Ceyrançöl — Azərbaycan Respublikasının Ağstafa rayonunun Poylu qəsəbə inzibati ərazi dairəsində qəsəbə.
Ceyrançöl | |
---|---|
Ölkə | |
Tarixi və coğrafiyası | |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
Coğrafiyası və iqlimi
Acınohur alçaq dağlığı ( 1000 m-ə qədər), ən alçaq hissəsi isə Xəzərin sahilləridir (-27 m). Vilayətdə Gəncə-Qazax, Qarabağ, Şirvan, Muğan, Mil, Salyan, Cənub-Şərqi Şirvan və Arazboyu (Hərami, Gəyən və s.) düzləri yerləşir. Kaynozoy yaşlı (xüsusilə, Dördüncü dövr) çöküntülər üstünlük təşkil edir. Vilayət neft, təbii qaz, müxtəlif tikinti materialları ehtiyatlarına malikdir. Dünyada yeganə müalicə nefti də burada (Naftalanda) yerləşir.
Ceyrançöl-Acınohur
Ceyrançöl-Acınohur ön dağlığı yarımvilayəti Kür çökəkliyinin şimal hissəsindədir. Bura Alazan-Həftəran vadisindən cənubda yerləşən Ceyrançöl, Acınohur ön dağlıqları, Kür çökəkliyinin şimal-şərq kənarlarını təşkil edən Ləngəbiz-Ələt ön dağlığı və s. daxildir. Relyefi, əsasən, antiklinal və singlinal qırışıqlara uyğun gələn silsilə, tirə və yüksəkliklərdən, onların arasındakı dərə və çökəkliklərdən ibarətdir. Silsilə və tirələrin (qərbdə və şərqdə Üst Pliosen, mərkəzi hissədə Antropogen yaşlı) yamacları asimmetrikdi.Cənub yamacları çox dik, şimal yamacları az meyllidir. Bəzi yerlərdə (Gürcüvan platosu) 600–1000 m hündürlükdə düzəlmə səthləri var. Yarımvilayət köndələn axan tranzit çayların antesedent dərələri ilə parçalanmışdır. Dərininə kəsilmə 250–700 m-dir. Parçalanmanın sıxlığı bedlend tipli yarğan-qobu şəbəkəsinin inkişaf etdiyi cənub yamaclarda daha böyükdür. Şərqdə palçıq vulkanları var. Yarımvilayət Ceyrançöl, Acınohur, Ləngəbiz-Ələt, hərəmi geomorfoloji rayonlarına bölünür
Kür çayının sol sahilləri boyu Gürcüstanla dövlət sərhəddindən Girdiman çayına qədər ərazini Acınohur-Ceyrançöl rayonu tutur. Rayon şimalda Böyük Qafqaz dağları ilə cənubda Kür-Avaz ovalığı arasında yerləşir.
Acınohur-Ceyrançöl qışı mülayim keçən yarımsəhra və quru çöl iqlimi, şimal-şərq hissəsi qışı quraq keçən mülayim-isti iqlim şəraitində yerləşir. Ərazidə yağıntıların illik miqdarı 300–400 mm-dir. Ceyrançöl qışda, Acınohur yayda quraq olur.
Burada yovşanlı-gəvərli yarımsəhra bitkiləri, ağ ot, topal, şivyə və xırda kolluqlardan ibarət dağ kserofit bitkiləri geniş yayılır. Meşələrdə Eldar şamı, ardıc, saqqız ağacı əsas flora elementləridir.
Alazan-Həftəran fiziki-coğrafi rayonu.
Bu fiziki-coğrafi rayon eyni adlı vadidə yerləşir. Onun sərhədlərini şimalda Baş Qafqaz dağlarının cənub ətəkləri, cənubda Acınohur alçaq dağlığı, qərbdə Mazun çayı, şərqdə Girdiman çayı təşkil edir.
Ərazinin qışı qıraq keçən mülayim-isti iqlimi şəraitində 400–600 mm-dən 1000 mm-ə qədər yağıntı düşür.
