Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
"Drupal" — veb əsaslı Məzmun İdarəetmə Sistemi
| Drupal | |
|---|---|
 | |
| Tipi | Verilənlər bazasının idarəetmə sistemləri |
| Müəllif | |
| Tərtibatçı | Dris Beytart |
| Repozitoriya | git.drupalcode.org/proje… |
| Proqramlaşdırma dili | PHP |
| Əməliyyat sistemi | Linux, Microsoft Windows, macOS, UNIX |
| İnterfeysin dili | çoxdilli[d] |
| Yayımlanma tarixi | 15 yanvar 2001 |
| Sonuncu versiya |
|
| Sayt | drupal.org |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
"Drupal" layihəsini 2000-ci ildə Dris Beytart istifadəyə vermişdir. Belə ki, Antverpen Universitetinin bir neçə tələbəsi internetə çıxış üçün ümumi ADSL-modemdən istifadə edirlər və Dris bu kiçik lokal şəbəkəsinin istifadəçilərinin ünsiyyəti üçün daxili sayt yaradır.
Müsahibələrinin birində Beytart həmin dövrü belə xatırlayır:
"Mən universitetdə oxuduğum zaman PHP və MySQL kimi texnologiyalar haqqında daha çox öyrənmək istəyirdim. Həmçinin, tələbələr üçün daxili mesajlaşma sisteminə ehtiyacın olduğunu hiss edirdim. Nəhayət, mən sadə bir mesaj board yazdım. Onu bitirdikdən sonra, daxili mesaj boardı internet üzərindən hərəkət etdirmək qərarına gəldim."
Beytart layihə barədə fikirlərini davam etdirərək qeyd edir:
"Mən saytı kənd və ya kiçik şəhər anlamına gələn "dorp" ingilis sözü ilə adlandırmaq istəyirdim, lakin qeydiyyatdan keçirən zaman kiçik səhvə yol verdim, adı "drop" (damcı) olaraq qeyd etdim. İlk olaraq bunu görəndə çox təəccübləndim, lakin sonradan adı elə bu cür saxlamağa qərar verdim".
2001-ci ildə Dris "Drupal" adı altında "drop.org" mənbə kodunu dərc etdi. O vaxtdan hazırlama daha sonra layihənin rəsmi saytı statusunu əldə edən "drupal.org" saytına yerini dəyişdi, hansı ki, layihənin rəsmi saytının statusunu əldə etdi.
Yeni saytın auditoriyası zamanla yeni veb-texnologiyaların inkişafı ilə maraqlananlarla əvəz olundu və yeni sayt tədricən həvəskar sınaqdan veb-proqramlaşdırma ideyalarının müzakirələri üzrə layihəyə keçdi.
İmkanları
"Drupal" bütün dünyada veb əsaslı Məzmun İdarəetmə Sistemi kimi məşhurdur. Drupal ilə tək istifadəçiyə malik fərdi saytlardan, çox istifadəçili birlik saytlarına qədər hər cür saytı rahat və asan şəkildə hazırlamaq mümkündür. Keyfiyyətli və geniş məzmun xüsusiyyətlərinin köməyi ilə saytın istənilən hissəsini maraqlı şəkildə formalaşdırmaq olar. Drupalın elastik istifadəçi imkanları sayəsində saytda istənilən sayda istifadəçi rolu təyin edilə və hər rola istəyə uyğun olaraq imkanlar verilə bilər. Drupal arxitekturası onu saytların müxtəlif tiplərinin (bloqlardan və xəbərlər saytlarından informasiya arxivlərinə və ya sosial şəbəkələrə qədər) qurulması üçün tətbiq etməyə imkan yaradır.
Drupalın sadə bir "nüvəsi" (core) var. Bu, "Drupal"ın təməl xüsusiyyətlərini meydana gətirməklə birlikdə ayrıca əlavə oluna bilən modul proqramlaşdırma imkanını da təmin edir.
Drupalın nüvəsinə daxil edilmiş olan modullar məzmun əlavə etmə, gözdən keçirmə və məzmunu təsnif etmə, axtarış, şərh, forumlara qoşulma, sorğularda səs vermə və HTML məlumatına ehtiyac duymadan ortaq layihə proqramlarında işə imkan verir. Ayrıca nüvə modullar istifadəçilərin fərdi məlumatlarına daxil olmağa, görüntülüyə bilmə və bir-birləri ilə ya da saytın rəhbərliyi ilə ünsiyyət qura bilmələrinə də şərait yaradır.
