Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1 mart hadisələri,1 və 2 mart hadisələri,Meydan hərəkatı və ya 2008-ci il hadisələri — 19 fevral 2008-ci ildə Ermənistanda keçirilmiş ndən sonra baş verən etirazlar silsiləsi. Seçkiləri müşayiət edən pozuntulara qarşı olan kütləvi etirazlar ölkənin paytaxtı İrəvanda keçirilmişdir. Etirazların təşkilatçısı prezidentliyə namizəd və Ermənistan Respublikasının ilk prezidenti olan Levon Ter-Petrosyan və onun tərəfdarları idilər. Mitinqçilərin hüquq-mühafizə orqanları ilə toqquşması zamanı azı 8 nümayişçi və 1 hərbçi həlak olmuşdur, 33 polis əməkdaşı xəstəxanaya yerləşdirilmişdir. Xəstəxanaya müraciət edənlərin ümumi sayı təxminən 230 nəfərə çatmışdır.
Etiraz aksiyaları fevralın 20-də başladılmışdır və 10 gün ərzində İrəvanda davam etdirilmişdir. Teatr meydanında gün ərzində on minlərlə nümayişçi iştirak etmişdir, elə həmin gün onlarca çadır quraşdırılmışdır ki, nümayişçilər gecə də orada qala bilsinlər. Hakimiyyətin nümayişlərin dayandırmaq tələblərinə baxmayaraq, etiraz aksiyaları martın 1-dək davam etdirilmişdir. Martın 1-də səhər saatlarında polis dəyənəklər və elektroşokları istifadə edərək nümayişçiləri Azadlıq meydanından qovmuşdur. Nümayişçilərin əksəriyyəti Həmən vaxtı hələ yatırdı. Nümayişçilərin arasında qadınlar, uşaqlar və yaşlılar var idi, onıar həmçinin gecə burada qalmışdırlar. Martın 1-nə olan məlumata görə, bəzi etirazçılar itkin düşmüş hesab edilirdilər. Levon Ter-Petrosyan isə polis əməkdaşları tərəfindən məcburi olaraq öz evinə gətirilmişdir və ona faktiki ev dustaqlığı cəzası verilmişdir.
Günorta saatlarına yaxın etirazçılar İrevanın mərkəzində yerləşən Fransa səfirliyinin qarşısına yığışmağa başladılar. Günün sonunda etiraz aksiyası iştirakçılarının və polisin sayı xeyli artdı. Hüquq-mühafizə qüvvələri axşam saat 4-də rayondan çıxarıldı, çünki onlar artan nümayişçilərin sayına daha müqavimət göstərə bilmirdilər. Fəallar çəpərlərin quraşdırılması üçün çevrilmiş avtobuslar və trolleybusları istifadə edirdilər. Axşam saatlarında polislə Myasnikyan meydanında səngərlənən nümayişçilər arasında toqquşmalar baş verdi. Axşam təxminən saat 10-da prezident Robert Köçəryan Ermənistan parlamentinin razılığı ilə nümayişlərin keçirilməsini qadağan edən və KİV-ni ciddi şəkildə məhdudlaşdıran 20 günlük fövqəladə vəziyyəti elan etdi. Robert Köçəryan öz qərarını nümayişçilərin bir hissəsi Maştots prospekti yaxınlığındakı mağazaları qarət etməsi, bir neçə polis avtomobilləri və avtobusların yandırılması, həmçinin polis işçilərinə ağır xəsarət yetirilməsi ilə əsaslandırdı.
Fövqəladə vəziyyət təxminən martın 2-də gecə saat 1-də başladıldı. Levon Ter-Petrosyan Fransa səfirliyinin qarşısında etiraz edənləri evə getməyə çağırmaq məcburiyyətində qaldı, bununla da etirazlara son qoyuldu.
Polis А1 + müxalifət informasiya agentliyini mühasirəyə aldı və bağladı.
Human Rights Watch etirazların 10-cu günündə Azadlıq meydanında çadır şəhərciyində olan dinc nümayişçilərə qarşı ifrat güc tətbiqi və zorakılığa görə Ermənistan hakimiyyətini tənqid etdi.
1 martda polis qüvvələrinin tərkibində snayper fəaliyyət göstərirdi ki, silahlı adamlar hüquq-mühafizə orqanlarına ateş etməsin.