Əhalisi
Gürcüstan sərhədlərindən Girdimançay dərəsinə qədər 270 km məsafədə yerləşir. Bura Alazan-Həftəran vadisindən cənubda yerləşən Ceyrançöl, Acınohur ön dağlıqları, Kür çökəkliyinin şimal-şərq kənarlarını təşkil edən Ləngəbiz-Ələt ön dağlığı və s. daxildir. Ceyrançöl -Acınohur ön dağlığı yarımvilayəti Kür çökəkliyinin şimal hissəsindədir. Şərqdə palçıq vulkanları var. Yarımvilayət Ceyrançöl, Acınohur, Ləngəbiz-Ələt, hərəmi geomorfoloji rayonlarına bölünür
Kür çayının sol sahilləri boyu Gürcüstanla dövlət sərhəddindən Girdiman çayına qədər ərazini Acınohur-Ceyrançöl rayonu tutur. Rayon şimalda Böyük Qafqaz dağları ilə cənubda Kür-Araz ovalığı arasında yerləşir. Acınohur alçaq dağlığı ( 1000 m-ə qədər), ən alçaq hissəsi isə Xəzərin sahilləridir (-27m). Vilayətdə Gəncə-Qazax, Qarabağ, Şirvan, Muğan, Mil, Salyan, Cənub-Şərqi Şirvan və Arazboyu (Hərami, Gəyən və s.) düzləri yerləşir.
Relyefi, əsasən, antiklinal və singlinal qırışıqlara uyğun gələn silsilə, tirə və yüksəkliklərdən, onların arasındakı dərə və çökəkliklərdən ibarətdir. Silsilə və tirələrin (qərbdə və şərqdə Üst Pliosen, mərkəzi hissədə Antropogen yaşlı) yamacları asimmetrikdi.Cənub yamacları çox dik, şimal yamacları az meyllidir. Bəzi yerlərdə (Gürcüvan platosu) 600–1000 m hündürlükdə düzəlmə səthləri var. Yarımvilayət köndələn axan tranzit çayların antesedent dərələri ilə parçalanmışdır. Dərininə kəsilmə 250–700 m-dir. Parçalanmanın sıxlığı bedlend tipli yarğan-qobu şəbəkəsinin inkişaf etdiyi cənub yamaclarda daha böyükdür. Rayon simaldan Qanix-Əyriçay vadisi,cənubdan Kür-Araz ovalığı ilə sərhədlənir.Okean səviyyəsindən yüksəkliyi 200–300 m-lə 700–900 m arasında dəyişir.Rayon demək olar ki,hər yerdə Kaynazoyun (əsasən Üçüncü dövrün) gillərindən, qumlarından təşkil olunmuşdur.Dağ tirələri arasında Acınohur çökəkliyi yerləşir.Rayonda yarımsəhra və quru-çöl iqlimi hakimdir.Havanın orta illik remperaturu 〖12〗^0C,yağıntıların illik miqdarı isə 300–400 mm-dir. şimal-şərq hissəsi qışı quraq keçən mülayim-isti iqlim şəraitində yerləşir. Ceyrançöl qışda, Acınohur yayda quraq olur. Ceyrançölün qərbində, Gürcüstan sərhəddində Ağgöl (Candar gölü), Acınohur çökəliyində isə şorsulu Acınohur gölü yerləşir. Rayonun Kür-Araz ovalığı ilə qovuşan alçaq hissələrində şorakətli boz,boz torpaqlarda yarımsəhralar yüksək hissələrində dağ-qəhvəyi, dağ şabalıdı torpaqlarda quru çöllər, arid meşə kolluqlar inkişaf etmişdir.Bozdağın, Ceyrançölün, Acınohurun quzey yamaclarında saqqızağacı, yovşanlı-gəvərli yarımsəhra bitkiləri, ağ ot, topal, şivyə və xırda kolluqlardan ibarət dağ kserofit bitkiləri geniş yayılır. Meşələrdə Eldar və ardıc ağaclarından ibarət arid seyrək meşə landşaftı inkişaf etmişdir.Arid meşə və kolluqlar (ardıc) Türyançay qoruğunda,Eldar şamı isə Eldar qoruğunda qorunur. Ceyrançöl perspektivliyi neft,qaz yataqlarına malikdir. Dünyada yeganə müalicə nefti də burada (Naftalanda) yerləşir.
