Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kerma — qədim Nubiyanın ən böyük arxeoloji yerlərindən biri. E.ə 2500-1450 -ci illərdə mövcud olmuşdur.Kerma indiki Sudanda Nil çayının Üçüncü Kataraktının üstündəki Dongola Reachında yerləşən qədim Kerma Krallığının keçmiş paytaxtıdır. Kerma Krallığı, böyük ehtimalla Yuxarı Nubiyanın cənub hissəsində, eramızdan əvvəl üçüncü minilliyin ortalarında meydana gələn yerli Nilotik bir mədəniyyət idi. Ən yüksək nöqtəsində, krallıq, Misir qonşularının ərazisi qədər geniş ərazini əhatə edən Nilin bir neçə kataraktını idarə edirdi.
| Kerma | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Misirin 18-ci sülaləsindən Firon I Tutmosun dövründə Misirlilər eramızdan əvvəl 1504-cü ildə Nubia'yı ilhaq etdilər və Kerma şəhərini dağıtdılar. Misirlilər keçmiş Kerma ərazilərində asayişi qorumaq üçün Kuşun bir canişini və ya 'Kuşun oğlu' qoyaraq bu gün Dokki Gel ("qırmızı kurqan" mənasını verir) olaraq bilinən Kermanın şimalında yeni bir yaşayış yeri qurdular. Qərbi Deffufası olan Kerma şəhəri, Nilin Üçüncü Kataraktanın 30 mil cənubunda, Yuxarı Nubiyada. Misir xaricindəki Afrikadakı ilk şəhərləşmiş kommunitlərdən biri olan Kerma, Yeni Krallıq Misirlilər tərəfindən istila edildikdə və məhv edildiyi zaman 2500 - 1450-ci illər arasında davamlı olaraq işğal edildi.
Arxeologiyası
1920-ci illərdə Kerma ilk dəfə qazıldıqda, arxeoloqlar bunun əslində bir Misir valisinin qalası olduğunu ortaya çıxartdılar. Bununla birlikdə, arxeoloqlar indi Kermanın böyük ehtimalla Misirlə əlaqəli bir neçə karvan yolundakı strateji mövqeyi səbəbiylə ön plana çıxan ilk Afrika krallıqlarından (Orta Krallığın Kuş adı ilə Misir mətnlərində təsbit edilmiş) biri olduğuna inanırlar, Qırmızı dəniz, Afrika Buynuzu və Sahra altı Afrika. Yuxarı Nubiyada Kerma, ilk dəfə 1913-1916-cı illərdə George Reisner (1867-1942) tərəfindən qazılmış, geniş məskunlaşmanı Misir valisi tərəfindən idarə olunan bir qala olaraq şərh etmişdi.
Mədəniyyəti
Kerma mədəniyyəti, dəfn ayinlərinə, türbələrin morfologiyasına və keramika tipologiyasına əsaslanaraq Köhnə Krallığın sonundan İkinci Orta Dövr və Yeni Krallıq arasındakı keçid mərhələsinə qədər uzanan dörd fərqli mərhələ ilə müəyyən edilmişdir. Erkən Kerma (e.ə. 2500-2050) Orta Kerma (e.ə. 2050-1750), Klassik Kerma (e.ə., 1750-1580) və Keçmiş Kerma (e.ə.1580-1450). Eramızdan əvvəl 3000-ci illərdə Kerma ətrafında bir mədəniyyət ənənəsi başladı. Qərbi Deffufa kimi tanınan böyük bir kərpic məbədinin ətrafında inşa edilmiş böyük bir şəhər mərkəzi idi. Eramızdan əvvəl 1700-cü ilədək Kerma ən az 10.000 nəfər əhaliyə ev sahibliyi etdi. Mövzu və kompozisiya baxımından qədim Misirdən fərqli olaraq, Kermanın əsərləri, Kermanların Misirdən asılı olmayaraq işləmək üçün texnika inkişaf etdirdikləri çox miqdarda mavi fayans ilə xarakterizə olunur və şirli kvarsit və memarlıq naxışlarla işləyirlər. Eramızdan əvvəl 2-ci minilliyin əvvəllərindəki ən güclü Nubiya dövləti, 3-cü kataraktın yaxınlığında qismən möhkəmləndirilmiş yaşayış yeri olan Kermaya əsaslanırdı. Kerma şəhərində bəlkə də yalnız 2000 nəfər yaşasa da, fərqli Kerma mədəniyyətinə 2-ci kataraktadan 4-cü kataraktın kənarına, 200 mildən çox məsafədə rast gəlinir. Şəhərin özündə hündür bir kərpic məbədi, bir saray və bir kral tamaşa salonu üstünlük təşkil edirdi. Şəhərin şərqində geniş qəbiristanlığın arasında cənazə məbədləri və ibadətgahlar var idi. Ən böyük məzarlar təxminən 300 fut diametrində insan xidmətçilərinin və heyvanların qurbanlıq qəbrlərini ehtiva edən dörd kral kurqanı idi.
