Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kibercinayət — kompüteri və ya kompüter şəbəkəsini əhatə edən cinayət. Kompüter cinayətin törədilməsində istifadə edilmiş ola bilər və ya hədəf ola bilər. Kibercinayət kiminsə təhlükəsizliyinə və ya maliyyəsinə zərər verə bilər. Kibercinayətkarlıq rəqəmsal cihazlardan və/və ya şəbəkələrdən istifadə etməklə həyata keçirilən cinayətkar fəaliyyətlərin geniş spektrini əhatə edir. Bu cinayətlər fırıldaqçılıq, şəxsiyyət oğurluğu, məlumatların pozulması, kompüter virusları, dələduzluq və digər zərərli fəaliyyətləri genişləndirmək üçün texnologiyadan istifadəni əhatə edir. Kibercinayətkarlar icazəsiz giriş əldə etmək, həssas məlumatları oğurlamaq, xidmətləri pozmaq və fərdlərə, təşkilatlara və hökumətlərə maliyyə və ya nüfuz yönündən zərər vurmaq üçün kompüter sistemləri və şəbəkələrindəki boşluqlardan istifadə edir.
2000-ci ildə BMT-nin Cinayətin Qarşısının Alınması və Cinayətkarların Müalicəsi üzrə Onuncu Konqresi kibercinayətləri beş kateqoriyaya ayırdı: icazəsiz giriş, kompüter məlumatlarına və ya proqramlarına zərər vurma, kompüter sisteminin və ya şəbəkənin fəaliyyətinə mane olmaq üçün təxribat, icazəsiz sistem və ya şəbəkə daxilində məlumatların tutulması və kompüter casusluğu.
Beynəlxalq səviyyədə həm dövlət, həm də qeyri-dövlət subyektləri kibercinayətlərlə, o cümlədən casusluq, maliyyə oğurluğu və digər transsərhəd cinayətlərlə məşğul olurlar. Beynəlxalq sərhədləri keçən və ən azı bir milli dövlətin hərəkətlərini əhatə edən kibercinayətlər bəzən kibermüharibə adlanır. Vorren Baffett kibercinayətkarlığın "bəşəriyyətin bir nömrəli problemi" olduğunu və bunun "bəşəriyyət üçün real risklər yaratdığını" söylədi.
tərəfindən maliyyələşdirilən 2014-cü il hesabatında kibercinayətkarlığın qlobal iqtisadiyyata illik 445 milyard dollar ziyan vurduğu təxmin edilir.
Təsnifatlar
Kompüter cinayəti kompüter fırıldaqçılığı, maliyyə cinayətləri, fırıldaqlar və reklam fırıldaqçılığı da daxil olmaqla geniş fəaliyyət spektrini əhatə edir. 2012-ci ildə ABŞ-də onlayn kredit və debet kartları fırıldaqçılığı nəticəsində təxminən 1,5 milyard dollar oğurlandı. 2018-ci ildə Strateji və Beynəlxalq Araşdırmalar Mərkəzinin (CSIS) McAfee ilə birgə apardığı araşdırmaya görə hər il 600 milyard dollara yaxın qlobal ümumi daxili məhsulun (ÜDM) təxminən 1 faizi kibercinayətkarlıq nəticəsində itirilir.Dünya İqtisadi Forumu 2020 Qlobal Risk Hesabatı, mütəşəkkil kibercinayətkar qrupların ABŞ-də aşkarlanma və mühakimə olunma ehtimalının 1 faizdən az olacağını təxmin edərkən, onlayn cinayətlər törətmək üçün güclərini birləşdirdiyini təsdiqlədi.
Kompüter fırıldaqları
Kompüter fırıldaqçılığı elektron məlumatları götürmək və ya dəyişdirmək və ya kompüterdən və ya sistemdən qeyri-qanuni istifadə etmək üçün kompüterdən istifadə etmək aktıdır. Əgər kompüter fırıldaqçılığı internetdən istifadəni əhatə edirsə, bu, da adlandırıla bilər. Kompüter fırıldaqçılığının hüquqi tərifi yurisdiksiyaya görə dəyişir, lakin adətən kompüterə icazəli və ya icazə olmadan daxil olmağı nəzərdə tutur.
Kiberterrorizm
Kiberterrorizm, ümumiyyətlə, kiberməkan və ya kompüter resurslarından istifadə etməklə törədilən terror aktı kimi müəyyən edilə bilər. Kompüter virusları, kompüter qurdları, fişinq, zərərli proqram təminatı, aparat metodları və ya proqramlaşdırma skriptləri kimi vasitələrlə kompüter şəbəkələrinin, xüsusən də İnternetə qoşulmuş fərdi kompüterlərin qəsdən, genişmiqyaslı pozulması aktlarının bütün formaları ola bilər.
