Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bu məqaləni lazımdır. |
Fotoaparat (fotokamera, danışıq dilində şəkilçəkən adı ilə tanınır) — real süjetin statik təsvirini əks etməsini həyata keçirmək üçün qurğu.
Gündəlik həyatımızda sevimli məşğuliyyətimizdən biri də şəkil çəkdirməkdir. Maraqlı şəkillər çəkib müxtəlif programlar vastəsi ilə onu "fotoşop" edərək öz zövqümüzə uyğun dəyişirik. Elm və texnologiya inkişaf etdikcə, bu prosesləri etmək daha da asanlaşır və biz bunu fotoaparat olmadan mobil telefonlar vasitəsi ilə də həyata keçiririk. Bugünkü gündə iki-üç saniyəyə çəkilən fotoları keçmişdə əldə etmək elə də asan deyildi. Fotoaparat ixtira olunana qədər insanlar,sadəcə,əl rəsmləri çəkə bilirdilər. Təxminən, 30.000 il bundan öncə, mağara divarlarında cızılan ilk rəsmlər insanların yaşadıqları anı,tarixin izində itib-batmaması üçün göstərilən ilk cəhd kimi götürmək olar. E.ə. dördüncü yüzillikdə Aristoteles "Problem" adlı təcrübəsində iynə deşiyi də adlandırılan kiçik deşikdən əldə etdiyi görüntünü izah etməsi ilə fotoaparat qurğusunun atası sayılan "camera obscura"nı (latıncadan camera otaq, obscura isə qaranlıq deməkdir) ixtira etmişdir. "Camera obscura"nın çox asan işləmə qaydası vardı: Divarında kiçik bir deşiyi olan qaranlıq otaqda deşikdən girən işıq, qarşısında olan divarın üzərinə çöldəki mənzərənin tərs görüntüsünü əks etdirir. Onuncu yüzillikdə yaşamış Alhazen adı ilə tanınmış ərəb fiziki və riyaziyyatçısı İbn Al-Haitam şam və onun üstündə kiçik bir deşik olan bir pərdə istifadə edərək,bəsit camera obscura düzəltdi. Bu ixtira Avropada bəyənilsə də, praktik cəhətdən istifadəsi uzun zaman tələb edirdi. Daha sonra, Johannes Keplerin (1571–1630) daşına bilən camera obscura yaratması tarixdə yenilik oldu.
XIX əsrə qədər geniş yayılan camera oscura tələbatı artıq ödəmədiyindən get-gedə öz yerini obyektivli fotoaparat qurğularına verməyə başladı. Texniki qurğu ilə şəkil çəkmək uğrunda cəhdlər artıq yüzillərdir ki, davam edirdi. Bunu ilk dəfə 1826-cı ildə Fransanın Chalon-sur-Saone şəhərində yaşayan Joseph Nicéphore Niepce (1765–1833) bacardı. O, evinin pəncərəsindən çəkdiyi göyərçin yuvası şəkli ilə dünyanın ilk fotosunu tarixə yazdı. Həmin fotoya "haliograph" (günəş cizgisi) adını vermişdir. Niepce pəncərədən mənzərə (View from the Window at Le Gras) görüntüsünü əldə etmək üçün 8saat vaxt sərf etmişdi.O, qarşısına iki əsas əsas məqsəd qoymuşdu: şəklin çəkilmə müddətini azaltmaq və rəngləri dəqiq əks etdirmək. Lakin, Niepcenin vaxtsız ölümü bu ixtiranı yarımçıq qoydu. Onun ixtirasını təkmilləşdirməyə çalışan iş dostu Louis Jacques Mandé Daguerre (1787–1851) istədiklərinə nail olur. 1839-cu il 19 avqust Daguerre Fransız Elmlər Akademiyasında dünyanın ilk fotoaparat icadını belə təqdim edir: "Xanımlar və cənablar, kainat işıq vasitəsi ilə bir səthin üzərinə köçürüldü."
1892-ci ildə George Eastman Kodak qurğularında 10 poza çəkə bilən bromürlə əhatələnmiş jelatin rulonlar olan Kodak foto qurğularını satışa çıxararaq böyük alətlər daşıyan fotoqraflara kömək etmiş oldu. Foto çəkildikdən sonra qurğu fabrikalara göndərilir və jelatin film kağızdan ayrıldıqdan sonra şüşə üzərinə yerləşdirilir. Daha sonra yenidən qurğunun içinə boş filmlər doldurularaq sahibinə geri qaytarılır.
