Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abdullayeva Həyat Həmdulla qızı (14 oktyabr 1912, Dərbənd — 21 aprel 2006, Bakı) — Azərbaycan heykəltaraşı, əməkdar incəsənət xadimi (1964).
| Həyat Abdullayeva | |
|---|---|
| Həyat Həmdulla qızı Abdullayeva | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Dərbənd, Dağıstan vilayəti, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | (93 yaşında) |
| Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Vətəndaşlığı |  Rusiya imperiyası→ AXC→ SSRİ |
| Fəaliyyəti | heykəltaraşlıq |
| Mükafatları |  |
Həyatı
Həyat Həmdulla qızı Abdullayeva 1912-ci il oktyabr ayının 14-də Dərbənd şəhərində anadan olmuşdur. O, məşhur balıq sənayeçisi Həmdulla Abdullayevin qızıdır. Atasının güllələnməsindən sonra 1930-cu ildə anası ilə birlikdə Qazaxıstana sürgün edilmişdir. 1942-ci ildə Repin adına Leninqrad Rəssamlıq, Heykəltəraşlıq və Memarlıq İnstitutuna daxil olmuşdur. Həmin illərdə Həyat xanım "Tutu xanım", "Həsən bəy Zərdabi" kimi əsərlərini yaratmışdır. Həyat Abdullayeva dəzgah heykəltaraşlığı sahəsində ilk ali təhsilli heykəltaraş qadın olmuşdur. Təhsilini başa vurduqdan sonra o, Bakıya qayıdır və Bakı Rəssamlıq Texnikumunda dərs deyir. O, Əzim Əzimzadə adına Rəssamlıq Texnikumunda sənətin sirlərini P.Sabsayın emalatxanasında alır.
Yaradıcılığı
Həyat xanımın yaratdığı ilk işi "Gənc oğlan"ın portretidir. 1950-ci ildən heykəl portretlərin, monumentlərin və kiçik formalı plastik əsərlərin — "Ana" (1955), "Yeddi gözəl" (1957) heykəlcikləri, "Həcər" (1959), "Gənclik" (1960), "Lay-lay" (1963) heykəl-kompozisiyaları, Molla Pənah Vaqifin abidəsi (1957), "İki qız" (1967), "Vəcihə Səmədovanın portreti" (1970), "Sənsiz" (1972), "Şah İsmayıl", "Natəvan" və s. kimi yaddaqalan əsərlərin müəllifidir. "Lay-lay" kompozisiyasında körpəsinə ayaqları üstündə lay-lay çalan gənc qadın — ana təsvir olunub. Bu əsər naturadan işlənib. Böyük uğur qazanan bu əsər incəsənətimizin qızıl fonduna daxil olub. 1950-ci ilin ortalarında kiçik formada kompazisiyalı Nizami Gəncəvinin "7 gözəl" əsəri (forforda) tətbiqi sənət sahəsində ən baxımlı işdi: Nizaminin 7 gözəl və Bəhram poemasının motivləri əsasında yaranmış heykəllər silsiləsi. Bu işlər müəllifin qadın portretində rəgarəngliyə, psixoloji tamlığa cəhd etməsindən xəbər verir. hər bir millətin özünün müsbət, kəskin xarakterini, geyimini, düşüncə tərzini, incəliyini verə bilmişdi. "7 gözəl" əsərində olduğu kimi heykəltaraş da müsbət surətlərin aydınlığı ilə təsvir etmişdi. Həyat xanımın uşaqlara həsr olunmuş məzmunlu kompazisiyaları yaradıcılığında xüsusi yer tutur. Uşaqların sadə təmiz mənəviyyatının təsvirinə, xarakteristikasına tamaşaçıların diqqətini cəlb etmişdi. Sovet ədəbiyyatının banisi Maksim Qorkinin heykəlini yaratmışdır. Heykəl M.F.Axundov adına Milli Kitabxananın fasadında qoyulub. Həyat Abdullayeva Azərbaycan rəssamlıq sənətində xüsusi yer tutur. Onu başqalarından fərqləndirən cəhətlərindən biri də bir şəxsiyyət kimi əsərləri ilə özü arasındakı yaxınlıq, böyüklük və səmimilikdir. Azərbaycanın görkəmli heykəltaraşına 1964-cü ildə Əməkdar incəsənət xadimi adı verilmişdir. 2002-ci ildən prezident təqaüdçüsü olub.
