Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Feysəl ibn Əbdüləziz Əl Səud (ərəb. فيصل بن عبدالعزيز آل سعود; 14 aprel 1905, Ər-Riyad – 25 mart 1975[…], Ər-Riyad) — Səudiyyə Ərəbistanının kralı (1964–1975).
| Feysəl ibn Əbdüləziz Əl Səud | |
|---|---|
| ərəb. فيصل بن عبدالعزيز آل سعود | |
 | |
Səudiyyə Ərəbistanının kralı | |
| 2 noyabr 1964 – 25 mart 1975 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 14 aprel 1905 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 25 mart 1975[…](69 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | güllə yarası[d] |
| Dəfn yeri |
|
| Fəaliyyəti | monarx, siyasətçi, dövlət xadimi, hərbi qulluqçu |
| Atası | Əbdüləziz bin Əbdürrəhman əs-Səud |
| Ailəsi | Səudlar |
| Dini | islam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
1964–1975-ci illər arasında Səudiyyə Ərəbistanı Krallığının başçısı olmuş Feysəl kral Əbdüləziz Əl Səudun üçüncü oğludur. Anası isə Şeyx Məhəmməd ibn Əbdülvəhhabın nəslindən olan Tərfə bint Abdullah ibn Əbdüllətif əl-Şeyx idi. 1906-cı ildə Ər-Riyad şəhərində anadan olmuş Feysəl anasının valideynlərinin evində tərbiyə almış, onlardan dövrün müxtəlif elmlərini öyrənmişdi. Anasının vəfatından sonra da bu ailədə yaşayan Feysələ atası kral Əbdüləziz erkən yaşlarından siyasətlə məşğul olmağı öyrətmişdir. Belə ki, o, 13 yaşlı Feysəli Birinci dünya müharibəsinin başa çatması ilə əlaqədar İngiltərə və Fransada keçirilən müxtəlif konfranslarda iştirak etmək üçün xaricə göndərir. Artıq 1939-cu ildə Feysəl, Fələstin problemi ilə əlaqədar keçirilən və "Dəyirmi masa" adı ilə məşhur olan "London" konfransında iştirak edən Səudiyyə nümayəndə heyətinin başçısı idi. Eləcə də o, 1945-ci ildə "San-Fransisko" konfransında BMT-nin təsis müqaviləsini imzalayan Səudiyyə nümayəndə heyətinə rəhbərlik edir.
Ölkə müstəvisində isə Feysəl 1922-ci ildə Əsir bölgəsindəki gərgin vəziyyətin aradan qaldırıması üçün Səudiyyə ordusuna komandanlıq edir. Sonralar – 1934-cü ildə isə Feysəl Səudiyyə-Yəmən müharibəsinin iştirakçısı olur. Atasının hakimiyyəti dövründə bir çox vəzifəyə təyin edilən Feysəl 1926-cı ildə Hicazın naibi, 1927-ci ildə isə Şura Məclisinin sədri seçilir. 1932-ci ildə xarici işlər naziri vəzifəsinə çəkilən Feysəl bu vəzifədə 1975-ci ilə qədər qalır.
BMT-nin Fələstin ərazisində iki dövlətin qurulması ilə əlaqədar çıxardığı qərardan sonra Feysəl atasından ABŞ-la diplomatik əlaqələri kəsməyi tələb etsə də, buna nail ola bilmir. Qüds şəhərini ilk dəfə 1965-ci ildə ziyarət edən Kral Feysəl buraya onun sionistlərdən azad edildikdən sonra ikinci dəfə ziyarət edəcəyini və əl-Əqsa məscidində namaz qılacağını niyyət edir. Kral Feysəl Qüdsün müsəlmanlara qaytarılmayacağı təqdirdə bütün neft quyularının bağlanılacağı ilə Qərbi hədələməyə başlayır.
1964-cü il mart ayının 29-da də kral seçilən Feysəl ölkənin inkişafı üçün bir sıra addımlar atır. 1973-cü ildə Səudiyyə hərbi qüvvələrinin yenidən ən müasir silahlarla təchiz edilməsi planını həyata keçirir. Kral Feysəl elə həmin il ABŞ-yə və İsraili dəstəkləyən dövlətlərə ərəb neftininin ixracının dayandırılmasını əmr edir və bu da son nəticədə neft qiymətlərinin 4 dəfə artmasına və qlobal böhrana səbəb olur. 1973-cü ildə ABŞ-nin "Taym" jurnalı onun "İlin adamı" elan edir.