1888-ci ildə Kodak firması içində 100 ədəd film olan fotoaparat qurğularını satışa çıxardı. Bu fotoaparat qurğuları "düyməni basın və geridə qalanı bizə buraxın" şüarı ilə reklam edirdi.
Qısa zamanda geniş alıcı kütləsi toplayan bu fotoaparatlar çəkimdən sonra yene fabrikaya göndərilir,burada qurğulara həmişəki kimi boş fimlər doldurularaq sahibinə verilirdi.1947-ci ildə Mr. Land polaroid qurğunu ixtira etdi. Daha sonrakı illərdə isə kamera texnologiyasında baş vermis inkişaflar,rəqəmsal fotoaparatların kəşfi, mikroskopik təcrübələr, kosmik, fotoqrafiyası, sualtı fotoqrafiyası kimi yeni sahələr geniş şəkildə yayılmış, daha çox detaylı foto texnika yaradılmışdır. 20-ci yüzillikdən etibarən ən böyük inkişaf rənglərdə və lenslərdə oldu. Əvvəlki illərə nisbətən, qüsursuz və çevikliyi ilə seçildilər. Belə ki, yeni lenslər sayəsində görülə bilən,hətta,görülə bilməyən hər şeyin şəklin çəkmək mümkün oldu. Orta və kiçik fotoaparatlarla bir yerde satışa çıxarılan bu lenslər qısa zamanda alıcılarının maraq dairəsinə səbəb oldu. Bu əlverişli fotoaparatlar sayəsində istənilən vaxt, istənilən yerdə şəkil çəkmək asanlaşdı. Zaman ötdükcə fotoaparatların ölçüsü kiçilir, çəkmə keyfiyyeti isə yüksəlirdi.
Fotoaparatın quruluşu
- Obyektiv, təsvirin həssas elementə proyeksialanmasını təmin edir.
- Pərdə (Pərdəni obyektivin qapağı da əvəz edə bilər. Bəzi rəqəmsal kameralarda sürgü olmaya da bilər.)
- Korpus. Fotoaparatın mexanizmlərinin bərkidilməsini təmin edir. İşığahəssas materialı kənar işıqlanmadan qoruyur.
- İşığahəssas materiallı kasset və ya sensor.
Fotoaparatın digər qalan elementləri birbaşa şəklin texniki keyfiyyətinə təsir etmirlər və konstruksiyada iştirak edə də bilərlər, etməyə də bilərlər. Onlar kompozisiyanın seçilməsini, fotoqrafa çəkiliş parametrlərini(eksponometr, avtofokuslama və s.) təyin etməyə kömək edir, çətin şəraitdə çəkilişi(işartı, təsvir stabilizatoru və s.) asanlaşdıraraq aparatın rahatlığını və operativliyini təmin edir.
İş prinsipi
- İşıq selinin transformasiyası
- Real süjetdən işıq seli obyektivdən keçərək həqiqi təsvirə transformasiya olunur. İşıq selinin intensivliyi obyektivin diafraqması ilə, təsiretmə müddəti sürgü sürəti ilə, işıqfiltrləri ilə rəngləri tənzimlənir.
- İşıq selinin funksiyası
- Lentli fotoaparatda təsvirin yadda saxlanılması fotomaterialda(fotolent, fotolövhə və s.) baş verir.
- Rəqəmsal fotoaparatda təsvir sensor(işığahəssas piksellər yerləşdirilmiş səth) tərəfindən qəbul edilərək siqnallar rəqəmsal halına çevrilir. Yadda saxlanma həyata keçirilərək, hər hansı bir yaddaş qurğusunda saxlanılır. Bəzi fotoaparatlarda rəqəmsal fayllar birbaşa kompyuterə və ya şəbəkəyə ötürülə bilir.
