Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dramatik struktur, film və ya tamaşa kimi dramatik bir əsərin strukturudur. Bir çox alimlər tarix boyu dramatik strukturu təhlil etmişdirlər. Bu təhlillər ilk dəfə Aristotel tərəfindən “Poetika” əsərindən başlamışdır. Bu isə eramızdan əvvəl 335-ci ilə müvafiq gəlir.
Tarix
Qədim yunan filosofu Aristotel “Poetika” əsərində “Bütün başlanğıcı, ortası və sonu olan bir şeydir” fikrini irəli sürmüşdür. Roma dramatik tənqidçisi Horatius Ars Poetika əsərində 5 hissəli strukturu müdafiə etdiyi qədər Aristotelin bu üç hissəli baxış fikrinə razı deyildi. Horatius əsərində yazırdı: “Tamaşa 5 fəsildən nə uzun, nə də qısa olmamalıdır.”
5 hissəli strukturdan imtina edildikdən sonra İntibah dramaturqları onu yenidən diriltmişdirlər. 1863-cü ildə Henrik İbsen kimi dramaturqlar 5 hissəli strukturdan imtina edərək 3 və 4 hissəli strukturu sınaqdan keçirmişdirlər. Alman dramaturqu və yazıçısı Qustav Freytaq “Die Technik des Dramas” əsərində 5 hissəli dramatik struktura dair qəti tədqiqat aparmışdır. Bu tədqiqat Freytaq Piramidası kimi tanınmağa başlamışdır. Freytaq piramidasındakı hekayə 5 hissədən ibarət idi. Bunlar; ekspozisiya, zavyazka (artan gərginlik, düyün) kuliminasiya (və ya hadisələrin zirvə nöqtəsi də deyilir), razvyazka (düyünün açılması, enən gərginlik, finala doğru gedən yol) hissələrindən ibarət idi.
Freytaqın analizi
Freytaqa görə, dram 5 hissəyə və ya epizoda bölünürdü. Bəziləri bunu dramatik qövs adlandırırlar. Bu hissələr; ekspozisiya, zavyazka (artan gərginlik) kuliminasiya (düyün və ya hadisələrin zirvə nöqtəsi də deyilir), razvyazka (düyünün açılması, enən gərginlik, finala doğru gedən yol) hissələridir.
Freytaqın haqqında danışılan bu beş hissəli dramatik struktur təhlili teatr tamaşalarına əsaslanaraq hazırlanmışdır. Lakin bu struktur, hekayə və romanlara da müvafiqləşdirilmişdir. Bu müvafiqləşdirilmə bəzən özündə dəyişiklikləri də ehtiva edirdi. Ancaq piramidadan istifadə etmək o qədər də asan deyildi. Xüsusən də Alfred Uhrinin 25 hissədən ibarət “Driving Miss Daisy” tamaşası kimi müasir tamaşaların konkret olaraq görünən hissələr (pərdələr) yoxdur.
Ekspozisiya
Ekspozisiya və ya giriş hissəsi hekayəni tam başa düşmək üçün lazımi məlumatların verildiyi hissədir. Bu hissədə tamaşaçılar hadisələrin yeri və vaxtı ilə müştərək olaraq filmin qəhrəmanları və onların vəziyyəti ilə də tanış olurlar. Bu epizodda süjet xəttindəki hadisələr ilə baş qəhrəmanlar arasındakı dramatik konflikt çox zəifdir. Buna baxmayaraq, tamaşaçılar filmin hansı janrda olduğunu təxmin edə bilirlər (dram, komediya və s.). Ekspozisiya bölməsinin ən səciyyəvi cəhəti odur ki, o, qüvvələr arasındakı mübarizənin bir çox analiz növlərini özündə ehtiva edir. Lakin ekspozisiya bölməsində bu analizlərdən birinin yer alması strukturla bağlı ən böyük problemdir.