Tarixi
Levon Ter-Petrosyan 1991-ci il oktyabrın 16-dan 1998-ci il fevralın 3-dək Ermənistanın prezidenti idi. 1998-ci ilin fevral ayında Ter-Petrosyan hökumətin digər üzvləri ilə fikir ayrılığı nəticəsində istefa verdi. Onu o vaxtkı baş nazir Robert Köçəryan əvəzlədi. Köçəryan 2003-cü il martın 5-də prezident seçkilərində ikinci dəfə qalib gəldi, baxmayaraq ki həmən vaxtı onu seçkilərdə dələduzluq etməkdə günahlandırırdılar. 2004-cü ilin əvvəlində Köçəryanın istefasını tələb edən müxalifətin nümayişləri keçirilmişdir. 2008-ci ilin fevralında Köçəryanın prezident vəzifəsində ikinci müddəti başa çatdı. O, baş nazir Serj Sarkisyanın növbəti prezident kimi namizədliyini dəstəklədi. Ter-Petrosyan da seçkilərdə namizədliyini irəli sürdü, 2007-ci il oktyabrın 26-da İrəvanda çıxışı zamanı o, Köçəryanın hökumətini kütləvi korrupsiya və son beş il ərzində "dörd milyard dollardan azı üçünün" mənimsəməsində ittiham etdi. Seçkilər 2008-ci ilin fevralın 19-da keçirildi. MSK-nın məlumatına görə, Serj Sarkisyan 53% səs toplayaraq.qələbə qazandı. Rəsmi nəticələrə görə, Ter-Petrosyan 22 faiz səslə ikinci yerdə qaldı. ATƏT, AŞPA və Avropa Parlamentindən olan beynəlxalq müşahidəçilər bildirmişdilər ki, "Ermənistanda prezident seçkiləri əsasən beynəlxalq standartlara uyğun idi".
Xronologiya
Etiraz aksiyaları fevralın 20-da başladı, artıq fevralın 21-də müxalifətin 25 000 tərəfdarlarının mitinqində iştirak etdiyi barədə xəbər verilmişdi. Ter-Petrosyanın köməkçisi söz verdi ki, etirazlar "fasiləsiz" davam edəcək və hökumətdən tələb etdi ki, fevralın 22-də seçkilərlərin yenidən keçirilməsinə razılıq versin. Fevralın 21-də müxalifət nümayəndələrindən olan Mərkəzi seçki komissiyasının iki üzvüsü bəyan etdilər ki, onlar seçkilərin nəticələrini tanımır, və ertəsi gün Daşnaksütyun partiyasından namizəd Vahan Ovannisyan seçkilərin yoxlanılmasından narazı qaldığı üçün, Ermənistanın Milli Assambleyasının vitse-spiker postundan istefa verdi və bildirdi ki, saxtalaşdırma mexanizmləri hələ 1996-cı ildə Ter-Petrosyan tərəfindən tətbiq edilməyə başlanmışdır. Etirazlar fevralın 22-də davam edirdi, və Baş prokurorun müavini Qaqik Canqiryan xalqını öz səslərinin müdafiəsi üçün təcili tədbirlər görməyə çağıraraq, seçki prosesini qınadı, sonradan hakimiyyətin hərəkətlərini tənqid etdi. Köçəryan Baş prokuror Aqvan Ovsepyandan Canqiryanı işdən qovmasını istədi. Ter-Petrosyanın sözlərinə görə, müdafiə nazirinin iki müavini bildirdi ki, ordunun müxalifətçilərə qarşı güc tətbiq etməsinə imkan verməyəcək. Ter-Petrosyanın bu iddiası Müdafiə Nazirliyi tərəfindən təkzib edildi.
Etirazlar rəsmi icazə olmadan keçirilirdi.Ermənistanın Birinci kanalı etirazların kütləviliyini göstərə bilmədikləri üçün tənqid edilmişdi.
İstinadlar
- "Ermənistanın sabiq prezidenti Robert Koçaryan həbs olundu". BBC Azərbaycanca (az.). 26 iyul 2018. 2021-09-14 tarixində . İstifadə tarixi: 14 sentyabr 2021.
- "Ermənistan: sabiq prezident Robert Koçaryan ifadə verməyə çağrılıb, Serj Sarkisyanın qardaşı saxlanıb". BBC Azərbaycanca (az.). 5 iyul 2018. 2021-09-14 tarixində . İstifadə tarixi: 14 sentyabr 2021.
- Hüseynov, Nurlan. "Ermənistan seçkiləri - Paşinyanın davam edən mübarizəsi". Politicon.co (az.). Topçubaşov Mərkəzi. 24 may 2021. 28 March 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 14 sentyabr 2021.
- Лилит Ованисян. В Армении экс-глава внутренних войск сознался, что отдавал приказы снайперу во время событий 1 марта 2014-01-29 at the Wayback Machine. Интернет-СМИ "Кавказский узел". 21 mart 2012-ci ildə
- , Armenia Liberty ([RFE/RL]), March 2, 2008.
- «Армения: в Ереване полиция избивает мирных демонстрантов» 2011-02-08 at the Wayback Machine, Human Rights Watch (NY), 2 марта, 2008.
- Protestor on scene tells of melee 2011-07-15 at the Wayback Machine (англ.). March 1 events chronology. ArmeniaNow.com (1 March 2008). Проверено 14 июня 2013. 14 июня 2013 года.
- Ter-Petrosian ‘Under House Arrest,’ Rally Broken Up 2008-11-23 at the Wayback Machine, March 1, 2008.
- ↑ «Human Rights Watch Demands Probe Into Armenian Crackdown» 2009-04-12 at the Wayback Machine, Armenia Liberty (RFE/RL), March 4, 2008.
- ↑ «Armenia: At Least 2 Dead in Yerevan Violence, as Kocharian Declares State of Emergency» 2008-09-03 at the Wayback Machine, Armenia: Vote 2008 (EurasiaNet.org), March 1, 2008.
- Crowd near French Embassy grows to tens of thousands or more 2011-07-15 at the Wayback Machine (ingiliscə). March 1 events chronology. ArmeniaNow.com (1 March 2008). Yoxlanılıb 14 iyun 2013. 14 iyun 2013-cü il.
- ↑ Полиция блокировала здание оппозиционного информагентства А 1+[ölü keçid] (aktiv olmayan xarici keçid— ). АрмИнфо.
- Emil Danielian and Liz Fuller, «Armenian Ex-President Confirms Comeback Plans» 2008-06-24 at the Wayback Machine, Radio Free Europe/Radio Liberty, 1 November 2007.
- ↑ International observers: Armenian presidential election mostly in accordance with international standards 2008-10-15 at the Wayback Machine REGNUM, February 20, 2008
- ↑ , Associated Press (International Herald Tribune), February 21, 2008.
- "«RA parliament accepts Vahan Hovhannisian resignation»". 2008-10-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-09-06.
- "«RA Prosecutor General petitioned President for Jahangiryan dismissal»". 2008-10-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-09-06.
- Matthew Collins, «Armenian leader warns protesters» 2008-02-29 at the Wayback Machine, BBC News, 23 February 2008.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
1 mart hadiseleri 1 ve 2 mart hadiseleri Meydan herekati ve ya 2008 ci il hadiseleri 19 fevral 2008 ci ilde Ermenistanda kecirilmis nden sonra bas veren etirazlar silsilesi Seckileri musayiet eden pozuntulara qarsi olan kutlevi etirazlar olkenin paytaxti Irevanda kecirilmisdir Etirazlarin teskilatcisi prezidentliye namized ve Ermenistan Respublikasinin ilk prezidenti olan Levon Ter Petrosyan ve onun terefdarlari idiler Mitinqcilerin huquq muhafize orqanlari ile toqqusmasi zamani azi 8 numayisci ve 1 herbci helak olmusdur 33 polis emekdasi xestexanaya yerlesdirilmisdir Xestexanaya muraciet edenlerin umumi sayi texminen 230 nefere catmisdir Ermenistanda 2008 ci il etiraz aksiyalari daglasi Etiraz aksiyalari fevralin 20 de basladilmisdir ve 10 gun erzinde Irevanda davam etdirilmisdir Teatr meydaninda gun erzinde on minlerle numayisci istirak etmisdir ele hemin gun onlarca cadir qurasdirilmisdir ki numayisciler gece de orada qala bilsinler Hakimiyyetin numayislerin dayandirmaq teleblerine baxmayaraq etiraz aksiyalari martin 1 dek davam etdirilmisdir Martin 1 de seher saatlarinda polis deyenekler ve elektrosoklari istifade ederek numayiscileri Azadliq meydanindan qovmusdur Numayiscilerin ekseriyyeti Hemen vaxti hele yatirdi Numayiscilerin arasinda qadinlar usaqlar ve yaslilar var idi oniar hemcinin gece burada qalmisdirlar Martin 1 ne olan melumata gore bezi etirazcilar itkin dusmus hesab edilirdiler Levon Ter Petrosyan ise polis emekdaslari terefinden mecburi olaraq oz evine getirilmisdir ve ona faktiki ev dustaqligi cezasi verilmisdir Gunorta saatlarina yaxin etirazcilar Irevanin merkezinde yerlesen Fransa sefirliyinin qarsisina yigismaga basladilar Gunun sonunda etiraz aksiyasi istirakcilarinin ve polisin sayi xeyli artdi Huquq muhafize quvveleri axsam saat 4 de rayondan cixarildi cunki onlar artan numayiscilerin sayina daha muqavimet gostere bilmirdiler Feallar ceperlerin qurasdirilmasi ucun cevrilmis avtobuslar ve trolleybuslari istifade edirdiler Axsam saatlarinda polisle Myasnikyan meydaninda sengerlenen numayisciler arasinda toqqusmalar bas verdi Axsam texminen saat 10 da prezident Robert Koceryan Ermenistan parlamentinin raziligi ile numayislerin kecirilmesini qadagan eden ve KIV ni ciddi sekilde mehdudlasdiran 20 gunluk fovqelade veziyyeti elan etdi Robert Koceryan oz qerarini numayiscilerin bir hissesi Mastots prospekti yaxinligindaki magazalari qaret etmesi bir nece polis avtomobilleri ve avtobuslarin yandirilmasi hemcinin polis iscilerine agir xesaret yetirilmesi ile esaslandirdi Fovqelade veziyyet texminen martin 2 de gece saat 1 de basladildi Levon Ter Petrosyan Fransa sefirliyinin qarsisinda etiraz edenleri eve getmeye cagirmaq mecburiyyetinde qaldi bununla da etirazlara son qoyuldu Polis A1 muxalifet informasiya agentliyini muhasireye aldi ve bagladi Human Rights Watch etirazlarin 10 cu gununde Azadliq meydaninda cadir seherciyinde olan dinc numayiscilere qarsi ifrat guc tetbiqi ve zorakiliga gore Ermenistan hakimiyyetini tenqid etdi 1 martda polis quvvelerinin terkibinde snayper fealiyyet gosterirdi ki silahli adamlar huquq muhafize orqanlarina ates etmesin TarixiAxsam fevralin 24 de Azadliq meydaninda istirak eden etirazcilar Levon Ter Petrosyan 1991 ci il oktyabrin 16 dan 1998 ci il fevralin 3 dek Ermenistanin prezidenti idi 1998 ci ilin fevral ayinda Ter Petrosyan hokumetin diger uzvleri ile fikir ayriligi neticesinde istefa verdi Onu o vaxtki bas nazir Robert Koceryan evezledi Koceryan 2003 cu il martin 5 de prezident seckilerinde ikinci defe qalib geldi baxmayaraq ki hemen vaxti onu seckilerde deleduzluq etmekde gunahlandirirdilar 2004 cu ilin evvelinde Koceryanin istefasini teleb eden muxalifetin numayisleri kecirilmisdir 2008 ci ilin fevralinda Koceryanin prezident vezifesinde ikinci muddeti basa catdi O bas nazir Serj Sarkisyanin novbeti prezident kimi namizedliyini destekledi Ter Petrosyan da seckilerde namizedliyini ireli surdu 2007 ci il oktyabrin 26 da Irevanda cixisi zamani o Koceryanin hokumetini kutlevi korrupsiya ve son bes il erzinde dord milyard dollardan azi ucunun menimsemesinde ittiham etdi Seckiler 2008 ci ilin fevralin 19 da kecirildi MSK nin melumatina gore Serj Sarkisyan 53 ses toplayaraq qelebe qazandi Resmi neticelere gore Ter Petrosyan 22 faiz sesle ikinci yerde qaldi ATET ASPA ve Avropa Parlamentinden olan beynelxalq musahideciler bildirmisdiler ki Ermenistanda prezident seckileri esasen beynelxalq standartlara uygun idi XronologiyaEtiraz aksiyalari fevralin 20 da basladi artiq fevralin 21 de muxalifetin 25 000 terefdarlarinin mitinqinde istirak etdiyi barede xeber verilmisdi Ter Petrosyanin komekcisi soz verdi ki etirazlar fasilesiz davam edecek ve hokumetden teleb etdi ki fevralin 22 de seckilerlerin yeniden kecirilmesine