Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fələstin coğrafiyası dedikdə Fələstin Dövlətinin iddia etdiyi ərazilərin coğrafi xüsusiyyətləri başa düşülür. Fələstin Aralıq dənizi hövzəsinin şərqində yerləşir. Sahəsi iki ayrı hissədən ibarətdir: İordan çayının Qərb sahili (ərazisi 5,9 min km²), Qəzzə zolağı (sahəsi 0,4 min km²) və Şərqi Qüds. Qərb sahili adlanan ərazidə , , Ramallah və Xevron şəhərləri yerləşir. Bu hissə üç tərəfdən: şimalda, qərbdə və cənubda İsraillə həmsərhəddir (sərhədin uzunluğu — 307 km), şərqdə isə İordaniya ilə qonşuluqdadır. (sərhədin uzunluğu 97 km).
Qəzzə sektoru qərb tərəfdən Aralıq dənizi sularına qovuşur. (sahil zolağının uzunluğu – 40 km), cənubdan Misirlə həmsərhəddir. (sərhədin uzunluğu – 11 km), şərqdə isə İsraillə qonşuluqdadır. (sərhədin uzunluğu 51 km).
Coğrafi əhalisi
2005-ci ilin ortalarına olan məlumatlara görə İordan çayının Qərb sahili ərazisində 2,5 mln nəfər yerli əhali yaşayırdı. Bundan əlavə Qərb sahildə təqribən 200 min, Şərqi Qüdsdə isə 190 minə yaxın israilli məskunlaşmışdır. Qəzzə zolağında 2005-ci ildə 1,4 mln. nəfər yerli sakin və 5 mindən çox İsrail vətəndaşları məskunlaşmışdır. 2005-ci ilin avqust ayından İsrail hökuməti Qəzzə zolağına köçürülənləri evakuasiya etməyə və qərb sahildən bir neçə yəhudi məskənlərini boşaltmağa başladı.
Fələstin Muxtariyyətində yaşayan fələstinli ərəblərin sayı təqribən 4,0 mln nəfərə yaxındır. Rəsmi dil – ərəb dilidir. İslam dini üstünlük təşkil edir. (sünni və şiyələrin sayı təxminən bərabərdir). Bundan başqa 400 min nəfərə yaxın fələstin ərəbi qaçqın kimi başqa ölkələrdə (İordaniya, Suriya, Livan, Misir, Səudiyyə Ərəbistanı, Küveyt və s.) yaşayır. Ötən əsrin 90-cı illərində əhalinin artım tempi 4,0 faizə yaxın olmuşdur. Sonrakı illərdə bu 3,0 faizə qədər enmişdir. Fələstin ərəblərinin təhsil səviyyəsi xeyli yüksəkdir. Ali təhsilli şəxslərin payı çoxluq təşkil edir.
Hər iki hissədə əhalinin əsas hissəsi fələstin ərəbləridir. Yəhudilər Qərb sahildə əhalinin 17 və Qəzzə sektorunda təqribən 1 faizini təşkil edirlər. Qərb sahilində məskunlaşan əhalinin 8 faizi, Qəzzədə isə təqribən 1 faizi xristianlardır. Əhali ərəb və ivrit dillərində danışır, ingilis dili də geniş yayılmışdır.
İsraillə Fələstin Azadlıq Təşkilatı (FAT) arasında bağlanmış (1993–98-ci illərdə) bir sıra sazişlərə müvafiq olaraq. Fələstin ərəblərinə müvəqqəti özünüidarə statusu verilmişdir, əslində statusun son taleyi İsrail və Fələstin tərəfləri arasındakı birbaşa danışıqlar nəticəsində formalaşmalıdır.
1994-cü ildən qüvvədə olan muxtariyyət rejimi çərçivəsində Fələstin hakimiyyət orqanları formalaşmışdır. Onlara Qərb sahildə və Qəzzə sektorunda idarəetmə funksiyaları tədricən verilir. 2002-ci ildən Fələstində faktiki olaraq Prezident Respublikası rejimi fəaliyyət göstərir.
Fələstin Muxtariyyətinin rəhbəri əhali tərəfindən birbaşa seçkilərdə müəyyənləşdirilən Prezidentdir. O, həm də Muxtariyyətin silahlı qüvvələrinin baş komandanıdır. 1994–2004-cü illərdə bu vəzifəni Yasir Arafat tutmuş., 2005-ci ilin yanvarında isə Mahmud Abbas prezident seçilmişdir.
