Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Göy gurultusu — ildırımın yaratdığı səs. Göy gurultusunun səsi ildırımın məsafəsindən və təbiətindən asılı olaraq dəyişə bilər. Şimşək və ya ildırım ətraflarındakı havanı saniyənin milyonda biri qədər bir müddətdə 30.000 dərəcəyə qədər qızdırırlar. İstilənən bu hava birdən genişləyir. Bu zaman normal atmosfer təzyiqinin təxminən 100 misli qədər bir təzyiqlə, səs sürətindən çox sürətli səs dalğaları yayılır. Bu eynilə səs sürətini keçən təyyarələrdə olduğu kimi qulağımıza partlama səsi olaraq çatır. Buna göy gurultusu deyirik.
Göy guruldaması normal şərtlərdə 24 kilometrdən daha çox məsafələrdən eşidilmir.
Səbəb
Şimşəyin səbəbi əsrlər boyu fərziyyə və elmi araşdırma mövzusu olmuşdur. Erkən düşüncələr bunun tanrılar tərəfindən edildiyini düşünürdü. Qədim Yunan filosofları isə bunu küləyin toqquşdurduğu buludlar (Anaksimandr, Aristotel) və ya buludların içərisindəki havanın hərəkəti (Demokrit) kimi təbii səbəblərlə əlaqələndirirdilər. Roma filosofu Lukretiusa görə isə bu, buludların daxilində bir-biri ilə toqquşan dolu dənələrinin səsi idi.
19-cu əsrin ortalarında qəbul edilən nəzəriyyəyə görə, ildırım vakuum yaradırdı və istehsal olunan həmin vakuumun uçması göy gurultusu adlanan hadisəyə səbəb olurdu.
20-ci əsrdə ildırımın, ildırım kanalındakı plazmanın qəfil istilik genişlənməsi səbəbiylə yaranan bir zərbə dalğası ilə başlaması barədə bir fikir meydana gəldi.
İldırım kanalının içərisindəki spektral analizlə ölçülən temperatur, mövcud olduğu 50 mikrosaniyə müddətində daim dəyişir. Bu temperatur təxminən 20,000 K-dən 30.000 K-ə qədər yüksəlir, sonra tədricən 10000 K-ə enir. İldırımın daxilindəki orta temperatur təxminən 20,400 K (20,100 °C; 36,300 °F) dəyərindədir. Bu qızma, dalğa genişlənməsinə səbəb olur və ətrafdakı soyuq havanı səsdən daha sürətli bir şəkildə sürətləndirir. Bu zaman normal atmosfer təzyiqinin təxminən 100 misli qədər bir təzyiqlə, səs sürətindən çox sürətli səs dalğaları yayılır. Bu eynilə səs sürətini keçən supersonik təyyarələrdə olduğu kimi qulağımıza partlama səsi olaraq çatır.
İstinadlar
- "Severe Weather 101: Lightning Basics". nssl.noaa.gov. 2021-12-15 tarixində . İstifadə tarixi: 23 oktyabr, 2019.
- "Thunder Facts". factsjustforkids.com. 2021-03-13 tarixində . İstifadə tarixi: 23 oktyabr, 2019.
- "The Sound of Thunder". weather.gov. 2022-05-21 tarixində . İstifadə tarixi: 23 oktyabr, 2019.
- "Nə üçün göy guruldayır?". 2009-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-10-06.
