Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Göy məscid, Göy Cami (erm. Կապույտ Մզկիթ; Kapuyt Mzkit, erm. Գյոյ Մզկիթ, Gyoy Mzkit) və ya Hüseynəli xan məscidi — Ermənistanın paytaxtı İrəvanda azərbaycanlılara məxsus islam dini məbədi. 1766-ci ildə İrəvan xanı Hüseynəli xanın əmri ilə tikilmişdir və Azərbaycan memarlıq nümunələrindən biridir. Eni 66 metr, uzunluğu 97.2 metr olan Göy məscid İrəvan məscidləri içərisində ölçüsünə görə ən böyüyü və İrəvan şəhərinin mərkəzi came məscidi idi.
| Göy məscid | |
|---|---|
| مسجد کبود | |
 | |
 | |
| Ölkə |  Ermənistan |
| Şəhər |  İrəvan |
| Yerləşir | 12 |
| Aidiyyatı | İrəvan xanlığı |
| Tikilmə tarixi | 1764–1768 |
| Üslubu | Azərbaycan memarlığı |
| Hündürlüyü | 24 m |
| Sahəsi |
|
| Minarələri | 1 |
| Günbəzləri | 1 |
| Vəziyyəti | Bərpa olunub, fəaliyyətdədir. |
| İstinad nöm. | 1.6/150 |
| Kateqoriya | Məbəd |
| Əhəmiyyəti | Dünya əhəmiyyətli |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Corc Burnutyan məscidin 1762–1783-cü illərdə, Vladimir M. Arutunyan isə 1764–1768-ci illərdə inşa edildiyini bildirir.
Çar dövründə İrəvanda azərbaycanlıların dini ibadətlərini etdikləri 8 məsciddən biri idi. Məscid 28 hücrə, kitabxana, ibadətgah və iç həyətdən ibarətdir. Ümumilikdə 7.000 kvadrat metrlik ərazidə yerləşir. İkinci dünya müharibəsindən sonra Sovet hökumətinin radikal dünyəvi siyasətinə uyğun olaraq hündürlüyü 24 metr olan 4 minarədən 3-ü söküldü və 1952-də məscidin bir hissəsi planetariyə, bir hissəsi isə məktəbə döndərilmişdir.
Məscid XX yüzildə ermənilər tərəfindən iki dəfə yandırılmışdır. İlk dəfə 1918-ci ildə, sonra isə 1955-ci ilin martında azərbaycan din xadimi Mahmud Aruzoğlu, həyat yoldaşı və 22 nəfər türk alimi məsciddə ibadət edərkən.
İkinci dünya müharibəsindən sonra Sovet hökümətinin radikal dünyəvi siyasətinə uyğun olaraq hündürlüyü 24 metr olan 4 minarədən 3-ü söküldü və 1952-də məscidin bir hissəsi planetariyə, bir hissəsi isə məthəfə döndərilmişdir.
1995–2006-cı məscid İran tikinti şirkətlərinin köməyi ilə bərpa olunub və İranın ermənistandakı mədəniyyət mərkəzlərindən birinə çevrilmişdir. İngilis tədqiqtçısı Tom de Vaal yazır:
Ermənilərin azərbaycanlılara məxsus məscidin belə asanlıqla yer üzündən silmələrini linqvistik oyun ilə izah etmək olar: Sən demə, Ermənistan azərbaycanlılarını ölkənin tarixindən asanlıqla silmək olar, çünki, XX-ci əsrə qədər burada azərbaycanlıları "tatar", "türk" və ya sadəcə "müsəlman" adlandırırdılar. Onunla belə onlar nə fars, nə də türk idilər. Onlar türkdilli şiələr idilər…Bir sözlə, onlar indiki azərbaycanlıların babaları idilər. Beləliklə ermənilər İrəvanda "fars məscidi" haqqında danışanda, "fars" deməklə unutdurmaq istəyirlər ki, 1760-cı ildən bu məsciddə dua edənlər azərbaycanlılar idi.