İqlimi
İordan çayının qərb sahili bölgəsi üçün Aralıq dənizi iqlim tipi səciyyəvidir. Bölgənin şərqi quru və isti iqlimi ilə xarakterizə olunan Yəhudi səhrasının böyük bir hissəsini əhatə edir.
Qəzzada qışı mülayim və yayı quraq keçən isti semiarid iqlim hakimdir. Bahar mart-aprel aylarında gəlir və ən isti aylar 33 °C (91 °F) orta temperatur ilə iyul və avqust aylarıdır. Ən soyuq ay isə temperaturun adətən 7 °C (45 °F) ətrafında olduğu yanvar ayıdır. Yağıntı azdır və əsasən noyabr-mart ayları arasında düşür. İllik yağıntının miqdarı təxminən 4.57 düym (116 mm)-dir.
Ədəbiyyat
- Soltanova H. B., Məmmədov C. A. Yaxın və Orta Şərq ölkələrinin iqtisadi və sosial coğrafiyası (dərslik). Bakı , Bakı Universiteti, 2008.
İstinadlar
- "Иерусалим и Палестина в русской литературе,". С.Пономарёв. С.-Петербург, Типография Императорской Академии Наук, 1877 г.
- Мартин Шерман Палестинцы: ни нации, ни общности, ни отечества… 2014-04-19 at the Wayback Machine, Jerusalem Post
- http://humanities.edu.ru/db/msg/33501 2008-10-21 at the Wayback Machine Проблема гражданства и правовое положение палестинцев
- "Palestine."Encyclopædia Britannica. Encyclopaedia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2010.
- Марк Хрусталев БЛИЖНЕВОСТОЧНЫЙ КОНФЛИКТ: ДИНАМИКА И ПЕРСПЕКТИВЫ 2010-10-18 at the Wayback Machine "Международные процессы", Том 9, № 2(26). Май-август 2011
- Palestine Liberation Organization (PLO) 2011-10-10 at the Wayback Machine britannica.com
- The Palestinian National Charter: Resolutions of the Palestine National Council July 1–17, 1968 2011-09-02 at the Wayback Machine
- . 2005-08-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-07.
- "Gaza". Global Security. 2015-10-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-01-25.
- . MSN Weather. 2009-02-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-01-15.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Felestin cografiyasi dedikde Felestin Dovletinin iddia etdiyi erazilerin cografi xususiyyetleri basa dusulur Felestin Araliq denizi hovzesinin serqinde yerlesir Sahesi iki ayri hisseden ibaretdir Iordan cayinin Qerb sahili erazisi 5 9 min km Qezze zolagi sahesi 0 4 min km ve Serqi Quds Qerb sahili adlanan erazide Ramallah ve Xevron seherleri yerlesir Bu hisse uc terefden simalda qerbde ve cenubda Israille hemserheddir serhedin uzunlugu 307 km serqde ise Iordaniya ile qonsuluqdadir serhedin uzunlugu 97 km Qezze sektoru qerb terefden Araliq denizi sularina qovusur sahil zolaginin uzunlugu 40 km cenubdan Misirle hemserheddir serhedin uzunlugu 11 km serqde ise Israille qonsuluqdadir serhedin uzunlugu 51 km Cografi ehalisiIordan cayi 2005 ci ilin ortalarina olan melumatlara gore Iordan cayinin Qerb sahili erazisinde 2 5 mln nefer yerli ehali yasayirdi Bundan elave Qerb sahilde teqriben 200 min Serqi Qudsde ise 190 mine yaxin israilli meskunlasmisdir Qezze zolaginda 2005 ci ilde 1 4 mln nefer yerli sakin ve 5 minden cox Israil vetendaslari meskunlasmisdir 2005 ci ilin avqust ayindan Israil hokumeti Qezze zolagina kocurulenleri evakuasiya etmeye ve qerb sahilden bir nece yehudi meskenlerini bosaltmaga basladi Felestin Muxtariyyetinde yasayan felestinli ereblerin sayi teqriben 4 0 mln nefere yaxindir Resmi dil ereb dilidir Islam dini ustunluk teskil edir sunni ve siyelerin sayi texminen