- Vavrek, R. J., Kithil, R., Holle, R. L., Allsopp, J., & Cooper, M. A. (n.d.). The science of thunder. Retrieved from http://lightningsafety.com/nlsi_info/thunder2.html 2020-07-08 at the Wayback Machine
- Heidorn, K. C. (1999). Thunder: Voice of the heavens. Retrieved from http://www.islandnet.com/~see/weather/elements/thunder1.htm 1999-10-23 at the Wayback Machine
- Rakov, Vladimir A.; Uman, Martin A. Lightning: Physics and Effects. Cambridge, England: Cambridge University Press. 2007. səh. 378. ISBN .,
- Cooray, Vernon. The lightning flash. London: Institution of Electrical Engineers. 2003. 163–164. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Goy gurultusu ildirimin yaratdigi ses Goy gurultusunun sesi ildirimin mesafesinden ve tebietinden asili olaraq deyise biler Simsek ve ya ildirim etraflarindaki havani saniyenin milyonda biri qeder bir muddetde 30 000 dereceye qeder qizdirirlar Istilenen bu hava birden genisleyir Bu zaman normal atmosfer tezyiqinin texminen 100 misli qeder bir tezyiqle ses suretinden cox suretli ses dalgalari yayilir Bu eynile ses suretini kecen teyyarelerde oldugu kimi qulagimiza partlama sesi olaraq catir Buna goy gurultusu deyirik Goy olu kecid gurultusu simseyin yaratdigi sesdir Goy guruldamasi normal sertlerde 24 kilometrden daha cox mesafelerden esidilmir SebebThunder ogg source source Simseyin sebebi esrler boyu ferziyye ve elmi arasdirma movzusu olmusdur Erken dusunceler bunun tanrilar terefinden edildiyini dusunurdu Qedim Yunan filosoflari ise bunu kuleyin toqqusdurdugu buludlar Anaksimandr Aristotel ve ya buludlarin icerisindeki havanin hereketi Demokrit kimi tebii sebeblerle elaqelendirirdiler Roma filosofu Lukretiusa gore ise bu buludlarin daxilinde bir biri ile toqqusan dolu denelerinin sesi idi 19 cu esrin ortalarinda qebul edilen nezeriyyeye gore ildirim vakuum yaradirdi ve istehsal olunan hemin vakuumun ucmasi goy gurultusu adlanan hadiseye sebeb olurdu 20 ci esrde ildirimin ildirim kanalindaki plazmanin qefil istilik genislenmesi sebebiyle yaranan bir zerbe dalgasi ile baslamasi barede bir fikir meydana geldi Ildirim kanalinin icerisindeki spektral analizle olculen temperatur movcud oldugu 50 mikrosaniye muddetinde daim deyisir Bu temperatur texminen 20 000 K den 30 000 K e qeder yukselir sonra tedricen 10000 K e enir Ildirimin daxilindeki orta temperatur texminen 20 400 K 20 100 C 36 300 F deyerindedir Bu qizma dalga genislenmesine sebeb olur ve etrafdaki soyuq havani sesden daha suretli bir sekilde suretlendirir Bu zaman normal atmosfer tezyiqinin texminen 100 misli qeder bir tezyiqle ses suretinden cox suretli ses dalgalari yayilir Bu eynile ses suretini kecen supersonik teyyarelerde oldugu kimi qulagimiza partlama sesi olaraq catir Istinadlar Severe Weather 101 Lightning Basics nssl noaa gov 2021 12 15 tarixinde Istifade tarixi 23 oktyabr 2019 Thunder Facts factsjustforkids com 2021 03 13 tarixinde Istifade tarixi 23 oktyabr 2019 The Sound of Thunder weather gov 2022 05 21 tarixinde Istifade tarixi 23 oktyabr 2019 Ne ucun goy guruldayir 2009 10 06 tarixinde Istifade tarixi 2009 10 06 Vavrek R J Kithil R Holle R L Allsopp J amp Cooper M A n d The science of thunder Retrieved from http lightningsafety com nlsi info thunder2 html 2020 07 08 at the Wayback Machine Heidorn K C 1999 Thunder Voice of the heavens Retrieved from http www islandnet com see weather elements thunder1 htm 1999 10 23 at the Wayback Machine Rakov Vladimir A Uman Martin A Lightning Physics and Effects Cambridge England Cambridge University Press 2007 seh 378 ISBN 978 0 521 03541 5 Cooray Vernon The lightning flash London Institution of Electrical Engineers 2003 163 164 ISBN 978 0 85296 780 5