Kiberqəsb
Kiberqəsb bir veb-sayt, e-poçt serveri və ya kompüter sistemi xidmətdən imtina hücumları kimi zərərli hakerlər tərəfindən hücumlara məruz qaldıqda və ya hücumlarla təhdid edildikdə baş verən qəsb növüdür. Kiberqəsbçilər hücumları dayandıracaqlarını vəd etmək və "qoruma" təklif etmək qarşılığında pul tələb edirlər. Federal Təhqiqatlar Bürosunun (FBİ) məlumatına görə, kibercinayətkarlar korporativ saytlara və şəbəkələrə getdikcə daha çox hücum edir, onların fəaliyyət qabiliyyətini şikəst edir və xidmətlərini bərpa etmək üçün ödəniş tələb edirlər. Hər ay 20-dən çox hadisə FTB-yə bildirilir və bir çoxu qurbanın adını ictimaiyyətdən uzaq tutmaq üçün bildirilmir. Təcavüzkarlar adətən paylanmış xidmətdən imtina hücumundan istifadə edirlər. Bununla belə, doksinq, qəsb və böcək brakonyerliyi kimi digər kiberqəsb üsulları mövcuddur.
Ransomware
Ransomware, kiberqəsbdə fayllara girişi məhdudlaşdırmaq üçün istifadə edilən, bəzən fidyə ödənilmədikcə məlumatların daimi silinməsi ilə təhdid edən zərərli proqram növüdür. Kaspersky Lab 2016 Security Bulletin hesabatı biznesin hər 40 dəqiqədən bir ransomware qurbanı olduğunu təxmin etdi və bu rəqəmin 2021-ci ilə qədər 11 dəqiqəyə qədər azalacağını proqnozlaşdırdı. Fidyə proqramı dünyada ən sürətlə böyüyən kibercinayətlərdən biri olaraq qaldığına görə, qlobal ransomware proqramı zərərin 2021-ci ildə 20 milyard dollara qədər başa gələcəyi proqnozlaşdırılır.
Kibermüharibə
ABŞ Müdafiə Nazirliyi qeyd edir ki, kiberməkan son vaxtlar geostrateji əhəmiyyət daşıyan bir neçə hadisə, o cümlədən 2007-ci ildə rus hakerlər tərəfindən Estoniyanın infrastrukturuna hücum nəticəsində milli səviyyədə narahatlıq doğurub. 2008-ci ilin avqustunda Rusiya yenidən kiberhücumlar həyata keçirib, bu dəfə Gürcüstana qarşı əlaqələndirilmiş və sinxronlaşdırılmış kinetik və qeyri-kinetik kampaniya həyata keçirib. Bu cür hücumların milli dövlətlər arasında gələcək müharibələrdə normaya çevriləcəyindən qorxan hərbi komandirlər gələcəkdə kiberməkan əməliyyatlarının təsir konsepsiyasını uyğunlaşdıracaqlar.
Hədəf kimi kompüter
Bu cinayətlər seçilmiş cinayətkarlar qrupu tərəfindən törədilir. Kompüterdən alət kimi istifadə edilən cinayətlərdən fərqli olaraq, bu cinayətlər icraçıların texniki biliklərini tələb edir. Necə ki, texnologiya inkişaf etdikcə, cinayətin təbiəti də inkişaf edir. Bu cinayətlər nisbətən yenidir və yalnız kompüterlər mövcud olduğu müddət ərzində mövcud olmuşdur ki, bu da cəmiyyətin və ümumilikdə dünyanın bu cinayətlərlə mübarizəyə nə qədər hazırlıqsız olduğunu izah edir. İnternetdə hər gün bu xarakterli çoxsaylı cinayətlər törədilir. Onlar nadir hallarda tək olanlar tərəfindən törədilir, bunun əvəzinə adətən böyük sindikat qrupları iştirak edir.
Kompüter bir vasitə kimi
Fərd kibercinayətkarlığın əsas hədəfi olduqda, kompüter hədəf deyil, alət kimi qəbul edilə bilər. Əsasən insanın zəif cəhətlərindən istifadə edən bu cinayətlər, adətən çox texniki təcrübə tələb etmir. Dəyən zərər əsasən psixoloji və qeyri-maddidir və bu, variantlara qarşı hüquqi tədbirləri çətinləşdirir. Bunlar oflayn dünyada əsrlər boyu mövcud olan cinayətlərdir. Fırıldaqlar, oğurluq və bu kimi hallar kompüterlər və internet inkişaf etməmişdən əvvəl mövcud idi. Eyni cinayətkara sadəcə olaraq potensial qurbanların sayını artıran və onları izləməyi və tutmağı çətinləşdirən alət verilmişdir.
