Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hiroşima Sülh Memorialı (yap. 広島平和記念碑 - Hiroşima heiva kinenhi) və ya daha çox Atomik Bomb Dome (Atom bombası Gümbəzi) və ya Genbaku Domu (Atom bombası Günbəzi - yap. 原爆ドーム) adı ilə tanınır — Yaponiyada tarixi abidə. Eyni adlı parkın bir hissəsi olan Hiroşima Sülh Memorialı 1996-cı ildə UNESCO-nun Dünya Mədəni İrsi siyahısına daxil edilib. Lakin bu proses də siyasi müdaxilələrdən yan keçməyib. Çin və ABŞ hökumətinin etirazlarına baxmayaraq, 1996-cı ilin dekabrında Genbaku Günbəzi ümumdünya mədəni və təbii irsin müdafiəsi Konvensiyasına əsasən UNESCO-nun Dünya Mədəni İrsi siyahısına daxil edilib. Tarixi binanın həmin siyahıya daxil edilməsi bəşəriyyət tarixində ilk dəfə insanların yaşadığı ərazilərdə nüvə silahının istiafdə edilməsi nəticəsində atom bombasının dağıdıcı təsirindən "sağ çıxması" və daha vacibi tikilinin sülhün rəmzi kimi təqdim olunması ilə əsaslandırılıb.
| Hiroşima Sülh Memorialı | |
|---|---|
| yap. 広島平和記念碑 | |
 | |
 | |
| Ölkə |  Yaponiya |
| Yerləşir | Hiroşima |
| Tikilmə tarixi | 1915 |
| Sahəsi |
|
| Vəziyyəti | fəaliyyət göstərir |
| Kriteriya | vi |
| İstinad nöm. | 775 |
| Dövlət | Yaponiya |
| Region | Asiya-Sakit okeanı |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Binanın qalıqları 6 avqust 1945-ci ildə Hiroşimaya atılan atom bombasının təsiri nəticəsində həlak olanların xatirəsini yad etmək məqsədilə saxlanılıb. Bütövlükdə, atom bombasının təsiri nəticəsində Yaponiyada 70 mindən çox insan yerindəcə həlak olub daha 70 min nəfər isə radiasiyanın müxtəlif dərəcəli, ölümcül təsirlərinə məruz qalıblar.
O qədər də qeyri-adi tarixçəsi olmayan tikili hazırda yaponlar üçün unudulmaz və bir o qədər də yaxın keçmişin, daha da önəmlisi isə, dəhşətli və faciəli günün tarixinə çevrilib. Tarixi tikili çexiyalı memar Jan Letzel tərəfindən layihələşdirilib. Tikintisi 1915-ci ilin aprelində tamamlanan bina ilkin olaraq Hiroşima prefekturasının Ticarət Sərgisi adlandırılıb. Aprel ayında tikinti işlərinin tamamlanmasına baxmayaraq, həmin ilin avqust ayında ictimaiyyət üçün açıq elan edilib. 1921-ci ildə tikilinin adı dəyişdirilərək Hiroşima prefekturası Məhsullarının Sərgi Zalı, 1933-cü ildə isə, Hiroşima prefekturasında Sənayenin Təşviqi üçün Bina adlandırılıb.
Bina o vaxt üçün Hiroşimada ən böyük bizness rayonu hesab edilən ərazidə - Aioi körpüsü yaxılığında yerləşdiyindən əsasən, incəsənət və təhsil sərgilərinin təşkili üçün istifadə olunurdu. Müharibənin başlanması ilə binada müxtəlif inzibati ofislərin yerləşdirilməsinə başlanıldı.
Honşyu adasının cənubunda yerləşən Hiroşima şəhəri müharibə dövründə Yaponiyanın ikinci ordusunun qərargahının yerləşdiyi strateji obyekt olduğundan bu məntəqə ABŞ hökuməti tərəfindən atom bombasının istifadəsi üçün ilk hədəf seçilmişdi. Yerli vaxtla 08:15:17, 6 avqust 1945-ci ildə Yaponiyaya atılan ilk atom bombası "T" şəkilli Aioi körpüsü üçün nəzərdə tutulmuşdu. Atılan nüvə silahı elə havada ikən Günbəzin yaxınlığındakı Şima xəstəxanası üzərində partlayır. Bina hissə-hissə partlayış dalğalarının zərbəsinin təsirindən məhv olub və yanğın nəticəsində dağılıb. Partlayış vaxtında binada olan bütün insanlar elə həmin anda yerindəcə həlak olublar. Məhz Genbaku Domu partlayan atom bombasının episentrinə horizontal şəkildə 160 metrlik məsafədə yerləşən və partlayışdan sonra salamat qalan yeganə tikili olub.
