Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hod döyüşü (mac. Hód-tavi csata) — 1282-ci ildə Macarıstanda baş vermiş mühüm hərbi qarşıdurma. Döyüş Macarıstanın tarixində əhəmiyyətli bir yerə malikdir və xüsusilə Macarıstanın krallığı ilə Polovtsilərin (Kumanların) qarşılaşması ilə əlaqədardır. Döyüşün baş verməsi və onun nəticələri, həm Macarıstanın daxili siyasətində, həm də Avropada monqol işğalına qarşı mübarizədə mühüm rol oynamışdır.
| Hod döyüşü | |||
|---|---|---|---|
| Macarıstanda feodal anarxiyası | |||
| Tarix | 1282-ci ilin sentyabr/oktyabr | ||
| Yeri | Hod gölü, Macarıstan krallığı (indiki Xodmezövaşarxey) | ||
| Nəticəsi | Macarıstan qələbəsi
| ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
| | |||
Tarixi
1282-ci il Macarıstanda və Avropada gərgin dövr olmuşdur. Macarıstanın kralı IV Laslo, öz dövründə çoxsaylı daxili və xarici təzyiqlərlə qarşı-qarşıya idi. IV Laslo anasının təsiri altında "Laslo Kuman" adı ilə tanınırdı və xüsusən Kumanlarla bağlı siyasətləri ilə məşhur olmuşdur. IV Laslo Macarıstanın dinə və ənənələrə bağlı olan aristokratik təbəqəsi ilə ciddi mübahisələrə girir, xüsusilə Kumanların xristianlığı qəbul etməsini tələb edən papalığın qanunlarını pozurdu. Bu dövrdə, Polovtsilərin (Kumanların) Macarıstanda geniş yer tutması və onlar arasında bəzi üsyanlar baş verməsi, monqol qoşunlarının təzyiqləri ilə əlaqədar vəziyyəti daha da gərginləşdirirdi. Polovtsilərin, Macarıstanda zəif vəziyyətdə olan IV Lasloya qarşı üsyanları və sonradan Noğay xanla əlaqə quraraq Macarıstanın zəifliyindən istifadə etmələri, monqol işğalının başlamasında təkan olmuşdur.
1282-ci ildə, Polovtsilərin (Kumanların) Macarıstanda etdiyi üsyanın ardınca, Macarıstan və Polovtsilərin orduları arasında döyüş baş vermişdir. Bu döyüş, xüsusən də Macarıstanın krallığının müdafiəçiləri ilə Polovtsilərin döyüşçüləri arasında olmuşdur. Döyüş, Hod gölü yaxınlığında, Macarıstanın cənub-qərbində yerləşən ərazidə baş vermişdir. Tarixi mənbələrə görə, döyüşün əsas səbəbi Polovtsilərin Macarıstanın siyasi və sosial strukturunda artan təsirindən yaranan narazılıq idi. Polovtsilərin rəhbərliyi, həmçinin IV Laslonun xarici siyasətini və Macarıstanın mənbələrini zəiflədən fəaliyyətlərini tənqid edirdi. Hod döyüşü, əsasən Macarıstanın krallığı ilə Polovtsilərin döyüşçüləri arasında baş tutmuşdu. Hər iki tərəf mübarizəyə çıxmış, amma nəticədə Macarıstanın qüvvələri Polovtsiləri məğlub edərək, döyüşün qələbəsini qazanmışdılar. Macarıstanın döyüşçüləri, xüsusilə zəif vəziyyətdə olan kral IV Laslonun rəhbərliyi altında döyüşmüşdülər və bu döyüş, onun siyasi mövqeyini bir az da gücləndirmişdir.
