Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karpat Ukraynası (ukr. Карпатська Україна) — 1939-cu ildə Çexoslovakiyanın süqutundan sonra qısa müddət mövcud olmuş, Ukrayna yönümlü müstəqil dövlət qurumu.Karpat Ukraynası Subkarpat Rusiyasının (müasir Zakarpatiya vilayətinin) ərazisində qurulmuş və yalnız bir neçə gün mövcud olmuşdur.
| Tarixi dövlət | |||||
| Karpat Ukraynası | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Ukrayna himni | |||||
 | |||||
| | |||||
| Paytaxt | Xust | ||||
| Dil | ukrayn dili | ||||
| Rəsmi dilləri | |||||
| Din | şərqi ortodoks xristianlıq | ||||
| Pul vahidi | çexoslovak kronu[d] | ||||
| Ərazisi |
| ||||
| Əhalisi |
| ||||
| İdarəetmə forması | parlamentli respublika | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Karpat Ukraynası müstəqil Ukrayna ideyasının ilk real təzahürü hesab olunur. Dövlət qısa müddət yaşasa da, Ukrayna milli azadlıq hərəkatının simvolu kimi Ukrayna tarixində mühüm yer tutur. Sovet dövründə bu hadisə uzun müddət susdurulmuş, yalnız 1991-ci ildə Ukraynanın müstəqilliyindən sonra ətraflı araşdırmalara başlanmışdır.
Tarixi
1919-cu ildə Paris Sülh Konfransının qərarı ilə Subkarpat Rusiyası Çexoslovakiyanın tərkibinə daxil edildi və bölgəyə muxtariyyət vəd olundu. Lakin bu muxtariyyət uzun müddət tətbiq olunmadı. 1938-ci ildə Münhen sazişindən sonra Çexoslovakiya federallaşmağa məcbur oldu və Subkarpat Rusiyasına da muxtariyyət verildi. Həmin vaxtdan etibarən bölgədə Ukrayna yönümlü milli hərəkat güclənməyə başladı. 1939-cu ilin martında Almaniyanın Çexoslovakiyanı işğal etməsi ilə ölkə tamamilə dağılır. Bu şəraitdə, 15 mart 1939-cu ildə Karpat Ukraynası müstəqil respublika kimi elan olunur. Yeni yaradılmış dövlətin prezidenti Avqustin Voloşin, baş naziri isə idi. Karpat Ukraynasının müstəqilliyi uzun sürməmişdir. 16 mart 1939-cu ildə Macarıstan ordusu əraziyə hücum etmişdir. Üç gün davam edən mübarizədən sonra Karpat Ukraynası işğal olunmuş və Macarıstan krallığına birləşdirilmişdir. Minlərlə ukraynalı döyüşçü həlak olmuş və ya əsir düşmüşdür. Avqustin Voloşin isə Rumıniyaya sığınmışdır.
Karpat Ukraynasının keçmiş əraziləri hal-hazırda Ukraynanın Zakarpatiya vilayətinə daxildir. Xust şəhərində Karpat Ukraynasına həsr olunmuş memorial abidələr və muzey fəaliyyət göstərir.
İstinadlar
- "72 éve írták alá az I. Bécsi döntést | Szent Korona Rádió". 22 June 2012 tarixində arxivləşdirilib.
- The anniversary of the Hungarian troops invasion of Ukraine: how Carpathian Sich-men defended their native land (Річниця вторгнення угорських військ в Україну: як карпатські "січовики" боронили рідну землю). Zakarpattia Online. 14 March 2020
- "Today is the 80th anniversary of the proclamation of Carpatho-Ukraine". Ukrinform (ukrayna). 15 mart 2019. İstifadə tarixi: 24 mart 2019.