Hakimiyyəti illərində krallığın iqtisadiyyatını əhəmiyyətli dərəcədə inkişaf etdirən Kral Feysəl suvarma əkinçiliyinə və aqrar sənayeyə böyük diqqət ayırmış, sənaye və kənd təsərrüfatı sahələri üzrə sığorta şirkətlərinin təsisinə şərait yaratmışdı. Unudulmamalıdır ki, 60-cı illərin sonunda dövlətin büdcəsi iflasa uğradığı zaman ölkənin iqtisadi qüdrətini özünə qaytaran, məhz Kral Feysəl olmuşdur. Onun xidmətləri sayəsində Səudiyyə Ərəbistanı Krallığı ərəb-islam ölkələri arasında və beynəlxalq səviyyədə etibar əldə etmişdir.
Kral Feysəl ölkəsinin həm daxili, həm də xarici siyasətində "himayədarlıq", "müstəqillik", "ölkəsinin mənliyi" və "islam həmrəyliyini müdafiəetmə" kimi prinsiplərdən çıxış edirdi. O, müsəlman ölkələrini birləşdirən bir təşkilatın təsisi üçün çalışmış və bunun üçün bir sıra islam ölkələrinə səfər etmişdi. Bütün bu zəhmətlərin bəhrəsi kimi Kral Feysəl İslam Konfransı Təşkilatının yaradılmasına müvəffəq olur. Onun diplomatik səyləri nəticəsində dünyanın bir çox dövləti ilə İsrail arasındakı diplomatik əlaqələrə son qoyulur.
1975-ci il mart ayının 25-də Küveytin neft naziri Əbdülmüttəlib əl-Kazimini Krallıq divanxanasında qarşılayan Kral Feysələ qarşı sui-qəsd həyata keçirilir. Belə ki, qardaşı oğlu Feysəl ibn Müsaid ona tapançadan atəş açır. Güllələrdən birinin boğazına dəyməsi və ana arteriyanı zədələməsi Kral Feysəlin ölümünə səbəb olur. Kral Feysəl Ər-Riyaddakı əl-Övd qəbiristanlığında dəfn edilmişdir.
İndiyədək bu sui-qəsdin arxasında kimlərin durması qaranlıq qalır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Fáisal bin Abdulaziz // https://artsandculture.google.com/entity/wp/m01dfc0.
- Faysal // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Feisal Ibn Abd al-Asis Ibn Saud // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- https://afroasian.mediaplaygrounds.co.uk/.
- http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/march/25/newsid_4233000/4233595.stm.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Feysel ibn Ebduleziz El Seud ereb فيصل بن عبدالعزيز آل سعود 14 aprel 1905 Er Riyad 25 mart 1975 Er Riyad Seudiyye Erebistaninin krali 1964 1975 Feysel ibn Ebduleziz El Seudereb فيصل بن عبدالعزيز آل سعود Seudiyye Erebistaninin krali2 noyabr 1964 25 mart 1975Sexsi melumatlarDogum tarixi 14 aprel 1905 1905 04 14 Dogum yeri Er Riyad Er Riyad regionu d Seudiyye ErebistaniVefat tarixi 25 mart 1975 1975 03 25 69 yasinda Vefat yeri Er Riyad Er Riyad regionu d Seudiyye ErebistaniVefat sebebi gulle yarasi d Defn yeri El Ud qebiristanligi d Fealiyyeti monarx siyasetci dovlet xadimi herbi qulluqcuAtasi Ebduleziz bin Ebdurrehman es SeudAilesi SeudlarDini islam Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati1964 1975 ci iller arasinda Seudiyye Erebistani Kralliginin bascisi olmus Feysel kral Ebduleziz El Seudun ucuncu ogludur Anasi ise Seyx Mehemmed ibn Ebdulvehhabin neslinden olan Terfe bint Abdullah ibn Ebdulletif el Seyx idi 1906 ci ilde Er Riyad seherinde anadan olmus Feysel anasinin valideynlerinin evinde terbiye almis onlardan dovrun muxtelif elmlerini oyrenmisdi Anasinin vefatindan sonra da bu ailede yasayan Feysele atasi kral Ebduleziz erken yaslarindan siyasetle mesgul olmagi oyretmisdir Bele ki o 13 yasli Feyseli Birinci dunya muharibesinin basa catmasi ile elaqedar Ingiltere ve Fransada kecirilen muxtelif konfranslarda istirak etmek ucun xarice gonderir Artiq 1939 cu ilde Feysel Felestin problemi ile elaqedar kecirilen ve Deyirmi masa adi ile meshur olan London konfransinda