IP-telefoniya (tələffüz: ay-pi telefoniya) — səsli zənglər, internet kimi internet protokolu (IP) şəbəkələri üzərindən səsli rabitə seanslarının çatdırılması üçün üsul və texnologiyalar qrupu. IP-telefonlar Ethernet şəbəkəsinə bağlanır və sonra IP-ünvan alırlar. IP-telefoniyada telefon danışıqları verilənlərin ötürülməsi şəbəkələri üzərindən aparıldığından şəhərlərarası və beynəlxalq danışıqlar xeyli ucuz başa gəlir.
Tarixi
IP-telefoniyanı tətbiq etmək üçün ilk cəhd 1983-cü ildə ABŞ-nin Massaçusets ştatının Kembric Universiteti tərəfindən göstərilmişdir. Həmin layihədə kompüterlərin tərkibinə analoq səs siqnalına çevirərək paket şəklinə salan xüsusi avadanlıqların daxil edilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Bu layihə çərçivəsində Bolt Berankand Newman şirkətinin ABŞ-nin qərb və şərq hissələrində yerləşən ofisləri arasında İnternet şəbəkəsindən istifadə etməklə səs siqnal veriliməsinin təşkil olunmasına baxmayaraq, rabitə zamanı paketlərin itkisi və gecikməsi nəticəsində fasilələr yaranaraq səsin keyfiyyətini həddindən artıq aşağı salmışdır.
Mütərəqqi texnologiya olan İP telefonun kəşfi İsrailin şirkətinə məxsusdur. 1995-ci ildə Vokatel şirkəti siqnalların rəqəm formasına çevrilməsində mövcud elmi nailiyyətlərin tətbiqi ilə kodek, kompüter və İP protokolundan istifadə edərək İnternet şəbəkəsi ilə danışıq siqnallarının verilməsinə nail olmuşdur. 1995-ci ildən başlayaraq İP telefon üçün səsin sıxılması prosesində iki – GSM və TrueSpeech (DSP Group İnc. Şirkəti), daha sonra isə SİP (Session İnitiation Protocol) protokolu təkmilləşdirilmişdir.
Növləri
İnternet şəbəkəsində xüsusi internet protokolları (İnternet Protokol – İP) əsasında hazırlanmış yeni texnologiyalar tətbiq edilir. İP-protokolu təkcə İnternet şəbəkəsində deyil, digər şəbəkələrdə də (lokal, korporativ, regional və s.) istifadə olunur. Bu şəbəkələrdə informasiyalar müxtəlif şəkildə (qrafik, mətn, musiqi, rəqəm və s.) ötürülür. Beləliklə: Danışıq zamanı səs siqnalları (ifadə etdiyimiz sözlər) sıxılmış verilənlər paketinə çevrilir və bu verilənlər paketi İnternet vasitəsilə adresanta göndərilir. Ünvanına çatan verilənlər paketi yenidən orijinal səs siqnalına dekodlaşır. İP-telefoniya üç cür işləyir:
- Kompüterdən kompüterə.
- Kompüterdən telefona.
- Telefondan telefona.
İnternet-telefoniyada ötürücü xətt kimi İnternet kanallarından, IP-Telefoniya-da İnternet kanallarından və ya informasiyanın ötürülməsi üçün xüsusi ayrılmış rəqəmsal kanallardan istifadə edilir. 2010-cu illərin ortalarından bəri Azərbaycanda telekommunikasiya şəbəkəsində də İP telefon rabitəsindən istifadə edilir.
Göstəricilər
Səs ötürülməsinin keyfiyyəti şəbəkə elementləri və istifadəçi agenti aparat və ya proqram təminatı tərəfindən izlənilə bilən bir neçə göstərici ilə xarakterizə olunur. Belə ölçülərə şəbəkə paketinin itməsi, paket titrəməsi, paket gecikməsi (gecikmə), yığımdan sonrakı gecikmə və əks-səda daxildir. Metriklər VoIP performans testi və monitorinqi ilə müəyyən edilir.