Müasir fotoaparatların növləri
Fotoaparatlar müxtəlif xüsusiyyətlərinə görə bir neçə qrupa bölünür. Ümumi xüsusiyətlərinə görə kameraları aşağıdakı qruplara ayırmaq olar:
- Sabit linzalı kompakt kameralar (cib kameraları) — bunlar balaca və yüngül olduqları üçün daşınması asandır. Bahalı modelləri ilə yüksək keyfiyyətli şəkillər əldə etmək mümkündür. Amma bu fotoaparatlardan əsasən həvəsar fotoqraflar istifadə edirlər;
- Digital tək linzalı kameralar (DSLR — Digital Single Lens Reflex) — bun tipli kameralar dəyişdirilə bilən linzalara sahibdir və yüksək keyfiyyətli fotolar üçün nəzədə tutulur. Bununla belə, ağır və professional istifadəsinin nisbətən çətinliyi mənfi cəhətləri hesab olunur;
- Kompakt sistem kameralar — bu kameraların da dəyişdirilə bilən linzaları vardır. DSLR kameralarına nisbətən kiçik, yüngül və ucuzdur. Bu isə fotonun keyfiyyətinə təsir göstərir.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Fotoaparat fotokamera danisiq dilinde sekilceken adi ile taninir real sujetin statik tesvirini eks etmesini heyata kecirmek ucun qurgu FotoaparatlarXIX esrin ortalarinin fotoqrafi Gundelik heyatimizda sevimli mesguliyyetimizden biri de sekil cekdirmekdir Maraqli sekiller cekib muxtelif programlar vastesi ile onu fotosop ederek oz zovqumuze uygun deyisirik Elm ve texnologiya inkisaf etdikce bu prosesleri etmek daha da asanlasir ve biz bunu fotoaparat olmadan mobil telefonlar vasitesi ile de heyata keciririk Bugunku gunde iki uc saniyeye cekilen fotolari kecmisde elde etmek ele de asan deyildi Fotoaparat ixtira olunana qeder insanlar sadece el resmleri ceke bilirdiler Texminen 30 000 il bundan once magara divarlarinda cizilan ilk resmler insanlarin yasadiqlari ani tarixin izinde itib batmamasi ucun gosterilen ilk cehd kimi goturmek olar E e dorduncu yuzillikde Aristoteles Problem adli tecrubesinde iyne desiyi de adlandirilan kicik desikden elde etdiyi goruntunu izah etmesi ile fotoaparat qurgusunun atasi sayilan camera obscura ni latincadan camera otaq obscura ise qaranliq demekdir ixtira etmisdir Camera obscura nin cox asan isleme qaydasi vardi Divarinda kicik bir desiyi olan qaranliq otaqda desikden giren isiq qarsisinda olan divarin uzerine coldeki menzerenin ters goruntusunu eks etdirir Onuncu yuzillikde yasamis Alhazen adi ile taninmis ereb fiziki ve riyaziyyatcisi Ibn Al Haitam sam ve onun ustunde kicik bir desik olan bir perde istifade ederek besit camera obscura duzeltdi Bu ixtira Avropada beyenilse de praktik cehetden istifadesi uzun zaman teleb edirdi Daha sonra Johannes Keplerin 1571 1630 dasina bilen camera obscura yaratmasi tarixde yenilik oldu XIX esre qeder genis yayilan camera oscura telebati artiq odemediyinden get gede oz yerini obyektivli fotoaparat qurgularina vermeye basladi Texniki qurgu ile sekil cekmek ugrunda cehdler artiq yuzillerdir ki davam edirdi Bunu ilk defe 1826 ci ilde Fransanin Chalon sur Saone seherinde yasayan Joseph Nicephore Niepce 1765 1833 bacardi O evinin penceresinden cekdiyi goyercin yuvasi sekli ile dunyanin ilk fotosunu tarixe yazdi Hemin fotoya haliograph gunes cizgisi adini vermisdir Niepce pencereden menzere View from the Window at Le Gras goruntusunu elde etmek ucun 8saat vaxt serf etmisdi O qarsisina iki esas esas meqsed qoymusdu seklin cekilme muddetini azaltmaq ve rengleri deqiq eks etdirmek Lakin Niepcenin vaxtsiz olumu bu ixtirani yarimciq qoydu Onun ixtirasini tekmillesdirmeye calisan is dostu Louis Jacques Mande Daguerre 1787 1851 istediklerine nail olur 1839 cu il 19 avqust Daguerre Fransiz Elmler Akademiyasinda dunyanin ilk fotoaparat icadini bele teqdim edir Xanimlar ve cenablar kainat isiq vasitesi ile bir sethin uzerine kocuruldu 1892 ci ilde George Eastman Kodak qurgularinda 10 poza ceke bilen bromurle ehatelenmis jelatin rulonlar