Ədəbsiz və ya təhqiredici məzmun
Veb-saytların və digər elektron kommunikasiyaların məzmunu müxtəlif səbəblərdən xoşagəlməz, ədəbsiz və ya təhqiredici ola bilər. Bəzi hallarda bu əlaqə qeyri-qanuni ola bilər.
Reklam saxtakarlığı
Reklam fırıldaqları kibercinayətkarlar arasında xüsusilə populyardır, çünki bu cür fırıldaqların təqib olunma ehtimalı azdır və xüsusilə gəlirli kibercinayətlərdir. Sorbonna Biznes Məktəbinin professoru Jan-Lup Riçet kibercinayətkar cəmiyyətlərdə müşahidə olunan geniş çeşidli reklam fırıldaqlarını üç kateqoriyaya ayırdı:
- şəxsiyyət saxtakarlığı;
- atribut saxtakarlığı;
- reklam fırıldaqçılığı xidmətləri.
Onlayn təcavüz
Məzmun qeyri-spesifik şəkildə təhqiredici ola bilsə də, təcavüz məsələn, cinsi, irqi , dini, milliyyəti və ya cinsi oriyentasiyası ilə bağlı xüsusi şəxslərə qarşı ədəbsiz və təhqiredici şərhləri yönləndirir.
Görkəmli hadisələr
- Ən yüksək profilli bank kompüter cinayətlərindən biri 1970-ci ildən başlayaraq üç il ərzində baş verib. Nyu-Yorkun Union Dime Əmanət Bankının Park Avenue filialında baş kassir yüzlərlə hesabdan 1,5 milyon dollardan çox pul mənimsəyib.
- MOD (Masters of Deception) adlı haker qrupunun Pacific Bell, Nynex və digər telefon şirkətlərindən, eləcə də bir neçə böyük kredit agentliyindən və iki böyük universitetdən parolları və texniki məlumatları oğurladığı iddia edilir. Dəymiş ziyan böyük idi; bir şirkət, "Southwestern Bell" 370,000 dollar zərər çəkdi.
- 1983-cü ildə 19 yaşlı UCLA tələbəsi öz kompüterindən Müdafiə Departamentinin Beynəlxalq Rabitə sisteminə daxil olmaq üçün istifadə etdi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Moore, R. (2005) "Kibercinayətkarlıq: Yüksək Texnologiyalı Kompüter Cinayətlərinin Araşdırılması," Cleveland, Mississippi: Anderson Publishing.
- "kibercinayətkarlıq| Definition". Encyclopedia Britannica (ingilis). 2022-12-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-25.
- Bossler, Adam M.; Berenblum, Tamar. "Giriş: kibercinayətkarlıq tədqiqatında yeni istiqamətlər". Journal of Crime and Justice. 42 (5). 2019-10-20: 495–499. doi:10.1080/0735648X.2019.1692426. ISSN 0735-648X.
- "cybercrime | Definition, Statistics, & Examples | Britannica". www.britannica.com (ingilis). 2022-12-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-12-14.
- Sukhai, Nataliya B. "Hacking and cybercrime". Proceedings of the 1st annual conference on Information security curriculum development. New York, NY, USA: ACM. 2004-10-08. doi:10.1145/1059524.1059553.
- Ramdinmawii, Esther; Ghisingh, Seema; Sharma, Usha Mary. "A Study on the Cyber-Crime and Cyber Criminals: A Global Problem". International Journal of Web Technology. 004 (001). 2015-06-15: 7–11. doi:10.20894/ijwt.104.004.001.003. ISSN 2278-2389.
- Sukhai, Nataliya B. "Hacking and cybercrime". Proceedings of the 1st annual conference on Information security curriculum development. New York, NY, USA: ACM. 2004-10-08. doi:10.1145/1059524.1059553.
- "BUFFETT: This is 'the number one problem with mankind'". Business Insider. 2023-06-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-17.
- "Warren Buffett: 'Cyber poses real risks to humanity'". finance.yahoo.com (ingilis). 30 April 2019. 2023-06-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-17.
- "Cyber crime costs global economy $445 billion a year: report". Reuters. 9 June 2014. 2023-05-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-06-17.
- Gordon, Sarah. "Kibercinayətkarlığın tərifi və təsnifatı haqqında". Journal in Computer Virology. 2. 25 July 2006: 13–20. doi:10.1007/s11416-006-0015-z.
- Richet, Jean-Loup. "Kibercinayətkar icmalar necə böyüyür və dəyişir: Reklam fırıldaqçılığı icmalarının təhqiqatı". Technological Forecasting and Social Change. 174 (121282). 2022-01-01: 121282. doi:10.1016/j.techfore.2021.121282. ISSN 0040-1625.
