Hacı Bədəl məscidi - XIX əsrə aid tarix-memarlıq abidəsi, məscid. Azərbaycanın “Basqal” Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğunda yerləşir.
Hacı Bədəl məscidi | |
---|---|
Ölkə | Azərbaycan |
Şəhər | İsmayıllı |
Yerləşir | Basqal |
Tikilmə tarixi | 1848 |
Vəziyyəti | stabil |
İstinad nöm. | 4467 |
Kateqoriya | Məscid |
Əhəmiyyəti | Yerli əhəmiyyətli |
Məscid, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə ölkə əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.
Haqqında
Hacı Bədəl məscidi 1854-cü ildə Basqal qəsəbəsinin Dəmirçi-Bazar məhəlləsində tikilib. Məscid Hacı Bədəl Məşədi ağa oğlu adlı şəxs tərəfindən tikilib. Deyilənlərə görə o, bu məscidi qızı Sitarə xanımın şərəfinə inşa edib.
Məscidin həyətində türbə də yerləşir. Burada Seyid Ümbülbanu adlı şəxs dəfn edilib. Deyilənə görə, o, İmam Cəfər Sadiqin (ə.s) nəslindən gəlib. Türbənin giriş qapısındakı lövhədə Seyid Ümbülbanunun 1855-1898-ci illərdə yaşadığı qeyd edilib.
Azərbaycanda sovet işğalından sonra rəsmi olaraq 1928-ci ildən dinlə mübarizəyə başladılar. Həmin ilin dekabrında Azərbaycan KP MK-i bir çox məscid, kilsə və sinaqoqları maarifləndirici istiqamətlərdə istifadə üçün klubların balansına verdi. Əgər 1917-ci ildə Azərbaycanda 3.000 məscid var idisə 1927-ci ildə bu rəqəm 1.700, 1928-ci ildə 1369, 1933-cü ildə isə 17 idi. Hacı Bədəl məscidi də bu dövrdə ibadətə bağlanıb, binasından anbar kimi istifadə olunub. 1985-ci ildə məsciddə əsaslı təmir-bərpa işləri aparılıb. 1989-cu ildə məscidin də daxil olduğu ərazidə “Basqal” Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğu yaradılıb.
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.
Memarlığı
Məscidin tavanı taxtadan, döşəməsi isə daşdandır. Damı dəmir təbəqə ilə örtülüb. Məscidin daxilində iki tağvari və altı düzbucaqlı formada pəncərə var. İbadət zalı iki qadınlar və kişilər üçün olmaqla iki hissədən ibarətdir. Qadınlar şöbəsi əsas zalda düzəldilən taxta eyvanda yerləşir. İbadət zalının tutumu 200 nəfərdir. Minbəri taxtadan düzəldilib. Mehrabı isə Basqal xəttatları tərəfindən müxtəlif naxışlarla bəzədilib. Mehrabda, həmçinin göyərçin fiquru üzərində ərəbcə bir neçə dəfə “Əli” adı yazılıb. Bu yazı güzgü effekti ilə birləşərək “Məhəmməd” adını əmələ gətirir. Məscidin bir günbəzi və bir minarəsi var. Günbəzin hündürlüyü 4 metrdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Muradzadə, Aynurə. "Qədim və müasir sima - Basqal". 525-ci qəzet. 2023-05-02. İstifadə tarixi: 2024-09-09.
- Yunusov, Arif. Azərbaycanda İslam (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 140. ISBN . 2023-07-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- Yunusov, Arif. Azərbaycanda İslam (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 141. ISBN . 2023-07-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- Ələsgərova, Nəsrin. "Ислам в Азербайджане: история и современность | Heinrich Böll Stiftung | Tbilisi - South Caucasus Region". ge.boell.org (rus). 2005-01-15. 2019-09-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-04.
- ""Basqal" Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğuna mediatur təşkil edilib". medeniyyet.az (az.). 2022-08-14. İstifadə tarixi: 2024-09-09.
- ""Basqal" Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğu". www.heritage.org.az (ingilis). İstifadə tarixi: 2024-09-09.