Kerma Saxsı
Kermanın dulusçuları, atəş texnikalarını mükəmməl başa düşdüklərini nümayiş etdirən fərqli və texnoloji cəhətdən inkişaf etmiş əsərlər yarada bilən bacarıqlı sənətkarlar idilər. Klassik Kerma saxsı məmulatları qara rəngli və qırmızı bazası ilə fərqlənir, rəngi bozdan boz rəngə qədər dəyişən bir dəstə ilə ayrılır.Qəbirdə tapılmış Misir saxsı qablarının e.ə. 1650-1550-ci illərinə aid edilməsi ehtimal olunur.
Qəbiristanlığı
Kermada 30.000-dən çox qəbir olan bir qəbiristanlıq var. Qəbiristanlıqda, daha kiçik qəbirlərlə üzüklənmiş daha böyük qəbirlərin ümumi təbəqəsi göstərilir və bu da sosial təbəqələşməni göstərir. Sahə, dördünün diametri 90 metr (300 fut) yuxarıya doğru uzanan cənub sərhəd kurqanlarından ibarətdir. Bunların şəhərin son krallarının məzarları olduğu, bəzilərində Horus kimi Misir tanrılarını əks etdirən motivlər və sənət əsərləri olduğu düşünülür. Ümumiyyətlə, Misirdən olan təsir, xüsusilə də saxsı qablar və qəbir əşyaları kimi maddi sübutlarla əlaqədar olaraq çoxsaylı dəfnlərdə müşahidə oluna bilər. Məsələn, Kerma məzarları içərisində Tell el-Yahudiyeh Ware kimi Avarisdən İkinci Orta Misir keramika kəşf edilmişdir. Əlavə olaraq, skar möhürü və gözmuncuğu kimi əsərlər məhsuldardır ki, bu da qədim Misirlə geniş ticarət və mədəni fikir mübadiləsini göstərir.Kerma qovulduqdan sonra, qəbiristanlıq Yuxarı (Cənubi) Nubiya'dan Kuş Krallığının 25-ci və ya "Napatan" sülaləsinin padşahlarını qəbul etmək üçün istifadə edildi.
Ədəbiyyat
- Archaeology: The Whole Story - Thames & Hudson
Xarici keçidlər
- Kerma-Qədim Afrika krallığı
- Kerma şəhəri
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kerma qedim Nubiyanin en boyuk arxeoloji yerlerinden biri E e 2500 1450 ci illerde movcud olmusdur Kerma indiki Sudanda Nil cayinin Ucuncu Kataraktinin ustundeki Dongola Reachinda yerlesen qedim Kerma Kralliginin kecmis paytaxtidir Kerma Kralligi boyuk ehtimalla Yuxari Nubiyanin cenub hissesinde eramizdan evvel ucuncu minilliyin ortalarinda meydana gelen yerli Nilotik bir medeniyyet idi En yuksek noqtesinde kralliq Misir qonsularinin erazisi qeder genis erazini ehate eden Nilin bir nece kataraktini idare edirdi Kerma19 36 02 sm e 30 24 35 s u Olke SudanXeriteni goster gizle Kerma Vikianbarda elaqeli mediafayllar Misirin 18 ci sulalesinden Firon I Tutmosun dovrunde Misirliler eramizdan evvel 1504 cu ilde Nubia yi ilhaq etdiler ve Kerma seherini dagitdilar Misirliler kecmis Kerma erazilerinde asayisi qorumaq ucun Kusun bir canisini ve ya Kusun oglu qoyaraq bu gun Dokki Gel qirmizi kurqan menasini verir olaraq bilinen Kermanin simalinda yeni bir yasayis yeri qurdular Qerbi Deffufasi olan Kerma seheri Nilin Ucuncu Kataraktanin 30 mil cenubunda Yuxari Nubiyada Misir xaricindeki Afrikadaki ilk seherlesmis kommunitlerden biri olan Kerma Yeni Kralliq Misirliler terefinden istila edildikde ve mehv edildiyi zaman 2500 1450 ci iller arasinda davamli olaraq isgal edildi DeffufaArxeologiyasi1920 ci illerde Kerma ilk defe qazildiqda arxeoloqlar bunun eslinde bir Misir valisinin qalasi oldugunu ortaya cixartdilar Bununla birlikde arxeoloqlar indi Kermanin boyuk ehtimalla Misirle elaqeli bir nece karvan yolundaki strateji movqeyi sebebiyle on plana cixan ilk Afrika kralliqlarindan Orta Kralligin Kus adi ile Misir metnlerinde tesbit edilmis biri olduguna inanirlar Qirmizi deniz Afrika Buynuzu