Hüseynəli mirzə Qovanlı-Qacar (1788-1835) — Qacar şahzadəsi, vali.
Hüseynəli mirzə | |
---|---|
Hüseynəli Fətəli şah oğlu Qovanlı-Qacar | |
Digər adı | Fərmanfərma |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Şiraz |
Vəfat tarixi | |
Vəfat yeri | Tehran |
Atası | Fətəli şah Qacar |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Hüseynəli mirzə Qovanlı-Qacar (anası Bədircahan xanım Məhəmmədcəfər xan qızı Ərəb) 1788-ci ildə dünyaya gəlmişdi. Mədrəsə təhsili almışdı. Fərmanfərma ləqəbi daşıyırdı. 1801-ci ildə Fars əyalətinə vali təyin olunmuşdu.
Şiraz əyaləti iki qardaş; Hüseynəli mirzə ilə Həsənəli mirzənin nəzarətində idi. Bu iki qardaş çox var-dövlət toplamış və yavaş-yavaş mərkəzə qarşı çıxmağa başlamışdılar. Mərkəzə ödəmələri gərəkən vergini bütün ixtarlara baxmayaraq ödəmirdilər. Şah onarlı yerində oturtmaq üçün öz ordusu ilə Şiraza səfər etmək istədi. 1829-cu ilin yayında Şah öz ailə üzvləri və ordusu ilə Şiraza yollandı. Heç bir şavaş olmadan Hüseynəli mirzə və Həsənəli mirzə şahın istiqbalına gəlib, vəfadarlıqlarını ortaya qoydular. Onların, Qacar imperatorluğunun şahına qarşı savaş elan edəcək gücləri, cəsarətləri yox idi. Şah, Şiraz problemini həll etdikdən sonra Həmədanda ailəsi ilə bir yerdə dincəlməyi düşündü. Lakin Xuzistanın isti çöllərindən keçərkən Şahın qadınları çox rahatsızlanmışdılar.
1834-cü ildə Fətəli şahın ölümündən sonra hakimiyyət uğrunda baş vermiş çaxnaşmalar, toqquşmalar və digər gərgin hadisələr idi. Fətəli şahdan sonra onun vəliəhdi Məhəmməd mirzə şahlığa keçməli idi. Lakin Fars valisi Hüseynəli mirzə Fətəli şahın ölümündən sonra, bilavasitə özünü şah elan edərək, hər tərəfə xəbər göndərib, feodalları, hökumət dairələrini ona itaət etməyə dəvət etdi. Şirazda o hamıdan əvvəl Qaşqay elinin rəisi Məhəmmədəli xanı yanına çağırdı. Məhəmmədəli xan bu çağırışdan şübhələndiyi üçün Şirazın böyük ruhanilərindən imam Şeyx Əbuturabın evinə sığındı. Hüseynəli mirzənin qardaşı Kirman valisi Şücaəssəltənə Həsənəli mirzə "yeni şahın" fərmanı ilə Məhəmmədəli xanı öldürmək üçün Şeyx Əbuturabın evinə getdi. Şeyx Əbuturab cinayətin baş verməsinə mane oldu. Hüseynəli mirzənin "şahlığı" uzun sürmədi. 1834-cü il noyabr ayında Məhəmməd mirzə şahlığa keçdikdən sonra Mənuçehr xan Mötəməddövlənin başçılığı ilə Tehrandan göndərilən qoşun Hüseynəli mirzəni tutaraq mərkəzə apardı. Hüseynəli mirzəni kor edib zindana atdılar.
Hüseynəli mirzə 1835-ci ildə vəfat edib. Onun törəmələri Fərmanfərmayi soyadını daşıyırlar.
Ailəsi
Hüseynəli mirzə Hacı Zəciyyə xanım Məhəmmədqulu xan qızı Qasımlı-Avşarla, Nadir mirzə Qırxlı-Avşarın qızı ilə, Əmirgunə xan Zəfərənlu-Kürdün qızı ilə, Türkmən qızı ilə, Mazandaranlı, Şirazlı qızlarla ailə qurmuşdu. Rzaqulu mirzə, İmamqulu mirzə, Şahrux mirzə, Keyxosrov mirzə adlı oğulları vardı.
- Qızı, Məsqətin imamı və hakimi Səid ibn Sultan ibn Əhmədin xanımı;
- Qızı, Məhəmmədəli xan Qaşqayın xanımı;
- Qızı, Mirzə Əbülhəsən Fəsayinin xanımı;
- Qızı, Şükrullah xan Nurinin xanımı;
- Qızı, Əbülhəsən xan Müşirülmülkün xanımı;
- Qızı, öncə Bəhram mirzə müəzəddövlənin, sonra Əhməd xan Dünbilinin nəvəsi Şirəli xan Dünbilinin xanımı.
