Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Gülənçilik (türk. Gülen hareketi) və ya "Gülən camaatı" (türk. Gülen cemaati) və ya "Xidmət hərəkatı" (türk. Hizmet hareketi) — fəaliyyətini Türkiyə və digər ölkələrdə həyata keçirən dini-ideoloji cərəyan.
Tarixi
Gülənçilik Fətullah Gülənin başçılığı ilə 1960-cı ilin sonlarında Türkiyə Respublikasının İzmir şəhərində ortaya çıxmış, sonradan fəaliyyətlərini bütün Türkiyə ərazisində və bir sıra digər ölkələrdə həyata keçirməyə başlamışlar.
Gülənçilər klassik nurçuluq içərisində meydana çıxsa da, daha sonra onlardan ayrılmış bir qoldur. Bəzən neo-nurçu cərəyanı kimi də tanınırlar. Türkiyədə baş vermiş 15 iyul hadisələrindən sonra 65-ci Türkiyə hakimiyyəti tərəfindən terror təşkilatı (Fəthullahçı terror örgütü - FETÖ) olaraq elan edilmişdir.
Mahiyyəti
Fətullah Gülən klassik nurçuların içində yetişməsinə baxmayaraq, özünü nurçu adlandırmır və bu addan da narahatlığını gizlətmir. Eyni zamanda, onun camaatı özünü "Xidmət hərəkatı" kimi təqdim edir, Səid Nursinin əsərlərindən daha çox "xoca əfəndi" adlandırdıqları Fətullah Gülənin kitablarını oxuyurlar. Əgər Səid Nursi "Nur mədrəsələri", "Nur şagirdləri", "Nur müridləri" ifadələrini tez-tez işlədirdisə, Fətullah Gülənin əsərlərində "İşıq evləri", "İşıq süvariləri", "Altun nəsil" kimi ifadələr xüsusi məna daşıyır.
Fəaliyyət forması, camaatın quruluşu və hədəfləri baxımından da gülənçilərlə klassik nurçular fərqlənir. Məsələn, klassik nurçuluqda iyerarxiya yoxdur, lakin onlardan fərqli olaraq gülənçilər ordu kimi nizam-intizamlı, təşkilatlanmış şəkildə fəaliyyət göstərirlər. Klassik nurçuluq siyasətdən uzaq olsa da, gülənçilər siyasi məsələlərə müdaxilə etməkdən çəkinmir, dövlət qurumlarına nüfuz etmək, öz adamlarını strateji strukturlarda yerləşdirmək istiqamətində ciddi səylə çalışırlar.
Klassik nurçuluqda ilkin hədəf dinin təbliğidir, gülənçilərin ilkin hədəfi isə "demokratik yol"la dövlət idarəetməsini ələ keçirməkdir. Bu baxımdan klassik nurçuların təbliğatları əsasən müsəlmanlar yaşayan ölkələrdə dərsxanalar yaratmaq və həmin dərsxanalarda yalnız Səid Nursinin "Risale-i Nur" külliyyatının tədrisini həyata keçirməklə məhdudlaşır. Lakin gülənçilər müsəlman olub-olmamasına baxmayaraq, dünyanın əksər ölkəsində universitet, lisey və hazırlıq kursları açır, KİV-in və internetin imkanlarından istifadə edir, eləcə də Fətullah Gülənin kitablarını yayırlar.
Məqsədi
Gülənçilərin əsas məqsədi dövlətin bütün sistemlərində İslam hökmlərinin işləməsinə nail olaraq, teokratik İslam diktaturasının qurulmasını reallaşdırmaqdır.
Fətullah Gülən ilkin olaraq dünyəvi, demokratik və sosial-hüquqi dövlət olan Türkiyə Respublikasına son qoyub, şəriət qanunlarının hakim olduğu İslam dövlətini yaratmaq arzusundadır.
Dövlət və hökumət təşkilatlarına sızaraq idarəçiliyin ələ keçirilməsi, dini sahədə mütləq hakimiyyətin nəzarətdə saxlanılması, Gülən prinsiplərinə uyğun dövlət idarəçiliyinin tətbiq edilməsi, rəhbərinin tapşırıqlarının qeyd-şərtsiz yerinə yetirilməsi, Türkiyə ilə yanaşı türkdilli və müsəlman ölkələrdə məqsədlərinin icrası hədəfini güdən gülənçilərin qurduğu şəbəkə dövlət rejimini istismar edən, dini və siyasi fəaliyyətini daima aktiv şəkildə qoruyub saxlamağı bacaran, mənbəyi məlum olmayan maliyyə qaynağı ilə Türkiyə və digər ölkələrdə güclü təşkilati əsaslara malik olan bir qurumdur.