"Drupal" idarəetmə sistemi onun əsas xüsusiyyətidir, aktuallaşmış məzmunu, kimin irəli sürdüyünü, hansı tarix və saatda aktuallaşmanın edildiyini izləyir və qeydə alır.
"Drupal"ın içərisinə daxil edilmiş nüvə modullar ilə sayt idarəçiləri saytın görünüşünü xüsusi mövzular ilə dəyişdirə bilər, həmçinin menyu strukturlarını dəyişdirə və istifadəçilərin öz dillərində təqdim edə bilərlər. Drupalın nüvəsi idarəçilər üçün ayrıca başqa saytlara RSS nəşri etməyi və başqa saytlardan RSS nəşri almasını təmin edir.
Digər nüvə modullar istifadəçi qeydini və idarəçilərin istifadəçilərə istifadəçi rollarını təyin etmə, eyni zamanda, saytdakı bəzi xüsusiyyətləri istifadə edə bilmə imkan verir. İdarəçilər istifadəçi ad, e-poçt ünvanı və IP ünvanlarına görə sayta daxil olmağa mane ola bilərlər.
"Drupal"ın nüvəsi ayrıca "Təmiz URL" (URL alias) xüsusiyyəti ilə "Drupal"ın istifadəçi dostu, asan xatırlanan URL-lərin avtomatik ya da sayt idarəçisinin yoxlamasında yaradılmasına imkan verir.
Sistem 100-dən çox dildə interfeysin lokallaşdırmasını dəstəkləyir (ancaq bütün tərcümələr tam deyil). "Drupal" məlumat bazasında saytın qalan tərkibi ilə bərabər tərcümələrin saxlanılması ilə lokallaşdırma üçün şəxsi mexanizm istifadə olunur.
Tərkibin tam lokallaşdırması kənar modullarla dəstəklənir, hansılar ki, Drupal çatdırılmasına daxil olmurlar, amma istehsalçıların saytından yüklənmiş ola bilərlər.
Layihənin mükafatları
"Drupal" üç dəfə — 2007, 2008 və 2009-cu illərdə ən yaxşı saytlara, xidmətlərə və şəbəkə əlavələrinə (proqramlarına) verilən "Webware 100" mükafatını alıb.
"Drupal" eyni zamanda 2008 və 2009 illərdə PHP kateqoriyasında qalib, 2008-ci ildə Packt Open Source CMS-ın mütləq qalibi olub. Bundan əlavə, "Veb məzmunu ən yaxşı idarə sistemi" kateqoriyasında "Best open source applications 2010" müsabiqəsində uğur qazanıb.
Mənbə
- Cahangir Atakişiyev. . № 4 (798), 31 yanvar 2014, səh. 27. (az.)
İstinadlar
- drupal 9.2.8.
- The drupal Open Source Project on Open Hub: Languages Page. 2006.
Xarici keçidlər
- drupal.org — Drupal rəsmi saytı
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Drupal veb esasli Mezmun Idareetme SistemiDrupalTipi Verilenler bazasinin idareetme sistemleriMuellif Dris BeytartTertibatci Dris BeytartRepozitoriya git drupalcode org proje Proqramlasdirma dili PHPEmeliyyat sistemi Linux Microsoft Windows macOS UNIXInterfeysin dili coxdilli d Yayimlanma tarixi 15 yanvar 2001Sonuncu versiya 9 2 8 3 noyabr 2021 Sayt drupal org Vikianbarda elaqeli mediafayllar Drupal in yaradicisi Dris Beytart Drupal layihesini 2000 ci ilde Dris Beytart istifadeye vermisdir Bele ki Antverpen Universitetinin bir nece telebesi internete cixis ucun umumi ADSL modemden istifade edirler ve Dris bu kicik lokal sebekesinin istifadecilerinin unsiyyeti ucun daxili sayt yaradir Musahibelerinin birinde Beytart hemin dovru bele xatirlayir Men universitetde oxudugum zaman PHP ve MySQL kimi texnologiyalar haqqinda daha cox oyrenmek isteyirdim Hemcinin telebeler ucun daxili mesajlasma sistemine ehtiyacin oldugunu hiss edirdim Nehayet men sade bir mesaj board yazdim Onu bitirdikden sonra daxili mesaj boardi internet uzerinden hereket etdirmek qerarina geldim Beytart layihe barede fikirlerini davam etdirerek qeyd edir Men sayti kend ve ya kicik seher anlamina gelen dorp ingilis sozu ile adlandirmaq isteyirdim lakin qeydiyyatdan keciren zaman kicik sehve yol verdim adi drop damci olaraq qeyd etdim Ilk olaraq bunu gorende cox teeccublendim lakin sonradan adi ele bu cur saxlamaga qerar verdim 2001 ci ilde Dris Drupal adi altinda drop org menbe kodunu derc etdi O vaxtdan