Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Flaplar — təyyarələrdə ümumiyyətlə stabilizatorun arxa tərəfində yerləşir; Qanad gövdəsini artıraraq ilk növbədə daşıyıcı qüvvəni (L) və qismən də sürükləmə qüvvəsini (D) artıran komanda səthidir. Flaplar xüsusən enmə və qalxma kimi aşağı sürətlərdə, daha yüksək daşıyıcı qüvvə tələb edilən uçuşun fazalarında istifadə olunur (açıq vəziyyətə gətirilirlər). Bir çox təyyarə növündə flapların birdən çox tənzimləmə səviyyəsi (bucağı) vardır.
Effektləri
- Flaplar daşınmanı artıraraq istənilən konfiqurasiyada təyyarənin perdovites sürətini azaldır (perdovites olmasını çətinləşdirir). Təyyarənin qalxması zamanı istifadə edildikdə, təyyarənin daha əvvəl yerdən qalxmasına imkan verir.
- Flaplar sürüklənməni artırır. Bu təsir eniş zamanı enmə sürətini artırır. Təyyarədə qalxmadan sonra isə dırmaşma dərəcəsini azaldır və daha “dayaz” bir dırmaşmaya səbəb olur.
- Flaplar açıq vəziyyətdə olarkən, təyyarənin burnu (pitch) flapsız vəziyyətdən daha aşağıdadır. Bu pilota daha yaxşı üfüqi görmə qabiliyyəti verir.
Təyyarələrin bəzi növlərində, güclü və həmləli küləklərdə flaplarsız eniş tövsiyə olunur, lakin müvafiq texniki sənədlərdə göstərilən qaydalara ciddi əməl olunmalıdır.
Flap və qanadcıq
Flaplar görünüşünə görə uzunlamasına oxda əyilmə (yuvarlanma) təmin edən qanadcıqlara bənzəyirlər, lakin vəzifələri çox fərqlidir. Qanadcıqlar bir-birinin əksi istiqamətində işləyir, yəni biri aerofili artırır, digəri azalır. Bu da, təyyarəni uzununa oxda əyilmə anı ilə təmin edir. Əks istiqamətdə işlədikləri üçün iki qanada tərs istiqamətdə aerodinamik güc verirlər, buna görə də qanadlara heç bir gərginlik tətbiq edilmir (qüvvə cütlüyü). Ancaq flaplar eyni istiqamətdə işləyir. Buna görə də hər iki qanadın eyni istiqamətdə qüvvəyə məruz qalması qanadda gərginlik yaradır. Bu gərginlik, an (moment) prinsipinə görə nə qədər qısa an (moment) qoluna sahib olarsa, o qədər aşağı olacaqdır. Bu, flapların qanad kökündə və qanadcıqların qanad ucunda yerləşməsinin səbəblərindən biridir. Çünki kökdəki flapların qanadın qırılmasına səbəb olacaq bir qüvvə yaratmaması çox vacibdir.
Flap növləri
- Düz flap (Plain): Sadə bir ox ilə quraşdırılmış qanad profilinin arxa hissəsi aşağıya doğru dönür. Qıvrım düz olduqda sapma olmur, amma qıvrım 15 dərəcə aşağıya doğrudursa, qaldırma effektini artırır və 40 dərəcə aşağıya doğru isə, qaldırma effektini azaldır. Kiçik təyyarələrdə istifadə edilir.
- Bölünmüş flap (Split): Əsas qanadın arxa hissəsinin yuxarı səthi sabit qalsa da, alt səth bir oxun köməyi ilə aşağıya doğru əyilmişdir. Split Flap 1920-ci ildə Orville Wright və James M tərəfindən kəşf edilmiş, lakin 1930-cu illərdə yayılmışdır. Douglas DC-3 və C-47-də bölünmüş flapdan istifadə olunur.
- Büzməli flap (Slotted): Flap və əsas qanad arasında bir boşluq var. Bu büzmə sayəsində qanadın alt səthindəki havanın bir hissəsi üst tərəfə keçərək üst səthdəki hava şəbəkələrinin səthdən çıxmasına mane olur.
- Fowler flap: Bölünmüş flap növünün arxaya doğru sürüşən növüdür. Bu flap növü bir qovşaq ətrafında fırlanmır, müəyyən bir bucaq altında geriyə doğru sürüşür. Bu tip flaplar təkcə qanad sahəsini və qanad gövdəsini artırmır, həm də yüksək qaldırma qüvvəsi əldə edir və geriyə sürüşmə qüvvəsi yaratdığına görə təyyarə sürətini də aşağı salır. Fowler Flap 1924-cü ildə Harlan D. Fowler tərəfindən tapılmışdır.