Acınohur-Ceyrançöl alçaq dağlığı qiymətli qış otlaqları kimi çox əlverişlidir.Rayonun xeyli hissəsi su ilə təchiz olunmuşdur.Suvarılan sahələrdə taxıl əkinləri,üzümlüklər diqqəti cəlb edir.
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı, 2024" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2024-02-28. 2024-03-14 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-04-05.
Həmçinin bax
Ağstafa rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Ceyrancol deqiqlesdirme Ceyrancol Azerbaycan Respublikasinin Agstafa rayonunun Poylu qesebe inzibati erazi dairesinde qesebe Ceyrancol41 15 sm e 45 26 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 14 nef 2009 Xeriteni goster gizle CeyrancolCografiyasi ve iqlimiAcinohur alcaq dagligi 1000 m e qeder en alcaq hissesi ise Xezerin sahilleridir 27 m Vilayetde Gence Qazax Qarabag Sirvan Mugan Mil Salyan Cenub Serqi Sirvan ve Arazboyu Herami Geyen ve s duzleri yerlesir Kaynozoy yasli xususile Dorduncu dovr cokuntuler ustunluk teskil edir Vilayet neft tebii qaz muxtelif tikinti materiallari ehtiyatlarina malikdir Dunyada yegane mualice nefti de burada Naftalanda yerlesir Ceyrancol Acinohur Ceyrancol Acinohur on dagligi yarimvilayeti Kur cokekliyinin simal hissesindedir Bura Alazan Hefteran vadisinden cenubda yerlesen Ceyrancol Acinohur on dagliqlari Kur cokekliyinin simal serq kenarlarini teskil eden Lengebiz Elet on dagligi ve s daxildir Relyefi esasen antiklinal ve singlinal qirisiqlara uygun gelen silsile tire ve yuksekliklerden onlarin arasindaki dere ve cokekliklerden ibaretdir Silsile ve tirelerin qerbde ve serqde Ust Pliosen merkezi hissede Antropogen yasli yamaclari asimmetrikdi Cenub yamaclari cox dik simal yamaclari az meyllidir Bezi yerlerde Gurcuvan platosu 600 1000 m hundurlukde duzelme sethleri var Yarimvilayet kondelen axan tranzit caylarin antesedent dereleri ile parcalanmisdir Derinine kesilme 250 700 m dir Parcalanmanin sixligi bedlend tipli yargan qobu sebekesinin inkisaf etdiyi cenub yamaclarda daha boyukdur Serqde palciq vulkanlari var Yarimvilayet Ceyrancol Acinohur Lengebiz Elet heremi geomorfoloji rayonlarina bolunur Kur cayinin sol sahilleri boyu Gurcustanla dovlet serheddinden Girdiman cayina qeder erazini Acinohur Ceyrancol rayonu tutur Rayon simalda Boyuk Qafqaz daglari ile cenubda Kur Avaz ovaligi arasinda yerlesir Acinohur Ceyrancol qisi mulayim kecen yarimsehra ve quru col iqlimi simal serq hissesi qisi quraq kecen mulayim isti iqlim seraitinde yerlesir Erazide yagintilarin illik miqdari 300 400 mm dir Ceyrancol qisda Acinohur yayda quraq olur Burada yovsanli geverli yarimsehra bitkileri ag ot topal sivye ve xirda kolluqlardan ibaret dag kserofit bitkileri genis yayilir Meselerde Eldar sami ardic saqqiz agaci esas flora elementleridir Alazan Hefteran fiziki cografi rayonu Bu fiziki cografi rayon eyni adli vadide yerlesir Onun serhedlerini simalda Bas Qafqaz daglarinin cenub etekleri cenubda Acinohur alcaq dagligi qerbde Mazun cayi serqde Girdiman cayi teskil edir Erazinin qisi qiraq kecen mulayim isti iqlimi seraitinde 400 600 mm den 1000 mm e qeder yaginti dusur EhalisiGurcustan serhedlerinden Girdimancay deresine qeder 270 km mesafede yerlesir Bura Alazan Hefteran vadisinden