Dəmiryolu nəqliyyatında idarəetmə sistemləri - Obyektin idarə olunmasında istifadə olunan texniki qurğular idarəedici qurğular adlandırılır. Ddarəetmə obyekti ilə idarəedici qurğu birlikdə avtomatik idarəetmə sistemini (AİS) təşkil edir və bu sistemlər dəmiryolu nəqliyyatında idarəetmə sistemlər əsasını təşkil edir.
Avtomatik idarəetmə sistemlərinin fundamental prsinsipləri
Obyektin idarə olunması elə bir təsir vasitəsidir ki, burada baş verən prosesin gedişinin lazımı formada təmin olunması və ya onun vəziyyətinin əlverişli istiqamətdə dəyişdirilməsini təmin edir. İdarəetmə obyekti dedikdə müxtəlif növ texniki qurğular,texnoloji proseslər,robototexniki komplekslər və s.nəzərdə tutulur.İdarəetmədə insan əməyindən istifadə olunarsa belə idarəetmə avtomatlaşdırılmış idarəetmə,insan əməyi olmadan aparılan idarəetmə isə avtomatik idarəetmə adlanır.Obyektin idarə olunmasında istifadə olunan texniki qurğular idarəedici qurğular adlandırılır.idarəetmə obtekti ilə idarəedici qurğu birlikdə avtomatik idarəetmə sistemini (AİS) təşkil edir. Bütün idarəetmə sistemləri açıq və qapalı olmaqla iki qrupa ayrılır.
İdarəetmənin əsas növləri
İdarəetmə texnikasının inkişafının ilk pillələrində praktiki olaraq onun ancaq bir növü mövcud idi,bu da tənzimlənən parametrin verilmiş sabit qiymətində saxalanılmasından ibarət idi.Lakin texnikanın bütün sənaye sahələrinin inkişafı ilə əlaqədar olaraq idarəetmənin və tənzimləmənin dəqiqliyə,keyifiyyətinə,etibarlılığına olan təlabat artır.Buna görə də idarəetmənin mövcud olan aşağıdakı növlərini öyrənilməsi vacibdir.
Stabilləşdirmə
İdarə edilən və ya tənzimlənən parametrin verilmiş qiymətdə saxlanılmasına deyilir.Tənzimləmə meyl etməyə uyğun aparıldıqda onu azaltmaq üçün statik xarakterisikaya malik olan tənzimləyicilərdən isitifadə etmək lazım gəlir.
Proqramlamayla idarəetmə
Verilmiş funksionallaşma alqoritminə əsasən X0-verən proqram vericisi ilə icra olunan idarəetməyə deyilir.Zaman proqramalı idarəetmə sistemlərininin iki əsas formasından istifaə edilir.;a) zaman proqramalı sistemlər;b)fəza proqmalı sistemlər. Zaman proqramalı sistemdə proqram vericisi birbaşa X0 funksiyasını yaradır.Belə sistemlərə misal olaraq saat mexanizminin hərəkətini ,müntəzəm gdişli mühərriki,bərkidici sobalarda temperaturun dəyişməsini,mexanizmli oyuncaqları,maqnitafonları və s. Fəza proqramalı idarəetmə metal emalı dəzgahların proqramla idarəetmə sistemlərində istifadə olunur.
Obyekt idarərəedici qurğu
Obyekt idarərəedici qurğu 1-ci dərəcəli təhlükəsizlik relesinin idarəsi və müşahidəsi üçün arxitekturası 3 kanaldan ibarətdir və əmrləri mərkəzi idarəetmə sistemindən alır.Obyekt idarəedici qurğunun bölmələrinin quruluşu və miqdarı planla müəyyən edilir. Və stansiyadakı idarəetmə mərkəzlərinin miqdarından asılıdır.