Döyüşün əhəmiyyəti
Polovtsilərin məğlubiyyəti
Hod döyüşü, Polovtsilərin Macarıstana qarşı mübarizələrində mühüm məğlubiyyət idi. Polovtsilərin Macarıstanda güclənməsinə qarşı aparılan mübarizə, krallığın daxili siyasətində ciddi dəyişikliklərə səbəb olmuşdur. IV Laslo və Macarıstanın digər liderləri, Polovtsilərin ölkənin daxilindəki sosial və siyasi struktura olan təsirlərini məhdudlaşdırdılar. Macarıstanın gələcəkdə monqol işğalına qarşı daha birləşmiş və güclü bir müdafiə təşkil etməsinə imkan yaratmışdır. IV Laslo üçün Hod döyüşünün qələbəsi, həm də daxili müxalifətlərə qarşı daha güclü bir mövqe qazanmasına kömək etmişdir. O, Polovtsilərin üsyanını yatırmaqla, Macarıstanın digər qüvvələrinə qarşı daha çox hakimiyyət qazanmışdır və onların qarşısını almaq üçün daha sərt siyasətlər tətbiq etməyə başlamışdır. Bu, onun kral mövqeyini möhkəmləndirmiş və Macarıstanın gələcək müharibələrdə daha sabit bir dövlət olaraq fəaliyyət göstərməsini təmin etmişdir.
Monqol işğalı
Hod döyüşünün başqa bir əhəmiyyəti, monqol işğalının qarşısını almağa çalışan Macarıstanın mübarizəsinin davamıdır. Bu döyüş, Macarıstanın içindəki problemlərlə yanaşı, gələcəkdəki monqol işğalına qarşı müqavimətini də gücləndirdi. Polovtsilərin məğlubiyyəti, monqol qoşunlarının Macarıstana qarşı böyük bir təzyiq göstərməyə başlamasından əvvəlki bir dövrə təsadüf edir. Macarıstanın mövcud rəhbərliyi, ölkəni birləşdirərək gələcəkdə monqol işğalına qarşı güclü müdafiə hazırlıqlarına başlamağa çalışdı. Döyüş həm də Macarıstanın daxili siyasətində mühüm dəyişikliklərə yol açmışdır. IV Laslonun Polovtsilərə qarşı mübarizəsi, Macarıstanın aristokratik təbəqəsi ilə bağlı münasibətləri daha da gərginləşdirdi. Bu, gələcəkdə Macarıstanın digər xarici qüvvələrlə mübarizəsi üçün zəruri olan birliyə doğru gedən addım olmuşdur. IV Laslonun məğlubiyyətdən sonra gələcək təcrübələri, Macarıstanın siyasi və hərbi strukturlarının inkişafında mühüm rol oynamışdır.
İstinadlar
- Czímer, 1929. səh. 411
- Bak, János M.; Veszprémy, László; Kersken, Norbert. Chronica de gestis Hungarorum e codice picto saec. XIV [The Illuminated Chronicle: Chronicle of the deeds of the Hungarians from the fourteenth-century illuminated codex]. Budapest: Central European University Press. 2018. ISBN .
- Simon of Kéza: The Deeds of the Hungarians (Edited and translated by László Veszprémy and Frank Schaer with a study by Jenő Szűcs) (1999). CEU Press. ISBN
- Berend, Nora. At the Gate of Christendom: Jews, Muslims and "Pagans" in Medieval Hungary, c. 1000–c.1300. Cambridge University Press. 2001. ISBN .
- Blazovich, László. "IV. László harca a kunok ellen [Ladislaus IV's Fight against the Cumans]". Századok (macar). Magyar Történelmi Társulat. 111 (5). 1977: 941–945. ISSN 0039-8098.
- Czímer, Károly. "Az 1282. évi hódi csata helye és lefolyása [Location and Course of the Battle of Hód in 1282]". Hadtörténelmi Közlemények (macar). Hadtörténeti Intézet és Múzeum. 30 (1). 1929: 385–416. ISSN 0017-6540.
- Engel, Pál. The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. 2001. ISBN .
- Érszegi, Géza; Solymosi, László. Az Árpádok királysága, 1000–1301 [The Monarchy of the Árpáds, 1000–1301] // Solymosi, László (redaktor). Magyarország történeti kronológiája, I: a kezdetektől 1526-ig [Historical Chronology of Hungary, Volume I: From the Beginning to 1526] (macar). Akadémiai Kiadó. 1981. 79–187. ISBN .
- Györffy, György. A kunok feudalizálódása [The Feudalization of the Cumans] // Székely, György (redaktor). Tanulmányok a parasztság történetéhez Magyarországon a 14. században (macar). Akadémiai Kiadó. 1953. 248–275.
- Kádár, Tamás. "IV. László király itineráriuma (1264–[1272]–1290) [The Itinerary of King Ladislaus IV (1264–[1272]–1290)]". Fons. Szentpétery Imre Történettudományi Alapítvány. 23 (1). 2016: 3–64. ISSN 1217-8020.