cenubda yerlesen Ceyrancol Acinohur on dagliqlari Kur cokekliyinin simal serq kenarlarini teskil eden Lengebiz Elet on dagligi ve s daxildir Ceyrancol Acinohur on dagligi yarimvilayeti Kur cokekliyinin simal hissesindedir Serqde palciq vulkanlari var Yarimvilayet Ceyrancol Acinohur Lengebiz Elet heremi geomorfoloji rayonlarina bolunur Kur cayinin sol sahilleri boyu Gurcustanla dovlet serheddinden Girdiman cayina qeder erazini Acinohur Ceyrancol rayonu tutur Rayon simalda Boyuk Qafqaz daglari ile cenubda Kur Araz ovaligi arasinda yerlesir Acinohur alcaq dagligi 1000 m e qeder en alcaq hissesi ise Xezerin sahilleridir 27m Vilayetde Gence Qazax Qarabag Sirvan Mugan Mil Salyan Cenub Serqi Sirvan ve Arazboyu Herami Geyen ve s duzleri yerlesir Relyefi esasen antiklinal ve singlinal qirisiqlara uygun gelen silsile tire ve yuksekliklerden onlarin arasindaki dere ve cokekliklerden ibaretdir Silsile ve tirelerin qerbde ve serqde Ust Pliosen merkezi hissede Antropogen yasli yamaclari asimmetrikdi Cenub yamaclari cox dik simal yamaclari az meyllidir Bezi yerlerde Gurcuvan platosu 600 1000 m hundurlukde duzelme sethleri var Yarimvilayet kondelen axan tranzit caylarin antesedent dereleri ile parcalanmisdir Derinine kesilme 250 700 m dir Parcalanmanin sixligi bedlend tipli yargan qobu sebekesinin inkisaf etdiyi cenub yamaclarda daha boyukdur Rayon simaldan Qanix Eyricay vadisi cenubdan Kur Araz ovaligi ile serhedlenir Okean seviyyesinden yuksekliyi 200 300 m le 700 900 m arasinda deyisir Rayon demek olar ki her yerde Kaynazoyun esasen Ucuncu dovrun gillerinden qumlarindan teskil olunmusdur Dag tireleri arasinda Acinohur cokekliyi yerlesir Rayonda yarimsehra ve quru col iqlimi hakimdir Havanin orta illik remperaturu 12 0C yagintilarin illik miqdari ise 300 400 mm dir simal serq hissesi qisi quraq kecen mulayim isti iqlim seraitinde yerlesir Ceyrancol qisda Acinohur yayda quraq olur Ceyrancolun qerbinde Gurcustan serheddinde Aggol Candar golu Acinohur cokeliyinde ise sorsulu Acinohur golu yerlesir Rayonun Kur Araz ovaligi ile qovusan alcaq hisselerinde soraketli boz boz torpaqlarda yarimsehralar yuksek hisselerinde dag qehveyi dag sabalidi torpaqlarda quru coller arid mese kolluqlar inkisaf etmisdir Bozdagin Ceyrancolun Acinohurun quzey yamaclarinda saqqizagaci yovsanli geverli yarimsehra bitkileri ag ot topal sivye ve xirda kolluqlardan ibaret dag kserofit bitkileri genis yayilir Meselerde Eldar ve ardic agaclarindan ibaret arid seyrek mese landsafti inkisaf etmisdir Arid mese ve kolluqlar ardic Turyancay qorugunda Eldar sami ise Eldar qorugunda qorunur Ceyrancol perspektivliyi neft qaz yataqlarina malikdir Dunyada yegane mualice nefti de burada Naftalanda yerlesir Acinohur Ceyrancol alcaq dagligi qiymetli qis otlaqlari kimi cox elverislidir Rayonun xeyli hissesi su ile techiz olunmusdur Suvarilan sahelerde taxil ekinleri uzumlukler diqqeti celb edir IstinadlarAzerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Inzibati erazi bolgusu tesnifati 2024 PDF az stat gov az 2024 02 28 2024 03 14 tarixinde PDF Istifade tarixi 2024 04 05 Hemcinin bax Agstafa rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Qesebe ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin