Erzyan dili (э́рзянь кель) — fin-uqor dil ailəsi qrupuna daxil olan mordov dillərindən biri, erzyanların dili. Mokşan, rus dili ilə yanaşı Mordoviyanın üç dövlət dilindən biri.
Erzyan dili | |
---|---|
Orijinal adı | эрзянь кель |
Ölkə | Rusiya |
Regionlar | Mordoviya, Tatarıstan, Çuvaşıstan, Başqırdıstan, Penza vilayəti, Nijeqorod vilayəti, Ulyanovsk vilayəti, Orenburq vilayəti, Saratov vilayəti. |
Rəsmi status | Mordoviya |
Tənzimləyən təşkilat | 96 860 nəf, o cümlədən Rusiyada 57 000 nəfər. [1] (2010-cu il siyahıya alınmaya qədər) |
Danışanların ümumi sayı |
|
Təsnifatı | |
Kateqoriya | Avrasiya dilləri |
| |
Yazı | kiril əlifbası |
Dil kodları | |
QOST 7.75–97 | erz 835 |
ISO 639-1 | — |
ISO 639-2 | myv |
ISO 639-3 | erz |
Dilin strukturlarının dünya atlası | moe |
350 | |
myv | |
Linguasphere | 41-AAD-aa |
ELCat | 3207 |
IETF | myv |
Glottolog | erzy1239 |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Sayı
Siyahıyaalma zamanı Mordoviya sakinləri ana dili kimi göstərərək onu mokşan və erzyan dillərinə bölmürlər. Ona görə də təxmini olaraq erzyanların sayının 517 575 nəfər, o cümlədən Rusiyada 440 000 nəfər olduğunu güman edirlər.
Rusiya Statistika Komitəsinin məlumatına görə özünü mordva kimi 843,35 min nəfər adlandırırlar (o cümlədən mokşa — 49,6 min nəfər, erzyan — 84,4 min nəfər ). Erzyan dili yox olma həddində olan dillərin siyahısında və ya yox olma həddinə yaxın siyahılarda qeyd edilir.
Bu dildə danışanların yayıldığı ərazi
Təxminən 28 % erzyanlar Mordoviya Respublikası ərazisində, digəriləri isə keçmiş SSRİ ərazisində yaşayırlar.
İki dillilik
Erzyan dilini bilənlərin böyük mütləqiyyəti iki dillidirlər. İki dillilərin ümumi sayı 696 369 nəfərdir. Onlardan — 306 109 nəfəri kişi, 389 982 nəfəri isə qadındır. Erzyan dildə danışanların 69 % erzyan dilini öz ana dili, 30,8 % isə rus dilini ana dili hesab edir.
Funsional statusu
Erzyan dili Mordoviya Respublikasının rəsmi dilidir.
- Mediada istifadəsi:
- radio yayım: Sarans şəhərindəki radiostansiya Mordoviyanın Milli stansiyasıdır. Efirdə yayımlanan verilişlərin 14,3 % эmoşkan və erzyan dillərində yayımlanır.
- telekanallar: Rusiyanın iki kanalı gündə iki saat, həftədə dörd gün olmaqla efir vaxtının 7 %-ni erzyan dilində yayımlayır;
- qəzetlər: «Erzyan pravda» Mordoviya Respublikası və Moldova Respublikasının Dövlət Məclisinin rəsmi mətbu orqanıdır; «Erzyan Mastor» — Erzyan dilinin Xilası Fondu tərəfindən təsis edilib; Ulyanovsk vilayətində aylıq qəzet olan «Yalqat» («Dostlar») buraxılır, erzyan dilində olan materiallar dərc olunan qəzetin təsisçisi Ulyanovsk vilayətinin hökumətidir;
- jurnal: «Syatko» («Qığılcım») — Mordoviya Respublikası hökuməti tərəfindən nəşr olunan ədəbi və siyasi jurnal; həmcinin Saranskda uşaqlar və gənclər üçün aylıq illüstrasiyalı «Çilisema» («Qürub») jurnalı dərc etdilir.
- Dilin Regional Hökumətlərdə istifadəsi:
- yalnız qanunların mətnlərində, özüdə məhdud şəkildə.
Mənbə
- Языки народов России в интернете: http://www.belti.ru/peoples/erzja.html
- Финно-угорская библиотека. Тексты на эрзянском языке 2005-10-18 at the Wayback Machine
- Культурно-образовательный портал: http://www.erzan.ru/erzjanskij-jazyk Arxivləşdirilib 2008-10-21 at Archive.today
- Персональная страница американского лингвиста Джека Рютера (Jack Rueter), посвященная изучению эрзянского языка http://www.ling.helsinki.fi/~rueter/ (на русс., эрз., англ., и фин. языках)
- Видеокурс эрзянского языка. Преподаватель Богданова (Сусорева) Ольга Михайловна. На канале Ютуб Мордовского культурного центра г. Тольятти: https://www.youtube.com/channel/UCpFOaR9-YBZqD9vKu3wtjEA
İstinadlar
- Ethnologue (ing.). 25, 19 Dallas, Texas: SIL International, 1951. ISSN 1946-9675
- "Ethnologue". 2012-09-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-28.
- . 2012-03-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-12-28.
- "Google запустил проект по сохранению редких языков". 2012-11-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-05-31.
- "Endangered Languages". 2014-09-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-05-31.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Erzyan dili e rzyan kel fin uqor dil ailesi qrupuna daxil olan mordov dillerinden biri erzyanlarin dili Moksan rus dili ile yanasi Mordoviyanin uc dovlet dilinden biri Erzyan diliOrijinal adi erzyan kelOlke RusiyaRegionlar Mordoviya Tataristan Cuvasistan Basqirdistan Penza vilayeti Nijeqorod vilayeti Ulyanovsk vilayeti Orenburq vilayeti Saratov vilayeti Resmi status MordoviyaTenzimleyen teskilat 96 860 nef o cumleden Rusiyada 57 000 nefer 1 2010 cu il siyahiya alinmaya qeder Danisanlarin umumi sayi 96 860 nef 2010 36 700 nef 2010 TesnifatiKateqoriya Avrasiya dilleriUral dilleri dd Yazi kiril elifbasiDil kodlariQOST 7 75 97 erz 835ISO 639 1 ISO 639 2 myvISO 639 3 erzDilin strukturlarinin dunya atlasi moe350myvLinguasphere 41 AAD aaELCat 3207IETF myvGlottolog erzy1239 Vikianbarda elaqeli mediafayllarSayiSiyahiyaalma zamani Mordoviya sakinleri ana dili kimi gostererek onu moksan ve erzyan dillerine bolmurler Ona gore de texmini olaraq erzyanlarin sayinin 517 575 nefer o cumleden Rusiyada 440 000 nefer oldugunu guman edirler Rusiya Statistika Komitesinin melumatina gore ozunu mordva kimi 843 35 min nefer adlandirirlar o cumleden moksa 49 6 min nefer erzyan 84 4 min nefer Erzyan dili yox olma heddinde olan dillerin siyahisinda ve ya yox olma heddine yaxin siyahilarda qeyd edilir Bu dilde danisanlarin yayildigi erazi Texminen 28 erzyanlar Mordoviya Respublikasi erazisinde digerileri ise kecmis SSRI erazisinde yasayirlar Iki dillilik Erzyan dilini bilenlerin boyuk mutleqiyyeti iki dillidirler Iki dillilerin umumi sayi 696 369 neferdir Onlardan 306 109 neferi kisi 389 982 neferi ise qadindir Erzyan dilde danisanlarin 69 erzyan dilini oz ana dili 30 8 ise rus dilini ana dili hesab edir Funsional statusu Mordoviya Respublikasi Milli Siyaset Komitesi senedinin resmi formasi Erzyan dili Mordoviya Respublikasinin resmi dilidir Mediada istifadesi radio yayim Sarans seherindeki radiostansiya Mordoviyanin Milli stansiyasidir Efirde yayimlanan verilislerin 14 3 emoskan ve erzyan dillerinde yayimlanir telekanallar Rusiyanin iki kanali gunde iki saat heftede dord gun olmaqla efir vaxtinin 7 ni erzyan dilinde yayimlayir qezetler Erzyan pravda Mordoviya Respublikasi ve Moldova Respublikasinin Dovlet Meclisinin resmi metbu orqanidir Erzyan Mastor Erzyan dilinin Xilasi Fondu terefinden tesis edilib Ulyanovsk vilayetinde ayliq qezet olan Yalqat Dostlar buraxilir erzyan dilinde olan materiallar derc olunan qezetin tesiscisi Ulyanovsk vilayetinin hokumetidir jurnal Syatko Qigilcim Mordoviya Respublikasi hokumeti terefinden nesr olunan edebi ve siyasi jurnal hemcinin Saranskda usaqlar ve gencler ucun ayliq illustrasiyali Cilisema Qurub jurnali derc etdilir Dilin Regional Hokumetlerde istifadesi yalniz qanunlarin metnlerinde ozude mehdud sekilde MenbeYazyki narodov Rossii v internete http www belti ru peoples erzja html Finno ugorskaya biblioteka Teksty na erzyanskom yazyke 2005 10 18 at the Wayback Machine Kulturno obrazovatelnyj portal http www erzan ru erzjanskij jazyk Arxivlesdirilib 2008 10 21 at Archive today Personalnaya stranica amerikanskogo lingvista Dzheka Ryutera Jack Rueter posvyashennaya izucheniyu erzyanskogo yazyka http www ling helsinki fi rueter na russ erz angl i fin yazykah Videokurs erzyanskogo yazyka Prepodavatel Bogdanova Susoreva Olga Mihajlovna Na kanale Yutub Mordovskogo kulturnogo centra g Tolyatti https www youtube com channel UCpFOaR9 YBZqD9vKu3wtjEAIstinadlarEthnologue ing 25 19 Dallas Texas SIL International 1951 ISSN 1946 9675 Ethnologue 2012 09 25 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 28 2012 03 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 12 28 Google zapustil proekt po sohraneniyu redkih yazykov 2012 11 20 tarixinde Istifade tarixi 2019 05 31 Endangered Languages 2014 09 03 tarixinde Istifade tarixi 2019 05 31