Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dərələyəz nahiyəsİ —XVI əsrdə Səfəvilər dövlətinin Azərbaycan bəylərbəyliyinin tərkibinə daxil olduğu dövrdə tərkibinə daxil olan nahiyələrdən biri.
| Qədim nahiyə | |
| Dərələyəz nahiyəsi | |
|---|---|
 Azərbaycan bəylərbəyliyinin Naxçıvan ölkəsi (XVI-XVII əsrin əvvəlləri) | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Vilayət | Naxçıvan ölkəsi (Səfəvi) |
| Salınma tarixi | XVI əsr |
| Banisi | Səfəvi İmperiyası |
| Milli tərkibi | Azərbaycan türkləri |
Naxçıvanın tərkibində inzibati ərazi vahidi kimi bu dövrdən başlayaraq adı tez-tez mənbələrdə çəkilən Dərələyəz nahiyəsi şimalda , şərqdə Zəngəzur silsiləsi, cənubda , qərbdə isə yerləşən hündür dağlarla əhatə olunmuşdu. Bu sərhədlər daxilində hesablanan zaman məlum olur ki, bəhs etdiyimiz dövrdə Naxçıvan ölkəsinin Dərələyəz nahiyəsinin ərazisi, təqribən, 1607 kvadratkilometr olmuşdur.
Toponimin mənası
Bu dövrdən sonra mənbələrdə adı tez-tez çəkilən “Dərələyəz” və ya “Dərə-alagöz” toponimin mənası ilə bağlı məsələni aydınlaşdırmaqda fikrimizcə fayda vardır. topladığı müxtəlif yerli materiallar və tarixi əsərlərə əsaslanmaqla toponimin mənasını izah edərkən onun “dərə” və “ələyəz” sözlərinin birləşməsindən yarandığını qeyd etmiş və mənasının “ələyəz adlanan bitkinin bitdiyi dərə” mənasında olduğunu yazmışdır
Lakin ərazinin adını sadəcə bir bitkidən alması o qədər də inandırıcı fakt deyildir. AMEA-nın müxbir üzvü A.Bağırov sözün sadəcə iki komponentdən ibarət olduğunu qeyd etmiş, lakin “ələyəz” və yaxud “alagöz” kimi qeyd olunan ikinci komponent barədə məlumat verməmişdir. Professor H.Mirzəyev “Ələyəz” sözünün oğuzlarla bağlı etnonim olduğunu qeyd etmişdir . Tədqiqatçı İ.Bayramov da bu sözün alagöz türk tayfası ilə bağlı etnonim olduğu qənaətinə gəlmişdir. türkmənşəli tayfalardan biri olması barədə qeydlər türk tədqiqatçısı əsərlərində də qeyd edilmişdir. Tarix üzrə fəlsəfə doktoru Elnur Kəlbizadənin fikrincə də Dərələyəz sözünün tarixən bu ərazidə məskunlaşmış türk tayfalarından biri olan alagözlərlə bağlı olması ehtimalı daha güclüdür.
XVIII əsrin əvvəlində Osmanlı dövlətinin idarəsialtında olmuş Naxçıvan sancağının 14 nahiyəsindən biri dəDərələyəz idi. Bu dövrdə Dərələyəz nahiyəsi 102 kəndi əhatəedirdi
Mənbə
- Kəlbizadə E. Naxçıvanın tarixi coğrafiyası (XII-XVIII əsrin I yarısı). Naxçıvan:Əcəmi, 2016, 200 s., s. 85 2017-07-31 at the Wayback Machine
İstinadlar
- Kəlbizadə E. Naxçıvanın tarixi coğrafiyası (XII-XVIII əsrin I yarısı). Naxçıvan:Əcəmi, 2016, 200 s., s. 85
- Смирнов К. Материалы по истории и этнографии Нахичеванского края. Баку:Озан, 1999, 156 c., s. 114.
