Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ethernet — latın dilindən tərcümədə efir (lat. aether) deməkdir. Lokal kompüter şəbəkələrinin paket texnologiyasıdır. Bu texnologiya şin topologiyası ilə işləyir. Ethernetdə kabelin uzunluğu 500 m-dir.
Ethernet lokal şəbəkələrinin əsas xarakteristikaları
- 10 BASE 2 Nazik Koaksial (RG-58 om) kabel
- 10 BASE 5 Qalın Koaksial (RG-11 om) kabel
- 100 Base T Burulmuş cütlük UTP 5
- 100 BASE F Optik kabel
- Qalın Ethernet — yoğun koaksial kabel vasitəsilə qurulmuş yerli Ethernet şəbəkəsi.
- Yoğun naqil — koaksial kabelin qalın növü.
- İncə Ethernet — nazik koaksial kabel vasitəsilə qurulmuş lokal Ethernet şəbəkəsi.
Haqqında
1973-cü ildə Xerox şirkətində işləyən Bob Metcalfe tərəfindən PARC (Palo Alto Research Center) mərkəzində inkişaf etdirilərək ilk dəfə sınaqdan keçirildi. Ethernet o tarixdən etibarən geniş yayılmağa başladı və sürətə inkişaf etdirildi. Ethernet standartı inkişaf etdirilərək kompüter şəbəkəsi sahəsində yerini aldı, ancaq hər nə qədər inkişaf etdirilsə də, ilk çıxan Ethernet standartının əsası hələ də istifadə edilməkdədir. Ethernet əsas olaraq şəbəkə üzərində paylaşdırılan qurğuların kabel vasitəsilə bir-biriləri ilə əlaqəsini təmin edir. Bu kabelə birləşdirilən hər qurğu, digər qurğulara mənbələrini paylaşmağa hazırdır. Ethernet bir lokal sahə şəbəkəsi texnologiyasıdır. Əsasən bir bina daxilində kompüterlər arasında qurulan, xərci azaltma və iş məhsuldarlığını artırmağa istiqamətlənmiş şəbəkələrdə istifadə edilir, lakin hazırda inkişaf edən texnologiya ilə birlikdə, onlarca kilometr uzaqlıqdakı kompüterlər arasında da Ethernet standartına əsaslanan bir şəbəkə qurmaq mümkündür.
- Hazırda istifadə olunan müasir Ethernet şəbəkəsi, qədim nəsil Ethernet şəbəkəsinə çox bənzəyir . Uzun müddət istifadə edilən qədim nəsil Ethernet strukturları yüksək tezlikdəki siqnalları daşıya bilən koaksial (coaxial) kabel istifadə edərkən, hazırda istifadə edilən Ethernet strukturlarında naqil cütlüyü (twisted pair) və ya fiber-optik (fiber-optic) kabellər istifadə edilir. Yeni əlaqə Texnologiyası sayəsində əlaqə sürəti 10 Mbit/s-dən 100-1000 Mbit/s-ə çatmışdır.
- Ethernet çeviricilərinin işləməsi körpüyə bənzəyir, ancaq Ethernet çeviriciləri, eyni zamanda bütün qovşaq qurğularının bir-biri ilə əlaqə qurmasını da təmin edirlər. Hazırda istifadə edilən bir çox çeviricilər yüzlərlə qovşaq qurğularının əlaqələndirilməsinə imkan verirlər. Ethernet çeviricilərində tam-dupleks (Full-Duplex) və yarımdupleks (Half-Duplex) kəlmələri çox eşidilən və maraq doğuran terminlərdir. Tam-dupleks eyni anda məlumat alınması, həm də məlumat göndərilməsini ifadə edən bir əlaqə terminidir. Yarım-dupleks əlaqəsində isə, məlumat alma və ya göndərmə əməliyyatlarından eyni anda sadəcə biri həyata keçirilə bilir. Hazırda istifadə edilən Ethernet çeviriciləri, naqil cütlüyü və ya fiber-optik kabellərini istifadə edirlər. Bu kabellərdə məlumat alma və göndərmə əməliyyatları müxtəlif kanallar vasitəsilə aparılır. Beləcə, göndərilən və alınan məlumatın toqquşma ehtimalı ortadan qalxmış və bu əməliyyatlar prosesində meydana gələn zaman və məlumat itkisinin qarşısı alınmışdır. 802.3 adı Ethernet kəlməsinin yerinə və ya çox zaman onunla birlikdə istifadə edilir.