2014-cü ilin sentyabrında aralarında Türkiyə-Azərbaycan Dostluq Dərnəkləri Federasiyası (TADDEF) üzvləri olan Türkiyədən 14 nəfər vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələri ermənistanın Gürcüstandakı səfilirliyinə müraciət edərək ermənistanın paytaxtı İrəvana gedib Göy məsciddə namaz qılmaq istəsə də rədd cavabı aldı. 2022-ci ilin oktyabr ayında BMT İnsan Hüquqları Şurasının 51-ci sessiyasında Hüquq və İnkişaf üzrə Beynəlxalq İnstitutun nümayəndəsi Asmita Baidya tərəfindən XX əsrin əvvəllərində İrəvan vilayətinin ərazisində 310 məscidin qeydiyyata alındığı, halhazırda isə şəhərdə yalnız Göy Məscidin salamat qaldığı və 1918, 1955 və 1988-ci illərdə yerli azərbaycanlıların xüsusi zorakılıqla şəhərdən qovulması ilə eyni vaxtda məscidin ermənilər tərəfindən yandırıldığı qeyd edilmişdir.
Şəkilləri
- Göy məscid
-
![image]()
Məscidin girişi -
![image]()
Məscidin içi -
![image]()
Göy məscidin ümumi görünüşü, 2007-ci il -
![image]()
Göy məscidin bərpası, 2010-cu il -
![image]()
Məscidin tavanı -
![image]()
Minarə
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- Lynch, H.F.B. (1901). Armenia, Travels and Studies, Volume 1. London: Longmans. pp. 213–214
- . The Khanate of Erevan Under Qajar Rule, 1795–1828. Costa Mesa, CA: Mazda Publishers. 1992. səh. 45.
- Arutyunyan, Vladimir M (1968). Ереван (Yerevan). Moscow: Izdvo litry po stroitelstvu. p. 31.
- Markus Ritter, "Moscheen und Madrasabauten" in Iran 1785–1848: Architektur zwischen Rückgriff und Neuerung (Leiden, Boston: Brill 2006), pp. 363–366, pl. 163–164, 202f.
- Mədəni terrorizm (rus dilində)
- Культурный терроризм
- "Том де Ваал, "Черный сад", Глава 5. Ереван. Тайны Востока". 2011-06-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-09-20.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-10-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-09-07.
- "BMT-də İrəvandakı Azərbaycan irsinin dağıdılması məsələsi qaldırılıb". 2022-10-19. 2022-11-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-11-12.
Xarici keçidlər
- Göy məscid (Video)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Goy mescid Goy mescid Goy Cami erm Կապույտ Մզկիթ Kapuyt Mzkit erm Գյոյ Մզկիթ Gyoy Mzkit ve ya Huseyneli xan mescidi Ermenistanin paytaxti Irevanda azerbaycanlilara mexsus islam dini mebedi 1766 ci ilde Irevan xani Huseyneli xanin emri ile tikilmisdir ve Azerbaycan memarliq numunelerinden biridir Eni 66 metr uzunlugu 97 2 metr olan Goy mescid Irevan mescidleri icerisinde olcusune gore en boyuyu ve Irevan seherinin merkezi came mescidi idi Goy mescidمسجد کبود 40 10 41 sm e 44 30 20 s u Olke ErmenistanSeher IrevanYerlesir 12Aidiyyati Irevan xanligiTikilme tarixi 1764 1768Uslubu Azerbaycan memarligiHundurluyu 24 mSahesi 7 000 m Minareleri 1Gunbezleri 1Veziyyeti Berpa olunub fealiyyetdedir Istinad nom 1 6 150KateqoriyaMebedEhemiyyetiDunya ehemiyyetliGoy mescid Vikianbarda elaqeli mediafayllar Corc Burnutyan mescidin 1762 1783 cu illerde Vladimir M Arutunyan ise 1764 1768 ci illerde insa edildiyini bildirir Car dovrunde Irevanda azerbaycanlilarin dini ibadetlerini etdikleri 8 mescidden biri idi Mescid 28 hucre kitabxana ibadetgah ve ic heyetden ibaretdir Umumilikde 7 000 kvadrat metrlik