olan Kodak foto qurgularini satisa cixararaq boyuk aletler dasiyan fotoqraflara komek etmis oldu Foto cekildikden sonra qurgu fabrikalara gonderilir ve jelatin film kagizdan ayrildiqdan sonra suse uzerine yerlesdirilir Daha sonra yeniden qurgunun icine bos filmler doldurularaq sahibine geri qaytarilir 1888 ci ilde Kodak firmasi icinde 100 eded film olan fotoaparat qurgularini satisa cixardi Bu fotoaparat qurgulari duymeni basin ve geride qalani bize buraxin suari ile reklam edirdi Qisa zamanda genis alici kutlesi toplayan bu fotoaparatlar cekimden sonra yene fabrikaya gonderilir burada qurgulara hemiseki kimi bos fimler doldurularaq sahibine verilirdi 1947 ci ilde Mr Land polaroid qurgunu ixtira etdi Daha sonraki illerde ise kamera texnologiyasinda bas vermis inkisaflar reqemsal fotoaparatlarin kesfi mikroskopik tecrubeler kosmik fotoqrafiyasi sualti fotoqrafiyasi kimi yeni saheler genis sekilde yayilmis daha cox detayli foto texnika yaradilmisdir 20 ci yuzillikden etibaren en boyuk inkisaf renglerde ve lenslerde oldu Evvelki illere nisbeten qusursuz ve cevikliyi ile secildiler Bele ki yeni lensler sayesinde gorule bilen hetta gorule bilmeyen her seyin seklin cekmek mumkun oldu Orta ve kicik fotoaparatlarla bir yerde satisa cixarilan bu lensler qisa zamanda alicilarinin maraq dairesine sebeb oldu Bu elverisli fotoaparatlar sayesinde istenilen vaxt istenilen yerde sekil cekmek asanlasdi Zaman otdukce fotoaparatlarin olcusu kicilir cekme keyfiyyeti ise yukselirdi Fotoaparatin qurulusu Obyektiv tesvirin hessas elemente proyeksialanmasini temin edir Perde Perdeni obyektivin qapagi da evez ede biler Bezi reqemsal kameralarda surgu olmaya da biler Korpus Fotoaparatin mexanizmlerinin berkidilmesini temin edir Isigahessas materiali kenar isiqlanmadan qoruyur Isigahessas materialli kasset ve ya sensor Fotoaparatin diger qalan elementleri birbasa seklin texniki keyfiyyetine tesir etmirler ve konstruksiyada istirak ede de bilerler etmeye de bilerler Onlar kompozisiyanin secilmesini fotoqrafa cekilis parametrlerini eksponometr avtofokuslama ve s teyin etmeye komek edir cetin seraitde cekilisi isarti tesvir stabilizatoru ve s asanlasdiraraq aparatin rahatligini ve operativliyini temin edir Is prinsipiIsiq selinin transformasiyasi Real sujetden isiq seli obyektivden kecerek heqiqi tesvire transformasiya olunur Isiq selinin intensivliyi obyektivin diafraqmasi ile tesiretme muddeti surgu sureti ile isiqfiltrleri ile rengleri tenzimlenir Isiq selinin funksiyasi Lentli fotoaparatda tesvirin yadda saxlanilmasi fotomaterialda fotolent fotolovhe ve s bas verir Reqemsal fotoaparatda tesvir sensor isigahessas pikseller yerlesdirilmis seth terefinden qebul edilerek siqnallar reqemsal halina cevrilir Yadda saxlanma heyata kecirilerek her hansi bir yaddas qurgusunda saxlanilir Bezi fotoaparatlarda reqemsal fayllar birbasa kompyutere ve ya sebekeye oturule bilir Muasir fotoaparatlarin novleriFotoaparatlar muxtelif xususiyyetlerine gore bir nece qrupa bolunur Umumi xususiyetlerine gore kameralari asagidaki qruplara ayirmaq olar Sabit linzali kompakt kameralar cib kameralari bunlar balaca ve yungul olduqlari ucun dasinmasi asandir Bahali modelleri ile yuksek keyfiyyetli sekiller elde etmek mumkundur Amma bu fotoaparatlardan esasen hevesar fotoqraflar istifade edirler Digital tek linzali kameralar DSLR Digital Single Lens Reflex bun tipli kameralar deyisdirile bilen linzalara sahibdir ve yuksek keyfiyyetli fotolar ucun nezede tutulur Bununla bele agir ve professional istifadesinin nisbeten cetinliyi menfi cehetleri hesab olunur Kompakt sistem kameralar bu kameralarin da deyisdirile bilen linzalari vardir DSLR kameralarina nisbeten kicik yungul ve ucuzdur Bu ise fotonun keyfiyyetine tesir gosterir Hemcinin baxFotojurnatistika