Hörmüz əmirliyi (fars. هرمز; port. Ormuz) — 1050-ci ildən 1600-cü illərin əvvəllərinə qədər İran körfəzinin girişindəki Hörmüz adasında hakimiyyət sürmüş dövlət.
Tarixi dövlət | |
Hörmüz əmirliyi | |
---|---|
| |
Paytaxt | Hörmüz |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Strateji mövqeyinə görə Hörmüz boğazını və İran körfəzi ticarətini nəzarətdə saxlaya bilən əmirliyə müvafiq olaraq səlcuqlular, Kirman səlcuqiləri, salqurlular, Elxanilər, Müzəffərilər, Teymurilər dövləti, Qaraqoyunlu dövləti və Ağqoyunlu dövlətinə tabe olduqdan sonra Səfəvilərin ali hökmranlığını tanımışdı.
Portuqaliyalı kəşfiyyatçı Afonsu d' Albukerkinin 1507-ci ildə qədəm qoyduğu ada 1512-ci ildə Portuqaliya hakimiyyətinə keçmişdir. Əmirlik Portuqaliya imperiyasına illik vergi ödəməyə başlamışdı. Bu dövrdə Hörmüz əmiri IV Turanşah və vəziri Osmanlı admirallarından Həmid Rəis idi.
1552-ci ildə Osmanlı dənizçisi Piri Rəisin komandanlığı altında Osmanlı donanması tərəfindən mühasirəyə alınsa da, əməliyyat uğur qazanmamışdır. Ada 1622-ci ildə Səfəvi şahı I Abbas tərəfindən fəth edilmişdir. Səfəvilər adayı ələ keçirdikdən sonra əmirliyə birdəfəlik son qoymuş və adanı birbaşa İrana birləşdirmişdilər.
İstinadlar
- Öztuna, Yılmaz, "Devletler ve Hanedanlar, Cilt:1", Kültür Bakanlığı, Ankara (1996), s.735
Əlavə ədəbiyyat
- Aubin, Jean. “Les Princes d’Ormuz du XIIIe au XVe siècle.” Journal asiatique, vol. CCXLI, 1953, pp. 77–137.
- Natanzi, Mo'in ad-Din. Montakhab ut-Tawarikh-e Mo'ini. ed. Parvin Estakhri. Tehran: Asateer, 1383 (2004).
- Qa'em Maqami, Jahangir. "Asnad-e Farsi o Arabi o Torki dar Arshiv-e Melli-ye Porteghal Darbarey-e Hormuz o Khaleej-e Fars." Barrasihaa-ye Tarikhi (1356-1357).
- Shabankareyi, Muhammad b Ali. Majma al-Ansab. ed. Mir-Hashem Mohadess. Tehran: Amir Kabir, 1363 (1984).
- Vosoughi, Mohammad Bagher. "the Kings of Hormuz: from the Beginning until the Arrival of the Portuguese." in Lawrence G. Potter (ed.) The Persian Gulf in History, New York: Palgrave MacMillan, 2009.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hormuz emirliyi fars هرمز port Ormuz 1050 ci ilden 1600 cu illerin evvellerine qeder Iran korfezinin girisindeki Hormuz adasinda hakimiyyet surmus dovlet Tarixi dovletHormuz emirliyiPaytaxt Hormuz Vikianbarda elaqeli mediafayllar Strateji movqeyine gore Hormuz bogazini ve Iran korfezi ticaretini nezaretde saxlaya bilen emirliye muvafiq olaraq selcuqlular Kirman selcuqileri salqurlular Elxaniler Muzefferiler Teymuriler dovleti Qaraqoyunlu dovleti ve Agqoyunlu dovletine tabe olduqdan sonra Sefevilerin ali hokmranligini tanimisdi Portuqaliyali kesfiyyatci Afonsu d Albukerkinin 1507 ci ilde qedem qoydugu ada 1512 ci ilde Portuqaliya hakimiyyetine kecmisdir Emirlik Portuqaliya imperiyasina illik vergi odemeye baslamisdi Bu dovrde Hormuz emiri IV Turansah ve veziri Osmanli admirallarindan Hemid Reis idi 1552 ci ilde Osmanli denizcisi Piri Reisin komandanligi altinda Osmanli donanmasi terefinden muhasireye alinsa da emeliyyat ugur qazanmamisdir Ada 1622 ci ilde Sefevi sahi I Abbas terefinden feth edilmisdir Sefeviler adayi ele kecirdikden sonra emirliye birdefelik son qoymus ve adani birbasa Irana birlesdirmisdiler IstinadlarOztuna Yilmaz Devletler ve Hanedanlar Cilt 1 Kultur Bakanligi Ankara 1996 s 735Elave edebiyyatAubin Jean Les Princes d Ormuz du XIIIe au XVe siecle Journal asiatique vol CCXLI 1953 pp 77 137 Natanzi Mo in ad Din Montakhab ut Tawarikh e Mo ini ed Parvin Estakhri Tehran Asateer 1383 2004 Qa em Maqami Jahangir Asnad e Farsi o Arabi o Torki dar Arshiv e Melli ye Porteghal Darbarey e Hormuz o Khaleej e Fars Barrasihaa ye Tarikhi 1356 1357 Shabankareyi Muhammad b Ali Majma al Ansab ed Mir Hashem Mohadess Tehran Amir Kabir 1363 1984 Vosoughi Mohammad Bagher the Kings of Hormuz from the Beginning until the Arrival of the Portuguese in Lawrence G Potter ed The Persian Gulf in History New York Palgrave MacMillan 2009