- "Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust Tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir" (PDF) (az.). mct.gov.az. 2001-08-02. 2021-07-07 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Haci Bedel mescidi XIX esre aid tarix memarliq abidesi mescid Azerbaycanin Basqal Dovlet Tarix Medeniyyet Qorugunda yerlesir Haci Bedel mescidi40 45 20 sm e 48 23 25 s u Olke AzerbaycanSeher IsmayilliYerlesir BasqalTikilme tarixi 1848Veziyyeti stabilAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 4467KateqoriyaMescidEhemiyyetiYerli ehemiyyetli Mescid Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 2 avqust 2001 ci ilde verdiyi 132 nomreli qerar ile olke ehemiyyetli dasinmaz tarix ve medeniyyet abidelerinin siyahisina salinib HaqqindaHaci Bedel mescidi 1854 cu ilde Basqal qesebesinin Demirci Bazar mehellesinde tikilib Mescid Haci Bedel Mesedi aga oglu adli sexs terefinden tikilib Deyilenlere gore o bu mescidi qizi Sitare xanimin serefine insa edib Mescidin heyetinde turbe de yerlesir Burada Seyid Umbulbanu adli sexs defn edilib Deyilene gore o Imam Cefer Sadiqin e s neslinden gelib Turbenin giris qapisindaki lovhede Seyid Umbulbanunun 1855 1898 ci illerde yasadigi qeyd edilib Azerbaycanda sovet isgalindan sonra resmi olaraq 1928 ci ilden dinle mubarizeye basladilar Hemin ilin dekabrinda Azerbaycan KP MK i bir cox mescid kilse ve sinaqoqlari maariflendirici istiqametlerde istifade ucun klublarin balansina verdi Eger 1917 ci ilde Azerbaycanda 3 000 mescid var idise 1927 ci ilde bu reqem 1 700 1928 ci ilde 1369 1933 cu ilde ise 17 idi Haci Bedel mescidi de bu dovrde ibadete baglanib binasindan anbar kimi istifade olunub 1985 ci ilde mescidde esasli temir berpa isleri aparilib 1989 cu ilde mescidin de daxil oldugu erazide Basqal Dovlet Tarix Medeniyyet Qorugu yaradilib Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 2 avqust 2001 ci ilde verdiyi 132 nomreli qerar ile yerli ehemiyyetli dasinmaz tarix ve medeniyyet abidelerinin siyahisina salinib MemarligiMescidin tavani taxtadan dosemesi ise dasdandir Dami demir tebeqe ile ortulub Mescidin daxilinde iki tagvari ve alti duzbucaqli formada pencere var Ibadet zali iki qadinlar ve kisiler ucun olmaqla iki hisseden ibaretdir Qadinlar sobesi esas zalda duzeldilen taxta eyvanda yerlesir Ibadet zalinin tutumu 200 neferdir Minberi taxtadan duzeldilib Mehrabi ise Basqal xettatlari terefinden muxtelif naxislarla bezedilib Mehrabda hemcinin goyercin fiquru uzerinde erebce bir nece defe Eli adi yazilib Bu yazi guzgu effekti ile birleserek Mehemmed adini emele getirir Mescidin bir gunbezi ve bir minaresi var Gunbezin hundurluyu 4 metrdir Hemcinin baxSeyx Mehemmed mescidiIstinadlarMuradzade Aynure Qedim ve muasir sima Basqal 525 ci qezet 2023 05 02 Istifade tarixi 2024 09 09 Yunusov Arif Azerbaycanda Islam PDF az Baki Zaman 2004 seh 140 ISBN 9952 8052 2 5 2023 07 05 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2022 12 14 Yunusov Arif Azerbaycanda Islam PDF az Baki Zaman 2004 seh 141 ISBN 9952 8052 2 5 2023 07 05 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2022 12 14 Elesgerova Nesrin Islam v Azerbajdzhane istoriya i sovremennost Heinrich Boll Stiftung Tbilisi South Caucasus Region ge boell org rus 2005 01 15 2019 09 13 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 09 04 Basqal Dovlet Tarix Medeniyyet Qoruguna mediatur teskil edilib medeniyyet az az 2022 08 14 Istifade tarixi 2024 09 09 Basqal Dovlet Tarix Medeniyyet Qorugu www heritage org az ingilis Istifade tarixi 2024 09 09 Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 2001 ci il 2 avqust Tarixli 132 nomreli qerari ile tesdiq edilmisdir PDF az mct gov az 2001 08 02 2021 07 07 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2022 12 14