Elm və Din münasibətləri — "Elm" termini "bilik" mənasına gəlir. Din isə burada ümumi olaraq səmavi dinləri nəzərdə tutur.
Elm və Din münasibətiləri haqqında
Bu mövzu "Din fəlsəfəsi" sahəsinin əsas mövzularındandır. Bəşəriyyət dünəndən bu günə varlıq, insan, Uca Yaradan Allah və bunların bir-biri ilə qarşılıqlı münasibətləri haqqında həmişə düşünmüş, aralarındakı sirli əlaqələri anlamağa çalışmışdır. Varlıq (Kainat) Cənabi-Allahın qüdrət və iradəsi ilə yazdığı bir kitabdır. Bu kitab Allahın müəyyən plan, proqram, ölçü və tarazlığa görə tənzimlədiyi əşya və hadisələr kitabıdır. Bununla yanaşı, Allahın bir də Kəlam sifətindən gələn Quran kitabı vardır. Allah bu Kitabı ilə insanlara kainatı izah edir, kainatdakı əşya və hadisələrə işıq tutur. Allah-Təala Quranda Kainatı nizam-intizamla yaratdığını bəyan edir.. Quran, kainat və insan Allahın isim və sifətlərinin müxtəlif şəkillərdə təcəlli etdiyi bir kitabdır. Fərqli üslüblarda yazılmış bu iki kitabı mütaliə edən də insandır. Bunlar bir-biri ilə sıx şəkildə münasibətdədirlər, bir-birini izah və şərh edirlər. Nəticədə, bunlar Allahı tanıdan üç kitabdır. Aralarında harmoniya və ahəng vardır. Elm varlıq və insan kitabını araşdıraraq təcrübələr nəticəsində bəzi həqiqətləri müəyyən edir. Müxtəlif araşdırma və təcrübələr nəticəsində əldə olunan məlumatlar isbat edilirsə, buna elm deyilir. İsbat edilməyənlər isə nəzəriyyə şəklində qalır.
Həqiqi elmlər Allahın kainatdakı icraatından, kainatdakı İlahi qanunlarla əşya və hadisələrin münasibətindən süzülmüş hesabatlardan ibarətdir. Həqiqət bu cür olduğu halda, bunları bir-birindən ayrı düşünmək olarmı, bunlar bir-birini təkzib edərmi? Müxtəlif sahələrdə inkişaf edən elmlər İslam dini ilə sıx, qarşılıqlı münasibətdədir. Hər nəzəriyyəni İslam dininin əsas mənbəyi olan Quran və Sünnəyə uyğunlaşdırmağa çalışmaq məqsədəuyğun deyil. Çünki bu vəziyyətdə isbat edilməyən hər hansı bir nəzəri fikir əsas götürüləcək, ayə və hədislər də bu fikrə uyğun şərh olunacaq. Əslində, bu tərsinə olmalıdır, yəni elmi nailiyyətlər və məlumatlar Quran, səhih Sünnə işığında şərh olunmalıdır. Çünki isbat edilməyən nəzəriyyələri elmi həqiqət kimi qəbul edib, Allahın bildirdiyi həqiqətləri onlara uyğunlaşdırmağa çalışmaq məqsədəuyğun deyil. Dinlə doğru elm bir həqiqətin iki fərqli üzü kimidir. Din insanı doğru yollarda gəzdirir və əbədi xoşbəxtliyə doğru aparır. Məqsədi və hədəfi müəyyən olan elm isə bir məşəl kimi bu yollarda onun önünü işıqlandırır.
Allah-Təala insan, varlıq və Yaradan haqqında doğru məlumat vermək üçün peyğəmbərlər göndərmişdir. Fövqəladə və xüsusi fitrətə sahib olan bu müstəsna insanların Qüdrəti Sonsuzla xüsusi münasibətləri vardır. Varlığın pərdə önü, pərdə arxası (görünən və görünməyən aləmlər) məna və mahiyyəti ilə bağlı ən doğru şərhləri və açıqlamaları onlar vermişlər.
Bəli, bu gün müasir elmlərin irəli sürdüyü nə qədər məlumatlar var ki, onları hələ çox əvvəllər xülasə şəklində peyğəmbərlər vəhyə əsaslanıb, batini elm və müstəsna fətanətləri ilə ortaya qoymuşlar. Bu gün müasir laboratoriyalar və inkişaf etmiş texnologiyalarla işləyən araşdırma mərkəzləri peyğəmbərlərin irəli sürdüyü həqiqətləri necə izah etməsindən asılı olmayaraq, milyonlarla insan hər şeyi onların xəbər və şərhləri çərçivəsində qiymətləndirir, xüsusilə, insan-kainat-Allah mövzusunda qeydsiz-şərtsiz onların dediklərini qəbul edir və arxasınca gedir.