- "#Cybercrime— what are the costs to victims - North Denver News". North Denver News. 17 January 2015. 1 June 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 16 May 2015.
- Lewis, James. "Economic Impact of Cybercrime - No Slowing Down" (PDF). February 2018. 2020-12-10 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-12-25.
- "The Global Risk Report 2020" (PDF). World Economic Forum. 15th Edition: 102. 15 January 2020. 27 September 2023 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 25 December 2023.
- Lehman, Jeffrey; Phelps, Shirelle. Qərbin Amerika Hüququ Ensiklopediyası, Vol. 3 (2). Detroit: Thomson/Gale. 2005. səh. 137. ISBN .
- Parker D (1983) Kompüter Cinayətləri ilə Mübarizə, U. S.: Charles Scribner's Sons.
- "Botnets, Cybercrime, and Cyberterrorism: Vulnerabilities and Policy Issues for Congress". www.everycrsreport.com (ingilis). 2022-09-29 tarixində . İstifadə tarixi: 5 September 2021-09-05.
- Lepofsky, Ron. (PDF). 6 July 2011 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib.
- "Kaspersky Security Bulletin 2016. The ransomware revolution". securelist.com. 2023-01-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-17.
- "Global Ransomware Damage Costs Predicted To Reach $20 Billion (USD) By 2021". Cybercrime Magazine (ingilis). 2018-10-19. 2022-12-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-17.
- Dennis Murphy. "War is War? The utility of cyberspace operations in the contemporary operational environment" (PDF). Center for Strategic Leadership. February 2010. 2012-03-20 tarixində (PDF).
Əlavə ədəbiyyat
- Balkin, J., Grimmelmann, J., Katz, E., Kozlovski, N., Wagman, S. & Zarsky, T. (2006) (eds) Cybercrime: Digital Cops in a Networked Environment, , New York.
- Bowker, Art (2012) "The Cybercrime Handbook for Community Corrections: Managing Risk in the 21st Century" Springfield.
- Brenner, S. (2007) Law in an Era of Smart Technology, Oxford: Oxford University Press
- Broadhurst, R., and Chang, Lennon Y. C. (2013) "Cybercrime in Asia: trends and challenges", in B. Hebenton, SY Shou, & J. Liu (eds), Asian Handbook of Criminology (pp. 49–64). New York: Springer (ISBN )
- Chang, L. Y. C. (2012) Cybercrime in the Greater China Region: Regulatory Responses and Crime Prevention across the Taiwan Strait. Cheltenham: Edward Elgar. (ISBN )
- Chang, Lennon Y. C., & Grabosky, P. (2014) "Cybercrime and establishing a secure cyber world", in M. Gill (ed) Handbook of Security (pp. 321–339). NY: Palgrave.
- Csonka P. (2000) Internet Crime; the Draft council of Europe convention on cyber-crime: A response to the challenge of crime in the age of the internet? Computer Law & Security Report Vol.16 no.5.
- Easttom, C. (2010) Computer Crime Investigation and the Law
- Fafinski, S. (2009) Computer Misuse: Response, regulation and the law Cullompton: Willan
- Glenny, M. DarkMarket : cyberthieves, cybercops, and you, New York, NY : Alfred A. Knopf, 2011. ISBN
- Grabosky, P. (2006) Electronic Crime, New Jersey: Prentice Hall
- Halder, D., & Jaishankar, K. (2016). Cyber Crimes against Women in India. New Delhi: SAGE Publishing. ISBN .
- Halder, D., & Jaishankar, K. (2011) Cybercrime and the Victimization of Women: Laws, Rights, and Regulations. Hershey, PA, US: IGI Global. ISBN
- Jaishankar, K. (Ed.) (2011). Cyber Criminology: Exploring Internet Crimes and Criminal behavior. Boca Raton, FL, US: CRC Press, Taylor, and Francis Group.
- McQuade, S. (2006) Understanding and Managing Cybercrime, Boston: .
- McQuade, S. (ed) (2009) The Encyclopedia of Cybercrime, Westport, CT: .
- Parker D (1983) Fighting Computer Crime, U. S.: .
- Pattavina, A. (ed) Information Technology and the Criminal Justice System, Thousand Oaks, CA: Sage.
- Taylor, Paul. Hackers: Crime in the Digital Sublime (3 November 1999). Routledge; 1 edition. 1999. səh. 200. ISBN .
- Richet, J. L. (2013) From Young Hackers to Crackers, International Journal of Technology and Human Interaction (IJTHI), 9(3), 53–62.