- Karácsonyi, János. "A hód-tavi csata éve [The Year of the Battle of Lake Hód]". Századok (macar). Magyar Történelmi Társulat. 35 (7). 1901: 626–636. ISSN 0039-8098.
- Karácsonyi, János. "Új adat a hód-tavi csata évéhez [New data for the Year of the Battle of Lake Hód]". Századok (macar). Magyar Történelmi Társulat. 41 (10). 1907: 948–949. ISSN 0039-8098.
- Kristó, Gyula. Az Aranybullák évszázada [The Century of the Golden Bulls] (macar). Gondolat. 1981. ISBN .
- Nagy, Gyöngyi. "Kun László király és a hód-tavi csata [King Ladislaus the Cuman and the Battle of Lake Hód]". A Hódmezővásárhelyi Szeremlei Társaság Évkönyve 2012 (macar). Szeremlei Társaság. 16. 2013: 69–89. ISSN 1219-7084.
- Pálóczi Horváth, András. Pechenegs, Cumans, Iasians: Steppe Peoples in Medieval Hungary. Corvina. 1989. ISBN .
- Pauler, Gyula. A magyar nemzet története az Árpád-házi királyok alatt, II. [The History of the Hungarian Nation during the Árpádian Kings, Vol. 2.] (macar). Athenaeum. 1899.
Ədəbiyyat
- Szűcs, Jenő. Az utolsó Árpádok [The Last Árpáds] (macar). Osiris Kiadó. 2002. ISBN .
- Vásáry, István. Cumans and Tatars: Oriental Military in the Pre-Ottoman Balkans, 1185–1365. Cambridge University Press. 2005. ISBN .
- Zsoldos, Attila. "Téténytől a Hód-tóig. Az 1279 és 1282 közötti évek politikatörténetének vázlata [From Tétény to Hód Lake: Outline of the Political History of the Years Between 1279 and 1282]". Történelmi Szemle (macar). Hungarian Academy of Sciences. 39 (1). 1997: 69–98. ISSN 0040-9634.
- Zsótér, Rózsa. "Megjegyzések IV. László király itineráriumához [Remarks to the Itinerary of King Ladislaus IV]". Acta Universitatis Szegediensis. Acta Historica (macar). MTA-SZTE-MOL Magyar Medievisztikai Kutatócsoport. 92. 1991: 37–41. ISSN 0324-6965.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hod doyusu mac Hod tavi csata 1282 ci ilde Macaristanda bas vermis muhum herbi qarsidurma Doyus Macaristanin tarixinde ehemiyyetli bir yere malikdir ve xususile Macaristanin kralligi ile Polovtsilerin Kumanlarin qarsilasmasi ile elaqedardir Doyusun bas vermesi ve onun neticeleri hem Macaristanin daxili siyasetinde hem de Avropada monqol isgalina qarsi mubarizede muhum rol oynamisdir Hod doyusuMacaristanda feodal anarxiyasiTarix 1282 ci ilin sentyabr oktyabrYeri Hod golu Macaristan kralligi indiki Xodmezovasarxey Neticesi Macaristan qelebesi Laslonun daxili konsolidasiya ugurlarinin sonu ve baron qruplarina qarsi kral gucunun zeiflemesi Kumanlarin herbi ve siyasi tenezzulu Kumanlarin yavas sosial inteqrasiyasinin baslangiciMunaqise terefleriMacaristan kralligi KumanlarKomandan lar Kral IV Laslo OldamirTereflerin quvvesi3 000 2 500Tarixi1282 ci il Macaristanda ve Avropada gergin dovr olmusdur Macaristanin krali IV Laslo oz dovrunde coxsayli daxili ve xarici tezyiqlerle qarsi qarsiya idi IV Laslo anasinin tesiri altinda Laslo Kuman adi ile taninirdi ve xususen Kumanlarla bagli siyasetleri ile meshur olmusdur IV Laslo Macaristanin dine ve enenelere bagli olan aristokratik tebeqesi ile ciddi mubahiselere girir xususile Kumanlarin xristianligi qebul etmesini teleb eden papaligin qanunlarini pozurdu Bu dovrde Polovtsilerin Kumanlarin Macaristanda genis yer tutmasi ve onlar arasinda bezi usyanlar bas vermesi monqol qosunlarinin tezyiqleri ile elaqedar veziyyeti daha