Irk Bitig (Falnamə) — qədim uyğur dilində yazılmış fal kitabıdır. Orxon-Yenisey Orxon əlifbası abidələrində işlədilən qədim türk hərfləri ilə kağıza yazılmış və indiyə kimi saxlanılmış yeganə kitabdır.bu kitabin dəqiq yazılan tarıxı bəlli deyil amma ən azı 900 yüziliyə
Irk Bitig - Qədim Uyğur Dilində Yazılmış Fal Kitabı | |
---|---|
türk. 𐰃𐰺𐰴 𐰋𐰃𐱅𐰃𐰏 | |
| |
Janr | Araşdırma |
Orijinal dili | Uyğur dili |
Yazılma ili | 2013 |
ISBN | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Irk Bitigi macar əsilli tədqiqatçı Mark Avrel Steyn 1907–ci ildə Çinin Qansu əyalətindəki Dunhuang şəhərində yerləşən Bin Buda Mağaralarında tapmışdır. İndi isə İngiltərənin London şəhərindəki Britaniya Muzeyində Şərq yazılı abidələri bölməsində 8212 sayı ilə saxlanılır. Əlyazma 13.6x8 cm ölçülərində olub, 57 səhifədən ibarətdir. Səifələrin hər iki üzü də işlədilmiş və cildlənməmişdir. X əsrdən daha əvvəl yazıldığı güman edilir.
Azərbaycanda nəşri
İndiyə qədər Vilhelm Tomsendən başlayaraq , Sergey Malov, , , kimi tədqiqatçılar tərəfindən nəşr olunan kitab, , Yusif Məmmədov və tərəfindən də araşdırılmışdır. 2013-cü ildə isə Göybəy Uluç, , , , və tərəfindən qədim uyğur dilindən çağdaş Azərbaycan dilinə tərcümə edilərək nəşr edilmişdir.
Kitab qədim uyğur mədəniyyətini, dünyagörüşünü, qədər qismət, tale və bəxt haqqında düşüncələrini əks etdirir. Kitab 120 səhifədən ibarətdir.
Irklar - (Fallar)
1-ci ırk:
tensi : men : yarın : kiçe : altun : örgin : üze : oluru͡pan : men͡qileyür : men : an͡ça : bilin͡qler : edgü ol :
Mən tənsiyəm. Gecə gündüz qızıl taxt üzərində oturub xoşbəxt oluram. Belə bilin ki, yaxşıdır.
28-ci ırk:
kan : oluru͡pan : ordu : yapmis : ili : turmis : tört : bolun͡qtakı : edgüsi : uyurı : tirilipen : men͡qileyür : bedizleyür : tir : an͡ça : bilin͡qler : edgü : ol :
“Xan taxta çıxıb şəhər qurdu, eli yüksəldi, dörd tərəfdən yaxşıca güc topladı. Sevinir, [hər yanı] bəzəyir” deyir. Belə bilin ki, yaxşıdır.
66-cı ırk:
amtı : amrak : oqlanım : an͡ça : bilin͡qler : bu : ırk : bitig : edgü : ol : an͡çıp : alku : kentü : ülügi : erklig : ol :
İndi əziz oğullarım, belə bilin ki, bu fal kitabıdır, yaxşı yazıdır. Amma yenə də hamı öz taleyində güc sahibidir.
Xarici keçitlər
- Erkin Asiya Radiosu
- Publika.az - Azərbaycan
- Irk Bitig / Eski Uygurca Fal Kitabı- p.1 -ön söz
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Irk Bitig Falname qedim uygur dilinde yazilmis fal kitabidir Orxon Yenisey Orxon elifbasi abidelerinde isledilen qedim turk herfleri ile kagiza yazilmis ve indiye kimi saxlanilmis yegane kitabdir bu kitabin deqiq yazilan tarixi belli deyil amma en azi 900 yuziliyeIrk Bitig Qedim Uygur Dilinde Yazilmis Fal Kitabiturk 𐰃𐰺𐰴 𐰋𐰃𐱅𐰃𐰏Azerbaycanda nesr olunan Irk Bitigin uzqabi Janr ArasdirmaOrijinal dili Uygur diliYazilma ili 2013ISBN 9789952484472 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Irk Bitigi macar esilli tedqiqatci Mark Avrel Steyn 1907 ci ilde Cinin Qansu eyaletindeki Dunhuang seherinde yerlesen Bin Buda Magaralarinda tapmisdir Indi ise Ingilterenin London seherindeki Britaniya Muzeyinde Serq yazili abideleri bolmesinde 8212 sayi ile saxlanilir Elyazma 13 6x8 cm olculerinde olub 57 sehifeden ibaretdir Seifelerin her iki uzu de isledilmis ve cildlenmemisdir X esrden daha evvel yazildigi guman edilir Azerbaycanda nesriIndiye qeder Vilhelm Tomsenden baslayaraq Sergey Malov kimi tedqiqatcilar terefinden nesr olunan kitab Yusif Memmedov ve terefinden de arasdirilmisdir 2013 cu ilde ise Goybey Uluc ve terefinden qedim uygur dilinden cagdas Azerbaycan diline tercume edilerek nesr edilmisdir Kitab qedim uygur medeniyyetini dunyagorusunu qeder qismet tale ve bext haqqinda dusuncelerini eks etdirir Kitab 120 sehifeden ibaretdir Irklar Fallar 1 ci irk tensi men yarin kice altun orgin uze oluru pan men qileyur men an ca bilin qler edgu ol Men tensiyem Gece gunduz qizil taxt uzerinde oturub xosbext oluram Bele bilin ki yaxsidir 28 ci irk kan oluru pan ordu yapmis ili turmis tort bolun qtaki edgusi uyuri tirilipen men qileyur bedizleyur tir an ca bilin qler edgu ol Xan taxta cixib seher qurdu eli yukseldi dord terefden yaxsica guc topladi Sevinir her yani bezeyir deyir Bele bilin ki yaxsidir 66 ci irk amti amrak oqlanim an ca bilin qler bu irk bitig edgu ol an cip alku kentu ulugi erklig ol Indi eziz ogullarim bele bilin ki bu fal kitabidir yaxsi yazidir Amma yene de hami oz taleyinde guc sahibidir Xarici kecitlerErkin Asiya Radiosu Publika az AzerbaycanIrk Bitig Eski Uygurca Fal Kitabi p 1 on soz