Mənbə
- Ənvər Çingizoğlu. Qacarlar və Qacar kəndi. Bakı: Şuşa, 2008, 334 səh.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Huseyneli mirze Qovanli Qacar 1788 1835 Qacar sahzadesi vali Huseyneli mirzeHuseyneli Feteli sah oglu Qovanli QacarDiger adi FermanfermaDogum tarixi 1788Dogum yeri SirazVefat tarixi 1835Vefat yeri TehranAtasi Feteli sah Qacar Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiHuseyneli mirze Qovanli Qacar anasi Bedircahan xanim Mehemmedcefer xan qizi Ereb 1788 ci ilde dunyaya gelmisdi Medrese tehsili almisdi Fermanferma leqebi dasiyirdi 1801 ci ilde Fars eyaletine vali teyin olunmusdu Siraz eyaleti iki qardas Huseyneli mirze ile Heseneli mirzenin nezaretinde idi Bu iki qardas cox var dovlet toplamis ve yavas yavas merkeze qarsi cixmaga baslamisdilar Merkeze odemeleri gereken vergini butun ixtarlara baxmayaraq odemirdiler Sah onarli yerinde oturtmaq ucun oz ordusu ile Siraza sefer etmek istedi 1829 cu ilin yayinda Sah oz aile uzvleri ve ordusu ile Siraza yollandi Hec bir savas olmadan Huseyneli mirze ve Heseneli mirze sahin istiqbalina gelib vefadarliqlarini ortaya qoydular Onlarin Qacar imperatorlugunun sahina qarsi savas elan edecek gucleri cesaretleri yox idi Sah Siraz problemini hell etdikden sonra Hemedanda ailesi ile bir yerde dincelmeyi dusundu Lakin Xuzistanin isti collerinden kecerken Sahin qadinlari cox rahatsizlanmisdilar 1834 cu ilde Feteli sahin olumunden sonra hakimiyyet ugrunda bas vermis caxnasmalar toqqusmalar ve diger gergin hadiseler idi Feteli sahdan sonra onun veliehdi Mehemmed mirze sahliga kecmeli idi Lakin Fars valisi Huseyneli mirze Feteli sahin olumunden sonra bilavasite ozunu sah elan ederek her terefe xeber gonderib feodallari hokumet dairelerini ona itaet etmeye devet etdi Sirazda o hamidan evvel Qasqay elinin reisi Mehemmedeli xani yanina cagirdi Mehemmedeli xan bu cagirisdan subhelendiyi ucun Sirazin boyuk ruhanilerinden imam Seyx Ebuturabin evine sigindi Huseyneli mirzenin qardasi Kirman valisi Sucaesseltene Heseneli mirze yeni sahin fermani ile Mehemmedeli xani oldurmek ucun Seyx Ebuturabin evine getdi Seyx Ebuturab cinayetin bas vermesine mane oldu Huseyneli mirzenin sahligi uzun surmedi 1834 cu il noyabr ayinda Mehemmed mirze sahliga kecdikden sonra Menucehr xan Motemeddovlenin basciligi ile Tehrandan gonderilen qosun Huseyneli mirzeni tutaraq merkeze apardi Huseyneli mirzeni kor edib zindana atdilar Huseyneli mirze 1835 ci ilde vefat edib Onun toremeleri Fermanfermayi soyadini dasiyirlar AilesiHuseyneli mirze Haci Zeciyye xanim Mehemmedqulu xan qizi Qasimli Avsarla Nadir mirze Qirxli Avsarin qizi ile Emirgune xan Zeferenlu Kurdun qizi ile Turkmen qizi ile Mazandaranli Sirazli qizlarla aile qurmusdu Rzaqulu mirze Imamqulu mirze Sahrux mirze Keyxosrov mirze adli ogullari vardi Qizi Mesqetin imami ve hakimi Seid ibn Sultan ibn Ehmedin xanimi Qizi Mehemmedeli xan Qasqayin xanimi Qizi Mirze Ebulhesen Fesayinin xanimi Qizi Sukrullah xan Nurinin xanimi Qizi Ebulhesen xan Musirulmulkun xanimi Qizi once Behram mirze muezeddovlenin sonra Ehmed xan Dunbilinin nevesi Sireli xan Dunbilinin xanimi MenbeEnver Cingizoglu Qacarlar ve Qacar kendi Baki Susa 2008 334 seh Hemcinin baxQacarlar