Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qarqarlar – Azərbaycanlıların təşəkkülündə mühüm rol oynamış qədim tayfalardan biri.
Qarqarlar əsasən Qarabağ ərazisində yaşamışlar. Tarixin müxtəlif dövrlərində bu və ya digər səbəblərdən Qarabağ ərazisi XII–XIII əsrlərə kimi müxtəlif adlar daşımışdır. Bu adlar bəzən paralel olaraq işlənmiş və Qarabağın ayrı-ayrı əyalətlərini əhatə etmişdir. Antik və ilk orta əsrlərdə Qarabağın bir hissəsi Qarqarlar ölkəsi adlanmışdır. Əsasən indiki hövzəsində yaşamış qarqar tayfası qədim müəlliflərin verdiyi məlumata görə, Alban tayfa ittifaqına daxil idi. Qarqarlar haqqında məlumat verən müəlliflər, onu Qafqaz Albaniyasının ən qədim və ən iri tayfalarından biri hesab etmiş və ilk orta əsrlərdə onların Mil düzünün bir hissəsinə yayıldığını göstərmişlər. Burada qarqarların özlərinə məxsus eyniadlı şəhər də mövcud olmuşdur.
Etnik mənsubiyyəti
Qarqarların etnik mənsubiyyəti haqqında elmdə bir neçə fikir mövcuddur. Bir sıra tədqiqatçılar qarqarların türkdilli olduğunu qeyd edirlər. Digər alimlər isə qarqarların İber-Qafqaz etnik qrupuna aid olduğunu iddia edir və albanlarla eyniləşdirirlər. Hətta tədqiqatçı Kamilla Trever qarqarları Qafqaz Albaniyasında ən geniş yayılmış küp qəbirləri mədəniyyətinin sahiblərindən biri hesab edirlər.
Rus tədqiqatçılarının əksəri öz əsərlərində qarqarları Qafqazdilli sayırlar (P.K.Uslar,E.İ.Krupnov,A.Q.Şanidze,N.Q.Volkova və b.).Lakin qarqarların Güney Azərbaycanda və Orta Asiyada yaşaması haqqında mənbələrdə məlumatların verilməsi bu fikirlərin əsassız olduğunu göstərir.
Qafqaz Albaniyasında qarqarlar üç bölgədə yaşayırdılar:
1)Yuxarı Qarabağda. və Qarqarçay toponimləri,Gədəbəy rayonunda qarqar adının təhrif olunmuş forması olan Gərgər,Herher və Xarxar kənd adları qarqarlarla əlaqədardır.
2)Qafqaz Albaniyasının Şimal-Şərq bölgəsində İbn Xordadbeh (IX əsr) Şabran ilə Dərbənd arasında Karkar adlı şəhər olduğunu qeyd edir.
3) Qafqaz Albaniyasının Şimal-Qərb bölgəsində,Qəbələ rayonu ərazisində adlı yaşayış yeri tədqiq olunmuşdur.Qarqar etnonimininəks olunduğu çoxlu toponimlər Güney Azərbaycan ərazisində də vardır.
Lakin qarqarlara məxsus arxeoloji abidələr zəif öyrənilmişdir. Tarixi mənbələrdən aydın olmuşdur ki, bu tayfa əvvəlcə dağlarda məskunlaşmış, sonralar isə düzən sahələrə gələrək oturaq təsərrüfatla məşğul olmağa başlamışlar. Qafqaz Albaniyasında xristianlığı ilk dəfə qəbul edən tayfalardan biri də məhz qarqarlar olmuşlar.
İstinadlar
- Алиев К.Г. К вопросу о гаргарах и территории их расселения //ДАН АзССР, 1981, № 1
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Qarabağın ilkin adları və ermənilərin tarixi saxtalaşdırma cəhdləri 2007-08-11 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Qarqar deqiqlesdirme Qarqarlar Azerbaycanlilarin tesekkulunde muhum rol oynamis qedim tayfalardan biri Qarqarlar esasen Qarabag erazisinde yasamislar Tarixin muxtelif dovrlerinde bu ve ya diger sebeblerden Qarabag erazisi XII XIII esrlere kimi muxtelif adlar dasimisdir Bu adlar bezen paralel olaraq islenmis ve Qarabagin ayri ayri eyaletlerini ehate etmisdir Antik ve ilk orta esrlerde Qarabagin bir hissesi Qarqarlar olkesi adlanmisdir Esasen indiki hovzesinde yasamis qarqar tayfasi qedim muelliflerin verdiyi melumata gore Alban tayfa ittifaqina daxil idi Qarqarlar haqqinda melumat veren muellifler onu Qafqaz Albaniyasinin en qedim ve en iri tayfalarindan biri hesab etmis ve ilk orta esrlerde onlarin Mil duzunun bir hissesine yayildigini gostermisler Burada qarqarlarin ozlerine mexsus eyniadli seher de movcud olmusdur Etnik mensubiyyetiQarqarlarin etnik mensubiyyeti haqqinda elmde bir nece fikir movcuddur Bir sira tedqiqatcilar qarqarlarin turkdilli oldugunu qeyd edirler Diger alimler ise qarqarlarin Iber Qafqaz etnik qrupuna aid oldugunu iddia edir ve albanlarla eynilesdirirler Hetta tedqiqatci Kamilla Trever qarqarlari Qafqaz Albaniyasinda en genis yayilmis kup qebirleri medeniyyetinin sahiblerinden biri hesab edirler Rus tedqiqatcilarinin ekseri oz eserlerinde qarqarlari Qafqazdilli sayirlar P K Uslar E I Krupnov A Q Sanidze N Q Volkova ve b Lakin qarqarlarin Guney Azerbaycanda ve Orta Asiyada yasamasi haqqinda menbelerde melumatlarin verilmesi bu fikirlerin esassiz oldugunu gosterir Qafqaz Albaniyasinda qarqarlar uc bolgede yasayirdilar 1 Yuxari Qarabagda ve Qarqarcay toponimleri Gedebey rayonunda qarqar adinin tehrif olunmus formasi olan Gerger Herher ve Xarxar kend adlari qarqarlarla elaqedardir 2 Qafqaz Albaniyasinin Simal Serq bolgesinde Ibn Xordadbeh IX esr Sabran ile Derbend arasinda Karkar adli seher oldugunu qeyd edir 3 Qafqaz Albaniyasinin Simal Qerb bolgesinde Qebele rayonu erazisinde adli yasayis yeri tedqiq olunmusdur Qarqar etnoniminineks olundugu coxlu toponimler Guney Azerbaycan erazisinde de vardir Lakin qarqarlara mexsus arxeoloji abideler zeif oyrenilmisdir Tarixi menbelerden aydin olmusdur ki bu tayfa evvelce daglarda meskunlasmis sonralar ise duzen sahelere gelerek oturaq teserrufatla mesgul olmaga baslamislar Qafqaz Albaniyasinda xristianligi ilk defe qebul eden tayfalardan biri de mehz qarqarlar olmuslar IstinadlarAliev K G K voprosu o gargarah i territorii ih rasseleniya DAN AzSSR 1981 1Hemcinin baxQarabag Qafqaz AlbaniyasiXarici kecidlerQarabagin ilkin adlari ve ermenilerin tarixi saxtalasdirma cehdleri 2007 08 11 at the Wayback Machine