da gerginlesdirirdi Polovtsilerin Macaristanda zeif veziyyetde olan IV Lasloya qarsi usyanlari ve sonradan Nogay xanla elaqe quraraq Macaristanin zeifliyinden istifade etmeleri monqol isgalinin baslamasinda tekan olmusdur IV Laslo 1282 ci ilde Polovtsilerin Kumanlarin Macaristanda etdiyi usyanin ardinca Macaristan ve Polovtsilerin ordulari arasinda doyus bas vermisdir Bu doyus xususen de Macaristanin kralliginin mudafiecileri ile Polovtsilerin doyusculeri arasinda olmusdur Doyus Hod golu yaxinliginda Macaristanin cenub qerbinde yerlesen erazide bas vermisdir Tarixi menbelere gore doyusun esas sebebi Polovtsilerin Macaristanin siyasi ve sosial strukturunda artan tesirinden yaranan naraziliq idi Polovtsilerin rehberliyi hemcinin IV Laslonun xarici siyasetini ve Macaristanin menbelerini zeifleden fealiyyetlerini tenqid edirdi Hod doyusu esasen Macaristanin kralligi ile Polovtsilerin doyusculeri arasinda bas tutmusdu Her iki teref mubarizeye cixmis amma neticede Macaristanin quvveleri Polovtsileri meglub ederek doyusun qelebesini qazanmisdilar Macaristanin doyusculeri xususile zeif veziyyetde olan kral IV Laslonun rehberliyi altinda doyusmusduler ve bu doyus onun siyasi movqeyini bir az da guclendirmisdir Doyusun ehemiyyetiPolovtsilerin meglubiyyeti Hod doyusu Polovtsilerin Macaristana qarsi mubarizelerinde muhum meglubiyyet idi Polovtsilerin Macaristanda guclenmesine qarsi aparilan mubarize kralligin daxili siyasetinde ciddi deyisikliklere sebeb olmusdur IV Laslo ve Macaristanin diger liderleri Polovtsilerin olkenin daxilindeki sosial ve siyasi struktura olan tesirlerini mehdudlasdirdilar Macaristanin gelecekde monqol isgalina qarsi daha birlesmis ve guclu bir mudafie teskil etmesine imkan yaratmisdir IV Laslo ucun Hod doyusunun qelebesi hem de daxili muxalifetlere qarsi daha guclu bir movqe qazanmasina komek etmisdir O Polovtsilerin usyanini yatirmaqla Macaristanin diger quvvelerine qarsi daha cox hakimiyyet qazanmisdir ve onlarin qarsisini almaq ucun daha sert siyasetler tetbiq etmeye baslamisdir Bu onun kral movqeyini mohkemlendirmis ve Macaristanin gelecek muharibelerde daha sabit bir dovlet olaraq fealiyyet gostermesini temin etmisdir Monqol isgali Hod doyusunun basqa bir ehemiyyeti monqol isgalinin qarsisini almaga calisan Macaristanin mubarizesinin davamidir Bu doyus Macaristanin icindeki problemlerle yanasi gelecekdeki monqol isgalina qarsi muqavimetini de guclendirdi Polovtsilerin meglubiyyeti monqol qosunlarinin Macaristana qarsi boyuk bir tezyiq gostermeye baslamasindan evvelki bir dovre tesaduf edir Macaristanin movcud rehberliyi olkeni birlesdirerek gelecekde monqol isgalina qarsi guclu mudafie hazirliqlarina baslamaga calisdi Doyus hem de Macaristanin daxili siyasetinde muhum deyisikliklere yol acmisdir IV Laslonun Polovtsilere qarsi mubarizesi Macaristanin aristokratik tebeqesi ile bagli munasibetleri daha da gerginlesdirdi Bu gelecekde Macaristanin diger xarici quvvelerle mubarizesi ucun zeruri olan birliye dogru geden addim olmusdur IV Laslonun meglubiyyetden sonra gelecek tecrubeleri Macaristanin siyasi ve herbi strukturlarinin inkisafinda muhum rol oynamisdir IstinadlarCzimer 1929 seh 411 Bak Janos M Veszpremy Laszlo Kersken Norbert Chronica de gestis Hungarorum e codice picto saec XIV The Illuminated Chronicle Chronicle