Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kaya (cəmdə Makaya və ya kayas) — Keniyanın sahil vilayətində qədim xalqının müqəddəs meşələri. Kaya meşəsi ritual gücün və mədəni şəxsiyyətin mənbəyi hesab olunur; və həmçinin bu etnik qrupun üzvləri üçün dua yeridir. Yaşayış məntəqəsi, ritual mərkəz və meşə ilə əlaqəli möhkəmləndirilmiş korpus da kaya meşəsinin bir hissəsidir. Günümüzdə kaya Micikanda xalqının ənənəvi bir təşkilat vahidi olaraq da xatırlanır. Təxminən 30 ayrı meşənin on biri bir yerə qruplaşdırılmış və Müqəddəs Micikenda Kaya Meşələri olaraq UNECKO-nun Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilmişdir.
| Kaya meşəsi | |
| Sacred Mijikenda Kaya Forests | |
 | |
| Ölkə |  Keniya |
|---|---|
| Tip | Mədəni |
| (Kriteriya) | (iii)(v)(vi) |
| Keçid | 1231rev |
| Region | Afrika |
| Daxil edilməsi | 2008 (32-ci sessiya) |
| | |
| |
Coğrafiya
Keniyada 50-dən çox kaya müəyyən edilmişdir. Onların hər biri 30 ilə 300 hektar arasında ölçülmüşdür. Bu ərazilər Keniyanın cənub sahili boyu yerləşən düzənliklərdə, Mombasa və Kilifi şəhərləri arasındakı 200 kilometr (120 mil) sahil xəttinə səpələnmişdir. Əksər kaya-lara ziyarətçilərin girməsinə icazə verilməsə də, Diani Çimərliyindəki 30 hektarlıq meşə olan Kaya Kinondoya ziyarətçilərin girməsi mümkündür və buna görə də Kaya Kinondo Ekoturizm Layihəsinin himayəsi altındadır.
Tarix
Bir çox kaya əvvəlcə müxtəlif etnik qrupların istehkam tipli kəndləri idi. Kəndlər ətraflarında ovalığın tropik meşə ərazilərinə malik idi və buraya meşədən keçən yollarla çatırdılar. Meşə florası yalnız dərman bitkiləri yığmaq üçün istifadə olunurdu. Kaya daxilində ağac kəsmə, mal-qara otlamaq və əkin sahələrini təmizləmək kimi fəaliyyətlərə yol verilmirdi.
İndiki dövrdə ərazinin kənd təsərrüfatında istifadəsi və meşənin intensiv qırılması 38 kaya meşə ərazisinin qanuni olaraq milli abidə kimi elan edilməsini zəruri etdi. Bu ərazini yerli icmalar idarə edirlər.
Vəhşi Həyat və Mühafizə
Kaya Kinodao ərazisindəki vəhşi həyatın ekoturizm layihəsi çərçivəsində ziyarət edilə biləcəyi müəyyən edilmişdir. Ərazidə 187 bitki, 48 quş və 45 kəpənək növü müəyyən edilmişdir. Meşədə həmçinin Kolobus meymunu və Qızılı xortumlu itciyəz olduğu bildirilmişdir.
Meşəyə giriş cəmiyyətin yaşlı üzvlərinin yaratdığı ngambi adlı bir idarəetmə orqanı tərəfindən qoyulan ənənəvi qaydalara söykənirdi Bu idarəetmə orqanı ilk növbədə meşənin müqəddəsliyi ilə bağlı ənənəvi inanclara riayət etməklə bioloji ehtiyatların istifadəsi, qorunması və istifadəsi ilə maraqlanırdı. Ancaq mərkəzi idarəetmə orqanının yaradılması yerli ağsaqqalların roluna təsir etdi.
Eko Turizm layihəsi 2001-ci ildə Ford Vəqfi tərəfindən yerli əhaliyə gəlir gətirmək, ekotorizmi təşviq etmək və eyni zamanda meşələrin müqəddəsliyini qoruyub saxlamaq məqsədilə verilmiş vəsaitlə başladı.
Mədəniyyət
Bu meşələrin müqəddəsliyi ilə əlaqəli ərazinin yerli qadınları tərəfindən rəvayət olunan bir çox mif və inanclar var. Meşələrdə ruhların məskunlaşdığı ümumi bir inancdır. Bəziləri inanırlar ki, hər hansı bir ağacı kəsici alətlə kəssən alət geri dönə və ayağına xəsarət yetirə bilər və yalnız mərasimdə kənd ağsaqqallarına paltar təqdim etməklə sağalmaq olar. Bu müqəddəs meşədən kəsilmiş ağacdan istifadə edilərək bişirilən yeməklərin xəstəliyə səbəb ola biləcəyinə və meşədəki ağacdan tikilmiş bir yaşayış evinin dağılacağına inanılır. Meşənin müqəddəsliyini qorumaq onun qaranlığını qorumaq məqsədi daşıyırdı.