Eşitmə köməkçisi
IP-telefoniya xidməti ilə ABŞ-də istehsal olunan, idxal edilən və ya ABŞ-də istifadə edilməsi nəzərdə tutulan simli telefonlar 28 fevral 2020-ci il tarixindən sonra Federal Kommunikasiya Komissiyası tərəfindən müəyyən edilmiş eşitmə cihazı uyğunluğu tələblərinə cavab verməlidirlər.
Əməliyyat xərci
IP-telefoniya məlumat və səs arasında şəbəkə infrastrukturunu paylaşaraq rabitə xərclərini kəskin şəkildə azaltmışdır. Tək genişzolaqlı əlaqə çoxlu telefon zənglərini ötürmək imkanına malikdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "İnternet haqqında qısa mühazirə", AMEA-nın İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu, Tədris və İnnovasiya mərkəzi.
- İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
- CableLabs, PacketCable Residential SIP Telephony Feature Definition, Technical Report, PKT-TR-RST-V03-071106 (2007)
- "VoIP performance measurement using QoS parameters" (PDF). A.H.Muhamad Amin. August 14, 2016. June 28, 2023 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: September 11, 2023.
- "Methodology for SIP Infrastructure Performance Testing" (PDF). Miroslav Voznak, Jan Rozhon. August 14, 2016. March 1, 2021 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: September 11, 2023.
- "Voice over IP (VoIP) Performance Evaluation on VMware vSphere® 5" (PDF). VMware. August 14, 2016. April 23, 2023 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: September 11, 2023.
- "Performance and Stress Testing of SIP Servers, Clients and IP Networks". StarTrinity. August 13, 2016. April 19, 2023 tarixində . İstifadə tarixi: September 11, 2023.
- "Testing Voice over IP (VolP) Networks" (PDF). IXIA. August 14, 2016. October 6, 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: September 11, 2023.
- "Hearing Aid Compatibility for Wireline and Wireless Telephones". Federal Communications Commission (ingilis). October 30, 2014. July 9, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: July 9, 2019.
- FCC.gov 2011-05-03 at the Wayback Machine, What are some advantages of VoIP?
- "network infrastructure: getting started with VoIP" (PDF). 2016-03-04 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-09-11.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
IP telefoniya teleffuz ay pi telefoniya sesli zengler internet kimi internet protokolu IP sebekeleri uzerinden sesli rabite seanslarinin catdirilmasi ucun usul ve texnologiyalar qrupu IP telefonlar Ethernet sebekesine baglanir ve sonra IP unvan alirlar IP telefoniyada telefon danisiqlari verilenlerin oturulmesi sebekeleri uzerinden aparildigindan seherlerarasi ve beynelxalq danisiqlar xeyli ucuz basa gelir IP telefoniya ucun cahazlar TarixiIP Phone 1140E IP telefoniyani tetbiq etmek ucun ilk cehd 1983 cu ilde ABS nin Massacusets statinin Kembric Universiteti terefinden gosterilmisdir Hemin layihede komputerlerin terkibine analoq ses siqnalina cevirerek paket sekline salan xususi avadanliqlarin daxil edilmesi nezerde tutulmusdur Bu layihe cercivesinde Bolt Berankand Newman sirketinin ABS nin qerb ve serq hisselerinde yerlesen ofisleri arasinda Internet sebekesinden istifade etmekle ses siqnal verilimesinin teskil olunmasina baxmayaraq rabite zamani paketlerin itkisi ve gecikmesi neticesinde fasileler yaranaraq sesin keyfiyyetini heddinden artiq asagi salmisdir Mutereqqi texnologiya olan IP telefonun kesfi Israilin sirketine mexsusdur 1995 ci ilde Vokatel sirketi siqnallarin reqem formasina cevrilmesinde movcud elmi nailiyyetlerin tetbiqi ile kodek komputer ve IP protokolundan istifade ederek Internet sebekesi ile danisiq