euras.2011.03.001. 2020-04-30 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2018-04-21.
- Sputnik. "Former Soviet states boost defense capability in joint drills". 22 iyul 2008. 2014-01-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-04-21.
- J. Berkshire Miller, The Diplomat. "Russia Launches War Games". The Diplomat. 2011-09-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-04-21.
- Vladimir Radyuhin. "CSTO tightens foreign base norms". The Hindu. 2013-02-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-04-21.
- . 2013-05-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-21.
Xarici keçidlər
- CSTO Official Site (rus.)
- CSTO Official Site (ing.)
- Official Site of the Parliamentary Assembly of the CSTO (rus.)
- (ing.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kollektiv Tehlukesizlik Muqavilesi Teskilati KTMT rus Organizaciya Dogovora o kollektivnoj bezopasnosti Organizacija Dogovora o kollektivnoj bezopasnosti ODKB 15 may 1992 ci il tarixinde esasi qoyulmus hokumetlerarasi herbi ittifaqdir 1992 ci ilde Musteqil Dovletler Birliyine uzv olan alti post Sovet dovleti olan Rusiya Ermenistan Qazaxistan Qirgizistan Tacikistan ve Ozbekistan Kollektiv Tehlukesizlik Muqavilesi imzaladilar Uc diger post Sovet olkesi olan Azerbaycan Belarus ve Gurcustan ise 1994 cu ilde bu muqavileni imzaladi Bes ilden sonra bu muqavileni imzalamis doqquz dovletden altisi Azerbaycan Gurcustan ve Ozbekistan istisna olmaqla muqavilenin muddetini daha bes il artirmaq barede raziliga geldi 2002 ci ilde ise hemin alti olkenin raziligi ile Kollektiv Tehlukesizlik Muqavilesi Teskilati adi altinda herbi ittifaq teskil olundu Ozbekistan 2006 ci ilde yeniden KTMT ye uzv olsa da 2012 ci ilde teskilati terk etdi Kollektiv Tehlukesizlik Muqavilesi Teskilati KTMTOrganizaciya Dogovora o kollektivnoj bezopasnosti Arganizacyya Damovy ab kalektyynaj byaspecy Ұzhymdyk kauipsizdik turaly shart ujymy Zhamaattyk koopsuzduk zhonүndo kelishim uyumu Sozmoni Aҳdnomai amniyati dastaҷamӣNovu Herbi ittifaqYaranma tarixi 15 may 1992Resmi dili Rus diliMerkezi Moskva RusiyaSedr Imangali TasmagambetovUzvleri Ermenistan Belarus Qazaxistan Qirgizistan Rusiya Tacikistanodkb csto org Vikianbarda elaqeli mediafayllar Yeni yaradilmis teskilatin bas katibi vezifesine Nikolay Bordyuja teyin olundu 23 iyun 2006 ci ilde Ozbekistan KTMT nin tam huquqlu uzvu elan olundu ve 28 mart 2008 ci ilde ozbek parlamenti uzvlukle bagli qanunu ratifikasiya etdi 2012 ci ilde ise Ozbekistan teskilata uzvlukden imtina etdi KTMT BMT Bas Assambleyasinda musahideci teskilat kimi qeydiyyatdan kecmisdir KTMT nizamnamesine esasen butun uzv olkeler guc tetbiq etmekden cekinmeye seslenilir Uzv olkeler her hansi basqa bir herbi ittifaqa ve ya olke qruplarina qosula bilmez hemcinin uzv olkelerden hansisa birine qarsi tehluke yaranacagi teqdirde bu teskilata uzv olan diger olkelere qarsi da aqresiya kimi qebul edilir Teskilatdaxili emekdasligi inkisaf etdirmek meqsedile KTMT olkeleri her il muntezem olaraq herbi telimler teskil edir Rubej 2008 adi altinda Ermenistanda teskil olunan herbi telimde uzv olkelerin her birinden umumilikde 4000 nefer istirak etmisdir Bu cur telimler zamani uzv olkeler arasinda kollektiv tehlukesizlik sahesinde emekdasligi inkisaf etdirmek meqsedile operativ taktiki ve strateji mesqler teskil olunur Bele telimlerden en genismiqyaslisi ise 2011 ci ilde Merkezi Asiya ve Cenubi Rusiyada teskil olunmusdur Bu zaman umumilikde 10 000 nefer herbci ve 70 doyus aviasiyasi telimlere celb olunmusdur Rusiyanin teskilatin diger uzvlerine oz erazilerinde xarici dovletlere mexsus yeni herbi bazalarin yerlesdirilmesine veto qoymaq huququ var Ucuncu olkeye mexsus herbi bazalarin her hansi KTMT uzvu olan dovletde yerlesdirilmesi ucun mutleq teskilatin qalan butun uzvlerinin resmi sekilde raziligi olmalidir KTMT de rotasiya qaydasinda sedrlik sistemi fealiyyet gosterir ki bunun da neticesinde teskilata rehberlik eden olke her il deyisir Hemcinin baxMusteqil Dovletler Birliyi Avrasiya Iqtisadi Birliyi GUAMIstinadlared Alexei G Arbatov Russia and the West the 21st century security environment Armonk NY u a Sharpe 1999 seh 62 ISBN 978 0 7656 0432 3 2019 08 23 tarixinde Istifade tarixi 21 aprel 2018 27 fevral 2014 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 aprel 2018 Obydenkova Anastassia Comparative regionalism Eurasian cooperation and European integration The case for neofunctionalism PDF Journal of Eurasian Studies 2 2 23 noyabr 2010 91 doi 10 1016 j euras 2011 03 001 2020 04 30 tarixinde PDF Istifade tarixi 2018 04 21 Sputnik Former Soviet states boost defense capability in joint drills 22 iyul 2008 2014 01 07 tarixinde Istifade tarixi 2018 04 21 J Berkshire Miller The Diplomat Russia Launches War Games The Diplomat 2011 09 26 tarixinde Istifade tarixi 2018 04 21 Vladimir Radyuhin CSTO tightens foreign base norms The Hindu 2013 02 14 tarixinde Istifade tarixi 2018 04 21 2013 05 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 04 21 Xarici kecidlerCSTO Official Site rus CSTO Official Site ing Official Site of the Parliamentary Assembly of the CSTO rus ing