Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aleksey süsəni (lat. Iris alexeenkoi) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin süsənkimilər fəsiləsinin süsən cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Kritik təhlükə həddində olanlar" kateqoriyasına aiddir – CR B2b (iii,iv, v) c (ii, iii). Azərbaycanın nadir, Qafqazın endemik növüdür.
| Aleksey süsəni | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Aleksey süsəni | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
Qısa morfoloji təsviri
Çoxillik bitkidir, kökümsovun yoğun, qısadır, gövdə bir təpə çiçəklidir, çox qısa, bəzən inkişaf etməyəndir, yarpaqlar yaşıl, bozumtul qalxanvari 4-7 (10) mm enindədir. Təpə yarpaqları yaşıl, göyümtül, təpə hissəsi pərdəli, çiçəkdən qısadır, çiçəkyanlığının borucuğu 5 dəfə yumurtalıqdan uzundur, çiçəkyanlığı bənövşəyi, xarici tərəfi (3,5) 4,5 -5,5 sm uzunluğundadır. Təpə hissəsi dairəvidir; çiçək yanlığının daxili tərəfi yumurtavari və ya uzunsovdur. Sütuncuğun kənarı çiçəkyanlığının xarici kənarından qısadır, ağımtıl, bənövşəyi, uzununa zolaqlıdır. Tozcuğu mavidir, qutucuq 5 sm uzunluğunda, uzunsov –yumurtavari, üçtillidir.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləmə, meyvə əmələ gətirmə dövrü aprel-may aylarının birinci ongünlüyünə təsadüf edir.Mezokserofit, işıqsevəndir. Kökümsovlarla və toxumla çoxalır. Kolluqlarda, oltu yamaclarda qruplaşmalar əmələ gətirir. Düzənliklərdə və aşağı dağ qurşağında yayılmışdır. Dekorativ bitkidir.
Yayılması
Kür düzənliyi, Bozqır yaylası. Sayı və tendensiyası: Mənfi antropogen təsirlər növün itmə təhlükəsini yaradır.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Antropogen amillər (dekorativ bitki kimi hali tərəfindən intensiv yığılması, otarılma, tapdalanma).
Mühafizə tədbirləri
Yayıldığı sahələrin, təbii populyasiyalarının mühafizə olunması üçün xüsusi tədbirlər aparılmır, antropogen təsiri azaltmaq məqsədilə yayılma yerlərində yasaqlıqların təşkili, yeni yayılma yerlərinin axtarılması, toxumlarının toxum bankında saxlanılması vacibdir.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aleksey suseni lat Iris alexeenkoi bitkiler aleminin qulancarcicekliler destesinin susenkimiler fesilesinin susen cinsine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Kritik tehluke heddinde olanlar kateqoriyasina aiddir CR B2b iii iv v c ii iii Azerbaycanin nadir Qafqazin endemik novudur Aleksey suseniElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad BirlepelilerDeste QulancarciceklilerFesile SusenkimilerYarimfesile Triba Cins SusenNov Aleksey suseniBeynelxalq elmi adiIris alexeenkoi Grossh 1950Seklin VikiAnbarda axtarisiNCBI 995782EOL 5866389Qisa morfoloji tesviriCoxillik bitkidir kokumsovun yogun qisadir govde bir tepe ciceklidir cox qisa bezen inkisaf etmeyendir yarpaqlar yasil bozumtul qalxanvari 4 7 10 mm enindedir Tepe yarpaqlari yasil goyumtul tepe hissesi perdeli cicekden qisadir cicekyanliginin borucugu 5 defe yumurtaliqdan uzundur cicekyanligi benovseyi xarici terefi 3 5 4 5 5 5 sm uzunlugundadir Tepe hissesi dairevidir cicek yanliginin daxili terefi yumurtavari ve ya uzunsovdur Sutuncugun kenari cicekyanliginin xarici kenarindan qisadir agimtil benovseyi uzununa zolaqlidir Tozcugu mavidir qutucuq 5 sm uzunlugunda uzunsov yumurtavari uctillidir Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleriCicekleme meyve emele getirme dovru aprel may aylarinin birinci ongunluyune tesaduf edir Mezokserofit isiqsevendir Kokumsovlarla ve toxumla coxalir Kolluqlarda oltu yamaclarda qruplasmalar emele getirir Duzenliklerde ve asagi dag qursaginda yayilmisdir Dekorativ bitkidir YayilmasiKur duzenliyi Bozqir yaylasi Sayi ve tendensiyasi Menfi antropogen tesirler novun itme tehlukesini yaradir Mehdudlasdirici amillerAntropogen amiller dekorativ bitki kimi hali terefinden intensiv yigilmasi otarilma tapdalanma Muhafize tedbirleriYayildigi sahelerin tebii populyasiyalarinin muhafize olunmasi ucun xususi tedbirler aparilmir antropogen tesiri azaltmaq meqsedile yayilma yerlerinde yasaqliqlarin teskili yeni yayilma yerlerinin axtarilmasi toxumlarinin toxum bankinda saxlanilmasi vacibdir IstinadlarHemcinin bax