Mənbə
İstinadlar
- Parkin, 2006
- Wynne-Jones, Stephanie,. The Swahili World. LaViolette, Adria. (First). London. ISBN . OCLC 994591960. 2020-06-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-14.
- Nyamweru, Celia. "Sacred Groves Threatened by Development: The Kaya Forests of Kenya". Cultural Survival Quarterly. "Who's Local Here?" Politics of Participation in Development. 20 (3). Fall 1996. 16 December 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 14 December 2013.
- Buluma, Rodgers. . News24. July 2, 2013. 15 December 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 December 2013.
- "NOMINATION DOSSIER FOR INSCRIPTION ON THE WORLD HERITAGE LIST THE SACRED MIJIKENDA KAYA FORESTS" (PDF). UNESCO. January 2008. səh. 10. 1 September 2022 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 15 December 2013.
- "Sacred Mijikenda Kaya Forests - Kenya". African World Heritage. 16 April 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 14 December 2013.
- "Sacred Mijikenda Kaya Forests – Kenya". African World Heritage. 16 April 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 15 December 2013.
- "Sacred Mijikenda Kaya Forests". UNESCO. 23 August 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 14 December 2013.
- . Eco Tourism Kenya. 18 December 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 December 2013.
- Zeppel, 2006. səh. 136
- Trosper, 2011. səh. 58
- Zeppel, 2006
- Eaton, Lorentzen, 2004. səh. 48
Ədəbiyyat
- Eaton; Lorentzen. Ecofeminism and Globalization: Exploring Culture, Context, and Religion. Rowman & Littlefield Publishers. 8 sentyabr 2004. ISBN .
- Njogu, Kimani; Middleton, John. Media and Identity in Africa. Indiana University Press. 2009. ISBN .
- Parkin, David. The Sacred Void: Spatial Images of Work and Ritual Among the Giriama of Kenya. Cambridge University Press. 16 mart 2006. ISBN .
- Trillo, Richard. The Rough Guide to Kenya. Rough Guides. 1 may 2013. ISBN .
- Trosper, Ronald L. Traditional Forest-Related Knowledge: Sustaining Communities, Ecosystems and Biocultural Diversity. Springer. 14 oktyabr 2011. ISBN .
- Zeppel, Heather. Indigenous Ecotourism: Sustainable Development and Management. CABI. 2006. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kaya cemde Makaya ve ya kayas Keniyanin sahil vilayetinde qedim xalqinin muqeddes meseleri Kaya mesesi ritual gucun ve medeni sexsiyyetin menbeyi hesab olunur ve hemcinin bu etnik qrupun uzvleri ucun dua yeridir Yasayis menteqesi ritual merkez ve mese ile elaqeli mohkemlendirilmis korpus da kaya mesesinin bir hissesidir Gunumuzde kaya Micikanda xalqinin enenevi bir teskilat vahidi olaraq da xatirlanir Texminen 30 ayri mesenin on biri bir yere qruplasdirilmis ve Muqeddes Micikenda Kaya Meseleri olaraq UNECKO nun Umumdunya irsi siyahisina daxil edilmisdir Kaya mesesiSacred Mijikenda Kaya Forests Olke KeniyaTip MedeniKriteriya iii v vi Kecid 1231revRegion Afrika Daxil edilmesi 2008 32 ci sessiya KayaIngilis dilindeki resmi siyahi UNESCO nun tesnifatina gore bolgeCografiyaKeniyada 50 den cox kaya mueyyen edilmisdir Onlarin her biri 30 ile 300 hektar arasinda olculmusdur Bu eraziler Keniyanin cenub sahili boyu yerlesen duzenliklerde Mombasa ve Kilifi seherleri arasindaki 200 kilometr 120 mil sahil xettine sepelenmisdir Ekser kaya lara ziyaretcilerin girmesine icaze verilmese de Diani Cimerliyindeki 30 hektarliq mese olan Kaya Kinondoya ziyaretcilerin girmesi mumkundur ve buna gore de Kaya Kinondo Ekoturizm Layihesinin himayesi altindadir TarixBir cox kaya evvelce muxtelif etnik qruplarin istehkam tipli kendleri idi Kendler etraflarinda ovaligin tropik mese erazilerine malik idi ve buraya meseden kecen yollarla catirdilar Mese florasi yalniz derman bitkileri yigmaq ucun istifade olunurdu Kaya daxilinde agac kesme mal qara