Həmçinin bax
- İslam və elm
- İan Barbur
- Görkəmli elm və din tədqiqatçısı İan Barbur haqqında
İstinadlar
- "Elm və din arasindaki münasibət". 2022-12-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-23.
Xarici keçidlər
- "Elm və din münasibətlərində dörd nəzəriyyə"
- "Elm və din münasibətləri"
- "Elm və din münasibətləri"
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Elm ve Din munasibetleri Elm termini bilik menasina gelir Din ise burada umumi olaraq semavi dinleri nezerde tutur Elm ve Din munasibetileri haqqindaBu movzu Din felsefesi sahesinin esas movzularindandir Beseriyyet dunenden bu gune varliq insan Uca Yaradan Allah ve bunlarin bir biri ile qarsiliqli munasibetleri haqqinda hemise dusunmus aralarindaki sirli elaqeleri anlamaga calismisdir Varliq Kainat Cenabi Allahin qudret ve iradesi ile yazdigi bir kitabdir Bu kitab Allahin mueyyen plan proqram olcu ve tarazliga gore tenzimlediyi esya ve hadiseler kitabidir Bununla yanasi Allahin bir de Kelam sifetinden gelen Quran kitabi vardir Allah bu Kitabi ile insanlara kainati izah edir kainatdaki esya ve hadiselere isiq tutur Allah Teala Quranda Kainati nizam intizamla yaratdigini beyan edir Quran kainat ve insan Allahin isim ve sifetlerinin muxtelif sekillerde tecelli etdiyi bir kitabdir Ferqli uslublarda yazilmis bu iki kitabi mutalie eden de insandir Bunlar bir biri ile six sekilde munasibetdedirler bir birini izah ve serh edirler Neticede bunlar Allahi tanidan uc kitabdir Aralarinda harmoniya ve aheng vardir Elm varliq ve insan kitabini arasdiraraq tecrubeler neticesinde bezi heqiqetleri mueyyen edir Muxtelif arasdirma ve tecrubeler neticesinde elde olunan melumatlar isbat edilirse buna elm deyilir Isbat edilmeyenler ise nezeriyye seklinde qalir Heqiqi elmler Allahin kainatdaki icraatindan kainatdaki Ilahi qanunlarla esya ve hadiselerin munasibetinden suzulmus hesabatlardan ibaretdir Heqiqet bu cur oldugu halda bunlari bir birinden ayri dusunmek olarmi bunlar bir birini tekzib edermi Muxtelif sahelerde inkisaf eden elmler Islam dini ile six qarsiliqli munasibetdedir Her nezeriyyeni Islam dininin esas menbeyi olan Quran ve Sunneye uygunlasdirmaga calismaq meqsedeuygun deyil Cunki bu veziyyetde isbat edilmeyen her hansi bir nezeri fikir esas goturulecek aye ve hedisler de bu fikre uygun serh olunacaq Eslinde bu tersine olmalidir yeni elmi nailiyyetler ve melumatlar Quran sehih Sunne isiginda serh olunmalidir Cunki isbat edilmeyen nezeriyyeleri elmi heqiqet kimi qebul edib Allahin bildirdiyi heqiqetleri onlara uygunlasdirmaga calismaq meqsedeuygun deyil Dinle dogru elm bir heqiqetin iki ferqli uzu kimidir Din insani dogru yollarda gezdirir ve ebedi xosbextliye dogru aparir Meqsedi ve hedefi mueyyen olan elm ise bir mesel kimi bu yollarda onun onunu isiqlandirir Allah Teala insan varliq ve Yaradan haqqinda dogru melumat vermek ucun peygemberler gondermisdir Fovqelade ve xususi fitrete sahib olan bu mustesna insanlarin Qudreti Sonsuzla xususi munasibetleri vardir Varligin perde onu perde arxasi gorunen ve gorunmeyen alemler mena ve mahiyyeti ile bagli en dogru serhleri ve aciqlamalari onlar vermisler Beli bu gun muasir elmlerin ireli surduyu ne qeder melumatlar var ki onlari hele cox evveller xulase seklinde peygemberler vehye esaslanib batini elm ve mustesna fetanetleri ile ortaya qoymuslar Bu gun muasir laboratoriyalar ve inkisaf etmis texnologiyalarla isleyen arasdirma merkezleri peygemberlerin ireli surduyu heqiqetleri nece izah etmesinden asili olmayaraq milyonlarla insan her seyi onlarin xeber ve serhleri cercivesinde qiymetlendirir xususile insan kainat Allah movzusunda qeydsiz sertsiz onlarin dediklerini qebul edir ve arxasinca gedir Hemcinin baxIslam ve elm Ian Barbur Gorkemli elm ve din tedqiqatcisi Ian Barbur haqqindaIstinadlar Elm ve din arasindaki munasibet 2022 12 24 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 23 Xarici kecidler Elm ve din munasibetlerinde dord nezeriyye Elm ve din munasibetleri Elm ve din munasibetleri