- Ethernet Digital, Intel və Xerox şirkətlərinin inkişaf etdirmiş olduğu bir şəbəkə standartıdır. Ethernet standartı bəzən DIX (Digital, Intel və Xerox-un baş hərfləri) qısaltması ilə adlandırılır. 1980-ci ildə Electrical and Electronics Engineers (IEEE) adlı bir quruluş tərəfindən şəbəkə standartlarını təyin etmək üçün bir komitə toplandı. Bu komitəyə 802 adı verildi. Şəbəkənin müxtəlif nöqtələrində vəzifəsi olan alt qruplara da 802.X şəklində adlar verildi. 802.3 adlı alt qrup tərəfindən CSMA/CD şəbəkəsi, DIX şəbəkəsi ilə eyni məhsuldarlığı verəcək hala gətirilərək standartlaşdırıldı. Məlumatın format və göndərmə şəkillərinin müxtəlif olmasına baxmayaraq bir çox əməliyyatlarda eyni xüsusiyyətləri göstərən bu iki Standart, çox zaman eyni mənalarda istifadə edilir. Ethernet kəlməsi əsasən DIX Ethernet və IEEE 802.3 standartlarının yerinə istifadə edilir.
Fiziki mühitinin spesifikasiyaları
Ethernet texnologiyasının ilk şəbəkələri tarixən koaksial kabeldə (d=0,5 düym) yaradılmışdır. Sonralar Ethernet standartı üçün verilənlərin müxtəlif ötürmə mühitlərini istifadə etməyə imkan verən fiziki səviyyənin digər spesifikasiyaları müəyyən edildi. Ethernet texnologiyasının fiziki spesifikasiyaları verilənlərin aşağıdakı ötürmə mühitlərini əhatə edir:
- 10Base5 – yoğun koaksial kabel (d=0,5 düym). Klassik Ethernet. (500 m)
- 10Base2 – nazik koaksial kabel (d=0,25 düym). (185 m.)
- 10Base-T – UTP kabel. Konsentrator əsasında ulduzvari topologiya əmələ gətirir. (Habdan son qovşağa qədər məsafə 100 m-dən çox deyil)
Ədəbiyyat
- İsmayıl Calallı (Sadıqov). İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Bakı nəşriyyatı, 2017, 996 s.
Mənbə
- Lokal şəbəkələr (mühazirə) İ.M.ƏLIYEV, t.e.n., AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun şöbə müdiri
Xarici keçidlər
- R. M. Metcalfe and D. R. Boggs. Ethernet: Distributed Packet Switching for Local Computer Networks. // ACM Communications, 19(5):395--404, July 1976. 2004-12-11 at the Wayback Machine
- Standarts IEEE 802.3 2002 2005-05-13 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
- Şıxəliyev R.H. "Şəbəkə texnologiyaları. Mühazirələr kursu" Dərslik. Bakı: “İnformasiya Texnologiyaları” nəşriyyatı, 2017, 143 səh.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ethernet latin dilinden tercumede efir lat aether demekdir Lokal komputer sebekelerinin paket texnologiyasidir Bu texnologiya sin topologiyasi ile isleyir Ethernetde kabelin uzunlugu 500 m dir Ethernet lokal sebekelerinin esas xarakteristikalari 10 BASE 2 Nazik Koaksial RG 58 om kabel 10 BASE 5 Qalin Koaksial RG 11 om kabel 100 Base T Burulmus cutluk UTP 5 100 BASE F Optik kabelQalin Ethernet yogun koaksial kabel vasitesile qurulmus yerli Ethernet sebekesi Yogun naqil koaksial kabelin qalin novu Ince Ethernet nazik koaksial kabel vasitesile qurulmus lokal Ethernet sebekesi Haqqinda1973 cu ilde Xerox sirketinde isleyen Bob Metcalfe terefinden PARC Palo Alto Research Center merkezinde inkisaf etdirilerek ilk defe sinaqdan kecirildi Ethernet o tarixden etibaren genis yayilmaga basladi ve surete inkisaf etdirildi Ethernet standarti inkisaf etdirilerek komputer sebekesi sahesinde yerini aldi ancaq her ne qeder inkisaf etdirilse de ilk cixan Ethernet standartinin esasi hele de istifade edilmekdedir Ethernet esas olaraq sebeke uzerinde paylasdirilan qurgularin kabel vasitesile bir birileri ile elaqesini temin edir Bu kabele birlesdirilen her qurgu diger qurgulara menbelerini paylasmaga hazirdir Ethernet bir lokal sahe sebekesi texnologiyasidir Esasen bir bina daxilinde komputerler arasinda qurulan xerci azaltma ve is mehsuldarligini artirmaga istiqametlenmis sebekelerde istifade edilir lakin hazirda inkisaf eden texnologiya ile birlikde