otlamaq ve ekin sahelerini temizlemek kimi fealiyyetlere yol verilmirdi Indiki dovrde erazinin kend teserrufatinda istifadesi ve mesenin intensiv qirilmasi 38 kaya mese erazisinin qanuni olaraq milli abide kimi elan edilmesini zeruri etdi Bu erazini yerli icmalar idare edirler Vehsi Heyat ve MuhafizeKaya Kinodao erazisindeki vehsi heyatin ekoturizm layihesi cercivesinde ziyaret edile bileceyi mueyyen edilmisdir Erazide 187 bitki 48 qus ve 45 kepenek novu mueyyen edilmisdir Mesede hemcinin Kolobus meymunu ve Qizili xortumlu itciyez oldugu bildirilmisdir Meseye giris cemiyyetin yasli uzvlerinin yaratdigi ngambi adli bir idareetme orqani terefinden qoyulan enenevi qaydalara soykenirdi Bu idareetme orqani ilk novbede mesenin muqeddesliyi ile bagli enenevi inanclara riayet etmekle bioloji ehtiyatlarin istifadesi qorunmasi ve istifadesi ile maraqlanirdi Ancaq merkezi idareetme orqaninin yaradilmasi yerli agsaqqallarin roluna tesir etdi Eko Turizm layihesi 2001 ci ilde Ford Veqfi terefinden yerli ehaliye gelir getirmek ekotorizmi tesviq etmek ve eyni zamanda meselerin muqeddesliyini qoruyub saxlamaq meqsedile verilmis vesaitle basladi MedeniyyetBu meselerin muqeddesliyi ile elaqeli erazinin yerli qadinlari terefinden revayet olunan bir cox mif ve inanclar var Meselerde ruhlarin meskunlasdigi umumi bir inancdir Bezileri inanirlar ki her hansi bir agaci kesici aletle kessen alet geri done ve ayagina xesaret yetire biler ve yalniz merasimde kend agsaqqallarina paltar teqdim etmekle sagalmaq olar Bu muqeddes meseden kesilmis agacdan istifade edilerek bisirilen yemeklerin xesteliye sebeb ola bileceyine ve mesedeki agacdan tikilmis bir yasayis evinin dagilacagina inanilir Mesenin muqeddesliyini qorumaq onun qaranligini qorumaq meqsedi dasiyirdi MenbeIstinadlar Parkin 2006 Wynne Jones Stephanie The Swahili World LaViolette Adria First London ISBN 978 1 315 69145 9 OCLC 994591960 2020 06 15 tarixinde Istifade tarixi 2020 06 14 Nyamweru Celia Sacred Groves Threatened by Development The Kaya Forests of Kenya Cultural Survival Quarterly Who s Local Here Politics of Participation in Development 20 3 Fall 1996 16 December 2013 tarixinde Istifade tarixi 14 December 2013 Buluma Rodgers News24 July 2 2013 15 December 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 December 2013 NOMINATION DOSSIER FOR INSCRIPTION ON THE WORLD HERITAGE LIST THE SACRED MIJIKENDA KAYA FORESTS PDF UNESCO January 2008 seh 10 1 September 2022 tarixinde PDF Istifade tarixi 15 December 2013 Sacred Mijikenda Kaya Forests Kenya African World Heritage 16 April 2014 tarixinde Istifade tarixi 14 December 2013 Sacred Mijikenda Kaya Forests Kenya African World Heritage 16 April 2014 tarixinde Istifade tarixi 15 December 2013 Sacred Mijikenda Kaya Forests UNESCO 23 August 2022 tarixinde Istifade tarixi 14 December 2013 Eco Tourism Kenya 18 December 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 14 December 2013 Zeppel 2006 seh 136 Trosper 2011 seh 58 Zeppel 2006 Eaton Lorentzen 2004 seh 48 Edebiyyat Eaton Lorentzen Ecofeminism and Globalization Exploring Culture Context and Religion Rowman amp Littlefield Publishers 8 sentyabr 2004 ISBN 978 0 585 48276 7 Njogu Kimani Middleton John Media and Identity in Africa Indiana University Press 2009 ISBN 978 0 253 22201 5 Parkin David The Sacred Void Spatial Images of Work and Ritual Among the Giriama of Kenya Cambridge University Press 16 mart 2006 ISBN 978 0 521 02498 3 Trillo Richard The Rough Guide to Kenya Rough Guides 1 may 2013 ISBN 978 1 4093 3018 9 Trosper Ronald L Traditional Forest Related Knowledge Sustaining Communities Ecosystems and Biocultural Diversity Springer 14 oktyabr 2011 ISBN 978 94 007 2144 9 Zeppel Heather Indigenous Ecotourism Sustainable Development and Management CABI 2006 ISBN 978 1 84593 125 4