Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hekayəti xırsi-quldurbasan — Azərbaycan dramaturqu, yazıçısı, maarifçisi, şair Mirzə Fətəli Axundovun ədəbiyyat tariximizə qızıl hərflərlə həkk olunmuş dram əsərlərindən biridir. Əsərin yaranma tarixi 1851-ci ilə təsadüf edir.
| Hekayəti xırsi-quldurbasan | |
|---|---|
| Janr | komediya |
| Müəllif | Mirzə Fətəli Axundov |
| Orijinal dili | azərbaycan dili |
| Yazılma ili | 1851 |
 Hekayəti xırsi-quldurbasan Vikimənbədə | |
Məzmunu
Azərbaycanın ilk dramaturqu Mirzə Fətəli Axundovun "Hekayəti xırsi-quldurbasan" əsərində kənd həyatından bəhs olunur. M. F. Axundov bu dramında qadın hüquqsuzluğuna qarşı çıxaraq ictimai bərabərsizlik, azad, qarşılıqlı məhəbbət ideyalarını müdafiə edir.
Dramın mövzusu kənd həyatından alınmışdır. Əsərin fabulası Bayramla Pərzadın sevgi macərası üzərində qurulmuşdur. Bayram kasıb bir gənc, Pərzad isə dövlətli qızdır. Onlar bir-birini sevirlər. Ancaq Pərzadın əmisi Məşədi Qurban ölmüş qardaşının (yəni Pərzadın atasının) var-dövləti başqasına qismət olmasın deyə onun qızını öz oğlu Tarverdiyə nişanlayır və onlar toy etməyə hazırlaşır. Çətin vəziyyətə düşən Bayram sevgilisini Məşədi Qurbanın pəncəsindən qurtarmaq üçün Tarverdini öyrətdirib quldurluğa göndərir. Tarverdi quldurluqda tutulur və Bayram öz sevgilisinə qovuşur.
Həyatda və məişətdə köhnə qaydaların, mədəni geriliyin düşməni olan M. F. Axundzadə "Hekayəti xırsi-quldurbasan" dramında qadın hüquqsuzluğuna qarşı çıxaraq ictimai bərabərsizlik, azad, qarşılıqlı məhəbbət ideyalarını müdafiə edir.
"Xırs quldurbasan" komediyası həyati olduğu qədər də canlı, gülməli, həyat nəfəslidir, cazibəli və əyləndiricidir. Həyatın real hadisələrini reallıqla təsvir etmək məharəti bu komediyada da Axundzadənin sənətkarlıq üslubunun estetik xüsusiyyəti kimi səciyyələnir.
Məişət komediyası janrı "Xırs quldurbasan" səhnə əsərində əvvəlki pyeslərdən tamam fərqli rakursdan və tamam fərqli bədii-estetik məziyyətlərlə təcəssüm tapıb. Cəmiyyətdəki ictimai bərabərsizlik, sosial bərabərsizliyin eybəcər fitnə-fəsadları həm satirik, həm də yumorlu ifadə vasitələri ilə qələmə alınıb. Bir zümrənin özbaşınalığı ilə itaətə məhkum olan başqa zümrənin mütiliyi qarşılaşdırılıb və bu toqquşmada, bu müstəvidə mövcud cəmiyyətin rəzillikləri gülüş hədəfinə çevrilib.
Obrazlar haqqında
"Xırs quldurbasan" komediyasında təsvir olunan Pərzad dramaturqun əvvəlki qadın tiplərinin yeni və bir qədər təzə səciyyələr daşıyan personajıdır. Bu komediyada Zalxa və Sona yeni bədii tutumlu obrazlar olduğu kimi, Tarverdi və Divanbəyi, yasavul Kərim, dilmanc Kamalov, Vəli Xatunoğlu, Oruc Nəsiboğlu, Koxa, Matvey surətləri tamam təzə personajlardır.
Dramaturq bundan əvvəlki pyesində fransız Müsyö Jordanla iranlı Məstəli şahı üz-üzə gətirməsə də, bir müstəvidəki hadisələr zəminində bağlayıb. Bu bağlamaqla da çox gülməli vəziyyət komediyası yaradıb. "Xırs quldurbasan"da isə daha çevik formadan istifadə etməklə vəziyyət komediyasını daha sərt məişət olayları ilə daha canlı, daha gülməli və daha gözlənilməz finallı təqdimdə işləyib. Pərzadın sevgisini "qazanmaq" üçün karvan soymağa çıxan qorxaq Tarverdi təsadüfən yol keçən, milliyyətcə alman olan, hafizi-canəvarən Frans Foxtla rastlaşır. Elə əsil mərəkə də bundan sonra başlayır. Yenə də biz Avropa və Şərq şüur-əxlaq və məişət davranışı əksliklərinin gülüş doğuran, sarkazınla yoğrulmuş bədii təsviri ilə rastlaşırıq.