- Junkers flap: Qanadın səviyyəsindən bir qədər aşağı olan bir flap növüdür, qapalı vəziyyətdə qanadla paralel olaraq aşağıya bağlandıqda, düz flap kimi bükülür, ancaq qanadda bu baş vermir. O. Mader tərəfindən 1920-ci illərin əvvəllərində aşkar edilmiş və Junkers Ju 52-də geniş istifadə edilmişdir, lakin müasir ultra yüngül tipli təyyarələrdə bu gün də görmək mümkündür.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Flaplar teyyarelerde umumiyyetle stabilizatorun arxa terefinde yerlesir Qanad govdesini artiraraq ilk novbede dasiyici quvveni L ve qismen de surukleme quvvesini D artiran komanda sethidir Flaplar xususen enme ve qalxma kimi asagi suretlerde daha yuksek dasiyici quvve teleb edilen ucusun fazalarinda istifade olunur aciq veziyyete getirilirler Bir cox teyyare novunde flaplarin birden cox tenzimleme seviyyesi bucagi vardir Boeing 747 flaplari enme esnasinda acilmis haldaEffektleriFlaplar dasinmani artiraraq istenilen konfiqurasiyada teyyarenin perdovites suretini azaldir perdovites olmasini cetinlesdirir Teyyarenin qalxmasi zamani istifade edildikde teyyarenin daha evvel yerden qalxmasina imkan verir Flaplar suruklenmeni artirir Bu tesir enis zamani enme suretini artirir Teyyarede qalxmadan sonra ise dirmasma derecesini azaldir ve daha dayaz bir dirmasmaya sebeb olur Flaplar aciq veziyyetde olarken teyyarenin burnu pitch flapsiz veziyyetden daha asagidadir Bu pilota daha yaxsi ufuqi gorme qabiliyyeti verir Teyyarelerin bezi novlerinde guclu ve hemleli kuleklerde flaplarsiz enis tovsiye olunur lakin muvafiq texniki senedlerde gosterilen qaydalara ciddi emel olunmalidir Flap ve qanadciqFlaplar gorunusune gore uzunlamasina oxda eyilme yuvarlanma temin eden qanadciqlara benzeyirler lakin vezifeleri cox ferqlidir Qanadciqlar bir birinin eksi istiqametinde isleyir yeni biri aerofili artirir digeri azalir Bu da teyyareni uzununa oxda eyilme ani ile temin edir Eks istiqametde isledikleri ucun iki qanada ters istiqametde aerodinamik guc verirler buna gore de qanadlara hec bir gerginlik tetbiq edilmir quvve cutluyu Ancaq flaplar eyni istiqametde isleyir Buna gore de her iki qanadin eyni istiqametde quvveye meruz qalmasi qanadda gerginlik yaradir Bu gerginlik an moment prinsipine gore ne qeder qisa an moment qoluna sahib olarsa o qeder asagi olacaqdir Bu flaplarin qanad kokunde ve qanadciqlarin qanad ucunda yerlesmesinin sebeblerinden biridir Cunki kokdeki flaplarin qanadin qirilmasina sebeb olacaq bir quvve yaratmamasi cox vacibdir Flap novleriBir duz flap govdeye yaxin olan hisse Duz flap Plain Sade bir ox ile qurasdirilmis qanad profilinin arxa hissesi asagiya dogru donur Qivrim duz olduqda sapma olmur amma qivrim 15 derece asagiya dogrudursa qaldirma effektini artirir ve 40 derece asagiya dogru ise qaldirma effektini azaldir Kicik teyyarelerde istifade edilir Bolunmus flap Split Esas qanadin arxa hissesinin yuxari sethi sabit qalsa da alt seth bir oxun komeyi ile asagiya dogru eyilmisdir Split Flap 1920 ci ilde Orville Wright ve James M terefinden kesf edilmis lakin 1930 cu illerde yayilmisdir Douglas DC 3 ve C 47 de bolunmus flapdan istifade olunur Buzmeli flap Slotted Flap ve esas qanad arasinda bir bosluq var Bu buzme sayesinde qanadin alt sethindeki havanin bir hissesi ust terefe kecerek ust sethdeki hava sebekelerinin sethden cixmasina mane olur Fowler flap Bolunmus flap novunun arxaya dogru surusen novudur Bu flap novu bir qovsaq etrafinda firlanmir mueyyen bir bucaq altinda geriye dogru surusur Bu tip flaplar tekce qanad sahesini ve qanad govdesini artirmir hem de yuksek qaldirma quvvesi elde edir ve geriye surusme quvvesi yaratdigina gore teyyare suretini de asagi salir Fowler Flap 1924 cu ilde Harlan D Fowler terefinden tapilmisdir Junkers flap Qanadin seviyyesinden bir qeder asagi olan bir flap novudur qapali veziyyetde qanadla paralel olaraq asagiya baglandiqda duz flap kimi bukulur ancaq qanadda bu bas vermir O Mader terefinden 1920 ci illerin evvellerinde askar edilmis ve Junkers Ju 52 de genis istifade edilmisdir lakin muasir ultra yungul tipli teyyarelerde bu gun de gormek mumkundur