hazirlama daha sonra layihenin resmi sayti statusunu elde eden drupal org saytina yerini deyisdi hansi ki layihenin resmi saytinin statusunu elde etdi Yeni saytin auditoriyasi zamanla yeni veb texnologiyalarin inkisafi ile maraqlananlarla evez olundu ve yeni sayt tedricen heveskar sinaqdan veb proqramlasdirma ideyalarinin muzakireleri uzre layiheye kecdi Imkanlari Drupal butun dunyada veb esasli Mezmun Idareetme Sistemi kimi meshurdur Drupal ile tek istifadeciye malik ferdi saytlardan cox istifadecili birlik saytlarina qeder her cur sayti rahat ve asan sekilde hazirlamaq mumkundur Keyfiyyetli ve genis mezmun xususiyyetlerinin komeyi ile saytin istenilen hissesini maraqli sekilde formalasdirmaq olar Drupalin elastik istifadeci imkanlari sayesinde saytda istenilen sayda istifadeci rolu teyin edile ve her rola isteye uygun olaraq imkanlar verile biler Drupal arxitekturasi onu saytlarin muxtelif tiplerinin bloqlardan ve xeberler saytlarindan informasiya arxivlerine ve ya sosial sebekelere qeder qurulmasi ucun tetbiq etmeye imkan yaradir Drupalin sade bir nuvesi core var Bu Drupal in temel xususiyyetlerini meydana getirmekle birlikde ayrica elave oluna bilen modul proqramlasdirma imkanini da temin edir Drupalin nuvesine daxil edilmis olan modullar mezmun elave etme gozden kecirme ve mezmunu tesnif etme axtaris serh forumlara qosulma sorgularda ses verme ve HTML melumatina ehtiyac duymadan ortaq layihe proqramlarinda ise imkan verir Ayrica nuve modullar istifadecilerin ferdi melumatlarina daxil olmaga goruntuluye bilme ve bir birleri ile ya da saytin rehberliyi ile unsiyyet qura bilmelerine de serait yaradir Drupal idareetme sistemi onun esas xususiyyetidir aktuallasmis mezmunu kimin ireli surduyunu hansi tarix ve saatda aktuallasmanin edildiyini izleyir ve qeyde alir Drupal in icerisine daxil edilmis nuve modullar ile sayt idarecileri saytin gorunusunu xususi movzular ile deyisdire biler hemcinin menyu strukturlarini deyisdire ve istifadecilerin oz dillerinde teqdim ede bilerler Drupalin nuvesi idareciler ucun ayrica basqa saytlara RSS nesri etmeyi ve basqa saytlardan RSS nesri almasini temin edir Diger nuve modullar istifadeci qeydini ve idarecilerin istifadecilere istifadeci rollarini teyin etme eyni zamanda saytdaki bezi xususiyyetleri istifade ede bilme imkan verir Idareciler istifadeci ad e poct unvani ve IP unvanlarina gore sayta daxil olmaga mane ola bilerler Drupal in nuvesi ayrica Temiz URL URL alias xususiyyeti ile Drupal in istifadeci dostu asan xatirlanan URL lerin avtomatik ya da sayt idarecisinin yoxlamasinda yaradilmasina imkan verir Sistem 100 den cox dilde interfeysin lokallasdirmasini destekleyir ancaq butun tercumeler tam deyil Drupal melumat bazasinda saytin qalan terkibi ile beraber tercumelerin saxlanilmasi ile lokallasdirma ucun sexsi mexanizm istifade olunur Terkibin tam lokallasdirmasi kenar modullarla desteklenir hansilar ki Drupal catdirilmasina daxil olmurlar amma istehsalcilarin saytindan yuklenmis ola bilerler Layihenin mukafatlari Drupal uc defe 2007 2008 ve 2009 cu illerde en yaxsi saytlara xidmetlere ve sebeke elavelerine proqramlarina verilen Webware 100 mukafatini alib Drupal eyni zamanda 2008 ve 2009 illerde PHP kateqoriyasinda qalib 2008 ci ilde Packt Open Source CMS in mutleq qalibi olub Bundan elave Veb mezmunu en yaxsi idare sistemi kateqoriyasinda Best open source applications 2010 musabiqesinde ugur qazanib MenbeCahangir Atakisiyev 4 798 31 yanvar 2014 seh 27 az Istinadlardrupal 9 2 8 The drupal Open Source Project on Open Hub Languages Page 2006 Xarici kecidlerdrupal org Drupal resmi sayti