Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dəməşqli İoann (təq. 675, Dəməşq – 4 dekabr 749) — erkən dövr xristian din xadimi, kilsə atası.
| Dəməşqli İoann | |
|---|---|
| ərəb. يوحنا الدمشقي | |
 | |
| Doğum tarixi | təq. 675 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 4 dekabr 749 |
| Elm sahələri | teologiya |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Xristian müqəddəslərindən olan Dəməşqli İoannın həyatı haqqında çox az şey dəqiqliyi ilə bilinir. Onun təxminən 660–675-ci illər arasında, Əməvi xilafətinin paytaxtı Dəməşq şəhərində varlı və nüfuzlu ailədə doğulduğu məlumdur. Ərəb adı Mənsur ibn Sərcun olmuşdur. İohanın atası kimi vergi idarəsində işlədiyi, lakin daha sonra oranı tərk edərək monastıra daxil olduğu barəsində məlumatlar var. Əməvilər dövründə son dərəcə inkişaf etmiş paytaxtında, elm və mədəniyyət mərkəzi olan Dəməşqdə, fərqli millət, din və mədəniyyətlərə məxsus insanların qaynayıb-qarışması nəticəsində təkrarolunmaz, tolerant aura hökm sürürdü. Bu dövrdə müxtəlif elmi, dini, ədəbi əsərlərin ərəb dilinə tərcümə edilməsi prosesinə də başlanmışdı.
İoannın təxminən 736-cı ildə monastıra daxil olması haqqında məlumatlar vardır. Bu dövrdə xristian dünyasında, xüsusilə Bizans İmperiyasında baş vermiş geniş dini mübarizələr ondan da yan keçməmişdir. İkonalara qarşı yönəlmiş hərəkatlar zamanı, İoann onlara sitayiş etməni müdafiə edən bir sıra əsərlər qələmə almışdır. Bunun nəticəsində, 754-cü ildə baş tutmuş Kilsə Şurasında o anafemaya məruz qalmışdır (kilsədən çıxarılmışdır). Lakin bütün bunlara baxmayaraq, 787-ci ildə baş tutmuş onun mövqeyini təsdiq edən qərar qəbul etmişdir. Məşhur xristian aliminin vəfat etmə tarixi mübahisəlidir. Bəzi mənbələr onun 753-cü, digər mənbələr isə 780-ci ildə vəfat etdiyini təsdiqləyir.
Yaradıcılığı
Onun ən əsas əsəri "Bilik mənbəyi" trilogiyasıdır. Bu kitab, "Dialektika", "Bidətlər haqqında" və "Pravolav əqidəsinin dəqiq izahı" adlı hissələrdən ibarətdir. İlk hissədə Qədim yunan filosoflarının düşüncələri qısa şəkildə oxucuların diqqətinə çatdırılmış, onların görüşləri haqqında qısa məlumatlar toplanmışdır. Digər hissədə isə, o, bidətlər haqqında məşhur xristian alimlərinin fikrini təkrarlayaraq, bidətlərı sıra ilə təqdim etmişdir. Həmçinin, öx dövrünün qayda-qanunlarına uyğun şəkildə İslam dinini də bidətlərin sırasında nəql etmişdir. Bu əsərində İoann kilsənin rəsmi mövqeyindən uzaqlaşmamışdır. Bəzi mütəxəssislər onun bu əsərinin sadəcə olaraq toplu olduğunu, İoannın müəllif kimi deyil, toplayıcı kimi çıxış etdiyini, daha məşhur müəlliflərin əsərlərini köçürdüklərini qeyd edirlər.
"Bilik mənbəyi" trilogiyasının üçüncü və son hissəsi olan "Pravolav əqidəsinin dəqiq izahı" 100 fəsildən ibarətdir. Bu kitabda ilk fəsillər Tanrı və Üç Üqnumun izahına, sonrakl fəsillər isə mələklərə, şeytanlara, cənnətə, Tanrı iradəsinə, duanın və Çörək Ayininin hikmətlərinə, ikonalara, müqəddəs cəsədlərin qüdrətinə və digər bir sıra dini məsələlərə dair yaranan sualların cavablandırılmasına həsr edilmişdir. Kitabın son fəsli isə ölülərin dirilməsi məfhumunun araşdırmmasından ibarətdir.
İoannın digər mühüm əsəri "Doqmalara giriş" adlanır. Bu kitabda müxtəlif fəlsəfi məsələlərin xristian əqidəsində inikasından söz açılmışdır. İoannın bundan əlavə "Doğru əqidə haqqında" traktatını qələmə almış, bu əsərində xristologiyanın (İsa Məsih haqqında dini elm) müxtəlif aspektlərindən bəhs etmişdir. Burada İsa Məsihin ilahi və insani təbiəti haqqında mülahizələr yürüdülmüş, onun mövcudluğunun dəlilləri oxucuların diqqətinə çatdırılmışdır. İoann həmçinin nestorian təriqətinin əqidəsinə qarşı yazılmış bir sıra traktatların da müəllifidir. Bə əsərlərdə həmin təriqətin xristianlıqdan sapdıqları, əqidələrində yanlış fikirlərə yer verdikləri bildirilmişdir. Digər bidətçi xristian məzhəblərini də tənqid edən İoann rəsmi kilsənin mövqeyinin bütün xristianlar üçün vacib olduğunu qeyd etmişdir.