Fətullah Gülən daim öz şəxsiyyəti ətrafında demokratik insan, təsirli və elmli İslam alimi fikrini yaratmağa çalışmışdır. Lakin Türkiyədə baş vermiş 15 iyul hadisələri onu göstərdi ki, gülənçilər öz planlarını həyata keçirmək üçün radikal addımlar da ata bilirlər. Belə ki, onlar silaha əl atır, çevriliş və qiyam etməkdən çəkinmirlər.
Türkiyənin timsalında gülənçilərin dini siyasiləşdirmə meyli, ölkədəki sabitliyi pozmaq və insanlara qarşı silahlı hücumlara əl ataraq, öz niyyətlərinə çatmaq istəmələri bu cərəyanın nə qədər təhlükəli olduğunun sübutudur.
Fəaliyyət istiqamətləri
Gülənçilər Orta Asiya və Azərbaycanda da nüfuz dairəsini genişləndirmək üçün fəaliyyət göstərirlər. Din pərdəsi altında siyasi planlarını həyata keçirmək istəyən gülənçilərin ən aktiv olduğu sahə təhsil sahəsidir. Məqsəd maarifləndirmə yolu ilə beyinləri ələ keçirməkdir. Məlumatlara görə, gülənçilər Türkiyədə 300-dən çox, dünyada isə 1000-dən artıq məktəb və digər təhsil ocaqları açmışlar.
Gülənçilərin əsas fəaliyyət istiqamətlərini ümumiləşdirdikdə, dövlətin bütün orqanlarında, əsasən təhsil və hüquq-mühafizə orqanlarında öz adamlarını yerləşdirmək, nəzarətlərində olan təhsil müəssisələrinin bütün məzunlarının vahid mərkəzdən idarə olunmasını təmin etmək, hərəkatın fəaliyyətinə maddi dəstək verə biləcək, sərmayə qoyuluşlarını təmin edəcək, xaricdə onlara simpatiya göstərilməsinə nail olacaq xüsusi iş adamları hazırlamaq, cəmiyyətin savadlı qismini müxtəlif variantlarla nəzarət altına almaq, gülənçilərin nəzarətində olan kütləvi informasiya vasitələri ilə cəmiyyətdə təbliğat aparmaq və s. olduğunu demək olar.
İstinadlar
- Elnarə Kərimova. Gülənçilik (FETÖ) - mahiyyəti, məqsədi və fəaliyyət istiqamətləri 2016-11-13 at the Wayback Machine. scwra.gov.az, 08.09.2016 (az.)
- 27.11.2010 (türk.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Gulencilik turk Gulen hareketi ve ya Gulen camaati turk Gulen cemaati ve ya Xidmet herekati turk Hizmet hareketi fealiyyetini Turkiye ve diger olkelerde heyata keciren dini ideoloji cereyan TarixiGulencilik Fetullah Gulenin basciligi ile 1960 ci ilin sonlarinda Turkiye Respublikasinin Izmir seherinde ortaya cixmis sonradan fealiyyetlerini butun Turkiye erazisinde ve bir sira diger olkelerde heyata kecirmeye baslamislar Gulenciler klassik nurculuq icerisinde meydana cixsa da daha sonra onlardan ayrilmis bir qoldur Bezen neo nurcu cereyani kimi de taninirlar Turkiyede bas vermis 15 iyul hadiselerinden sonra 65 ci Turkiye hakimiyyeti terefinden terror teskilati Fethullahci terror orgutu FETO olaraq elan edilmisdir MahiyyetiFetullah Gulen Fetullah Gulen klassik nurcularin icinde yetismesine baxmayaraq ozunu nurcu adlandirmir ve bu addan da narahatligini gizletmir Eyni zamanda onun camaati ozunu Xidmet herekati kimi teqdim edir Seid Nursinin eserlerinden daha cox xoca efendi adlandirdiqlari Fetullah Gulenin kitablarini oxuyurlar Eger Seid Nursi Nur medreseleri Nur sagirdleri Nur muridleri ifadelerini tez tez isledirdise Fetullah Gulenin eserlerinde Isiq evleri Isiq suvarileri Altun nesil kimi ifadeler xususi mena dasiyir Fealiyyet formasi camaatin qurulusu ve hedefleri baximindan da gulencilerle klassik nurcular ferqlenir Meselen klassik nurculuqda iyerarxiya yoxdur lakin onlardan ferqli olaraq gulenciler ordu kimi nizam intizamli teskilatlanmis sekilde fealiyyet gosterirler Klassik nurculuq siyasetden uzaq olsa da gulenciler siyasi