Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Göy Mələkləri Məbədi — Ermənistan respublikası Üçkilsə rayonunun ərazisində, İrəvan – Üçkilsə yolunun 18 – ci kilometrliyində, Üçkilsə şəhəri yaxınlığında yerləşən erməni məbədi.
| Göy Mələkləri məbədi | |
|---|---|
| Զուարթնոց Zvartnots | |
 Kafedralın dövrümüzə çatmış xarabalıqları | |
 Kafedralın memar Toromanyan tərəfindən bərpa edilmiş təsviri | |
 | |
| Ölkə |  Ermənistan |
| Şəhər | Üçkilsə |
| Yerləşir | Armavir mərzi |
| Aidiyyatı | EQK |
| Sifarişçi | Katolikos III Nerses |
| Tikilmə tarixi | 643-652 |
| Üslubu | Erməni memarlığı |
| Material | tuf, süngərdaşı və dəvəgözü daşı |
| Vəziyyəti | xarabalıqları qalıb |
| Rəsmi sayt | whc.unesco.org/en/list/1… |
| Rəsmi adı: Cathedral and Churches of Echmiatsin and the Archaeological Site of Zvartnots | |
| Tipi | Mədəni |
| Kriteriya | ii, iii |
| Təyin edilib | 2000 |
| İstinad nöm. | 1011 |
| Dövlət | Ermənistan |
| Region | Qərbi Asiya |
| İstinad nöm. | 4.2/13 |
| Kateqoriya | Məbəd |
| Əhəmiyyəti | Dünya əhəmiyyətli |
| | |
 Kafedralın planı | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Məbəd VII əsrin II yarısında katolikos tərəfindən inşa etdirilmişdir. Məbədin inşasına 642 – ci ildə başlanmışdır. Alban tarixçisi Moisey Kalankatlı məbədin hələ tamamlanmasına baxmayaraq artıq 653 – cü ildən ibadətə açılmasını bildirir.653 – 659 – cu illərdə Nerses Dvində olduğundan, məbədin inşaat işlərinə Anastas Akarratsi rəhbərlik etmişdir. Lakin ərəblərin Dvinə yaxınlaşması və Bizans qüvvələri ilə Ərəb Xilafəti arasında toqquşmaların çoxalmasından sonra III Nerses Dvindən Göy Mələkləri məbədinə qayıtmışdır.
Lakin X əsrdə bina uçaraq dağılmış və bir daha bərpa olunmamışdır. Bununla belə X əsrdə güclənən hökmdarı saray memarlı Göy Mələkləri məbədinə oxşar ikinci bir məbədi qədim Ani şəhərində inşa etdirmişdir. Tarixi mənbələrdə Qaqikaşen adıyla anılan bu məbədin də taleyi Göy mələkləri məbədinin taleyinə oxşamış və o da tezliklə uçaraq dağılmışdır.
Hazırda ermənilərin Zvartnos adlandırdıqları məbədin ətrafındakı yaşayış yerlərinə ilk ermənilərin gəlişi XVI – XVII əsrlərdə, kütləvi gəlişi isə XIX yüzilin əvvəllərinə təsadüf edir.
Arxeoloji tədqiqatlar
Məbədin xarabalıqlarında 1901 – 1907 – ci illərdə arxeoloqlar tərəfindən arxeoloji tədqiqatlar aparılmağa başlanmışdır. Vardapet Kacik Dadyanın rəhbərlik etdiyi bu ilk qazıntılarda məbədin qalıqları aşkarlanara üzə çıxarılmış, saray binası və şərab emalatxanası aşkarlanmışdır.
Bundan başqa burdan tapılan 2,7 m hündürlüyündə daş sütun üzərindəki Urartu çarı I Rusaya (e.ə. 740 – 714) məxsus 47 sətir mixi yazılı kitabə bu məbədin hansısa qədim bir məbədin yerində ucaldılmasını güman etməyi imkan vermişdir.
Memarlıq xüsusiyyətləri
Binanın memarlıq quruluşu mürəkkəb struktura malik olub üç yaruslu olmuşdur. İlkin görünüş 1905 – ci ildə məbəd ərazisində aparılan arxeoloji tədqiqatlarda birbaşa iştirak etmiş Toros Toromanyan tərəfindən bərpa edilmişdir. Lakin bəzi tədqiqatçılat (S. Mnatsakanyan və A. Kuznetsov kimi) Toromanyanın bərpa layihəsini qəbul etməyərək əlavə plan işləmişlər. Toromanyanın layihəsinə fikir bildirən Kuznetsov həmin layihəni "memarlıq baxımından məntiqsiz" adlandırmışdır.
Məbədin mozaik tərtibatlı interyeri və tetrakonxları inşa zamanı yunan memarlığından təsirlənmələri sübut edir. Abidə 2000 – ci ildə Üçkilsə abidələri ilə birgə UNESCO – nun Ümumdünya İrsi siyahısına daxil edilmişdir..
- Göy Mələkləri Məbədinin qalıqları
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
İstinadlar
- Stepanyan, A. and H. Sargsyan. "Զվարթնոց" (Zvartnots). Soviet Armenian Encyclopedia. vol. iii. Yerevan, Armenian SSR: Armenian Academy of Sciences, 1977, pp. 707-710
- Maranci, Christina. "Byzantium through Armenian Eyes: Cultural Appropriation and the Church of Zuart'noc'". Gesta, vol. 40, No. 2. (2001), p. 109.
- Maranci. "Byzantium through Armenian Eyes", p. 118.