Hadisədən bir qədər sonra atom bombasının təsiri nəticəsində şəhərin xarabalıqları ilə birlikdə Günbəzin də dağıntılarının aradan qaldırılması planlaşdırılırdı. Lakin binanın çox hissəsi sağlam idi və dağıntıların tez bir zamanda aradan qaldırılması planının vaxtında yerinə yetirilməsinə imkan vermirdi. Bundan başqa, Günbəz mübahisə predmetinə çevrilməyə başlayır. Yerli əhalinin bir hissəsi onun dağıntılarının uçurulmasını tələb etsə də, digəriləri bunun tam əksini - Günbəzin Amerika hərbi hava qüvvələrinin Yaponiyaya vurduğu zərərin unudulmaması üçün tarixi abidə kimi qalması və dünyada sülhün rəmzinə çevrilməsini istəyirdilər. Nəticədə, Hiroşimada yenidənqurma işlərinə başlandıqda binanın skeleti saxlanılır.
Hazırda atom bombası partlayışı ilə əlaqədar dünyanın ən məşhur eksponatına çevrilən Günbəz Dünya müharibəsindən sonra gələcəkdə ola biləcək dağılma ehtimalından qaçınmaq üçün möhkəmləndirilib. Belə ki, Günbəzin aşınması prosesi müharibədən sonra da davam edirdi. Yalnız 1966-cı ildə Hiroşima Şəhər Şurasının qərarı ilə tikilinin həmişəlik saxlanmasına qərar verilir.
Xalq tərəfindən seçilən Hiroşimanın birinci meri Şinzo Hamai (1905-1968) Günbəzin saxlanılması və möhkəmləndirilməsi üçün daxili və beybəlxalq vasitələrin axtarılmasına başlayır. Hətta Tokioya səfərlərinin birində Şinzo Hamai paytaxtın küçələrində bilavasitə vəsaitin yığılmasına çalışır. Tikilinin saxlanılması üçün görülən işlər 1967-ci ildə başa çatdırılır. Günbəz üzərində 1989-cu ilin oktyabrı və 1990-cı ilin martı arasında arxivlərin saxlanılması və aşınmanın stabilləşdirilməsi məqsədilə 2, o qədər də böyük olmayan, layihə reallaşdırılır. İndi Genbaku Domu 6 avqust 1945-ci ildə bombardmandan sonra necə görünürdüsə o vəziyyətdədir. Yəni binanın qalıqları və dağıntılarda edilən struktur dəyişikləri minimal səviyyədə olub.
Hazırda binanın yerləşdiyi Hiroşima Sülh Memorialı Parkı 1950-ci ildən 1964-ci ilədək yaradılıb. Parkın formalaşmasının ardından 1966-cı ildə Hiroşima şəhər Şurası Genbaku Domu`n daimi saxlanmasına dair qətnamə qəbul edib. Bununla da, Günbəz parkın əsas fiquru olaraq qalmaqdadır.
Tarixi binanın qalıqları bu gün daha çox Genbaku Domu adı ilə məşhurdur. Genbaku Günbəzinin yanında Ota çayının digər sahilində Dünya Sülh memorial parkı yerləşir. Bu, adada yerləşən park praktiki olaraq partlayışın episentri hesab olunur. Parkda Memorial Muzey, bir neçə abidə, ənənəvi zəng və kenotaf (atom borbardmanı zamanı həlak olanların xatirəsinə kollektiv qəbir) yerləşir. Hər il avqustun 6-da bura ziyarətçilərlə dolub-daşır.
Şəkilləri
Mənbə
- Sevinc Nur Ali. Hiroşima sülh memorialı. yapon.az, 24.06.2014 (az.)
İstinadlar
- // Nihon Jinmei Daijiten (Japanese). Tokyo: Shogakukan. 2012. 2007-08-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-10-23.
- // Nihon Daihyakka Zensho (Nipponika) (Japanese). Tokyo: Shogakukan. 2012. OCLC 153301537. 2007-08-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-09-18.
Xarici keçidlər
- Hiroshima Atomic Bomb Dome
- Entry on UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) website
- Official page
- Trade Promotion Hall
- Official UNESCO page
- Picture of the building before the bombing 2005-12-03 at the Wayback Machine
- U.S. Attending 2010 Hiroshima Memorial - video report by Democracy Now!