istirak eden Seudiyye numayende heyetinin bascisi idi Elece de o 1945 ci ilde San Fransisko konfransinda BMT nin tesis muqavilesini imzalayan Seudiyye numayende heyetine rehberlik edir Olke mustevisinde ise Feysel 1922 ci ilde Esir bolgesindeki gergin veziyyetin aradan qaldirimasi ucun Seudiyye ordusuna komandanliq edir Sonralar 1934 cu ilde ise Feysel Seudiyye Yemen muharibesinin istirakcisi olur Atasinin hakimiyyeti dovrunde bir cox vezifeye teyin edilen Feysel 1926 ci ilde Hicazin naibi 1927 ci ilde ise Sura Meclisinin sedri secilir 1932 ci ilde xarici isler naziri vezifesine cekilen Feysel bu vezifede 1975 ci ile qeder qalir BMT nin Felestin erazisinde iki dovletin qurulmasi ile elaqedar cixardigi qerardan sonra Feysel atasindan ABS la diplomatik elaqeleri kesmeyi teleb etse de buna nail ola bilmir Quds seherini ilk defe 1965 ci ilde ziyaret eden Kral Feysel buraya onun sionistlerden azad edildikden sonra ikinci defe ziyaret edeceyini ve el Eqsa mescidinde namaz qilacagini niyyet edir Kral Feysel Qudsun muselmanlara qaytarilmayacagi teqdirde butun neft quyularinin baglanilacagi ile Qerbi hedelemeye baslayir 1964 cu il mart ayinin 29 da de kral secilen Feysel olkenin inkisafi ucun bir sira addimlar atir 1973 cu ilde Seudiyye herbi quvvelerinin yeniden en muasir silahlarla techiz edilmesi planini heyata kecirir Kral Feysel ele hemin il ABS ye ve Israili destekleyen dovletlere ereb neftininin ixracinin dayandirilmasini emr edir ve bu da son neticede neft qiymetlerinin 4 defe artmasina ve qlobal bohrana sebeb olur 1973 cu ilde ABS nin Taym jurnali onun Ilin adami elan edir Hakimiyyeti illerinde kralligin iqtisadiyyatini ehemiyyetli derecede inkisaf etdiren Kral Feysel suvarma ekinciliyine ve aqrar senayeye boyuk diqqet ayirmis senaye ve kend teserrufati saheleri uzre sigorta sirketlerinin tesisine serait yaratmisdi Unudulmamalidir ki 60 ci illerin sonunda dovletin budcesi iflasa ugradigi zaman olkenin iqtisadi qudretini ozune qaytaran mehz Kral Feysel olmusdur Onun xidmetleri sayesinde Seudiyye Erebistani Kralligi ereb islam olkeleri arasinda ve beynelxalq seviyyede etibar elde etmisdir Kral Feysel olkesinin hem daxili hem de xarici siyasetinde himayedarliq musteqillik olkesinin menliyi ve islam hemreyliyini mudafieetme kimi prinsiplerden cixis edirdi O muselman olkelerini birlesdiren bir teskilatin tesisi ucun calismis ve bunun ucun bir sira islam olkelerine sefer etmisdi Butun bu zehmetlerin behresi kimi Kral Feysel Islam Konfransi Teskilatinin yaradilmasina muveffeq olur Onun diplomatik seyleri neticesinde dunyanin bir cox dovleti ile Israil arasindaki diplomatik elaqelere son qoyulur 1975 ci il mart ayinin 25 de Kuveytin neft naziri Ebdulmuttelib el Kazimini Kralliq divanxanasinda qarsilayan Kral Feysele qarsi sui qesd heyata kecirilir Bele ki qardasi oglu Feysel ibn Musaid ona tapancadan ates acir Gullelerden birinin bogazina deymesi ve ana arteriyani zedelemesi Kral Feyselin olumune sebeb olur Kral Feysel Er Riyaddaki el Ovd qebiristanliginda defn edilmisdir Indiyedek bu sui qesdin arxasinda kimlerin durmasi qaranliq qalir Hemcinin baxSeudiyye ErebistaniIstinadlarFaisal bin Abdulaziz https artsandculture google com entity wp m01dfc0 Faysal Encyclopaedia Britannica ing Feisal Ibn Abd al Asis Ibn Saud Brockhauz Ensiklopediyasi alm https afroasian mediaplaygrounds co uk http news bbc co uk onthisday hi dates stories march 25 newsid 4233000 4233595 stm Vikianbarda Feysel ibn Ebduleziz El Seud ile elaqeli mediafayllar var