İstinadlar
- Ioannes Damascenus // http://digitale.beic.it/primo_library/libweb/action/search.do?fn=search&vid=BEIC&vl%283134987UI0%29=creator&vl%28freeText0%29=Ioannes%20Damascenus%20.
- BeWeB.
Xarici keçidlər
- Dəməşqli İoann (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Demesqli Ioann teq 675 Demesq 4 dekabr 749 erken dovr xristian din xadimi kilse atasi Demesqli Ioannereb يوحنا الدمشقي Dogum tarixi teq 675Dogum yeri Demesq Emeviler xilafetiVefat tarixi 4 dekabr 749Elm saheleri teologiya Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiXristian muqeddeslerinden olan Demesqli Ioannin heyati haqqinda cox az sey deqiqliyi ile bilinir Onun texminen 660 675 ci iller arasinda Emevi xilafetinin paytaxti Demesq seherinde varli ve nufuzlu ailede doguldugu melumdur Ereb adi Mensur ibn Sercun olmusdur Iohanin atasi kimi vergi idaresinde islediyi lakin daha sonra orani terk ederek monastira daxil oldugu baresinde melumatlar var Emeviler dovrunde son derece inkisaf etmis paytaxtinda elm ve medeniyyet merkezi olan Demesqde ferqli millet din ve medeniyyetlere mexsus insanlarin qaynayib qarismasi neticesinde tekrarolunmaz tolerant aura hokm sururdu Bu dovrde muxtelif elmi dini edebi eserlerin ereb diline tercume edilmesi prosesine de baslanmisdi Ioannin texminen 736 ci ilde monastira daxil olmasi haqqinda melumatlar vardir Bu dovrde xristian dunyasinda xususile Bizans Imperiyasinda bas vermis genis dini mubarizeler ondan da yan kecmemisdir Ikonalara qarsi yonelmis herekatlar zamani Ioann onlara sitayis etmeni mudafie eden bir sira eserler qeleme almisdir Bunun neticesinde 754 cu ilde bas tutmus Kilse Surasinda o anafemaya meruz qalmisdir kilseden cixarilmisdir Lakin butun bunlara baxmayaraq 787 ci ilde bas tutmus onun movqeyini tesdiq eden qerar qebul etmisdir Meshur xristian aliminin vefat etme tarixi mubahiselidir Bezi menbeler onun 753 cu diger menbeler ise 780 ci ilde vefat etdiyini tesdiqleyir YaradiciligiIoannis Damasceni Opera 1603 Onun en esas eseri Bilik menbeyi trilogiyasidir Bu kitab Dialektika Bidetler haqqinda ve Pravolav eqidesinin deqiq izahi adli hisselerden ibaretdir Ilk hissede Qedim yunan filosoflarinin dusunceleri qisa sekilde oxucularin diqqetine catdirilmis onlarin gorusleri haqqinda qisa melumatlar toplanmisdir Diger hissede ise o bidetler haqqinda meshur xristian alimlerinin fikrini tekrarlayaraq bidetleri sira ile teqdim etmisdir Hemcinin ox dovrunun qayda qanunlarina uygun sekilde Islam dinini de bidetlerin sirasinda neql etmisdir Bu eserinde Ioann kilsenin resmi movqeyinden uzaqlasmamisdir Bezi mutexessisler onun bu eserinin sadece olaraq toplu oldugunu Ioannin muellif kimi deyil toplayici kimi cixis etdiyini daha meshur muelliflerin eserlerini kocurduklerini qeyd edirler Bilik menbeyi trilogiyasinin ucuncu ve son hissesi olan Pravolav eqidesinin deqiq izahi 100 fesilden ibaretdir Bu kitabda ilk fesiller Tanri ve Uc Uqnumun izahina sonrakl fesiller ise meleklere seytanlara cennete Tanri iradesine duanin ve Corek Ayininin hikmetlerine ikonalara muqeddes cesedlerin qudretine ve diger bir sira dini meselelere dair yaranan suallarin cavablandirilmasina hesr edilmisdir Kitabin son fesli ise olulerin dirilmesi mefhumunun arasdirmmasindan ibaretdir Ioannin diger muhum eseri Doqmalara giris adlanir Bu kitabda muxtelif felsefi meselelerin xristian eqidesinde inikasindan soz acilmisdir Ioannin bundan elave Dogru eqide haqqinda traktatini qeleme almis bu eserinde xristologiyanin Isa Mesih haqqinda dini elm muxtelif aspektlerinden behs etmisdir Burada Isa Mesihin ilahi ve insani tebieti haqqinda mulahizeler yurudulmus onun movcudlugunun delilleri oxucularin diqqetine catdirilmisdir Ioann hemcinin nestorian teriqetinin eqidesine qarsi yazilmis bir sira traktatlarin da muellifidir Be eserlerde hemin teriqetin xristianliqdan sapdiqlari eqidelerinde yanlis fikirlere yer verdikleri bildirilmisdir Diger bidetci xristian mezheblerini de tenqid eden Ioann resmi kilsenin movqeyinin butun xristianlar ucun vacib oldugunu qeyd etmisdir IstinadlarIoannes Damascenus http digitale beic it primo library libweb action search do fn search amp vid BEIC amp vl 283134987UI0 29 creator amp vl 28freeText0 29 Ioannes 20Damascenus 20 BeWeB Xarici kecidlerDemesqli Ioann rus