II Əhmədxan sultan (? - 1830) — İlisu sultanı. Çar ordusu qvardiya polkovniki, sonuncu İlisu hakimi general-mayor Daniyal sultanın atası.
Əhmədxan | |
---|---|
Əhmədxan Alxas bəy oğlu | |
Digər adı | Danyal bəy Əhmədxan oğlu |
Doğum yeri | İlisu, Qax rayonu |
Vəfat tarixi | |
Vəfat yeri | İlisu, Qax rayonu |
Fəaliyyəti | hərbi qulluqçu |
Həyatı
Əhmədxan sultan İlisu sultanı ailəsində doğulmuşdur. Anası Qazıqumuq hakimi Məhəmməd xanın qızı olmuşdur.Əhmədxan sultan 1803-cü ildə əmisi Xanbaba bəyi hakimiyyətdən kənarlaşdıraraq İlisu sultanı seçilmişdir.Bununla da sultanlığın ərazisinə qoşun yeritmək istəyən General Sisianovla sülh müqaviləsi bağlıyaraq Çar Rusiyasının vassallığını qəbul etmişdir. Hakimiyyətdə olduğu dövrdə Çar Rusiyasının İran şahzadəsi Abbas Mirzəyə qarşı apardığı hərbi əməliyyatlarda ilisu süvarilərinə başçılıq etmişdir. Belə əməliyyatlardan birində 1813-cü ildə General Kotlyarevskinin qoşununun tərkibində vuruşan Əhməd xanın süvariləri Aslandüz döyüşündə Qaradağ hakimi Allahyar xanı da əsir almışlar. 1826-cı ildə Əhmədxan İran şahından dəstək alan öz qaynı Balaağa bəy tərəfindən hakimiyyətdən kənarlaşdırılsa da yenidən rusların köməkliyi ilə sultanlığa sahib olmuşdur. Əhmədxan sultan cənubi Dağıstan və Şimali Azərbaycan hakimləri ilə sıx qohumluq əlaqələrinə malik olmuşdur.Onun iki arvadından 11 övladı olmuşdur.Oğlanları İmran ağa, Məhəmməd bəy, Xəlil bəy, Alxas bəy, Musa ağa, Daniyal bəy və iki qızı. Digər övladları uşaq yaşlarınd vəfat etmişlər. Oğullarından Alxas bəy İrəvan qrenadyor polkunun zabiti olmuş və hələ gənc yaşlarında Axalsıxın mühasirəsi zamanı həlak olmuşdur.Bununla yanaşı Əhmədxan sultan haqqında o da məlumdur ki o dövrünün tanınmış və səxavətli adamlarından biri olmuşdur.Onun bu keyfiyyətlərini XIX əsr Azərbaycan şairi Əndəlib Qaracadaği öz şerlərində dönə-dönə tərənnüm etmişdir.
İstinadlar
- Şahmərdan Əhmədli " İlisulu Əhməd xan kimdir?" Qax-1996
- Abbasqulu Ağa Bakixanov "Gülüstani-İrəm"(rus dilində) Bakı-1991
- Айтберов Т.М., Хапизов " Елису и Горный магал в ХII–ХIХ вв.(очерки истории и ономастики)". – Махачкала, 2011.
- Əndəlib Qaracadaği Şerlər Bakı-2002
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
II Ehmedxan sultan 1830 Ilisu sultani Car ordusu qvardiya polkovniki sonuncu Ilisu hakimi general mayor Daniyal sultanin atasi EhmedxanEhmedxan Alxas bey ogluDiger adi Danyal bey Ehmedxan ogluDogum yeri Ilisu Qax rayonuVefat tarixi 1830Vefat yeri Ilisu Qax rayonuFealiyyeti herbi qulluqcuHeyatiEhmedxan sultan Ilisu sultani ailesinde dogulmusdur Anasi Qaziqumuq hakimi Mehemmed xanin qizi olmusdur Ehmedxan sultan 1803 cu ilde emisi Xanbaba beyi hakimiyyetden kenarlasdiraraq Ilisu sultani secilmisdir Bununla da sultanligin erazisine qosun yeritmek isteyen General Sisianovla sulh muqavilesi bagliyaraq Car Rusiyasinin vassalligini qebul etmisdir Hakimiyyetde oldugu dovrde Car Rusiyasinin Iran sahzadesi Abbas Mirzeye qarsi apardigi herbi emeliyyatlarda ilisu suvarilerine basciliq etmisdir Bele emeliyyatlardan birinde 1813 cu ilde General Kotlyarevskinin qosununun terkibinde vurusan Ehmed xanin suvarileri Aslanduz doyusunde Qaradag hakimi Allahyar xani da esir almislar 1826 ci ilde Ehmedxan Iran sahindan destek alan oz qayni Balaaga bey terefinden hakimiyyetden kenarlasdirilsa da yeniden ruslarin komekliyi ile sultanliga sahib olmusdur Ehmedxan sultan cenubi Dagistan ve Simali Azerbaycan hakimleri ile six qohumluq elaqelerine malik olmusdur Onun iki arvadindan 11 ovladi olmusdur Oglanlari Imran aga Mehemmed bey Xelil bey Alxas bey Musa aga Daniyal bey ve iki qizi Diger ovladlari usaq yaslarind vefat etmisler Ogullarindan Alxas bey Irevan qrenadyor polkunun zabiti olmus ve hele genc yaslarinda Axalsixin muhasiresi zamani helak olmusdur Bununla yanasi Ehmedxan sultan haqqinda o da melumdur ki o dovrunun taninmis ve sexavetli adamlarindan biri olmusdur Onun bu keyfiyyetlerini XIX esr Azerbaycan sairi Endelib Qaracadagi oz serlerinde done done terennum etmisdir IstinadlarSahmerdan Ehmedli Ilisulu Ehmed xan kimdir Qax 1996 Abbasqulu Aga Bakixanov Gulustani Irem rus dilinde Baki 1991 Ajtberov T M Hapizov Elisu i Gornyj magal v HII HIH vv ocherki istorii i onomastiki Mahachkala 2011 Endelib Qaracadagi Serler Baki 2002