- Richet, J.L. "How cybercriminal communities grow and change: An investigation of ad-fraud communities". Technological Forecasting and Social Change. 174 (121282). 2022: 121282. doi:10.1016/j.techfore.2021.121282. ISSN 0040-1625.
- Robertson, J. (2 March 2010). Authorities bust 3 in infection of 13m computers. Retrieved 26 March 2010, from Boston News: Boston.com
- Rolón, D. N. Control, vigilancia y respuesta penal en el ciberespacio, Latin American's New Security Thinking, Clacso, 2014, pp. 167/182
- Walden, I. (2007) Computer Crimes and Digital Investigations, Oxford: Oxford University Press.
- Wall, D. S. (2007) Cybercrimes: The transformation of crime in the information age, Cambridge: Polity.
- Williams, M. (2006) Virtually Criminal: Crime, Deviance and Regulation Online, Routledge, London.
- Yar, M. (2006) Cybercrime and Society, London: Sage.
Xarici keçidlər
- Kiberhücumların ümumi növləri (ing.)
- Ransomware hücumlarına qarşı mübarizə
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kibercinayet komputeri ve ya komputer sebekesini ehate eden cinayet Komputer cinayetin toredilmesinde istifade edilmis ola biler ve ya hedef ola biler Kibercinayet kiminse tehlukesizliyine ve ya maliyyesine zerer vere biler Kibercinayetkarliq reqemsal cihazlardan ve ve ya sebekelerden istifade etmekle heyata kecirilen cinayetkar fealiyyetlerin genis spektrini ehate edir Bu cinayetler firildaqciliq sexsiyyet ogurlugu melumatlarin pozulmasi komputer viruslari deleduzluq ve diger zererli fealiyyetleri genislendirmek ucun texnologiyadan istifadeni ehate edir Kibercinayetkarlar icazesiz giris elde etmek hessas melumatlari ogurlamaq xidmetleri pozmaq ve ferdlere teskilatlara ve hokumetlere maliyye ve ya nufuz yonunden zerer vurmaq ucun komputer sistemleri ve sebekelerindeki bosluqlardan istifade edir Kibercinayet 2000 ci ilde BMT nin Cinayetin Qarsisinin Alinmasi ve Cinayetkarlarin Mualicesi uzre Onuncu Konqresi kibercinayetleri bes kateqoriyaya ayirdi icazesiz giris komputer melumatlarina ve ya proqramlarina zerer vurma komputer sisteminin ve ya sebekenin fealiyyetine mane olmaq ucun texribat icazesiz sistem ve ya sebeke daxilinde melumatlarin tutulmasi ve komputer casuslugu Beynelxalq seviyyede hem dovlet hem de qeyri dovlet subyektleri kibercinayetlerle o cumleden casusluq maliyye ogurlugu ve diger transserhed cinayetlerle mesgul olurlar Beynelxalq serhedleri kecen ve en azi bir milli dovletin hereketlerini ehate eden kibercinayetler bezen kibermuharibe adlanir Vorren Baffett kibercinayetkarligin beseriyyetin bir nomreli problemi oldugunu ve bunun beseriyyet ucun real riskler yaratdigini soyledi terefinden maliyyelesdirilen 2014 cu il hesabatinda kibercinayetkarligin qlobal iqtisadiyyata illik 445 milyard dollar ziyan vurdugu texmin edilir TesnifatlarKomputer cinayeti komputer firildaqciligi maliyye cinayetleri firildaqlar ve reklam firildaqciligi da daxil olmaqla genis fealiyyet spektrini ehate edir 2012 ci ilde ABS de onlayn kredit ve debet kartlari firildaqciligi neticesinde texminen 1 5 milyard dollar ogurlandi 2018 ci ilde Strateji ve Beynelxalq Arasdirmalar Merkezinin CSIS McAfee ile birge apardigi arasdirmaya gore her il 600 milyard dollara yaxin qlobal umumi daxili mehsulun UDM texminen 1 faizi kibercinayetkarliq neticesinde itirilir Dunya Iqtisadi Forumu 2020 Qlobal Risk Hesabati mutesekkil kibercinayetkar qruplarin ABS de askarlanma ve muhakime olunma ehtimalinin 1 faizden az olacagini texmin ederken onlayn cinayetler toretmek ucun guclerini birlesdirdiyini tesdiqledi Komputer firildaqlari Komputer firildaqciligi elektron melumatlari goturmek ve ya deyisdirmek ve ya komputerden ve ya sistemden qeyri qanuni istifade etmek ucun komputerden istifade etmek aktidir Eger komputer firildaqciligi internetden istifadeni ehate edirse bu da adlandirila biler Komputer firildaqciliginin huquqi terifi yurisdiksiyaya gore deyisir lakin adeten komputere icazeli ve ya icaze olmadan daxil