ve Sahra alti Afrika Yuxari Nubiyada Kerma ilk defe 1913 1916 ci illerde George Reisner 1867 1942 terefinden qazilmis genis meskunlasmani Misir valisi terefinden idare olunan bir qala olaraq serh etmisdi MedeniyyetiKerma medeniyyeti defn ayinlerine turbelerin morfologiyasina ve keramika tipologiyasina esaslanaraq Kohne Kralligin sonundan Ikinci Orta Dovr ve Yeni Kralliq arasindaki kecid merhelesine qeder uzanan dord ferqli merhele ile mueyyen edilmisdir Erken Kerma e e 2500 2050 Orta Kerma e e 2050 1750 Klassik Kerma e e 1750 1580 ve Kecmis Kerma e e 1580 1450 Eramizdan evvel 3000 ci illerde Kerma etrafinda bir medeniyyet enenesi basladi Qerbi Deffufa kimi taninan boyuk bir kerpic mebedinin etrafinda insa edilmis boyuk bir seher merkezi idi Eramizdan evvel 1700 cu iledek Kerma en az 10 000 nefer ehaliye ev sahibliyi etdi Movzu ve kompozisiya baximindan qedim Misirden ferqli olaraq Kermanin eserleri Kermanlarin Misirden asili olmayaraq islemek ucun texnika inkisaf etdirdikleri cox miqdarda mavi fayans ile xarakterize olunur ve sirli kvarsit ve memarliq naxislarla isleyirler Eramizdan evvel 2 ci minilliyin evvellerindeki en guclu Nubiya dovleti 3 cu kataraktin yaxinliginda qismen mohkemlendirilmis yasayis yeri olan Kermaya esaslanirdi Kerma seherinde belke de yalniz 2000 nefer yasasa da ferqli Kerma medeniyyetine 2 ci kataraktadan 4 cu kataraktin kenarina 200 milden cox mesafede rast gelinir Seherin ozunde hundur bir kerpic mebedi bir saray ve bir kral tamasa salonu ustunluk teskil edirdi Seherin serqinde genis qebiristanligin arasinda cenaze mebedleri ve ibadetgahlar var idi En boyuk mezarlar texminen 300 fut diametrinde insan xidmetcilerinin ve heyvanlarin qurbanliq qebrlerini ehtiva eden dord kral kurqani idi Kerma Saxsi Kermanin dulusculari ates texnikalarini mukemmel basa dusduklerini numayis etdiren ferqli ve texnoloji cehetden inkisaf etmis eserler yarada bilen bacariqli senetkarlar idiler Klassik Kerma saxsi memulatlari qara rengli ve qirmizi bazasi ile ferqlenir rengi bozdan boz renge qeder deyisen bir deste ile ayrilir Qebirde tapilmis Misir saxsi qablarinin e e 1650 1550 ci illerine aid edilmesi ehtimal olunur Kerma saxsisiKerma saxsi numuneleri Kerma Muzeyi SudanQebiristanligiKermada 30 000 den cox qebir olan bir qebiristanliq var Qebiristanliqda daha kicik qebirlerle uzuklenmis daha boyuk qebirlerin umumi tebeqesi gosterilir ve bu da sosial tebeqelesmeni gosterir Sahe dordunun diametri 90 metr 300 fut yuxariya dogru uzanan cenub serhed kurqanlarindan ibaretdir Bunlarin seherin son krallarinin mezarlari oldugu bezilerinde Horus kimi Misir tanrilarini eks etdiren motivler ve senet eserleri oldugu dusunulur Umumiyyetle Misirden olan tesir xususile de saxsi qablar ve qebir esyalari kimi maddi subutlarla elaqedar olaraq coxsayli defnlerde musahide oluna biler Meselen Kerma mezarlari icerisinde Tell el Yahudiyeh Ware kimi Avarisden Ikinci Orta Misir keramika kesf edilmisdir Elave olaraq skar mohuru ve gozmuncugu kimi eserler mehsuldardir ki bu da qedim Misirle genis ticaret ve medeni fikir mubadilesini gosterir Kerma qovulduqdan sonra qebiristanliq Yuxari Cenubi Nubiya dan Kus Kralliginin 25 ci ve ya Napatan sulalesinin padsahlarini qebul etmek ucun istifade edildi EdebiyyatArchaeology The Whole Story Thames amp HudsonXarici kecidlerKerma Qedim Afrika kralligi Kerma seheri