Eduard Arbiyeviç Mamakayev (28 aprel 1939, Qroznı) — çeçen yazıçısı, 1968-ci ildən SSRİ Jurnalistlər İttifaqının üzvü, 1992-ci ildən SSRİ Yazıçılar İttifaqının üzvü, Rusiya Federasiyasının əməkdar mədəniyyət işçisi (2007). Yazıçı Arbi Mamakayevin oğludur.
Eduard Mamakayev | |
---|---|
Doğum tarixi | 28 aprel 1939 (85 yaş) |
Doğum yeri | |
Atası | Arbi Mamakayev |
Təhsili |
|
Fəaliyyəti | yazıçı, şair, jurnalist |
Fəaliyyət illəri | 1951-ci ildən |
Əsərlərinin dili | rus dili, Çeçen dili |
Üzvlüyü | |
Mükafatları |
Həyatı
Eduard Mamakayev 28 aprel 1939-cu ildə Qroznıda anadan olub. Atası Arbi Mamakayev Çeçen-İnquş Radio Komitəsində diktor işləyib. 1941-ci ildə Arbi Mamakayev əksinqilabi fəaliyyətdə ittiham edilərək həbs edilir. Atasının həbsindən sonra balaca Eduard nənəsi ilə yaşamalı olur.
1943-cü ilin payızında radioda Arbi Mamakayevin ölüm cəzasına məhkum edildiyi xəbəri verilir. Sonradan səhv məlumat olduğu ortaya çıxan bu xəbər nənənin ölümünə səbəb olur. Eduardı Noqay çölündə yaşayan bibisinin yanına getməli olur. Lakin alman qoşunlarının yaxınlaşması səbəbindən onlar oradan qaçmağa məcbur olurlar.
Rduard deportasiya illərini Qazaxıstan SSR-in Cezkazqan vilayətinin Nurinski rayonunda keçirib. Orada da məktəbi bitirib.
1958-ci ildə evinə qayıdan Eduard 14 illik ayrılıqdan sonra valideynləri ilə görüşür. Bir ay yarım sonra, 1958-ci ilin avqustunda atası dünyasını dəyişir.
Çeçen-İnquş Pedaqoji İnstitutunun Tarix-filologiya fakültəsinin milli şöbəsinə daxil olur. 1962-ci ildə institutu bitirdikdən sonra Nadterek orta məktəbində müəllim kimi çalışır. 1965-ci ildə Nadterek rayon komsomol komitəsinin katibi olur. Sonra rayon qəzetinin məsul katibi və "Leninski put" respublika qəzetinin müxbiri olaraq çalışıb.
1980-ci ildən müxtəlif partiya və sovet vəzifələrində çalışıb, Ümumittifaq "Bilik" Cəmiyyəti Bürosunun rəhbəri olub. 1990-cı ildə Nadterek rayonunun mədəniyyət şöbəsinin müdiri kimi işə başlayır. Eyni zamanda atasının doğulub boya-başa çatdığı evin bərpasında da işləyib. 1988-ci ildə Arbi Mamakayevin ədəbi-memorial muzeyinin açılışı olur. Hazırda muzey Çeçenistan Milli Muzeyinin filialıdır və Eduard Mamakayev bu muzeyin daimi direktorudur.
Birinci Çeçen müharibəsi zamanı qaçqınları həm öz evi, həm də muzeyin binası ilə təmin edib. Qaçqınların heç nəyə ehtiyacı olmaması üçün əlindən gələn hər şeyi edib.
2005–2008-ci illər tarixində Çeçenistan Yazıçılar İttifaqının sədri olub.
Yaradıcılığı
O, ilk şeirini 5-ci sinifdə oxuyarkən yazıb. Səkkizinci sinifdə rus dilində ilk şeirini yazıb və bu şeiri çap olunub. İnstitutda oxuyarkən poeziya ilə ciddi məşğul olur. Onun şeirləri rayon və respublika qəzetlərində dərc olunub, "Orqa" almanaxında, Çeçenistan-İnquşetiya yazıçılarının kollektiv toplularında, televiziya və radioda yayımlanıb. Mamakayevin şeirlərinə çoxlu mahnılar bəstələnib, onların bir çoxu da məşhurlaşıb.