raziliq versin Fevralin 21 de muxalifet numayendelerinden olan Merkezi secki komissiyasinin iki uzvusu beyan etdiler ki onlar seckilerin neticelerini tanimir ve ertesi gun Dasnaksutyun partiyasindan namized Vahan Ovannisyan seckilerin yoxlanilmasindan narazi qaldigi ucun Ermenistanin Milli Assambleyasinin vitse spiker postundan istefa verdi ve bildirdi ki saxtalasdirma mexanizmleri hele 1996 ci ilde Ter Petrosyan terefinden tetbiq edilmeye baslanmisdir Etirazlar fevralin 22 de davam edirdi ve Bas prokurorun muavini Qaqik Canqiryan xalqini oz seslerinin mudafiesi ucun tecili tedbirler gormeye cagiraraq secki prosesini qinadi sonradan hakimiyyetin hereketlerini tenqid etdi Koceryan Bas prokuror Aqvan Ovsepyandan Canqiryani isden qovmasini istedi Ter Petrosyanin sozlerine gore mudafie nazirinin iki muavini bildirdi ki ordunun muxalifetcilere qarsi guc tetbiq etmesine imkan vermeyecek Ter Petrosyanin bu iddiasi Mudafie Nazirliyi terefinden tekzib edildi Etirazlar resmi icaze olmadan kecirilirdi Ermenistanin Birinci kanali etirazlarin kutleviliyini gostere bilmedikleri ucun tenqid edilmisdi Istinadlar Ermenistanin sabiq prezidenti Robert Kocaryan hebs olundu BBC Azerbaycanca az 26 iyul 2018 2021 09 14 tarixinde Istifade tarixi 14 sentyabr 2021 Ermenistan sabiq prezident Robert Kocaryan ifade vermeye cagrilib Serj Sarkisyanin qardasi saxlanib BBC Azerbaycanca az 5 iyul 2018 2021 09 14 tarixinde Istifade tarixi 14 sentyabr 2021 Huseynov Nurlan Ermenistan seckileri Pasinyanin davam eden mubarizesi Politicon co az Topcubasov Merkezi 24 may 2021 28 March 2022 tarixinde Istifade tarixi 14 sentyabr 2021 Lilit Ovanisyan V Armenii eks glava vnutrennih vojsk soznalsya chto otdaval prikazy snajperu vo vremya sobytij 1 marta 2014 01 29 at the Wayback Machine Internet SMI Kavkazskij uzel 21 mart 2012 ci ilde Armenia Liberty RFE RL March 2 2008 Armeniya v Erevane policiya izbivaet mirnyh demonstrantov 2011 02 08 at the Wayback Machine Human Rights Watch NY 2 marta 2008 Protestor on scene tells of melee 2011 07 15 at the Wayback Machine angl March 1 events chronology ArmeniaNow com 1 March 2008 Provereno 14 iyunya 2013 14 iyunya 2013 goda Ter Petrosian Under House Arrest Rally Broken Up 2008 11 23 at the Wayback Machine March 1 2008 Human Rights Watch Demands Probe Into Armenian Crackdown 2009 04 12 at the Wayback Machine Armenia Liberty RFE RL March 4 2008 Armenia At Least 2 Dead in Yerevan Violence as Kocharian Declares State of Emergency 2008 09 03 at the Wayback Machine Armenia Vote 2008 EurasiaNet org March 1 2008 Crowd near French Embassy grows to tens of thousands or more 2011 07 15 at the Wayback Machine ingilisce March 1 events chronology ArmeniaNow com 1 March 2008 Yoxlanilib 14 iyun 2013 14 iyun 2013 cu il Policiya blokirovala zdanie oppozicionnogo informagentstva A 1 olu kecid aktiv olmayan xarici kecid ArmInfo Emil Danielian and Liz Fuller Armenian Ex President Confirms Comeback Plans 2008 06 24 at the Wayback Machine Radio Free Europe Radio Liberty 1 November 2007 International observers Armenian presidential election mostly in accordance with international standards 2008 10 15 at the Wayback Machine REGNUM February 20 2008 Associated Press International Herald Tribune February 21 2008 RA parliament accepts Vahan Hovhannisian resignation 2008 10 16 tarixinde Istifade tarixi 2017 09 06 RA Prosecutor General petitioned President for Jahangiryan dismissal 2008 10 16 tarixinde Istifade tarixi 2017 09 06 Matthew Collins Armenian leader warns protesters 2008 02 29 at the Wayback Machine BBC News 23 February 2008