erazide yerlesir Ikinci dunya muharibesinden sonra Sovet hokumetinin radikal dunyevi siyasetine uygun olaraq hundurluyu 24 metr olan 4 minareden 3 u sokuldu ve 1952 de mescidin bir hissesi planetariye bir hissesi ise mektebe donderilmisdir Mescid XX yuzilde ermeniler terefinden iki defe yandirilmisdir Ilk defe 1918 ci ilde sonra ise 1955 ci ilin martinda azerbaycan din xadimi Mahmud Aruzoglu heyat yoldasi ve 22 nefer turk alimi mescidde ibadet ederken Ikinci dunya muharibesinden sonra Sovet hokumetinin radikal dunyevi siyasetine uygun olaraq hundurluyu 24 metr olan 4 minareden 3 u sokuldu ve 1952 de mescidin bir hissesi planetariye bir hissesi ise methefe donderilmisdir 1995 2006 ci mescid Iran tikinti sirketlerinin komeyi ile berpa olunub ve Iranin ermenistandaki medeniyyet merkezlerinden birine cevrilmisdir Ingilis tedqiqtcisi Tom de Vaal yazir Ermenilerin azerbaycanlilara mexsus mescidin bele asanliqla yer uzunden silmelerini linqvistik oyun ile izah etmek olar Sen deme Ermenistan azerbaycanlilarini olkenin tarixinden asanliqla silmek olar cunki XX ci esre qeder burada azerbaycanlilari tatar turk ve ya sadece muselman adlandirirdilar Onunla bele onlar ne fars ne de turk idiler Onlar turkdilli sieler idiler Bir sozle onlar indiki azerbaycanlilarin babalari idiler Belelikle ermeniler Irevanda fars mescidi haqqinda danisanda fars demekle unutdurmaq isteyirler ki 1760 ci ilden bu mescidde dua edenler azerbaycanlilar idi 2014 cu ilin sentyabrinda aralarinda Turkiye Azerbaycan Dostluq Dernekleri Federasiyasi TADDEF uzvleri olan Turkiyeden 14 nefer vetendas cemiyyeti numayendeleri ermenistanin Gurcustandaki sefilirliyine muraciet ederek ermenistanin paytaxti Irevana gedib Goy mescidde namaz qilmaq istese de redd cavabi aldi 2022 ci ilin oktyabr ayinda BMT Insan Huquqlari Surasinin 51 ci sessiyasinda Huquq ve Inkisaf uzre Beynelxalq Institutun numayendesi Asmita Baidya terefinden XX esrin evvellerinde Irevan vilayetinin erazisinde 310 mescidin qeydiyyata alindigi halhazirda ise seherde yalniz Goy Mescidin salamat qaldigi ve 1918 1955 ve 1988 ci illerde yerli azerbaycanlilarin xususi zorakiliqla seherden qovulmasi ile eyni vaxtda mescidin ermeniler terefinden yandirildigi qeyd edilmisdir SekilleriGoy mescid Mescidin girisi Mescidin ici Goy mescidin umumi gorunusu 2007 ci il Goy mescidin berpasi 2010 cu il Mescidin tavani MinareIstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Lynch H F B 1901 Armenia Travels and Studies Volume 1 London Longmans pp 213 214 The Khanate of Erevan Under Qajar Rule 1795 1828 Costa Mesa CA Mazda Publishers 1992 seh 45 Arutyunyan Vladimir M 1968 Erevan Yerevan Moscow Izdvo litry po stroitelstvu p 31 Markus Ritter Moscheen und Madrasabauten in Iran 1785 1848 Architektur zwischen Ruckgriff und Neuerung Leiden Boston Brill 2006 pp 363 366 pl 163 164 202f Medeni terrorizm rus dilinde Kulturnyj terrorizm Tom de Vaal Chernyj sad Glava 5 Erevan Tajny Vostoka 2011 06 19 tarixinde Istifade tarixi 2008 09 20 Arxivlenmis suret 2021 10 25 tarixinde Istifade tarixi 2014 09 07 BMT de Irevandaki Azerbaycan irsinin dagidilmasi meselesi qaldirilib 2022 10 19 2022 11 12 tarixinde Istifade tarixi 2022 11 12 Xarici kecidlerGoy mescid Video