Həyat Abdullayeva 21 aprel 2006-cı ildə Bakıda vəfat edib.
İrsi
2014-cü ildə rejissor Yavər Rzayev “Gözümün işığı və ya qəribə heykəltaraş ömrü” adlı film çəkmişdir. Film Həyat Abdullayevanın 100 illik yubileyinə həsr olunub. Filmin Nizami Kino Mərkəzində təqdimatı keçirilmişdir.
İstinadlar
- “Gözümün işığı və ya qəribə heykəltaraş ömrü” sənədli filmi təqdim olunmuşdur: [Nizami Kino Mərkəzində Əməkdar İncəsənət Xadimi, rejissor Yavər Rzayevin “Azanfilm” studiyasında istehsal olunmuş eyniadlı film heykəltaraş, Əməkdar incəsənət xadimi Həyat Abdullayevanın anadan olmasının 100 illiyinə həsr olunmuşdur] //Azərbaycan.- 2014.- 15 mart.- S.6.
- Həyat Abdullayeva [Mətn] //Azərbaycan Qadını ensiklopediyası.- Bakı, 2002.- S.16-17.
- Məsimli E. Sənətdə və ürəklərdə əbədiləşən sənətkar: [Mərhum heykəltaraş Həyat Abdullayeva haqqında] // Mədəniyyət.- 2007.- 20 aprel.- s. 8.
- Nəsimli E. Əbədiyaşar sənətkar: [Azərbaycan Respublikasının İncəsənət xadimi, heykəltaraş Həyat Abdullayevanın söhbəti] // Mədəni-maarif- 2007.- № 7.- s. 21-26.
- Гусейнов , Г. Энциклопедия города Дербента [Текст] /Г.Гусейнов.- Москва, 2002.-С. 12-13.
- "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdlərinin verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı" (az.). e-qanun.az. 07.09.2022 tarixində . İstifadə tarixi: 04.10.2023.
- "Abdullayeva Həyat Həmdulla qızı". 2021-02-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-07-06.
- Hüseynov, F. “Gözümün işığı və ya qəribə heykəltaraş ömrü”: [Nizami Kino Mərkəzində rejissor Yavər Rzayevin görkəmli heykəltaraş Həyat Abdullayevanın 100 illik yubileyinə həsr etdiyi eyniadlı sənədli filminin təqdimatı keçirildi] //Mədəniyyət.- 2014.- 19 mart.- S. 3.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Abdullayeva Heyat Hemdulla qizi 14 oktyabr 1912 Derbend 21 aprel 2006 Baki Azerbaycan heykeltarasi emekdar incesenet xadimi 1964 Heyat AbdullayevaHeyat Hemdulla qizi AbdullayevaDogum tarixi 14 oktyabr 1912Dogum yeri Derbend Dagistan vilayeti Rusiya imperiyasiVefat tarixi 21 aprel 2006 93 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliVetendasligi Rusiya imperiyasi AXC SSRIFealiyyeti heykeltarasliqMukafatlari 1959HeyatiHeyat Hemdulla qizi Abdullayeva 1912 ci il oktyabr ayinin 14 de Derbend seherinde anadan olmusdur O meshur baliq senayecisi Hemdulla Abdullayevin qizidir Atasinin gullelenmesinden sonra 1930 cu ilde anasi ile birlikde Qazaxistana surgun edilmisdir 1942 ci ilde Repin adina Leninqrad Ressamliq Heykelterasliq ve Memarliq Institutuna daxil olmusdur Hemin illerde Heyat xanim Tutu xanim Hesen bey Zerdabi kimi eserlerini yaratmisdir Heyat Abdullayeva dezgah heykeltarasligi sahesinde ilk ali tehsilli heykeltaras qadin olmusdur Tehsilini basa vurduqdan sonra o Bakiya qayidir ve Baki Ressamliq Texnikumunda ders deyir O Ezim Ezimzade adina Ressamliq Texnikumunda senetin sirlerini P Sabsayin emalatxanasinda alir YaradiciligiHeyat xanimin yaratdigi ilk isi Genc oglan in portretidir 1950 ci ilden heykel portretlerin monumentlerin ve kicik formali plastik eserlerin Ana 1955 Yeddi gozel 1957 heykelcikleri Hecer 1959 Genclik 1960 