Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
"Katti Sark" (ing. Cutty Sark) — Bu günə qədər də qorunub saxlanılan yeganə və ən məşhur çay kliperlərindən biri. 1869-cu ildə qurulmuşdur. Hal-hazırda quru limanında yerləşir.
 | |
|---|---|
| Cutty Sark | |
 | |
| Ölkə | |
| Mənşə ölkə | |
| İstehsal yeri | Dambarton |
| Sürəti | 8,82 m/san. |
| Uzunluğu |
|
| Kütləsi | 2.133 t |
| Su sıxışdırması | 6,4 m |
| Dəyəri | 16.150 £ |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
2007-ci il 21 may tarixində baş vermiş yanğın nəticəsində gəmiyə çox ciddi şəkildə ziyan dəymişdir. Restavrasiyadan sonra təkrar açılışı 2012-ci ildə baş tutmuşdur.
Gəminin tarixi
"Katti Sark"ın yaradılması
Kliper Herkules Linton (Hercules Linton) tərəfindən proektləşmiş və 1869-cu il 23 noyabr tarixində ləqəbi "Ağ silindr" olan kapitan Con Cok Uillisin sifarişi ilə Scott&Linton kompaniyası tərəfindən şotland şəhəri Dambartonda (Dumbarton) çaya buraxılmışdır. Kapitana Çindən çay daşınması üçün dünyada ən sürətli kliper lazım idi.
Adının tarixi
"Katti Sark" şotland dilindən tərcümədə "qısa köynək" mənasını verir. Kliperin gələcək sahibi, kapitan Con Uillis şəkilli qalereyalardan birinə girəndə, bataqlıq üzərindən uçan qısa gecə köynəyi geyinmiş cavan əcinnənin təsviri olan bir rəsm əsəri görür. Onda o gəmiyə bu əcinnənin adını verməyi qərara alır. Lakin inanclara inanan dənizçiləri (xüsusilə XIX əsrdə) əcinnə adını daşıyan gəmiyə ekipaj kimi yığmaq mümkün olmayacaqdı. Beləliklə, heç bir inanca səbəb olmayan indiki adı seçildi. Amma kliperin burun hissəsində əcinnənin təsviri vardır.
Digər bir versiyaya görə, kapitan Con Uillis kliperi "Dəniz əcinnəsi" ("Sea Witch") adlandırmaq istəyirmiş. Amma sonradan məlum olur ki, bu adda artıq gəmi varmış. Onda o, Robert Bernsün "Tam O’Shanter" poemasının qadın qəhrəmanı olan cavan əcinnənin ləqəbi olan "Cutty-sark" adını seçmişdir.
Məşhurluğunun səbəbi
Kliper o dövrdə Çindən çay daşınmasında istifadə olunmuşdu. Kliperə məşhurluğu 1872-ci ildə "Fermopil" kliperi ilə sürətlə bağlı yarış qazanmışdır. Hər iki kliper 18 iyun tarixində Şanxaydan çıxır. Amma 2 həftədən sonra "Katti Sark" güclü fırtına nəticəsində sükanını itirir və kapitan Moudi gəmidə sükan düzəldilənə qədər gəmini fırtınadan ancaq üzən lövbər sayəsində xilas edə bilir. İş 8 sutka davam etsə də, fırtına hələ bitməmişdi. Bunun nəticəsində "Katti Sark" Londona "Fermopil"dən bir həftə sonra Londona çatmış və bu səyahətə 122 gün vaxt itirmişdir. Buna baxmayaraq, kliper kapitanın sükanı itirsə belə, yarışmanı davam etdirməsi ilə tarixdə qalmışdır.
Kliper tarixinin sonu
Həmin dövrdə kliperlər artıq paroxodlarla əvəz olunmağa başlamışdı. 1895-ci ildə kapitan Uillis kliperi "Fereyra" adlı portuqal şirkətinə satır. Bundan sonra gəmini bir neçə dəfə almış və təmir etmişdilər. Bu cür tendensiya 1922-ci ilə kimi davam etmişdir. Həmin ildə kliperi kapitan Uilfrid Doumen almışdır.
"Katti Sark"ın bugünkü günü
"Katti Sark" dünyada ən uğurlu kliperlərdən biri hesab olunur. 1954-cü ildə kliper quru limanında əbədi dayanacağını tapdı.
Gəmi turistlər arasında kifayət qədər məşhurdur. Kliper demək olar ki, şəhərin mərkəzində yerləşir. Onun yanında Qrinviç parkı (Greenwich Park), Milli dəniz muzayi (National Maritime Museum) yerləşir.
Kliperin tarixi hətta, viski növlərindən birinə də adının verilməsilə yadda qalmışdır.
Yanğın
2007-ci il 21 may tarixində gəmidə yanğın baş vermişdir. Yanğın bütün gəmini tez bürümüş və nətəcədə gəminin 80% məhv olmuşdur.
Mütəxəssislərin hesablamalarına görə, yanğının dəyəri 10 milyon funt sterlinq olmuşdur. Restavrasiya 5 il davam etmiş və 50 milyon funt sterlinq pul xərclənmişdir. Kliper yenidən turistlər üçün 2012-ci il 25 aprel tarixində açıq olmuşdur.