onlarca kilometr uzaqliqdaki komputerler arasinda da Ethernet standartina esaslanan bir sebeke qurmaq mumkundur Hazirda istifade olunan muasir Ethernet sebekesi qedim nesil Ethernet sebekesine cox benzeyir Uzun muddet istifade edilen qedim nesil Ethernet strukturlari yuksek tezlikdeki siqnallari dasiya bilen koaksial coaxial kabel istifade ederken hazirda istifade edilen Ethernet strukturlarinda naqil cutluyu twisted pair ve ya fiber optik fiber optic kabeller istifade edilir Yeni elaqe Texnologiyasi sayesinde elaqe sureti 10 Mbit s den 100 1000 Mbit s e catmisdir Ethernet ceviricilerinin islemesi korpuye benzeyir ancaq Ethernet ceviricileri eyni zamanda butun qovsaq qurgularinin bir biri ile elaqe qurmasini da temin edirler Hazirda istifade edilen bir cox ceviriciler yuzlerle qovsaq qurgularinin elaqelendirilmesine imkan verirler Ethernet ceviricilerinde tam dupleks Full Duplex ve yarimdupleks Half Duplex kelmeleri cox esidilen ve maraq doguran terminlerdir Tam dupleks eyni anda melumat alinmasi hem de melumat gonderilmesini ifade eden bir elaqe terminidir Yarim dupleks elaqesinde ise melumat alma ve ya gonderme emeliyyatlarindan eyni anda sadece biri heyata kecirile bilir Hazirda istifade edilen Ethernet ceviricileri naqil cutluyu ve ya fiber optik kabellerini istifade edirler Bu kabellerde melumat alma ve gonderme emeliyyatlari muxtelif kanallar vasitesile aparilir Belece gonderilen ve alinan melumatin toqqusma ehtimali ortadan qalxmis ve bu emeliyyatlar prosesinde meydana gelen zaman ve melumat itkisinin qarsisi alinmisdir 802 3 adi Ethernet kelmesinin yerine ve ya cox zaman onunla birlikde istifade edilir Ethernet Digital Intel ve Xerox sirketlerinin inkisaf etdirmis oldugu bir sebeke standartidir Ethernet standarti bezen DIX Digital Intel ve Xerox un bas herfleri qisaltmasi ile adlandirilir 1980 ci ilde Electrical and Electronics Engineers IEEE adli bir qurulus terefinden sebeke standartlarini teyin etmek ucun bir komite toplandi Bu komiteye 802 adi verildi Sebekenin muxtelif noqtelerinde vezifesi olan alt qruplara da 802 X seklinde adlar verildi 802 3 adli alt qrup terefinden CSMA CD sebekesi DIX sebekesi ile eyni mehsuldarligi verecek hala getirilerek standartlasdirildi Melumatin format ve gonderme sekillerinin muxtelif olmasina baxmayaraq bir cox emeliyyatlarda eyni xususiyyetleri gosteren bu iki Standart cox zaman eyni menalarda istifade edilir Ethernet kelmesi esasen DIX Ethernet ve IEEE 802 3 standartlarinin yerine istifade edilir Fiziki muhitinin spesifikasiyalariEthernet texnologiyasinin ilk sebekeleri tarixen koaksial kabelde d 0 5 duym yaradilmisdir Sonralar Ethernet standarti ucun verilenlerin muxtelif oturme muhitlerini istifade etmeye imkan veren fiziki seviyyenin diger spesifikasiyalari mueyyen edildi Ethernet texnologiyasinin fiziki spesifikasiyalari verilenlerin asagidaki oturme muhitlerini ehate edir 10Base5 yogun koaksial kabel d 0 5 duym Klassik Ethernet 500 m 10Base2 nazik koaksial kabel d 0 25 duym 185 m 10Base T UTP kabel Konsentrator esasinda ulduzvari topologiya emele getirir Habdan son qovsaga qeder mesafe 100 m den cox deyil EdebiyyatIsmayil Calalli Sadiqov Informatika terminlerinin izahli lugeti Baki Baki nesriyyati 2017 996 s MenbeLokal sebekeler muhazire I M ELIYEV t e n AMEA Informasiya Texnologiyalari Institutunun sobe mudiriXarici kecidlerR M Metcalfe and D R Boggs Ethernet Distributed Packet Switching for Local Computer Networks ACM Communications 19 5 395 404 July 1976 2004 12 11 at the Wayback Machine Standarts IEEE 802 3 2002 2005 05 13 at the Wayback MachineHemcinin baxQlobal sebekeSixeliyev R H Sebeke texnologiyalari Muhazireler kursu Derslik Baki Informasiya Texnologiyalari nesriyyati 2017 143 seh