olmagi nezerde tutur Kiberterrorizm Kiberterrorizm umumiyyetle kibermekan ve ya komputer resurslarindan istifade etmekle toredilen terror akti kimi mueyyen edile biler Komputer viruslari komputer qurdlari fisinq zererli proqram teminati aparat metodlari ve ya proqramlasdirma skriptleri kimi vasitelerle komputer sebekelerinin xususen de Internete qosulmus ferdi komputerlerin qesden genismiqyasli pozulmasi aktlarinin butun formalari ola biler Kiberqesb Kiberqesb bir veb sayt e poct serveri ve ya komputer sistemi xidmetden imtina hucumlari kimi zererli hakerler terefinden hucumlara meruz qaldiqda ve ya hucumlarla tehdid edildikde bas veren qesb novudur Kiberqesbciler hucumlari dayandiracaqlarini ved etmek ve qoruma teklif etmek qarsiliginda pul teleb edirler Federal Tehqiqatlar Burosunun FBI melumatina gore kibercinayetkarlar korporativ saytlara ve sebekelere getdikce daha cox hucum edir onlarin fealiyyet qabiliyyetini sikest edir ve xidmetlerini berpa etmek ucun odenis teleb edirler Her ay 20 den cox hadise FTB ye bildirilir ve bir coxu qurbanin adini ictimaiyyetden uzaq tutmaq ucun bildirilmir Tecavuzkarlar adeten paylanmis xidmetden imtina hucumundan istifade edirler Bununla bele doksinq qesb ve bocek brakonyerliyi kimi diger kiberqesb usullari movcuddur Ransomware Ransomware kiberqesbde fayllara girisi mehdudlasdirmaq ucun istifade edilen bezen fidye odenilmedikce melumatlarin daimi silinmesi ile tehdid eden zererli proqram novudur Kaspersky Lab 2016 Security Bulletin hesabati biznesin her 40 deqiqeden bir ransomware qurbani oldugunu texmin etdi ve bu reqemin 2021 ci ile qeder 11 deqiqeye qeder azalacagini proqnozlasdirdi Fidye proqrami dunyada en suretle boyuyen kibercinayetlerden biri olaraq qaldigina gore qlobal ransomware proqrami zererin 2021 ci ilde 20 milyard dollara qeder basa geleceyi proqnozlasdirilir Kibermuharibe ABS Mudafie Nazirliyi qeyd edir ki kibermekan son vaxtlar geostrateji ehemiyyet dasiyan bir nece hadise o cumleden 2007 ci ilde rus hakerler terefinden Estoniyanin infrastrukturuna hucum neticesinde milli seviyyede narahatliq dogurub 2008 ci ilin avqustunda Rusiya yeniden kiberhucumlar heyata kecirib bu defe Gurcustana qarsi elaqelendirilmis ve sinxronlasdirilmis kinetik ve qeyri kinetik kampaniya heyata kecirib Bu cur hucumlarin milli dovletler arasinda gelecek muharibelerde normaya cevrileceyinden qorxan herbi komandirler gelecekde kibermekan emeliyyatlarinin tesir konsepsiyasini uygunlasdiracaqlar Hedef kimi komputer Bu cinayetler secilmis cinayetkarlar qrupu terefinden toredilir Komputerden alet kimi istifade edilen cinayetlerden ferqli olaraq bu cinayetler icracilarin texniki biliklerini teleb edir Nece ki texnologiya inkisaf etdikce cinayetin tebieti de inkisaf edir Bu cinayetler nisbeten yenidir ve yalniz komputerler movcud oldugu muddet erzinde movcud olmusdur ki bu da cemiyyetin ve umumilikde dunyanin bu cinayetlerle mubarizeye ne qeder hazirliqsiz oldugunu izah edir Internetde her gun bu xarakterli coxsayli cinayetler toredilir Onlar nadir hallarda tek olanlar terefinden toredilir bunun evezine adeten boyuk sindikat qruplari istirak edir Komputer bir vasite kimi Ferd kibercinayetkarligin esas hedefi olduqda komputer hedef deyil alet kimi qebul edile biler Esasen insanin zeif cehetlerinden istifade eden bu cinayetler adeten cox texniki tecrube teleb etmir Deyen zerer esasen psixoloji ve qeyri maddidir ve bu variantlara qarsi huquqi tedbirleri cetinlesdirir Bunlar oflayn dunyada esrler boyu movcud olan cinayetlerdir Firildaqlar ogurluq ve bu kimi hallar komputerler ve internet inkisaf etmemisden evvel movcud idi Eyni cinayetkara sadece olaraq potensial qurbanlarin sayini artiran ve onlari izlemeyi ve tutmagi cetinlesdiren alet verilmisdir Edebsiz ve ya tehqiredici mezmun Veb saytlarin ve diger elektron kommunikasiyalarin mezmunu muxtelif sebeblerden xosagelmez edebsiz ve ya tehqiredici ola biler Bezi hallarda bu elaqe qeyri qanuni ola biler Reklam