- Hiroshima Peace Memorial webcam 2018-07-13 at the Wayback Machine showing Atomic Bomb Dome.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hirosima Sulh Memoriali yap 広島平和記念碑 Hirosima heiva kinenhi ve ya daha cox Atomik Bomb Dome Atom bombasi Gumbezi ve ya Genbaku Domu Atom bombasi Gunbezi yap 原爆ドーム adi ile taninir Yaponiyada tarixi abide Eyni adli parkin bir hissesi olan Hirosima Sulh Memoriali 1996 ci ilde UNESCO nun Dunya Medeni Irsi siyahisina daxil edilib Lakin bu proses de siyasi mudaxilelerden yan kecmeyib Cin ve ABS hokumetinin etirazlarina baxmayaraq 1996 ci ilin dekabrinda Genbaku Gunbezi umumdunya medeni ve tebii irsin mudafiesi Konvensiyasina esasen UNESCO nun Dunya Medeni Irsi siyahisina daxil edilib Tarixi binanin hemin siyahiya daxil edilmesi beseriyyet tarixinde ilk defe insanlarin yasadigi erazilerde nuve silahinin istiafde edilmesi neticesinde atom bombasinin dagidici tesirinden sag cixmasi ve daha vacibi tikilinin sulhun remzi kimi teqdim olunmasi ile esaslandirilib Hirosima Sulh Memorialiyap 広島平和記念碑34 23 44 sm e 132 27 13 s u Olke YaponiyaYerlesir HirosimaTikilme tarixi 1915Sahesi 0 4 ha42 7 haVeziyyeti fealiyyet gosterirUNESCO Umumdunya IrsiKriteriyaviIstinad nom 775DovletYaponiyaRegionAsiya Sakit okeaniHirosima Sulh Memoriali Vikianbarda elaqeli mediafayllar Binanin qaliqlari 6 avqust 1945 ci ilde Hirosimaya atilan atom bombasinin tesiri neticesinde helak olanlarin xatiresini yad etmek meqsedile saxlanilib Butovlukde atom bombasinin tesiri neticesinde Yaponiyada 70 minden cox insan yerindece helak olub daha 70 min nefer ise radiasiyanin muxtelif dereceli olumcul tesirlerine meruz qaliblar O qeder de qeyri adi tarixcesi olmayan tikili hazirda yaponlar ucun unudulmaz ve bir o qeder de yaxin kecmisin daha da onemlisi ise dehsetli ve facieli gunun tarixine cevrilib Tarixi tikili cexiyali memar Jan Letzel terefinden layihelesdirilib Tikintisi 1915 ci ilin aprelinde tamamlanan bina ilkin olaraq Hirosima prefekturasinin Ticaret Sergisi adlandirilib Aprel ayinda tikinti islerinin tamamlanmasina baxmayaraq hemin ilin avqust ayinda ictimaiyyet ucun aciq elan edilib 1921 ci ilde tikilinin adi deyisdirilerek Hirosima prefekturasi Mehsullarinin Sergi Zali 1933 cu ilde ise Hirosima prefekturasinda Senayenin Tesviqi ucun Bina adlandirilib Bina o vaxt ucun Hirosimada en boyuk bizness rayonu hesab edilen erazide Aioi korpusu yaxiliginda yerlesdiyinden esasen incesenet ve tehsil sergilerinin teskili ucun istifade olunurdu Muharibenin baslanmasi ile binada muxtelif inzibati ofislerin yerlesdirilmesine baslanildi Honsyu adasinin cenubunda yerlesen Hirosima seheri muharibe dovrunde Yaponiyanin ikinci ordusunun qerargahinin yerlesdiyi strateji obyekt oldugundan bu menteqe ABS hokumeti terefinden atom bombasinin istifadesi ucun ilk hedef secilmisdi Yerli vaxtla 08 15 17 6 avqust 1945 ci ilde Yaponiyaya atilan ilk atom bombasi T sekilli Aioi korpusu ucun nezerde tutulmusdu Atilan nuve silahi ele havada iken Gunbezin yaxinligindaki Sima xestexanasi uzerinde partlayir Bina hisse hisse partlayis dalgalarinin zerbesinin tesirinden mehv olub ve yangin neticesinde dagilib Partlayis vaxtinda binada olan butun insanlar ele hemin anda yerindece helak olublar Mehz Genbaku Domu partlayan atom bombasinin episentrine horizontal sekilde 160 metrlik mesafede yerlesen ve partlayisdan sonra salamat qalan