Keşikçidağ Dövlət tarix-mədəniyyət qoruğu — Ağstafa rayonu ərazisində silsiləsinin bir hissəsini əhatə edən mağaralar kompleksinində qoruq.
Coğrafi mövqeyi
"Keşikçidağ" mağara-məbədlər kompleksi Ağstafa rayonunun mərkəzindən 75 km məsafədə, Böyük Kəsik kəndindən 28 km şimal istiqamətində yerləşir. Kompleks sərhəd zolağı boyunca 25 km-dək uzanır. "Keşikçidağ" mağara-məbədlər kompleksi ucsuz-bucaqsız Ceyrançöl adlanan ərazidə, silsiləsində, Candargöl gölündən 15 km şimal-şərq istiqamətindən başlayaraq dəniz səviyyəsindən 750–950 m hündürlükdə dağların cənub və cənub-şərq tərəfindəki sıldırım qayalıqlarda yerləşir.
Ümumi məlumat
Qoruğun ərazisində 100-ə qədər ilkin və orta əsrlər dövründə yaradılmış süni və təbii mağaralar, ulu əcdadlarımızdan bizə miras qalmış qədim yaşayış yerləri, 100-ə yaxın son tunc və ilkin dəmir dövrünə aid kurqanlar, Qafqaz Albaniyasının yerli əhalisi tərəfindən ilkin orta əsrlərdə sıldırım dik qaya üzərində müdafiə məqsədilə inşa edilmiş, 11 metr hündürlüyündə üçmərtəbəli bir qala, üzü cənub istiqamətinə baxan, bir birindən 1500 metr aralıda yerləşən və yerli daş materiallardan inşa olunmuş iki alban məbədi, “Keşikçidağ” mağaralar kompleksində yerləşən, yerli əhali tərəfindən “Qüdrət” bulağı kimi tanınan ziyarətgah yerli sakinlərin qədim tarixə malik olan mənşəyini, mədəniyyətini, dini-etnik xüsusiyyətlərini özündə əks etdirir.
“Keşikçidağ” mağaralar kompleksinin ərazisi Azərbaycanın tarixi torpaqları olmaqla, buradakı qədim və orta əsrlər maddi-mədəniyyət nümunələri də ulu əcdadlarımızdan xalqımıza qalan mirasdır.
Sovetlər dönəmində həmin abidələri tədqiq etmək mümkün olmamışdır.
Freskaların çəkildiyi mağara divarlarının dağıntıları nə təbiətin, nə də zamanın müdaxiləsi nəticəsində baş verib.
1948-ci ildən başlayaraq 1990-cı ilədək mağaraların çapıldığı qayaların yaxınlığında hərbi poliqon yerləşib. Uzun illər burada artilleriya təlimləri keçirilib. Zaman-zaman buralar baxımsız, yiyəsiz qalıb. Hərbi obyektdə nəinki elmi araşdırmalar aparmaq, adi gəzintiyə çıxmaq da yasaq olmuşdur.
Qoruğun yaradılması
2005-ci il oktyabr ayının 12-də Prezident İlham Əliyev Azərbaycan-Gürcüstan dövlət sərhədlərinin mühafizəsi ilə şəxsən tanış olarkən bu əraziyə baş çəkmiş, 19 dekabr 2007-ci ildə 2563 saylı sərəncamı ilə mağaralar kompleksindəki zəngin tarixi-etnoqrafik, mədəniyyət abidələrinin daha da dərindən öyrənilməsi, qorunması və təbliği məqsədilə ərazidə tarix-mədəniyyət qoruğu elan edilmişdir.
Maraqlı məlumatlar
Qoruğun ərazisindəki strateji cəhətdən ən hündür yüksəkliklərin biri Azərbaycan Prezidentinin şərəfinə "İlham Əliyev zirvəsi" adlandırılmışdır.
Qoruq haqqında təşkilatçılığı ilə "Qədim yurdun daş kitabəsi" adlı bədii sənədli film hazırlanmışdır.
Tərkibi
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- "Azərbaycan Respublikasının Quba rayonunun Xınalıq kəndinin tarixi ərazisinin Azərbaycan Respublikasının "Xınalıq" Dövlət tarix-memarlıq və etnoqrafiya qoruğu və Ağstafa rayonunun ərazisində Keşikçidağ silsiləsinin bir hissəsini əhatə edən mağaralar kompleksinin Azərbaycan Respublikasının "Keşikçidağ" Dövlət tarix-mədəniyyət qoruğu elan edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 19 dekabr 2007-ci il tarixli Sərəncamı" (az.). president.az. 19 dekabr 2007. 2023-07-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-20.