siqnallarinin verilmesine nail olmusdur 1995 ci ilden baslayaraq IP telefon ucun sesin sixilmasi prosesinde iki GSM ve TrueSpeech DSP Group Inc Sirketi daha sonra ise SIP Session Initiation Protocol protokolu tekmillesdirilmisdir NovleriInternet sebekesinde xususi internet protokollari Internet Protokol IP esasinda hazirlanmis yeni texnologiyalar tetbiq edilir IP protokolu tekce Internet sebekesinde deyil diger sebekelerde de lokal korporativ regional ve s istifade olunur Bu sebekelerde informasiyalar muxtelif sekilde qrafik metn musiqi reqem ve s oturulur Belelikle Danisiq zamani ses siqnallari ifade etdiyimiz sozler sixilmis verilenler paketine cevrilir ve bu verilenler paketi Internet vasitesile adresanta gonderilir Unvanina catan verilenler paketi yeniden orijinal ses siqnalina dekodlasir IP telefoniya uc cur isleyir Komputerden komputere Komputerden telefona Telefondan telefona Internet telefoniyada oturucu xett kimi Internet kanallarindan IP Telefoniya da Internet kanallarindan ve ya informasiyanin oturulmesi ucun xususi ayrilmis reqemsal kanallardan istifade edilir 2010 cu illerin ortalarindan beri Azerbaycanda telekommunikasiya sebekesinde de IP telefon rabitesinden istifade edilir GostericilerSisko Cisco IP telefoniyasi Ses oturulmesinin keyfiyyeti sebeke elementleri ve istifadeci agenti aparat ve ya proqram teminati terefinden izlenile bilen bir nece gosterici ile xarakterize olunur Bele olculere sebeke paketinin itmesi paket titremesi paket gecikmesi gecikme yigimdan sonraki gecikme ve eks seda daxildir Metrikler VoIP performans testi ve monitorinqi ile mueyyen edilir Esitme komekcisiIP telefoniya xidmeti ile ABS de istehsal olunan idxal edilen ve ya ABS de istifade edilmesi nezerde tutulan simli telefonlar 28 fevral 2020 ci il tarixinden sonra Federal Kommunikasiya Komissiyasi terefinden mueyyen edilmis esitme cihazi uygunlugu teleblerine cavab vermelidirler Emeliyyat xerciIP telefoniya melumat ve ses arasinda sebeke infrastrukturunu paylasaraq rabite xerclerini keskin sekilde azaltmisdir Tek geniszolaqli elaqe coxlu telefon zenglerini oturmek imkanina malikdir Hemcinin baxIP Multimedia SubsystemIstinadlar Internet haqqinda qisa muhazire AMEA nin Informasiya Texnologiyalari Institutu Tedris ve Innovasiya merkezi Ismayil Calalli Sadiqov Informatika terminlerinin izahli lugeti 2017 Baki nesriyyati 996 s CableLabs PacketCable Residential SIP Telephony Feature Definition Technical Report PKT TR RST V03 071106 2007 VoIP performance measurement using QoS parameters PDF A H Muhamad Amin August 14 2016 June 28 2023 tarixinde PDF Istifade tarixi September 11 2023 Methodology for SIP Infrastructure Performance Testing PDF Miroslav Voznak Jan Rozhon August 14 2016 March 1 2021 tarixinde PDF Istifade tarixi September 11 2023 Voice over IP VoIP Performance Evaluation on VMware vSphere 5 PDF VMware August 14 2016 April 23 2023 tarixinde PDF Istifade tarixi September 11 2023 Performance and Stress Testing of SIP Servers Clients and IP Networks StarTrinity August 13 2016 April 19 2023 tarixinde Istifade tarixi September 11 2023 Testing Voice over IP VolP Networks PDF IXIA August 14 2016 October 6 2016 tarixinde PDF Istifade tarixi September 11 2023 Hearing Aid Compatibility for Wireline and Wireless Telephones Federal Communications Commission ingilis October 30 2014 July 9 2019 tarixinde Istifade tarixi July 9 2019 FCC gov 2011 05 03 at the Wayback Machine What are some advantages of VoIP network infrastructure getting started with VoIP PDF 2016 03 04 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 09 11 Xarici kecidler