meselelere mudaxile etmekden cekinmir dovlet qurumlarina nufuz etmek oz adamlarini strateji strukturlarda yerlesdirmek istiqametinde ciddi seyle calisirlar Klassik nurculuqda ilkin hedef dinin tebligidir gulencilerin ilkin hedefi ise demokratik yol la dovlet idareetmesini ele kecirmekdir Bu baximdan klassik nurcularin tebligatlari esasen muselmanlar yasayan olkelerde dersxanalar yaratmaq ve hemin dersxanalarda yalniz Seid Nursinin Risale i Nur kulliyyatinin tedrisini heyata kecirmekle mehdudlasir Lakin gulenciler muselman olub olmamasina baxmayaraq dunyanin ekser olkesinde universitet lisey ve hazirliq kurslari acir KIV in ve internetin imkanlarindan istifade edir elece de Fetullah Gulenin kitablarini yayirlar MeqsediGulencilerin esas meqsedi dovletin butun sistemlerinde Islam hokmlerinin islemesine nail olaraq teokratik Islam diktaturasinin qurulmasini reallasdirmaqdir Fetullah Gulen ilkin olaraq dunyevi demokratik ve sosial huquqi dovlet olan Turkiye Respublikasina son qoyub seriet qanunlarinin hakim oldugu Islam dovletini yaratmaq arzusundadir Dovlet ve hokumet teskilatlarina sizaraq idareciliyin ele kecirilmesi dini sahede mutleq hakimiyyetin nezaretde saxlanilmasi Gulen prinsiplerine uygun dovlet idareciliyinin tetbiq edilmesi rehberinin tapsiriqlarinin qeyd sertsiz yerine yetirilmesi Turkiye ile yanasi turkdilli ve muselman olkelerde meqsedlerinin icrasi hedefini guden gulencilerin qurdugu sebeke dovlet rejimini istismar eden dini ve siyasi fealiyyetini daima aktiv sekilde qoruyub saxlamagi bacaran menbeyi melum olmayan maliyye qaynagi ile Turkiye ve diger olkelerde guclu teskilati esaslara malik olan bir qurumdur Fetullah Gulen daim oz sexsiyyeti etrafinda demokratik insan tesirli ve elmli Islam alimi fikrini yaratmaga calismisdir Lakin Turkiyede bas vermis 15 iyul hadiseleri onu gosterdi ki gulenciler oz planlarini heyata kecirmek ucun radikal addimlar da ata bilirler Bele ki onlar silaha el atir cevrilis ve qiyam etmekden cekinmirler Turkiyenin timsalinda gulencilerin dini siyasilesdirme meyli olkedeki sabitliyi pozmaq ve insanlara qarsi silahli hucumlara el ataraq oz niyyetlerine catmaq istemeleri bu cereyanin ne qeder tehlukeli oldugunun subutudur Fealiyyet istiqametleriGulenciler Orta Asiya ve Azerbaycanda da nufuz dairesini genislendirmek ucun fealiyyet gosterirler Din perdesi altinda siyasi planlarini heyata kecirmek isteyen gulencilerin en aktiv oldugu sahe tehsil sahesidir Meqsed maariflendirme yolu ile beyinleri ele kecirmekdir Melumatlara gore gulenciler Turkiyede 300 den cox dunyada ise 1000 den artiq mekteb ve diger tehsil ocaqlari acmislar Gulencilerin esas fealiyyet istiqametlerini umumilesdirdikde dovletin butun orqanlarinda esasen tehsil ve huquq muhafize orqanlarinda oz adamlarini yerlesdirmek nezaretlerinde olan tehsil muessiselerinin butun mezunlarinin vahid merkezden idare olunmasini temin etmek herekatin fealiyyetine maddi destek vere bilecek sermaye qoyuluslarini temin edecek xaricde onlara simpatiya gosterilmesine nail olacaq xususi is adamlari hazirlamaq cemiyyetin savadli qismini muxtelif variantlarla nezaret altina almaq gulencilerin nezaretinde olan kutlevi informasiya vasiteleri ile cemiyyetde tebligat aparmaq ve s oldugunu demek olar IstinadlarElnare Kerimova Gulencilik FETO mahiyyeti meqsedi ve fealiyyet istiqametleri 2016 11 13 at the Wayback Machine scwra gov az 08 09 2016 az 27 11 2010 turk