Lay lay 1963 heykel kompozisiyalari Molla Penah Vaqifin abidesi 1957 Iki qiz 1967 Vecihe Semedovanin portreti 1970 Sensiz 1972 Sah Ismayil Natevan ve s kimi yaddaqalan eserlerin muellifidir Lay lay kompozisiyasinda korpesine ayaqlari ustunde lay lay calan genc qadin ana tesvir olunub Bu eser naturadan islenib Boyuk ugur qazanan bu eser incesenetimizin qizil fonduna daxil olub 1950 ci ilin ortalarinda kicik formada kompazisiyali Nizami Gencevinin 7 gozel eseri forforda tetbiqi senet sahesinde en baximli isdi Nizaminin 7 gozel ve Behram poemasinin motivleri esasinda yaranmis heykeller silsilesi Bu isler muellifin qadin portretinde regarengliye psixoloji tamliga cehd etmesinden xeber verir her bir milletin ozunun musbet keskin xarakterini geyimini dusunce terzini inceliyini vere bilmisdi 7 gozel eserinde oldugu kimi heykeltaras da musbet suretlerin aydinligi ile tesvir etmisdi Heyat xanimin usaqlara hesr olunmus mezmunlu kompazisiyalari yaradiciliginda xususi yer tutur Usaqlarin sade temiz meneviyyatinin tesvirine xarakteristikasina tamasacilarin diqqetini celb etmisdi Sovet edebiyyatinin banisi Maksim Qorkinin heykelini yaratmisdir Heykel M F Axundov adina Milli Kitabxananin fasadinda qoyulub Heyat Abdullayeva Azerbaycan ressamliq senetinde xususi yer tutur Onu basqalarindan ferqlendiren cehetlerinden biri de bir sexsiyyet kimi eserleri ile ozu arasindaki yaxinliq boyukluk ve semimilikdir Azerbaycanin gorkemli heykeltarasina 1964 cu ilde Emekdar incesenet xadimi adi verilmisdir 2002 ci ilden prezident teqaudcusu olub Heyat Abdullayeva 21 aprel 2006 ci ilde Bakida vefat edib Irsi2014 cu ilde rejissor Yaver Rzayev Gozumun isigi ve ya qeribe heykeltaras omru adli film cekmisdir Film Heyat Abdullayevanin 100 illik yubileyine hesr olunub Filmin Nizami Kino Merkezinde teqdimati kecirilmisdir Istinadlar Gozumun isigi ve ya qeribe heykeltaras omru senedli filmi teqdim olunmusdur Nizami Kino Merkezinde Emekdar Incesenet Xadimi rejissor Yaver Rzayevin Azanfilm studiyasinda istehsal olunmus eyniadli film heykeltaras Emekdar incesenet xadimi Heyat Abdullayevanin anadan olmasinin 100 illiyine hesr olunmusdur Azerbaycan 2014 15 mart S 6 Heyat Abdullayeva Metn Azerbaycan Qadini ensiklopediyasi Baki 2002 S 16 17 Mesimli E Senetde ve ureklerde ebedilesen senetkar Merhum heykeltaras Heyat Abdullayeva haqqinda Medeniyyet 2007 20 aprel s 8 Nesimli E Ebediyasar senetkar Azerbaycan Respublikasinin Incesenet xadimi heykeltaras Heyat Abdullayevanin sohbeti Medeni maarif 2007 7 s 21 26 Gusejnov G Enciklopediya goroda Derbenta Tekst G Gusejnov Moskva 2002 S 12 13 Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin ferdi teqaudlerinin verilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami az e qanun az 07 09 2022 tarixinde Istifade tarixi 04 10 2023 Abdullayeva Heyat Hemdulla qizi 2021 02 05 tarixinde Istifade tarixi 2018 07 06 Huseynov F Gozumun isigi ve ya qeribe heykeltaras omru Nizami Kino Merkezinde rejissor Yaver Rzayevin gorkemli heykeltaras Heyat Abdullayevanin 100 illik yubileyine hesr etdiyi eyniadli senedli filminin teqdimati kecirildi Medeniyyet 2014 19 mart S 3