- Ə. Ələkbərli – Qədim türk-oğuz yurdu – "Ermənistan", Bakı, 1994, səh 165
- Б. Б. Пиатровский – Урарту (Древнейшее государство Закавкаэъя), Ленинград, 1939, ст 33
- Kuzentsov, A. Тектoникa и Конструкция Центричecких Здaний. Moscow, 1951, pp. 110-114
- "Arxivlənmiş surət". 2022-08-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-01-20..
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Goy Melekleri Mebedi Ermenistan respublikasi Uckilse rayonunun erazisinde Irevan Uckilse yolunun 18 ci kilometrliyinde Uckilse seheri yaxinliginda yerlesen ermeni mebedi Goy Melekleri mebediԶուարթնոց ZvartnotsKafedralin dovrumuze catmis xarabaliqlariKafedralin memar Toromanyan terefinden berpa edilmis tesviri40 09 51 sm e 44 20 13 s u Olke ErmenistanSeher UckilseYerlesir Armavir merziAidiyyati EQKSifarisci Katolikos III NersesTikilme tarixi 643 652Uslubu Ermeni memarligiMaterial tuf sungerdasi ve devegozu dasiVeziyyeti xarabaliqlari qalibResmi sayt whc unesco org en list 1 UNESCO Umumdunya IrsiResmi adi Cathedral and Churches of Echmiatsin and the Archaeological Site of ZvartnotsTipiMedeniKriteriyaii iiiTeyin edilib2000Istinad nom 1011DovletErmenistanRegionQerbi AsiyaIstinad nom 4 2 13KateqoriyaMebedEhemiyyetiDunya ehemiyyetliGoy Melekleri mebediKafedralin plani Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiMebed VII esrin II yarisinda katolikos terefinden insa etdirilmisdir Mebedin insasina 642 ci ilde baslanmisdir Alban tarixcisi Moisey Kalankatli mebedin hele tamamlanmasina baxmayaraq artiq 653 cu ilden ibadete acilmasini bildirir 653 659 cu illerde Nerses Dvinde oldugundan mebedin insaat islerine Anastas Akarratsi rehberlik etmisdir Lakin ereblerin Dvine yaxinlasmasi ve Bizans quvveleri ile Ereb Xilafeti arasinda toqqusmalarin coxalmasindan sonra III Nerses Dvinden Goy Melekleri mebedine qayitmisdir Lakin X esrde bina ucaraq dagilmis ve bir daha berpa olunmamisdir Bununla bele X esrde guclenen hokmdari saray memarli Goy Melekleri mebedine oxsar ikinci bir mebedi qedim Ani seherinde insa etdirmisdir Tarixi menbelerde Qaqikasen adiyla anilan bu mebedin de taleyi Goy melekleri mebedinin taleyine oxsamis ve o da tezlikle ucaraq dagilmisdir Hazirda ermenilerin Zvartnos adlandirdiqlari mebedin etrafindaki yasayis yerlerine ilk ermenilerin gelisi XVI XVII esrlerde kutlevi gelisi ise XIX yuzilin evvellerine tesaduf edir Arxeoloji tedqiqatlarMebedin xarabaliqlarinda 1901 1907 ci illerde arxeoloqlar terefinden arxeoloji tedqiqatlar aparilmaga baslanmisdir Vardapet Kacik Dadyanin rehberlik etdiyi bu ilk qazintilarda mebedin qaliqlari askarlanara uze cixarilmis saray binasi ve serab emalatxanasi askarlanmisdir Bundan basqa burdan tapilan 2 7 m hundurluyunde das sutun uzerindeki Urartu cari I Rusaya e e 740 714 mexsus 47 setir mixi yazili kitabe bu mebedin hansisa qedim bir mebedin yerinde ucaldilmasini guman etmeyi imkan vermisdir Memarliq xususiyyetleriBinanin memarliq qurulusu murekkeb struktura malik olub uc yaruslu olmusdur Ilkin gorunus 1905 ci ilde mebed erazisinde aparilan arxeoloji tedqiqatlarda birbasa istirak etmis Toros Toromanyan terefinden berpa edilmisdir Lakin bezi tedqiqatcilat S Mnatsakanyan ve A Kuznetsov kimi Toromanyanin berpa layihesini qebul etmeyerek elave plan islemisler Toromanyanin layihesine fikir bildiren Kuznetsov hemin layiheni memarliq baximindan mentiqsiz adlandirmisdir Mebedin mozaik tertibatli interyeri ve tetrakonxlari insa zamani yunan memarligindan tesirlenmeleri subut edir Abide 2000 ci ilde Uckilse abideleri ile birge UNESCO nun Umumdunya Irsi siyahisina daxil edilmisdir Goy Melekleri Mebedinin qaliqlariIstinadlarStepanyan A and H Sargsyan Զվարթնոց Zvartnots Soviet Armenian Encyclopedia vol iii Yerevan Armenian SSR Armenian Academy of Sciences 1977 pp 707 710 Maranci Christina Byzantium through Armenian Eyes Cultural Appropriation and the Church of Zuart noc Gesta vol 40 No 2 2001 p 109 Maranci Byzantium through Armenian Eyes p 118 E Elekberli Qedim turk oguz yurdu Ermenistan Baki 1994 seh 165 B B Piatrovskij Urartu Drevnejshee gosudarstvo Zakavkaeya Leningrad 1939 st 33 Kuzentsov A Tektonika i Konstrukciya Centricheckih Zdanij Moscow 1951 pp 110 114 Arxivlenmis suret 2022 08 06 tarixinde Istifade tarixi 2011 01 20 Hemcinin baxAzerbaycanlilarin Qerbi Azerbaycandan deportasiyasi