saxtakarligi Reklam firildaqlari kibercinayetkarlar arasinda xususile populyardir cunki bu cur firildaqlarin teqib olunma ehtimali azdir ve xususile gelirli kibercinayetlerdir Sorbonna Biznes Mektebinin professoru Jan Lup Ricet kibercinayetkar cemiyyetlerde musahide olunan genis cesidli reklam firildaqlarini uc kateqoriyaya ayirdi sexsiyyet saxtakarligi atribut saxtakarligi reklam firildaqciligi xidmetleri Onlayn tecavuz Mezmun qeyri spesifik sekilde tehqiredici ola bilse de tecavuz meselen cinsi irqi dini milliyyeti ve ya cinsi oriyentasiyasi ile bagli xususi sexslere qarsi edebsiz ve tehqiredici serhleri yonlendirir Gorkemli hadiselerEn yuksek profilli bank komputer cinayetlerinden biri 1970 ci ilden baslayaraq uc il erzinde bas verib Nyu Yorkun Union Dime Emanet Bankinin Park Avenue filialinda bas kassir yuzlerle hesabdan 1 5 milyon dollardan cox pul menimseyib MOD Masters of Deception adli haker qrupunun Pacific Bell Nynex ve diger telefon sirketlerinden elece de bir nece boyuk kredit agentliyinden ve iki boyuk universitetden parollari ve texniki melumatlari ogurladigi iddia edilir Deymis ziyan boyuk idi bir sirket Southwestern Bell 370 000 dollar zerer cekdi 1983 cu ilde 19 yasli UCLA telebesi oz komputerinden Mudafie Departamentinin Beynelxalq Rabite sistemine daxil olmaq ucun istifade etdi Hemcinin baxDeep web Kibertehlukesizlik KiberhucumIstinadlarMoore R 2005 Kibercinayetkarliq Yuksek Texnologiyali Komputer Cinayetlerinin Arasdirilmasi Cleveland Mississippi Anderson Publishing kibercinayetkarliq Definition Encyclopedia Britannica ingilis 2022 12 22 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 25 Bossler Adam M Berenblum Tamar Giris kibercinayetkarliq tedqiqatinda yeni istiqametler Journal of Crime and Justice 42 5 2019 10 20 495 499 doi 10 1080 0735648X 2019 1692426 ISSN 0735 648X cybercrime Definition Statistics amp Examples Britannica www britannica com ingilis 2022 12 22 tarixinde Istifade tarixi 2021 12 14 Sukhai Nataliya B Hacking and cybercrime Proceedings of the 1st annual conference on Information security curriculum development New York NY USA ACM 2004 10 08 doi 10 1145 1059524 1059553 Ramdinmawii Esther Ghisingh Seema Sharma Usha Mary A Study on the Cyber Crime and Cyber Criminals A Global Problem International Journal of Web Technology 004 001 2015 06 15 7 11 doi 10 20894 ijwt 104 004 001 003 ISSN 2278 2389 Sukhai Nataliya B Hacking and cybercrime Proceedings of the 1st annual conference on Information security curriculum development New York NY USA ACM 2004 10 08 doi 10 1145 1059524 1059553 BUFFETT This is the number one problem with mankind Business Insider 2023 06 09 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 17 Warren Buffett Cyber poses real risks to humanity finance yahoo com ingilis 30 April 2019 2023 06 02 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 17 Cyber crime costs global economy 445 billion a year report Reuters 9 June 2014 2023 05 31 tarixinde Istifade tarixi 2014 06 17 Gordon Sarah Kibercinayetkarligin terifi ve tesnifati haqqinda Journal in Computer Virology 2 25 July 2006 13 20 doi 10 1007 s11416 006 0015 z Richet Jean Loup Kibercinayetkar icmalar nece boyuyur ve deyisir Reklam firildaqciligi icmalarinin tehqiqati Technological Forecasting and Social Change 174 121282 2022 01 01 121282 doi 10 1016 j techfore 2021 121282 ISSN 0040 1625 Cybercrime what are the costs to victims North Denver News North Denver News 17 January 2015 1 June 2023 tarixinde Istifade tarixi 16 May 2015 Lewis James Economic Impact of Cybercrime No Slowing Down PDF February 2018 2020 12 10 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 12 25 The Global Risk Report 2020 PDF World Economic Forum 15th Edition 102 15 January 2020 27 September 2023 tarixinde PDF Istifade tarixi 25 December 2023 Lehman Jeffrey Phelps Shirelle Qerbin Amerika Huququ Ensiklopediyasi Vol 3 2 Detroit Thomson Gale 2005 seh 137 ISBN 978 0 7876 6374 2 Parker