Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pastuxov daşsarmaşığı (lat. Hedera pastuchovii) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin araliyakimilər fəsiləsinin daşsarmaşığı cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısna görə növün kateqoriyası və statusu "Təhlükəli həddə yaxın olanlar" kateqoriyasına aiddir. Azərbaycanın nadir növüdür.
| Pastuxov daşsarmaşığı | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Elmi təsnifat | ||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Pastuxov daşsarmaşığı | ||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
Təbii yayılması
Rusiya (Dağıstan) və Şimali İranda təbii arealı vardır. Azərbaycanda ilk dəfə Qusarda təsvir edilib.
Botaniki təsviri
Boyu 30–35 m-ə çatan, sarmaşan kol bitkisidir. Yarpaqları adətən qalın dəricikli, bəzən isə nazik dəricikli olur, üst tərəfdən tündyaşıl, alt tərəfdən açıq rəngli, hər iki tərəfdən çılpaq və yaxud alt tərəfdə seyrək ulduzabənzər pulcuqları vardır, uzunluğu 13 sm-ə, eni 7 sm-ə qədərdir, iysizdir. Yarpaqların forması dəyişkəndir: yerə sərilən budaqların yarpaqları dairəvi-ürəkşəkilli və tamkənarlıdır. Dırmaşan budaqların yarpaqları isə uzunsov-yumurtaşəkilli və neştərşəkilli formaya qədər, qaidə hissəsi dərin ürəkşəkillidən kəsilmiş və pazşəkilli formaya qədər dəyişir, tamkənarlı və ya bölümlüdür. Çiçək qrupu şarvari çətirdir, 5–20 çiçəklidir, çətirlər uzun, nazik ayaqcıqda, 2–6 sm uzunluqda, tək və ya 3–8 salxımlıdır. Bütün çiçək qrupu və yarpaqcıqların kənar hissəsi sıx, parlaq, sarı-qonur pulcuqlarla örtülüdür. Pulcuqlar çətinliklə seçilir. Meyvələri qara, 6–10 mm diametrindədir.
Ekologiyası
Rütubətli, gilli torpaqlarda yaxşı bitir, kölgəsevəndir. Əsasən kölgəli meşələrdə yayılmışdır. Antropogen amillərin təsiri və iqlim amillərinə həssaslığı təhlükə yarada bilər. Rütubətli, gilli torpaqlarda yaxşı bitir, kölgəsevəndir. Məhdudlaşdırıcı amillər sırasında meşələrin qırılması nəticəsində yaşayış mühitinin pisləşməsi ilk yerdə durur. Xüsusi qorunan ərazilərdə mühafizəsinin təşkili təklif olunur. Qorunması üçün yeni yasaqlıqların yaradılması zəruridir.
Azərbaycanda yayılması
Azərbaycanın nadir, relikt bitkisidir. Təbii ehtiyatı Azərbaycanda çox geniş deyildir. Zaqatala, Şəki, Qax, Quba, Xaçmaz, Qusar, Astara rayonları ərazilərində, Lənkəran ovalığında, Lənkəranın dağlıq hissəsində — ovalıqdan orta dağ qurşağına qədər yayılmışdır. Abşeronda mədəni şəraitdə becərilir. Azərbaycan Qırmızı Kitabına daxil edilmişdir.
İstifadəsi
Yüksək dekorativli dırmaşan koldur, yaşıllaşdırmada istifadə olunur.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Pastuxov dassarmasigi lat Hedera pastuchovii bitkiler aleminin cetircicekliler destesinin araliyakimiler fesilesinin dassarmasigi cinsine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisna gore novun kateqoriyasi ve statusu Tehlukeli hedde yaxin olanlar kateqoriyasina aiddir Azerbaycanin nadir novudur Pastuxov dassarmasigiElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsKlad Deste CetirciceklilerFesile AraliyakimilerYarimfesile AraliyalarCins DassarmasigiNov Pastuxov dassarmasigiBeynelxalq elmi adiHedera pastuchovii Grossh 1926Sekil axtarisiNCBI 85359Tebii yayilmasiRusiya Dagistan ve Simali Iranda tebii areali vardir Azerbaycanda ilk defe Qusarda tesvir edilib Botaniki tesviriBoyu 30 35 m e catan sarmasan kol bitkisidir Yarpaqlari adeten qalin dericikli bezen ise nazik dericikli olur ust terefden tundyasil alt terefden aciq rengli her iki terefden cilpaq ve yaxud alt terefde seyrek ulduzabenzer pulcuqlari vardir uzunlugu 13 sm e eni 7 sm e qederdir iysizdir Yarpaqlarin formasi deyiskendir yere serilen budaqlarin yarpaqlari dairevi ureksekilli ve tamkenarlidir Dirmasan budaqlarin yarpaqlari ise uzunsov yumurtasekilli ve nestersekilli formaya qeder qaide hissesi derin ureksekilliden kesilmis ve pazsekilli formaya qeder deyisir tamkenarli ve ya bolumludur Cicek qrupu sarvari cetirdir 5 20 ciceklidir cetirler uzun nazik ayaqciqda 2 6 sm uzunluqda tek ve ya 3 8 salximlidir Butun cicek qrupu ve yarpaqciqlarin kenar hissesi six parlaq sari qonur pulcuqlarla ortuludur Pulcuqlar cetinlikle secilir Meyveleri qara 6 10 mm diametrindedir EkologiyasiRutubetli gilli torpaqlarda yaxsi bitir kolgesevendir Esasen kolgeli meselerde yayilmisdir Antropogen amillerin tesiri ve iqlim amillerine hessasligi tehluke yarada biler Rutubetli gilli torpaqlarda yaxsi bitir kolgesevendir Mehdudlasdirici amiller sirasinda meselerin qirilmasi neticesinde yasayis muhitinin pislesmesi ilk yerde durur Xususi qorunan erazilerde muhafizesinin teskili teklif olunur Qorunmasi ucun yeni yasaqliqlarin yaradilmasi zeruridir Azerbaycanda yayilmasiAzerbaycanin nadir relikt bitkisidir Tebii ehtiyati Azerbaycanda cox genis deyildir Zaqatala Seki Qax Quba Xacmaz Qusar Astara rayonlari erazilerinde Lenkeran ovaliginda Lenkeranin dagliq hissesinde ovaliqdan orta dag qursagina qeder yayilmisdir Abseronda medeni seraitde becerilir Azerbaycan Qirmizi Kitabina daxil edilmisdir IstifadesiYuksek dekorativli dirmasan koldur yasillasdirmada istifade olunur IstinadlarHemcinin bax