- Musa Mursaqulov. (az.). keshikchidaq.az. 2010. 2015-12-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-20.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kesikcidag Dovlet tarix medeniyyet qorugu Agstafa rayonu erazisinde silsilesinin bir hissesini ehate eden magaralar kompleksininde qoruq Bertuban monastiri freskosu Gurcustan krallari tesvir edilib Cicikuri monastiriUdabno monastiri freskosuCografi movqeyi Kesikcidag magara mebedler kompleksi Agstafa rayonunun merkezinden 75 km mesafede Boyuk Kesik kendinden 28 km simal istiqametinde yerlesir Kompleks serhed zolagi boyunca 25 km dek uzanir Kesikcidag magara mebedler kompleksi ucsuz bucaqsiz Ceyrancol adlanan erazide silsilesinde Candargol golunden 15 km simal serq istiqametinden baslayaraq deniz seviyyesinden 750 950 m hundurlukde daglarin cenub ve cenub serq terefindeki sildirim qayaliqlarda yerlesir Umumi melumatQorugun erazisinde 100 e qeder ilkin ve orta esrler dovrunde yaradilmis suni ve tebii magaralar ulu ecdadlarimizdan bize miras qalmis qedim yasayis yerleri 100 e yaxin son tunc ve ilkin demir dovrune aid kurqanlar Qafqaz Albaniyasinin yerli ehalisi terefinden ilkin orta esrlerde sildirim dik qaya uzerinde mudafie meqsedile insa edilmis 11 metr hundurluyunde ucmertebeli bir qala uzu cenub istiqametine baxan bir birinden 1500 metr aralida yerlesen ve yerli das materiallardan insa olunmus iki alban mebedi Kesikcidag magaralar kompleksinde yerlesen yerli ehali terefinden Qudret bulagi kimi taninan ziyaretgah yerli sakinlerin qedim tarixe malik olan menseyini medeniyyetini dini etnik xususiyyetlerini ozunde eks etdirir Kesikcidag magaralar kompleksinin erazisi Azerbaycanin tarixi torpaqlari olmaqla buradaki qedim ve orta esrler maddi medeniyyet numuneleri de ulu ecdadlarimizdan xalqimiza qalan mirasdir Sovetler doneminde hemin abideleri tedqiq etmek mumkun olmamisdir Freskalarin cekildiyi magara divarlarinin dagintilari ne tebietin ne de zamanin mudaxilesi neticesinde bas verib 1948 ci ilden baslayaraq 1990 ci iledek magaralarin capildigi qayalarin yaxinliginda herbi poliqon yerlesib Uzun iller burada artilleriya telimleri kecirilib Zaman zaman buralar baximsiz yiyesiz qalib Herbi obyektde neinki elmi arasdirmalar aparmaq adi gezintiye cixmaq da yasaq olmusdur Qorugun yaradilmasi2005 ci il oktyabr ayinin 12 de Prezident Ilham Eliyev Azerbaycan Gurcustan dovlet serhedlerinin muhafizesi ile sexsen tanis olarken bu eraziye bas cekmis 19 dekabr 2007 ci ilde 2563 sayli serencami ile magaralar kompleksindeki zengin tarixi etnoqrafik medeniyyet abidelerinin daha da derinden oyrenilmesi qorunmasi ve tebligi meqsedile erazide tarix medeniyyet qorugu elan edilmisdir Maraqli melumatlarQorugun erazisindeki strateji cehetden en hundur yuksekliklerin biri Azerbaycan Prezidentinin serefine Ilham Eliyev zirvesi adlandirilmisdir Qoruq haqqinda Yaddas Senedli Filmler Studiyasinin teskilatciligi ile Qedim yurdun das kitabesi adli bedii senedli film hazirlanmisdir TerkibiBertuban monastiri Cicikuri monastiri Udabno monastiriIstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Azerbaycan Respublikasinin Quba rayonunun Xinaliq kendinin tarixi erazisinin Azerbaycan Respublikasinin Xinaliq Dovlet tarix memarliq ve etnoqrafiya qorugu ve Agstafa rayonunun erazisinde Kesikcidag silsilesinin bir hissesini ehate eden magaralar kompleksinin Azerbaycan Respublikasinin Kesikcidag Dovlet tarix medeniyyet qorugu elan edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 19 dekabr 2007 ci il tarixli Serencami az president az 19 dekabr 2007 2023 07 24 tarixinde Istifade tarixi 2015 10 20 Musa Mursaqulov az keshikchidaq az 2010 2015 12 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 10 20