Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Estoniya milli hərəkatı (ənənəvi olaraq tarixşünaslıqda Estoniya oyanış dövrü (est. Ärkamisaeg kimi tanınır) — estonların öz müqəddəratını təyin etmək hüququ olan bir millət kimi özlərini dərk etmələrinin tarixi, siyasi və mədəni prosesidir. Proses təxminən 1850-ci illərdə, estonların daha çox hüquqlar əldə etdiyi zaman başladı və 1918-ci ildə Estoniyanın müstəqilliyinə qədər davam etdi. Eyni şeyi bəzən Sovet Estoniyasında 1987-1988-ci illər hadisələri də adlandırırlar..
Estonların milli şüuru 19-cu əsrdə yaransa da, onların etnik kimliklərinin dərk edilməsinin müəyyən əlamətləri daha əvvəllər müşahidə olunurdu. 18-ci əsrin sonunda Estoniyada eestlane özünü adlandırması köhnə maarahvas adı ilə birlikdə yayıldı. O zaman Estoniya Rusiya imperiyasına aid idi. İncilin eston dilinə tərcüməsi 1739-cu ildə çıxdı və eston dilindəki broşürlərin sayı 1750-ci illərdə 18-dən 1790-cı illərdə 54-ə çatdı. Əsrin sonunda artıq yetkin Estoniya kəndlilərinin yarıdan çoxu oxuya bilirdi. Universitet təhsili ilə özlərini estoniyalılar kimi tanıdan ilk insanlar arasında Fridrix Robert Fellman (1798–1850), Kristjan Jaak Peterson (1801–1822) və Fridrix Reynhold Kreysvald (1803–1882) var idi. Hakimiyyət elitası alman dilinin və mədəniyyətinin bir hissəsi olaraq qalırdı. Baltikyanı alman yazıçısı Qarlib Merkel (1769-1850) ilk estofillərdən biri olub, estonlara başqa xalqlarla bərabər xalq kimi yanaşıb. O, 19-cu əsrin ortalarında Estoniya milli hərəkatının ilhamvericisi oldu. Baltikyanı almanların mədəni dünyasına nümunə kimi özünü göstərdi. Bununla belə, əsrin ortalarından etibarən Karl Robert Yakobson (1841-1882), Yakob Qruppa və İohann Valdemar Yannsen (1819-1890) kimi eston liderləri iddialı oldular və milli hərəkatı çox uğurlu olan Finlər istiqamətində uzandılar. O zaman, eləcə də müəyyən dərəcədə Latviya qonşularına və onların Gənc Latviya hərəkatına.
Əhəmiyyətli mədəni nailiyyətlər 1862-ci ildə "Kalevipoeg" qəhrəmanlıq dastanının nəşri və 1869-cu ildə ilk mahnı festivalının təşkili idi. 1860-cı illərin sonunda estoniyalılar artıq alman mədəni və siyasi hegemonluğuna dözmək istəmirdilər. 1880-1890-cı illərdə ruslaşdırma cəhdindən əvvəl onların Rusiya imperiyasına münasibəti müsbət idi.
İstinadlar
- Kutsar, D. (1995). «Social change and stress in Estonia» International Journal of Social Welfare 4.2, 94-107.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Estoniya milli herekati enenevi olaraq tarixsunasliqda Estoniya oyanis dovru est Arkamisaeg kimi taninir estonlarin oz muqedderatini teyin etmek huququ olan bir millet kimi ozlerini derk etmelerinin tarixi siyasi ve medeni prosesidir Proses texminen 1850 ci illerde estonlarin daha cox huquqlar elde etdiyi zaman basladi ve 1918 ci ilde Estoniyanin musteqilliyine qeder davam etdi Eyni seyi bezen Sovet Estoniyasinda 1987 1988 ci iller hadiseleri de adlandirirlar Karl Robert Yakobson Estonlarin milli suuru 19 cu esrde yaransa da onlarin etnik kimliklerinin derk edilmesinin mueyyen elametleri daha evveller musahide olunurdu 18 ci esrin sonunda Estoniyada eestlane ozunu adlandirmasi kohne maarahvas adi ile birlikde yayildi O zaman Estoniya Rusiya imperiyasina aid idi Incilin eston diline tercumesi 1739 cu ilde cixdi ve eston dilindeki brosurlerin sayi 1750 ci illerde 18 den 1790 ci illerde 54 e catdi Esrin sonunda artiq yetkin Estoniya kendlilerinin yaridan coxu oxuya bilirdi Universitet tehsili ile ozlerini estoniyalilar kimi tanidan ilk insanlar arasinda Fridrix Robert Fellman 1798 1850 Kristjan Jaak Peterson 1801 1822 ve Fridrix Reynhold Kreysvald 1803 1882 var idi Hakimiyyet elitasi alman dilinin ve medeniyyetinin bir hissesi olaraq qalirdi Baltikyani alman yazicisi Qarlib Merkel 1769 1850 ilk estofillerden biri olub estonlara basqa xalqlarla beraber xalq kimi yanasib O 19 cu esrin ortalarinda Estoniya milli herekatinin ilhamvericisi oldu Baltikyani almanlarin medeni dunyasina numune kimi ozunu gosterdi Bununla bele esrin ortalarindan etibaren Karl Robert Yakobson 1841 1882 Yakob Qruppa ve Iohann Valdemar Yannsen 1819 1890 kimi eston liderleri iddiali oldular ve milli herekati cox ugurlu olan Finler istiqametinde uzandilar O zaman elece de mueyyen derecede Latviya qonsularina ve onlarin Genc Latviya herekatina Ehemiyyetli medeni nailiyyetler 1862 ci ilde Kalevipoeg qehremanliq dastaninin nesri ve 1869 cu ilde ilk mahni festivalinin teskili idi 1860 ci illerin sonunda estoniyalilar artiq alman medeni ve siyasi hegemonluguna dozmek istemirdiler 1880 1890 ci illerde ruslasdirma cehdinden evvel onlarin Rusiya imperiyasina munasibeti musbet idi IstinadlarKutsar D 1995 Social change and stress in Estonia International Journal of Social Welfare 4 2 94 107