yegane tikili olub Hadiseden bir qeder sonra atom bombasinin tesiri neticesinde seherin xarabaliqlari ile birlikde Gunbezin de dagintilarinin aradan qaldirilmasi planlasdirilirdi Lakin binanin cox hissesi saglam idi ve dagintilarin tez bir zamanda aradan qaldirilmasi planinin vaxtinda yerine yetirilmesine imkan vermirdi Bundan basqa Gunbez mubahise predmetine cevrilmeye baslayir Yerli ehalinin bir hissesi onun dagintilarinin ucurulmasini teleb etse de digerileri bunun tam eksini Gunbezin Amerika herbi hava quvvelerinin Yaponiyaya vurdugu zererin unudulmamasi ucun tarixi abide kimi qalmasi ve dunyada sulhun remzine cevrilmesini isteyirdiler Neticede Hirosimada yenidenqurma islerine baslandiqda binanin skeleti saxlanilir Hazirda atom bombasi partlayisi ile elaqedar dunyanin en meshur eksponatina cevrilen Gunbez Dunya muharibesinden sonra gelecekde ola bilecek dagilma ehtimalindan qacinmaq ucun mohkemlendirilib Bele ki Gunbezin asinmasi prosesi muharibeden sonra da davam edirdi Yalniz 1966 ci ilde Hirosima Seher Surasinin qerari ile tikilinin hemiselik saxlanmasina qerar verilir Xalq terefinden secilen Hirosimanin birinci meri Sinzo Hamai 1905 1968 Gunbezin saxlanilmasi ve mohkemlendirilmesi ucun daxili ve beybelxalq vasitelerin axtarilmasina baslayir Hetta Tokioya seferlerinin birinde Sinzo Hamai paytaxtin kucelerinde bilavasite vesaitin yigilmasina calisir Tikilinin saxlanilmasi ucun gorulen isler 1967 ci ilde basa catdirilir Gunbez uzerinde 1989 cu ilin oktyabri ve 1990 ci ilin marti arasinda arxivlerin saxlanilmasi ve asinmanin stabillesdirilmesi meqsedile 2 o qeder de boyuk olmayan layihe reallasdirilir Indi Genbaku Domu 6 avqust 1945 ci ilde bombardmandan sonra nece gorunurduse o veziyyetdedir Yeni binanin qaliqlari ve dagintilarda edilen struktur deyisikleri minimal seviyyede olub Hazirda binanin yerlesdiyi Hirosima Sulh Memoriali Parki 1950 ci ilden 1964 ci iledek yaradilib Parkin formalasmasinin ardindan 1966 ci ilde Hirosima seher Surasi Genbaku Domu n daimi saxlanmasina dair qetname qebul edib Bununla da Gunbez parkin esas fiquru olaraq qalmaqdadir Tarixi binanin qaliqlari bu gun daha cox Genbaku Domu adi ile meshurdur Genbaku Gunbezinin yaninda Ota cayinin diger sahilinde Dunya Sulh memorial parki yerlesir Bu adada yerlesen park praktiki olaraq partlayisin episentri hesab olunur Parkda Memorial Muzey bir nece abide enenevi zeng ve kenotaf atom borbardmani zamani helak olanlarin xatiresine kollektiv qebir yerlesir Her il avqustun 6 da bura ziyaretcilerle dolub dasir SekilleriMenbeSevinc Nur Ali Hirosima sulh memoriali yapon az 24 06 2014 az Istinadlar Nihon Jinmei Daijiten Japanese Tokyo Shogakukan 2012 2007 08 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 10 23 Nihon Daihyakka Zensho Nipponika Japanese Tokyo Shogakukan 2012 OCLC 153301537 2007 08 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 09 18 Xarici kecidlerVikianbarda Hirosima Sulh Memoriali ile elaqeli mediafayllar var Hiroshima Atomic Bomb Dome Entry on UNESCO United Nations Educational Scientific and Cultural Organization website Official page Trade Promotion Hall Official UNESCO page Picture of the building before the bombing 2005 12 03 at the Wayback Machine U S Attending 2010 Hiroshima Memorial video report by Democracy Now Hiroshima Peace Memorial webcam 2018 07 13 at the Wayback Machine showing Atomic Bomb Dome