of the deeds of the Hungarians from the fourteenth century illuminated codex Budapest Central European University Press 2018 ISBN 978 9 6338 6264 3 Simon of Keza The Deeds of the Hungarians Edited and translated by Laszlo Veszpremy and Frank Schaer with a study by Jeno Szucs 1999 CEU Press ISBN 963 9116 31 9 Berend Nora At the Gate of Christendom Jews Muslims and Pagans in Medieval Hungary c 1000 c 1300 Cambridge University Press 2001 ISBN 978 0 521 02720 5 Blazovich Laszlo IV Laszlo harca a kunok ellen Ladislaus IV s Fight against the Cumans Szazadok macar Magyar Tortenelmi Tarsulat 111 5 1977 941 945 ISSN 0039 8098 Czimer Karoly Az 1282 evi hodi csata helye es lefolyasa Location and Course of the Battle of Hod in 1282 Hadtortenelmi Kozlemenyek macar Hadtorteneti Intezet es Muzeum 30 1 1929 385 416 ISSN 0017 6540 Engel Pal The Realm of St Stephen A History of Medieval Hungary 895 1526 I B Tauris Publishers 2001 ISBN 1 86064 061 3 Erszegi Geza Solymosi Laszlo Az Arpadok kiralysaga 1000 1301 The Monarchy of the Arpads 1000 1301 Solymosi Laszlo redaktor Magyarorszag torteneti kronologiaja I a kezdetektol 1526 ig Historical Chronology of Hungary Volume I From the Beginning to 1526 macar Akademiai Kiado 1981 79 187 ISBN 963 05 2661 1 Gyorffy Gyorgy A kunok feudalizalodasa The Feudalization of the Cumans Szekely Gyorgy redaktor Tanulmanyok a parasztsag tortenetehez Magyarorszagon a 14 szazadban macar Akademiai Kiado 1953 248 275 Kadar Tamas IV Laszlo kiraly itinerariuma 1264 1272 1290 The Itinerary of King Ladislaus IV 1264 1272 1290 Fons Szentpetery Imre Tortenettudomanyi Alapitvany 23 1 2016 3 64 ISSN 1217 8020 Karacsonyi Janos A hod tavi csata eve The Year of the Battle of Lake Hod Szazadok macar Magyar Tortenelmi Tarsulat 35 7 1901 626 636 ISSN 0039 8098 Karacsonyi Janos Uj adat a hod tavi csata evehez New data for the Year of the Battle of Lake Hod Szazadok macar Magyar Tortenelmi Tarsulat 41 10 1907 948 949 ISSN 0039 8098 Kristo Gyula Az Aranybullak evszazada The Century of the Golden Bulls macar Gondolat 1981 ISBN 963 280 641 7 Nagy Gyongyi Kun Laszlo kiraly es a hod tavi csata King Ladislaus the Cuman and the Battle of Lake Hod A Hodmezovasarhelyi Szeremlei Tarsasag Evkonyve 2012 macar Szeremlei Tarsasag 16 2013 69 89 ISSN 1219 7084 Paloczi Horvath Andras Pechenegs Cumans Iasians Steppe Peoples in Medieval Hungary Corvina 1989 ISBN 963 13 2740 X Pauler Gyula A magyar nemzet tortenete az Arpad hazi kiralyok alatt II The History of the Hungarian Nation during the Arpadian Kings Vol 2 macar Athenaeum 1899 EdebiyyatSzucs Jeno Az utolso Arpadok The Last Arpads macar Osiris Kiado 2002 ISBN 963 389 271 6 Vasary Istvan Cumans and Tatars Oriental Military in the Pre Ottoman Balkans 1185 1365 Cambridge University Press 2005 ISBN 0 521 83756 1 Zsoldos Attila Tetenytol a Hod toig Az 1279 es 1282 kozotti evek politikatortenetenek vazlata From Teteny to Hod Lake Outline of the Political History of the Years Between 1279 and 1282 Tortenelmi Szemle macar Hungarian Academy of Sciences 39 1 1997 69 98 ISSN 0040 9634 Zsoter Rozsa Megjegyzesek IV Laszlo kiraly itinerariumahoz Remarks to the Itinerary of King Ladislaus IV Acta Universitatis Szegediensis Acta Historica macar MTA SZTE MOL Magyar Medievisztikai Kutatocsoport 92 1991 37 41 ISSN 0324 6965