D 1983 Komputer Cinayetleri ile Mubarize U S Charles Scribner s Sons Botnets Cybercrime and Cyberterrorism Vulnerabilities and Policy Issues for Congress www everycrsreport com ingilis 2022 09 29 tarixinde Istifade tarixi 5 September 2021 09 05 Lepofsky Ron PDF 6 July 2011 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Kaspersky Security Bulletin 2016 The ransomware revolution securelist com 2023 01 13 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 17 Global Ransomware Damage Costs Predicted To Reach 20 Billion USD By 2021 Cybercrime Magazine ingilis 2018 10 19 2022 12 28 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 17 Dennis Murphy War is War The utility of cyberspace operations in the contemporary operational environment PDF Center for Strategic Leadership February 2010 2012 03 20 tarixinde PDF Elave edebiyyatBalkin J Grimmelmann J Katz E Kozlovski N Wagman S amp Zarsky T 2006 eds Cybercrime Digital Cops in a Networked Environment New York Bowker Art 2012 The Cybercrime Handbook for Community Corrections Managing Risk in the 21st Century Springfield Brenner S 2007 Law in an Era of Smart Technology Oxford Oxford University Press Broadhurst R and Chang Lennon Y C 2013 Cybercrime in Asia trends and challenges in B Hebenton SY Shou amp J Liu eds Asian Handbook of Criminology pp 49 64 New York Springer ISBN 978 1 4614 5217 1 Chang L Y C 2012 Cybercrime in the Greater China Region Regulatory Responses and Crime Prevention across the Taiwan Strait Cheltenham Edward Elgar ISBN 978 0 85793 667 7 Chang Lennon Y C amp Grabosky P 2014 Cybercrime and establishing a secure cyber world in M Gill ed Handbook of Security pp 321 339 NY Palgrave Csonka P 2000 Internet Crime the Draft council of Europe convention on cyber crime A response to the challenge of crime in the age of the internet Computer Law amp Security Report Vol 16 no 5 Easttom C 2010 Computer Crime Investigation and the Law Fafinski S 2009 Computer Misuse Response regulation and the law Cullompton Willan Glenny M DarkMarket cyberthieves cybercops and you New York NY Alfred A Knopf 2011 ISBN 978 0 307 59293 4 Grabosky P 2006 Electronic Crime New Jersey Prentice Hall Halder D amp Jaishankar K 2016 Cyber Crimes against Women in India New Delhi SAGE Publishing ISBN 978 9385985775 Halder D amp Jaishankar K 2011 Cybercrime and the Victimization of Women Laws Rights and Regulations Hershey PA US IGI Global ISBN 978 1 60960 830 9 Jaishankar K Ed 2011 Cyber Criminology Exploring Internet Crimes and Criminal behavior Boca Raton FL US CRC Press Taylor and Francis Group McQuade S 2006 Understanding and Managing Cybercrime Boston McQuade S ed 2009 The Encyclopedia of Cybercrime Westport CT Parker D 1983 Fighting Computer Crime U S Pattavina A ed Information Technology and the Criminal Justice System Thousand Oaks CA Sage Taylor Paul Hackers Crime in the Digital Sublime 3 November 1999 Routledge 1 edition 1999 seh 200 ISBN 978 0 415 18072 6 Richet J L 2013 From Young Hackers to Crackers International Journal of Technology and Human Interaction IJTHI 9 3 53 62 Richet J L How cybercriminal communities grow and change An investigation of ad fraud communities Technological Forecasting and Social Change 174 121282 2022 121282 doi 10 1016 j techfore 2021 121282 ISSN 0040 1625 Robertson J 2 March 2010 Authorities bust 3 in infection of 13m computers Retrieved 26 March 2010 from Boston News Boston com Rolon D N Control vigilancia y respuesta penal en el ciberespacio Latin American s New Security Thinking Clacso 2014 pp 167 182 Walden I 2007 Computer Crimes and Digital Investigations Oxford Oxford University Press Wall D S 2007 Cybercrimes The transformation of crime in the information age Cambridge Polity Williams M 2006 Virtually Criminal Crime Deviance and Regulation Online Routledge London Yar M 2006 Cybercrime and Society London Sage Xarici kecidlerKiberhucumlarin umumi novleri ing Ransomware hucumlarina qarsi mubarize