- Kárpátalja:https://www.arcanum.com/hu/online-kiadvanyok/Lexikonok-magyarorszag-a-masodik-vilaghaboruban-lexikon-a-zs-F062E/k-F0A98/karpatalja-F0AAC/ Hozzáférés: 2024.05.11
- A kivégzett, kárpátaljai lágerekben elhunyt magyar képviselők (1945-1949), dr. Dupka György, dr. Zubánics László, 2017, ISBN , ISSN 1022-0283
- Dovhei, V. From Beskyds to Katyn. "View behind the scenes. Collection of articles". LvCSTEI. Lviv, 2006
- Sevastian Sabol at the Territory of Terror Museum
Biblioqrafiya
- Ganzer, C. (2001). "Die Karpato-Ukraine 1938/39: Spielball im internationalen Interessenkonflikt am Vorabend des Zweiten Weltkrieges." (alm.) Hamburg. Die Ostreihe - Neue Folge. (alm.)
- Kotowski, Albert S. Freiburg adlı yerdə yazılıb. ""Ukrainisches Piemont"? Die Karpartenukraine am Vorabend des Zweiten Weltkrieges" ["Ukrainian Piedmont"? Carpathian Ukraine on the eve of the Second World War]. Jahrbücher für Geschichte Osteuropas (alman). Stuttgart: Franz Steiner Verlag. 49. 2001: 67–95. ISSN 0021-4019.
- Magocsi, Paul R. The Shaping of a National Identity: Subcarpathian Rus', 1848-1948. Cambridge: Harvard University Press. 1978. ISBN .
- Rosokha, S. (1949). Parliament of Carpatho-Ukraine. (ukr.) Ukrainian National Publishing.
- Rychlík, Jan; Rychlíková, Magdaléna. Podkarpatská Rus v dějinách Československa 1918–1946. Praha: Vyšehrad. 2016. ISBN .
- Shandor, V. (1997). Carpatho-Ukraine in the Twentieth Century: A Political and Legal History. Cambridge: Harvard University Press. ISBN .
- Winch, M. (1939). Republic for a day: An eye-witness account of the Carpatho-Ukraine incident. London.
Xarici keçidlər
- Carpatho-Ukraine, Encyclopedia of Ukraine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Karpat Ukraynasi ukr Karpatska Ukrayina 1939 cu ilde Cexoslovakiyanin suqutundan sonra qisa muddet movcud olmus Ukrayna yonumlu musteqil dovlet qurumu 1 Karpat Ukraynasi Subkarpat Rusiyasinin muasir Zakarpatiya vilayetinin erazisinde qurulmus ve yalniz bir nece gun movcud olmusdur 2 Tarixi dovletKarpat Ukraynasi Bayraq Gerb Ukrayna himni 15 mart 1939 18 mart 1939 17 mart 1939 Paytaxt Xust Dil ukrayn dili Resmi dilleri ukrayn dili Din serqi ortodoks xristianliq Pul vahidi cexoslovak kronu d Erazisi 13 352 km Ehalisi 796 400 nef 1939 Idareetme formasi parlamentli respublika Vikianbarda elaqeli mediafayllar Karpat Ukraynasi musteqil Ukrayna ideyasinin ilk real tezahuru hesab olunur 3 Dovlet qisa muddet yasasa da Ukrayna milli azadliq herekatinin simvolu kimi Ukrayna tarixinde muhum yer tutur Sovet dovrunde bu hadise uzun muddet susdurulmus yalniz 1991 ci ilde Ukraynanin musteqilliyinden sonra etrafli arasdirmalara baslanmisdir 4 Mundericat 1 Tarixi 2 Istinadlar 3 Biblioqrafiya 4 Xarici kecidlerTarixiredakte1919 cu ilde Paris Sulh Konfransinin qerari ile Subkarpat Rusiyasi Cexoslovakiyanin terkibine daxil edildi ve bolgeye muxtariyyet ved olundu Lakin bu muxtariyyet uzun muddet tetbiq olunmadi 5 1938 ci ilde Munhen sazisinden sonra Cexoslovakiya federallasmaga mecbur oldu ve Subkarpat Rusiyasina da