Hər obyekt idarərəedici qurğu 384 rele və 560 kontaka qədər idarə etməni təmin edə bilər.Ümumilikdə nəzərə alsaq çəkisi təxminən 250 kq-a çatır. Obyekt idarəedici qurğu bunlardan ibarətdir:
- 3 əlaqə alt bölməsi
- İdarə etmə mərkəzinin vəziyyəti haqqında ayrı-ayrı məlumatların alınmasını təmin edən və məlumat toplama modulları
- Relelərin idarəetməsi üçün idarəetmə mərkəzinin çıxış siqnalının təşkilini təmin edən çıxış gücləndiricisi
- Çıxış kaskadlarının və yaxud digər səbəblərin yarada biləcəyi təhlükəli nasazlıqları kənarlaşdıran təklükəsizlik kontrolu və ayırma modulları
- 3 güc mənbəyi modulları
- 3 video çevirici modullar
Obyekt idarəedici qurğunun Stansiya İdarəetmə Mərkəzində ki,idarəetmə qurğusuyla əlaqəsini təmin edəcək naqillər əsasən mis və fiber optik naqillərdir.İlk dəfə uzaqdan kabinəli OİK 2009-cu ildə Вязники-Сен’кого Горьковской dəmiryolu xəttində ABTC-EM-lə mərkəzləşdirmə stansiyasının idarəetməsi üçün istifadə edilmişdir.
AUTOMATED TECHNICIAN’S WORKSTATION OF THE MICROPROCESSOR INTERLOCKING EC-EM/ABTC-EM (ATW RA) beynəlmiləl adıdır. ATW RA mikroprosessorlu sistemin EC-EM/ABTC-EM idarəetmə cihazlarının Vəziyyəti ilə əlaqəli ətraflı idarə-müəyyən etmə məlumatlarının,xüsusi ilə stansiya nəzarət personalına verilməsini təmin edir. Mikroprossorlu EC-EM/ABTC-EM ilə təchiz edilərkən bir neçə CCD RA(Control Connection Device)-Əlaqə İdarə təchizatı şəbəkəsini idarə etmək mümükündür. Bütün personal hər hansı bir stansiyanın ATW RA sından gələn sistem EC-EM/ABTC-EM vəziyyəti haqqında məlumat almaq icazəsi verilir Mikroprossorlu EC-EM/ABTC-EM sistemin texniki proqramlanması (software) dəmiryolu təchizatının inkişafına,xarici məkan ləvazimatlarının miqdarına və növünə,həmçinin hər bir stansiya üçün qarşılıqlı əlaqəyə görə uyğunlaşdırıla bilər.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Railroad signalling system
- ERTMS Signalling Solution
İstinadlar
- Əfəndizadə A.Ə.Avtomatik idarəetmə nəzəriyyəsi.Bakı,Maarif 1981-350s.
- Məmmədov F.İ Avtomatik idarəetmə nəzəriyyəsi və texnoloji komplekslərin avtomatlaşdırılması.Sumqayıt 2010-240s
- Rafiq Əliyev. Avtomatik idarəetmə. Bakı: Maarif, 1993, 622 s.
- "Radioavionica.ru". 2022-04-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-09-24.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Demiryolu neqliyyatinda idareetme sistemleri Obyektin idare olunmasinda istifade olunan texniki qurgular idareedici qurgular adlandirilir Ddareetme obyekti ile idareedici qurgu birlikde avtomatik idareetme sistemini AIS teskil edir ve bu sistemler demiryolu neqliyyatinda idareetme sistemler esasini teskil edir Avtomatik idareetme sistemlerinin fundamental prsinsipleriObyektin idare olunmasi ele bir tesir vasitesidir ki burada bas veren prosesin gedisinin lazimi formada temin olunmasi ve ya onun veziyyetinin elverisli istiqametde deyisdirilmesini temin edir Idareetme obyekti dedikde muxtelif nov texniki qurgular texnoloji prosesler robototexniki kompleksler ve s nezerde tutulur Idareetmede insan emeyinden istifade olunarsa bele idareetme avtomatlasdirilmis idareetme insan emeyi olmadan aparilan idareetme ise avtomatik idareetme adlanir Obyektin idare olunmasinda istifade olunan texniki qurgular idareedici qurgular adlandirilir idareetme obtekti ile idareedici qurgu birlikde avtomatik idareetme sistemini AIS teskil edir Butun idareetme sistemleri aciq ve qapali olmaqla iki qrupa ayrilir Idareetmenin esas novleri Idareetme texnikasinin inkisafinin ilk pillelerinde praktiki olaraq onun ancaq bir novu movcud idi bu da tenzimlenen parametrin verilmis sabit qiymetinde saxalanilmasindan ibaret idi Lakin texnikanin butun senaye