beraberdir Bundan basqa 400 min nefere yaxin felestin erebi qacqin kimi basqa olkelerde Iordaniya Suriya Livan Misir Seudiyye Erebistani Kuveyt ve s yasayir Oten esrin 90 ci illerinde ehalinin artim tempi 4 0 faize yaxin olmusdur Sonraki illerde bu 3 0 faize qeder enmisdir Felestin ereblerinin tehsil seviyyesi xeyli yuksekdir Ali tehsilli sexslerin payi coxluq teskil edir Her iki hissede ehalinin esas hissesi felestin erebleridir Yehudiler Qerb sahilde ehalinin 17 ve Qezze sektorunda teqriben 1 faizini teskil edirler Qerb sahilinde meskunlasan ehalinin 8 faizi Qezzede ise teqriben 1 faizi xristianlardir Ehali ereb ve ivrit dillerinde danisir ingilis dili de genis yayilmisdir Israille Felestin Azadliq Teskilati FAT arasinda baglanmis 1993 98 ci illerde bir sira sazislere muvafiq olaraq Felestin ereblerine muveqqeti ozunuidare statusu verilmisdir eslinde statusun son taleyi Israil ve Felestin terefleri arasindaki birbasa danisiqlar neticesinde formalasmalidir 1994 cu ilden quvvede olan muxtariyyet rejimi cercivesinde Felestin hakimiyyet orqanlari formalasmisdir Onlara Qerb sahilde ve Qezze sektorunda idareetme funksiyalari tedricen verilir 2002 ci ilden Felestinde faktiki olaraq Prezident Respublikasi rejimi fealiyyet gosterir Felestin Muxtariyyetinin rehberi ehali terefinden birbasa seckilerde mueyyenlesdirilen Prezidentdir O hem de Muxtariyyetin silahli quvvelerinin bas komandanidir 1994 2004 cu illerde bu vezifeni Yasir Arafat tutmus 2005 ci ilin yanvarinda ise Mahmud Abbas prezident secilmisdir IqlimiIordan cayinin qerb sahili bolgesi ucun Araliq denizi iqlim tipi seciyyevidir Bolgenin serqi quru ve isti iqlimi ile xarakterize olunan Yehudi sehrasinin boyuk bir hissesini ehate edir Qezzada qisi mulayim ve yayi quraq kecen isti semiarid iqlim hakimdir Bahar mart aprel aylarinda gelir ve en isti aylar 33 C 91 F orta temperatur ile iyul ve avqust aylaridir En soyuq ay ise temperaturun adeten 7 C 45 F etrafinda oldugu yanvar ayidir Yaginti azdir ve esasen noyabr mart aylari arasinda dusur Illik yagintinin miqdari texminen 4 57 duym 116 mm dir EdebiyyatSoltanova H B Memmedov C A Yaxin ve Orta Serq olkelerinin iqtisadi ve sosial cografiyasi derslik Baki Baki Universiteti 2008 Istinadlar Ierusalim i Palestina v russkoj literature S Ponomaryov S Peterburg Tipografiya Imperatorskoj Akademii Nauk 1877 g Martin Sherman Palestincy ni nacii ni obshnosti ni otechestva 2014 04 19 at the Wayback Machine Jerusalem Post http humanities edu ru db msg 33501 2008 10 21 at the Wayback Machine Problema grazhdanstva i pravovoe polozhenie palestincev Palestine Encyclopaedia Britannica Encyclopaedia Britannica Ultimate Reference Suite Chicago Encyclopaedia Britannica 2010 Mark Hrustalev BLIZhNEVOSTOChNYJ KONFLIKT DINAMIKA I PERSPEKTIVY 2010 10 18 at the Wayback Machine Mezhdunarodnye processy Tom 9 2 26 Maj avgust 2011 Palestine Liberation Organization PLO 2011 10 10 at the Wayback Machine britannica com The Palestinian National Charter Resolutions of the Palestine National Council July 1 17 1968 2011 09 02 at the Wayback Machine 2005 08 24 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 11 07 Gaza Global Security 2015 10 01 tarixinde Istifade tarixi 2009 01 25 MSN Weather 2009 02 10 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 01 15 Xarici kecidler