muxtariyyet verildi Hemin vaxtdan etibaren bolgede Ukrayna yonumlu milli herekat guclenmeye basladi 6 1939 cu ilin martinda Almaniyanin Cexoslovakiyani isgal etmesi ile olke tamamile dagilir Bu seraitde 15 mart 1939 cu ilde Karpat Ukraynasi musteqil respublika kimi elan olunur Yeni yaradilmis dovletin prezidenti Avqustin Volosin bas naziri ise Yulian Revay idi Karpat Ukraynasinin musteqilliyi uzun surmemisdir 16 mart 1939 cu ilde Macaristan ordusu eraziye hucum etmisdir 7 Uc gun davam eden mubarizeden sonra Karpat Ukraynasi isgal olunmus ve Macaristan kralligina birlesdirilmisdir Minlerle ukraynali doyuscu helak olmus ve ya esir dusmusdur Avqustin Volosin ise Ruminiyaya siginmisdir Karpat Ukraynasinin kecmis erazileri hal hazirda Ukraynanin Zakarpatiya vilayetine daxildir Xust seherinde Karpat Ukraynasina hesr olunmus memorial abideler ve muzey fealiyyet gosterir Istinadlarredakte 72 eve irtak ala az I Becsi dontest Szent Korona Radio 22 June 2012 tarixinde arxivlesdirilib The anniversary of the Hungarian troops invasion of Ukraine how Carpathian Sich men defended their native land Richnicya vtorgnennya ugorskih vijsk v Ukrayinu yak karpatski sichoviki boronili ridnu zemlyu Zakarpattia Online 14 March 2020 Today is the 80th anniversary of the proclamation of Carpatho Ukraine Ukrinform ukrayna 15 mart 2019 Istifade tarixi 24 mart 2019 Karpatalja https www arcanum com hu online kiadvanyok Lexikonok magyarorszag a masodik vilaghaboruban lexikon a zs F062E k F0A98 karpatalja F0AAC Hozzaferes 2024 05 11 A kivegzett karpataljai lagerekben elhunyt magyar kepviselok 1945 1949 dr Dupka Gyorgy dr Zubanics Laszlo 2017 ISBN 978 963 9814 96 7 ISSN 1022 0283 Dovhei V From Beskyds to Katyn View behind the scenes Collection of articles LvCSTEI Lviv 2006 Sevastian Sabol at the Territory of Terror MuseumBiblioqrafiyaredakteGanzer C 2001 Die Karpato Ukraine 1938 39 Spielball im internationalen Interessenkonflikt am Vorabend des Zweiten Weltkrieges alm Hamburg Die Ostreihe Neue Folge alm Kotowski Albert S Freiburg adli yerde yazilib Ukrainisches Piemont Die Karpartenukraine am Vorabend des Zweiten Weltkrieges Ukrainian Piedmont Carpathian Ukraine on the eve of the Second World War Jahrbucher fur Geschichte Osteuropas alman Stuttgart Franz Steiner Verlag 49 2001 67 95 ISSN 0021 4019 Magocsi Paul R The Shaping of a National Identity Subcarpathian Rus 1848 1948 Cambridge Harvard University Press 1978 ISBN 9780674805798 Rosokha S 1949 Parliament of Carpatho Ukraine ukr Ukrainian National Publishing Rychlik Jan Rychlikova Magdalena Podkarpatska Rus v dejinach Ceskoslovenska 1918 1946 Praha Vysehrad 2016 ISBN 9788074297694 Shandor V 1997 Carpatho Ukraine in the Twentieth Century A Political and Legal History Cambridge Harvard University Press ISBN 0 916458 86 5 Winch M 1939 Republic for a day An eye witness account of the Carpatho Ukraine incident London Xarici kecidlerredakteCarpatho Ukraine Encyclopedia of Ukraine Menbe https az wikipedia org w index php title Karpat Ukraynasi amp oldid 8112177