İstinadlar
- https://vocaleyes.co.uk/research/heritage-access-2022/benchmark/.
- http://www.rmg.co.uk/cutty-sark/history/cutty-sark-construction-facts-figures.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Katti Sark ing Cutty Sark Bu gune qeder de qorunub saxlanilan yegane ve en meshur cay kliperlerinden biri 1869 cu ilde qurulmusdur Hal hazirda quru limaninda yerlesir Katti SarkCutty SarkOlke Birlesmis KralliqMense olke Birlesmis KralliqIstehsal yeri DambartonSureti 8 82 m san Uzunlugu 100 000 000 mKutlesi 2 133 tSu sixisdirmasi 6 4 mDeyeri 16 150 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Katti Sark 2012 ci il restavrasiyasindan sonra 2007 ci il 21 may tarixinde bas vermis yangin neticesinde gemiye cox ciddi sekilde ziyan deymisdir Restavrasiyadan sonra tekrar acilisi 2012 ci ilde bas tutmusdur Geminin tarixi Katti Sark in yaradilmasi Kliper Herkules Linton Hercules Linton terefinden proektlesmis ve 1869 cu il 23 noyabr tarixinde leqebi Ag silindr olan kapitan Con Cok Uillisin sifarisi ile Scott amp Linton kompaniyasi terefinden sotland seheri Dambartonda Dumbarton caya buraxilmisdir Kapitana Cinden cay dasinmasi ucun dunyada en suretli kliper lazim idi Adinin tarixi Katti Sark sotland dilinden tercumede qisa koynek menasini verir Kliperin gelecek sahibi kapitan Con Uillis sekilli qalereyalardan birine girende bataqliq uzerinden ucan qisa gece koyneyi geyinmis cavan ecinnenin tesviri olan bir resm eseri gorur Onda o gemiye bu ecinnenin adini vermeyi qerara alir Lakin inanclara inanan denizcileri xususile XIX esrde ecinne adini dasiyan gemiye ekipaj kimi yigmaq mumkun olmayacaqdi Belelikle hec bir inanca sebeb olmayan indiki adi secildi Amma kliperin burun hissesinde ecinnenin tesviri vardir Diger bir versiyaya gore kapitan Con Uillis kliperi Deniz ecinnesi Sea Witch adlandirmaq isteyirmis Amma sonradan melum olur ki bu adda artiq gemi varmis Onda o Robert Bernsun Tam O Shanter poemasinin qadin qehremani olan cavan ecinnenin leqebi olan Cutty sark adini secmisdir Geminin burun hissesinde Tam O Shanter poemasinda leqebi Katti Sark olan Nanni Di adli cavan ecinne tesvir olunmusdur Meshurlugunun sebebiKliper o dovrde Cinden cay dasinmasinda istifade olunmusdu Klipere meshurlugu 1872 ci ilde Fermopil kliperi ile suretle bagli yaris qazanmisdir Her iki kliper 18 iyun tarixinde Sanxaydan cixir Amma 2 hefteden sonra Katti Sark guclu firtina neticesinde sukanini itirir ve kapitan Moudi gemide sukan duzeldilene qeder gemini firtinadan ancaq uzen lovber sayesinde xilas ede bilir Is 8 sutka davam etse de firtina hele bitmemisdi Bunun neticesinde Katti Sark Londona Fermopil den bir hefte sonra Londona catmis ve bu seyahete 122 gun vaxt itirmisdir Buna baxmayaraq kliper kapitanin sukani itirse bele yarismani davam etdirmesi ile tarixde qalmisdir Kliper tarixinin sonuHemin dovrde kliperler artiq paroxodlarla evez olunmaga baslamisdi 1895 ci ilde kapitan Uillis kliperi Fereyra adli portuqal sirketine satir Bundan sonra gemini bir nece defe almis ve temir etmisdiler Bu cur tendensiya 1922 ci ile kimi davam etmisdir Hemin ilde kliperi kapitan Uilfrid Doumen almisdir Katti Sark in bugunku gunu Katti Sark dunyada en ugurlu kliperlerden biri hesab olunur 1954 cu ilde kliper quru limaninda ebedi dayanacagini tapdi Gemi turistler arasinda kifayet qeder meshurdur Kliper demek olar ki seherin merkezinde yerlesir Onun yaninda Qrinvic parki Greenwich Park Milli deniz muzayi National Maritime Museum yerlesir Kliperin tarixi hetta viski novlerinden birine de adinin verilmesile yadda qalmisdir Yangin2007 ci il 21 may tarixinde gemide yangin bas vermisdir Yangin butun gemini tez burumus ve netecede geminin 80 mehv olmusdur Mutexessislerin hesablamalarina gore yanginin deyeri 10 milyon funt sterlinq olmusdur Restavrasiya 5 il davam etmis ve 50 milyon funt sterlinq pul xerclenmisdir Kliper yeniden turistler ucun 2012 ci il 25 aprel tarixinde aciq olmusdur Istinadlarhttps vocaleyes co uk research heritage access 2022 benchmark http www rmg co uk cutty sark history cutty sark construction facts figures