Yaradıcılığa həmişə çox ciddi yanaşıb:
Poeziya yolu mənim üçün çətin idi, çünki hər şeydə həm mənim üçün, həm də oxucular üçün Arbi şeir etalonu var idi, ondan aşağı enmək mümkün deyildi. Əgər yaradıcılığım atamın yaradıcıq yolundan zəif olsaydı, onun yolunu ləkələdiyimi düşünərdilər: bax onda yazmağa dəyməzdi. |
Onun uşaqlar üçün ilk şeirlər toplusu "Ağ qaşlılar" 1971-ci ildə nəşr olunub. Elə həmin il digər şeirlər toplusu "Ulduzlar Ölməyəcək" nəşr olundu. Daha sonra "Uşaqlar və günəş", "Günəş quşdur, oturmağa tələsməyin" və s. kitabları çap olundu. 1987-ci ildə uşaqlar və böyüklər üçün "Payız yağışı" adlı şeir və şeirlər toplusu çapdan çıxdı. Şeirləri rus dilində "Çeçen-inquş poeziyasının antologiyası"na (Qroznı, 1981) və çeçen dilində "Çeçen poeziyasının antologiyasına" (Moskva, 2003) daxil edilmişdir.
Şeirdən əlavə Eduard Mamakayev esse, hekayə, pyes də yazır. Əsərləri əsasında bir sıra televiziya və kino ssenariləri yer alır.
Mamakayev 1968-ci ildən SSRİ Jurnalistlər İttifaqının, 1992-ci ildən SSRİ Yazıçılar İttifaqının üzvüdür.
Mükafatları
- Rusiya Federasiyasının əməkdar mədəniyyət işçisi (14 fevral 2007) — mədəniyyət sahəsində xidmətlərinə və uzun illər səmərəli fəaliyyətinə görə;
- "Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi";
- Rusiya Mədəniyyət Nazirliyinin "Mədəniyyətdə nailiyyətlərə görə" medalı.
Arbi Mamakayev Muzeyi Rusiya Federasiyasının mədəniyyət və təhsilinin təbliğində uğurlarına görə ən yüksək mükafata — Andrey Saxarov medalına layiq görülüb..
İstinadlar
- . 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-25.
- "Указ Президента Российской Федерации от 14 февраля 2007 года № 160 "О награждении государственными наградами Российской Федерации"". 2021-07-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-25.
Xarici keçidlər
- Адиз Кусаев. Писатели Чечни 2016-03-04 at the Wayback Machine
- Музей Арби Мамакаева
- Долгожданный гость в ЧГПИ
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Eduard Arbiyevic Mamakayev 28 aprel 1939 Qrozni cecen yazicisi 1968 ci ilden SSRI Jurnalistler Ittifaqinin uzvu 1992 ci ilden SSRI Yazicilar Ittifaqinin uzvu Rusiya Federasiyasinin emekdar medeniyyet iscisi 2007 Yazici Arbi Mamakayevin ogludur Eduard MamakayevDogum tarixi 28 aprel 1939 1939 04 28 85 yas Dogum yeri Qrozni Cecen Inqus MSSR RSFSR SSRIAtasi Arbi MamakayevTehsili Cecen Dovlet Pedaqoji Institutu d Fealiyyeti yazici sair jurnalistFealiyyet illeri 1951 ci ildenEserlerinin dili rus dili Cecen diliUzvluyu SSRI Yazicilar IttifaqiMukafatlariHeyatiEduard Mamakayev 28 aprel 1939 cu ilde Qroznida anadan olub Atasi Arbi Mamakayev Cecen Inqus Radio Komitesinde diktor isleyib 1941 ci ilde Arbi Mamakayev eksinqilabi fealiyyetde ittiham edilerek hebs edilir Atasinin hebsinden sonra balaca Eduard nenesi ile yasamali olur 1943 cu ilin payizinda radioda Arbi Mamakayevin olum cezasina mehkum edildiyi xeberi verilir Sonradan sehv melumat oldugu ortaya cixan bu xeber nenenin olumune sebeb olur Eduardi Noqay colunde yasayan bibisinin yanina getmeli olur Lakin alman qosunlarinin yaxinlasmasi sebebinden onlar oradan qacmaga mecbur olurlar Rduard deportasiya illerini Qazaxistan SSR in Cezkazqan vilayetinin Nurinski rayonunda kecirib Orada da mektebi bitirib 1958 ci ilde evine qayidan Eduard 14 illik ayriliqdan sonra valideynleri ile gorusur Bir ay yarim sonra 1958 