- Kəlbizadə E. Naxçıvanın tarixi coğrafiyası (XII-XVIII əsrin I yarısı). Naxçıvan:Əcəmi, 2016, 200 s., s. 85
- Bağırov A. Naxçıvanın oykonimləri (1590-2007-ci illərin məlumatları əsasında). Bakı:Nurlan,2008, 336 s., s. 127
- Mirzəyev H. Qərbi Azərbaycanın Dərələyəz mahalı. Bakı:Elm,2004, 856 s., s.191
- Bayramov İ. Qərbi Azərbaycanın toponimlər sistemi. Bakı:Elm,2005, 432 s., s. 155
- Sevinç N. Gaziantep'te yer adları ve türk boylan, aşiretleri, türk oymakları // Türk dünyası araştırmaları, 1983, № 26,180 s., s. 120
- Kəlbizadə E. Naxçıvanın tarixi coğrafiyası (XII-XVIII əsrin I yarısı). Naxçıvan:Əcəmi, 2016, 200 s., s. 86
- "Arxivlənmiş surət". 2020-11-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-11-22.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dereleyez nahiyesI XVI esrde Sefeviler dovletinin Azerbaycan beylerbeyliyinin terkibine daxil oldugu dovrde terkibine daxil olan nahiyelerden biri Qedim nahiyeDereleyez nahiyesiAzerbaycan beylerbeyliyinin Naxcivan olkesi XVI XVII esrin evvelleri Olke AzerbaycanVilayet Naxcivan olkesi Sefevi Salinma tarixi XVI esrBanisi Sefevi ImperiyasiMilli terkibi Azerbaycan turkleri Naxcivanin terkibinde inzibati erazi vahidi kimi bu dovrden baslayaraq adi tez tez menbelerde cekilen Dereleyez nahiyesi simalda serqde Zengezur silsilesi cenubda qerbde ise yerlesen hundur daglarla ehate olunmusdu Bu serhedler daxilinde hesablanan zaman melum olur ki behs etdiyimiz dovrde Naxcivan olkesinin Dereleyez nahiyesinin erazisi teqriben 1607 kvadratkilometr olmusdur Toponimin menasiBu dovrden sonra menbelerde adi tez tez cekilen Dereleyez ve ya Dere alagoz toponimin menasi ile bagli meseleni aydinlasdirmaqda fikrimizce fayda vardir topladigi muxtelif yerli materiallar ve tarixi eserlere esaslanmaqla toponimin menasini izah ederken onun dere ve eleyez sozlerinin birlesmesinden yarandigini qeyd etmis ve menasinin eleyez adlanan bitkinin bitdiyi dere menasinda oldugunu yazmisdir Lakin erazinin adini sadece bir bitkiden almasi o qeder de inandirici fakt deyildir AMEA nin muxbir uzvu A Bagirov sozun sadece iki komponentden ibaret oldugunu qeyd etmis lakin eleyez ve yaxud alagoz kimi qeyd olunan ikinci komponent barede melumat vermemisdir Professor H Mirzeyev Eleyez sozunun oguzlarla bagli etnonim oldugunu qeyd etmisdir Tedqiqatci I Bayramov da bu sozun alagoz turk tayfasi ile bagli etnonim oldugu qenaetine gelmisdir turkmenseli tayfalardan biri olmasi barede qeydler turk tedqiqatcisi eserlerinde de qeyd edilmisdir Tarix uzre felsefe doktoru Elnur Kelbizadenin fikrince de Dereleyez sozunun tarixen bu erazide meskunlasmis turk tayfalarindan biri olan alagozlerle bagli olmasi ehtimali daha gucludur XVIII esrin evvelinde Osmanli dovletinin idaresialtinda olmus Naxcivan sancaginin 14 nahiyesinden biri deDereleyez idi Bu dovrde Dereleyez nahiyesi 102 kendi ehateedirdi GabudMenbeKelbizade E Naxcivanin tarixi cografiyasi XII XVIII esrin I yarisi Naxcivan Ecemi 2016 200 s s 85 2017 07 31 at the Wayback MachineIstinadlarKelbizade E Naxcivanin tarixi cografiyasi XII XVIII esrin I yarisi Naxcivan Ecemi 2016 200 s s 85 Smirnov K Materialy po istorii i etnografii Nahichevanskogo kraya Baku Ozan 1999 156 c s 114 Kelbizade E Naxcivanin tarixi cografiyasi XII XVIII esrin I yarisi Naxcivan Ecemi 2016 200 s s 85 Bagirov A Naxcivanin oykonimleri 1590 2007 ci illerin melumatlari esasinda Baki Nurlan 2008 336 s s 127 Mirzeyev H Qerbi Azerbaycanin Dereleyez mahali Baki Elm 2004 856 s s 191 Bayramov I Qerbi Azerbaycanin toponimler sistemi Baki Elm 2005 432 s s 155 Sevinc N Gaziantep te yer adlari ve turk boylan asiretleri turk oymaklari Turk dunyasi arastirmalari 1983 26 180 s s 120 Kelbizade E Naxcivanin tarixi cografiyasi XII XVIII esrin I yarisi Naxcivan Ecemi 2016 200 s s 86 Arxivlenmis suret 2020 11 29 tarixinde Istifade tarixi 2020 11 22