Tamaşalar
Milli Teatr Festivalı – 2010
Qəbələdə "Hekayəti xırsi-quldurbasan" tamaşası nümayiş etdirilmişdir
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- ""Hekayəti–xırs quldurbasan"". 2020-02-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-09.
- Qəbələdə "Hekayəti xırsi-quldurbasan" tamaşası nümayiş etdirilmişdir
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hekayeti xirsi quldurbasan Azerbaycan dramaturqu yazicisi maarifcisi sair Mirze Feteli Axundovun edebiyyat tariximize qizil herflerle hekk olunmus dram eserlerinden biridir Eserin yaranma tarixi 1851 ci ile tesaduf edir Hekayeti xirsi quldurbasanJanr komediyaMuellif Mirze Feteli AxundovOrijinal dili azerbaycan diliYazilma ili 1851Hekayeti xirsi quldurbasan VikimenbedeMezmunuAzerbaycanin ilk dramaturqu Mirze Feteli Axundovun Hekayeti xirsi quldurbasan eserinde kend heyatindan behs olunur M F Axundov bu draminda qadin huquqsuzluguna qarsi cixaraq ictimai berabersizlik azad qarsiliqli mehebbet ideyalarini mudafie edir Dramin movzusu kend heyatindan alinmisdir Eserin fabulasi Bayramla Perzadin sevgi macerasi uzerinde qurulmusdur Bayram kasib bir genc Perzad ise dovletli qizdir Onlar bir birini sevirler Ancaq Perzadin emisi Mesedi Qurban olmus qardasinin yeni Perzadin atasinin var dovleti basqasina qismet olmasin deye onun qizini oz oglu Tarverdiye nisanlayir ve onlar toy etmeye hazirlasir Cetin veziyyete dusen Bayram sevgilisini Mesedi Qurbanin pencesinden qurtarmaq ucun Tarverdini oyretdirib quldurluga gonderir Tarverdi quldurluqda tutulur ve Bayram oz sevgilisine qovusur Heyatda ve meisetde kohne qaydalarin medeni geriliyin dusmeni olan M F Axundzade Hekayeti xirsi quldurbasan draminda qadin huquqsuzluguna qarsi cixaraq ictimai berabersizlik azad qarsiliqli mehebbet ideyalarini mudafie edir Xirs quldurbasan komediyasi heyati oldugu qeder de canli gulmeli heyat nefeslidir cazibeli ve eylendiricidir Heyatin real hadiselerini realliqla tesvir etmek mehareti bu komediyada da Axundzadenin senetkarliq uslubunun estetik xususiyyeti kimi seciyyelenir Meiset komediyasi janri Xirs quldurbasan sehne eserinde evvelki pyeslerden tamam ferqli rakursdan ve tamam ferqli bedii estetik meziyyetlerle tecessum tapib Cemiyyetdeki ictimai berabersizlik sosial berabersizliyin eybecer fitne fesadlari hem satirik hem de yumorlu ifade vasiteleri ile qeleme alinib Bir zumrenin ozbasinaligi ile itaete mehkum olan basqa zumrenin mutiliyi qarsilasdirilib ve bu toqqusmada bu mustevide movcud cemiyyetin rezillikleri gulus hedefine cevrilib Obrazlar haqqinda Xirs quldurbasan komediyasinda tesvir olunan Perzad dramaturqun evvelki qadin tiplerinin yeni ve bir qeder teze seciyyeler dasiyan personajidir Bu komediyada Zalxa ve Sona yeni bedii tutumlu obrazlar oldugu kimi Tarverdi ve Divanbeyi yasavul Kerim dilmanc Kamalov Veli Xatunoglu Oruc Nesiboglu Koxa Matvey suretleri tamam teze personajlardir Dramaturq bundan evvelki pyesinde fransiz Musyo Jordanla iranli Mesteli sahi uz uze getirmese de bir mustevideki hadiseler zemininde baglayib Bu baglamaqla da cox gulmeli veziyyet komediyasi yaradib Xirs quldurbasan da ise daha cevik formadan istifade etmekle veziyyet komediyasini daha sert meiset olaylari ile daha canli daha gulmeli ve daha gozlenilmez finalli teqdimde isleyib Perzadin sevgisini qazanmaq ucun karvan soymaga cixan qorxaq Tarverdi tesadufen yol kecen milliyyetce alman olan hafizi canevaren Frans Foxtla rastlasir Ele esil mereke de bundan sonra baslayir Yene de biz Avropa ve Serq suur exlaq ve meiset davranisi eksliklerinin gulus doguran sarkazinla yogrulmus bedii tesviri ile rastlasiriq TamasalarMilli Teatr Festivali 2010 Qebelede Hekayeti xirsi quldurbasan tamasasi numayis etdirilmisdirIstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Hekayeti xirs quldurbasan 2020 02 15 tarixinde Istifade tarixi 2020 03 09 Qebelede Hekayeti xirsi quldurbasan tamasasi numayis etdirilmisdir