sahelerinin inkisafi ile elaqedar olaraq idareetmenin ve tenzimlemenin deqiqliye keyifiyyetine etibarliligina olan telabat artir Buna gore de idareetmenin movcud olan asagidaki novlerini oyrenilmesi vacibdir Stabillesdirme Idare edilen ve ya tenzimlenen parametrin verilmis qiymetde saxlanilmasina deyilir Tenzimleme meyl etmeye uygun aparildiqda onu azaltmaq ucun statik xarakterisikaya malik olan tenzimleyicilerden isitifade etmek lazim gelir Proqramlamayla idareetme Verilmis funksionallasma alqoritmine esasen X0 veren proqram vericisi ile icra olunan idareetmeye deyilir Zaman proqramali idareetme sistemlerininin iki esas formasindan istifae edilir a zaman proqramali sistemler b feza proqmali sistemler Zaman proqramali sistemde proqram vericisi birbasa X0 funksiyasini yaradir Bele sistemlere misal olaraq saat mexanizminin hereketini muntezem gdisli muherriki berkidici sobalarda temperaturun deyismesini mexanizmli oyuncaqlari maqnitafonlari ve s Feza proqramali idareetme metal emali dezgahlarin proqramla idareetme sistemlerinde istifade olunur Obyekt idarereedici qurguMexaniki avtomatik bloklama sisteminin istifadesi Tokio Obyekt idarereedici qurgu 1 ci dereceli tehlukesizlik relesinin idaresi ve musahidesi ucun arxitekturasi 3 kanaldan ibaretdir ve emrleri merkezi idareetme sisteminden alir Obyekt idareedici qurgunun bolmelerinin qurulusu ve miqdari planla mueyyen edilir Ve stansiyadaki idareetme merkezlerinin miqdarindan asilidir Her obyekt idarereedici qurgu 384 rele ve 560 kontaka qeder idare etmeni temin ede biler Umumilikde nezere alsaq cekisi texminen 250 kq a catir Obyekt idareedici qurgu bunlardan ibaretdir 3 elaqe alt bolmesi Idare etme merkezinin veziyyeti haqqinda ayri ayri melumatlarin alinmasini temin eden ve melumat toplama modullari Relelerin idareetmesi ucun idareetme merkezinin cixis siqnalinin teskilini temin eden cixis guclendiricisi Cixis kaskadlarinin ve yaxud diger sebeblerin yarada bileceyi tehlukeli nasazliqlari kenarlasdiran teklukesizlik kontrolu ve ayirma modullari 3 guc menbeyi modullari 3 video cevirici modullar Obyekt idareedici qurgunun Stansiya Idareetme Merkezinde ki idareetme qurgusuyla elaqesini temin edecek naqiller esasen mis ve fiber optik naqillerdir Ilk defe uzaqdan kabineli OIK 2009 cu ilde Vyazniki Sen kogo Gorkovskoj demiryolu xettinde ABTC EM le merkezlesdirme stansiyasinin idareetmesi ucun istifade edilmisdir AUTOMATED TECHNICIAN S WORKSTATION OF THE MICROPROCESSOR INTERLOCKING EC EM ABTC EM ATW RA beynelmilel adidir ATW RA mikroprosessorlu sistemin EC EM ABTC EM idareetme cihazlarinin Veziyyeti ile elaqeli etrafli idare mueyyen etme melumatlarinin xususi ile stansiya nezaret personalina verilmesini temin edir Mikroprossorlu EC EM ABTC EM ile techiz edilerken bir nece CCD RA Control Connection Device Elaqe Idare techizati sebekesini idare etmek mumukundur Butun personal her hansi bir stansiyanin ATW RA sindan gelen sistem EC EM ABTC EM veziyyeti haqqinda melumat almaq icazesi verilir Mikroprossorlu EC EM ABTC EM sistemin texniki proqramlanmasi software demiryolu techizatinin inkisafina xarici mekan levazimatlarinin miqdarina ve novune hemcinin her bir stansiya ucun qarsiliqli elaqeye gore uygunlasdirila biler Hemcinin baxAvtomatik idareetme sistemleriXarici kecidlerRailroad signalling system ERTMS Signalling SolutionIstinadlarEfendizade A E Avtomatik idareetme nezeriyyesi Baki Maarif 1981 350s Memmedov F I Avtomatik idareetme nezeriyyesi ve texnoloji komplekslerin avtomatlasdirilmasi Sumqayit 2010 240s Rafiq Eliyev Avtomatik idareetme Baki Maarif 1993 622 s Radioavionica ru 2022 04 26 tarixinde Istifade tarixi 2018 09 24