ci ilin avqustunda atasi dunyasini deyisir Cecen Inqus Pedaqoji Institutunun Tarix filologiya fakultesinin milli sobesine daxil olur 1962 ci ilde institutu bitirdikden sonra Nadterek orta mektebinde muellim kimi calisir 1965 ci ilde Nadterek rayon komsomol komitesinin katibi olur Sonra rayon qezetinin mesul katibi ve Leninski put respublika qezetinin muxbiri olaraq calisib 1980 ci ilden muxtelif partiya ve sovet vezifelerinde calisib Umumittifaq Bilik Cemiyyeti Burosunun rehberi olub 1990 ci ilde Nadterek rayonunun medeniyyet sobesinin mudiri kimi ise baslayir Eyni zamanda atasinin dogulub boya basa catdigi evin berpasinda da isleyib 1988 ci ilde Arbi Mamakayevin edebi memorial muzeyinin acilisi olur Hazirda muzey Cecenistan Milli Muzeyinin filialidir ve Eduard Mamakayev bu muzeyin daimi direktorudur Birinci Cecen muharibesi zamani qacqinlari hem oz evi hem de muzeyin binasi ile temin edib Qacqinlarin hec neye ehtiyaci olmamasi ucun elinden gelen her seyi edib 2005 2008 ci iller tarixinde Cecenistan Yazicilar Ittifaqinin sedri olub YaradiciligiO ilk seirini 5 ci sinifde oxuyarken yazib Sekkizinci sinifde rus dilinde ilk seirini yazib ve bu seiri cap olunub Institutda oxuyarken poeziya ile ciddi mesgul olur Onun seirleri rayon ve respublika qezetlerinde derc olunub Orqa almanaxinda Cecenistan Inqusetiya yazicilarinin kollektiv toplularinda televiziya ve radioda yayimlanib Mamakayevin seirlerine coxlu mahnilar bestelenib onlarin bir coxu da meshurlasib Yaradiciliga hemise cox ciddi yanasib Poeziya yolu menim ucun cetin idi cunki her seyde hem menim ucun hem de oxucular ucun Arbi seir etalonu var idi ondan asagi enmek mumkun deyildi Eger yaradiciligim atamin yaradiciq yolundan zeif olsaydi onun yolunu lekelediyimi dusunerdiler bax onda yazmaga deymezdi Onun usaqlar ucun ilk seirler toplusu Ag qaslilar 1971 ci ilde nesr olunub Ele hemin il diger seirler toplusu Ulduzlar Olmeyecek nesr olundu Daha sonra Usaqlar ve gunes Gunes qusdur oturmaga telesmeyin ve s kitablari cap olundu 1987 ci ilde usaqlar ve boyukler ucun Payiz yagisi adli seir ve seirler toplusu capdan cixdi Seirleri rus dilinde Cecen inqus poeziyasinin antologiyasi na Qrozni 1981 ve cecen dilinde Cecen poeziyasinin antologiyasina Moskva 2003 daxil edilmisdir Seirden elave Eduard Mamakayev esse hekaye pyes de yazir Eserleri esasinda bir sira televiziya ve kino ssenarileri yer alir Mamakayev 1968 ci ilden SSRI Jurnalistler Ittifaqinin 1992 ci ilden SSRI Yazicilar Ittifaqinin uzvudur MukafatlariRusiya Federasiyasinin emekdar medeniyyet iscisi 14 fevral 2007 medeniyyet sahesinde xidmetlerine ve uzun iller semereli fealiyyetine gore Cecen Inqus Muxtar Sovet Sosialist Respublikasinin emekdar medeniyyet iscisi Rusiya Medeniyyet Nazirliyinin Medeniyyetde nailiyyetlere gore medali Arbi Mamakayev Muzeyi Rusiya Federasiyasinin medeniyyet ve tehsilinin tebliginde ugurlarina gore en yuksek mukafata Andrey Saxarov medalina layiq gorulub Istinadlar 2016 03 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 10 25 Ukaz Prezidenta Rossijskoj Federacii ot 14 fevralya 2007 goda 160 O nagrazhdenii gosudarstvennymi nagradami Rossijskoj Federacii 2021 07 20 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 25 Xarici kecidlerAdiz Kusaev Pisateli Chechni 2016 03 04 at the Wayback Machine Muzej Arbi Mamakaeva Dolgozhdannyj gost v ChGPI