Zavyazka
Zavyazka və ya düyün və yaxud da hadisələrin inkişafı epizodu ssenaridə mövcud qüvvələr arasında mövcud olan tarazlığın pozulması, daxili və xarici ziddiyyətlərin dərinləşməsi və güclənməsi ilə baş verir. Ssenarinin ekspozisiya hissəsində əsası qoyulan dramatik konflikt bu hissədə sürətlə inkişaf etməyə başlayır. Bu epizodda kimin kimin tərəfində olduğu və nə üçün mübarizə apardığı meydana çıxır. Dramatik konflikt tamamilə ifşa olunur. Epizodun ən mühüm xüsusiyyətlərindən biri də əsərin bu hissəsində müəllifin qəhrəmanlara qarşı olan münasibətini ortaya qoymasıdır. Beləliklə, tamaşaçılar da özlərini kiminlə eyniləşdirəcəklərini müəyyənləşdirirlər.
İstinadlar
- "Poetics 18". 2021-07-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-07-03.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-06-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-07-03.
- Perseus Digital Library (2006). Aristotle, Poetics 2008-04-22 at the Wayback Machine
- Freytag, Gustav. (German). 1863. 2009-01-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-01-20.
- University of Illinois: Department of English (2006). Freytag's Triangle iyul 16, 2006, at the Wayback Machine
- Freytag, (1900. səh. 115)
- University of South Carolina (2006). The Big Picture oktyabr 23, 2007, at the Wayback Machine
- Freytag, Gustav Die Technik des Dramas
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dramatik struktur film ve ya tamasa kimi dramatik bir eserin strukturudur Bir cox alimler tarix boyu dramatik strukturu tehlil etmisdirler Bu tehliller ilk defe Aristotel terefinden Poetika eserinden baslamisdir Bu ise eramizdan evvel 335 ci ile muvafiq gelir TarixQedim yunan filosofu Aristotel Poetika eserinde Butun baslangici ortasi ve sonu olan bir seydir fikrini ireli surmusdur Roma dramatik tenqidcisi Horatius Ars Poetika eserinde 5 hisseli strukturu mudafie etdiyi qeder Aristotelin bu uc hisseli baxis fikrine razi deyildi Horatius eserinde yazirdi Tamasa 5 fesilden ne uzun ne de qisa olmamalidir 5 hisseli strukturdan imtina edildikden sonra Intibah dramaturqlari onu yeniden diriltmisdirler 1863 cu ilde Henrik Ibsen kimi dramaturqlar 5 hisseli strukturdan imtina ederek 3 ve 4 hisseli strukturu sinaqdan kecirmisdirler Alman dramaturqu ve yazicisi Qustav Freytaq Die Technik des Dramas eserinde 5 hisseli dramatik struktura dair qeti tedqiqat aparmisdir Bu tedqiqat Freytaq Piramidasi kimi taninmaga baslamisdir Freytaq piramidasindaki hekaye 5 hisseden ibaret idi Bunlar ekspozisiya zavyazka artan gerginlik duyun kuliminasiya ve ya hadiselerin zirve noqtesi de deyilir razvyazka duyunun acilmasi enen gerginlik finala dogru geden yol hisselerinden ibaret idi Freytaqin analiziFreytaq piramidasi Freytaqa gore dram 5 hisseye ve ya epizoda bolunurdu Bezileri bunu dramatik qovs adlandirirlar Bu hisseler ekspozisiya zavyazka artan gerginlik kuliminasiya duyun ve ya hadiselerin zirve noqtesi de deyilir razvyazka duyunun acilmasi enen gerginlik finala dogru geden yol hisseleridir Freytaqin haqqinda danisilan bu bes hisseli dramatik struktur tehlili teatr tamasalarina esaslanaraq hazirlanmisdir Lakin bu struktur hekaye ve romanlara da muvafiqlesdirilmisdir Bu muvafiqlesdirilme bezen ozunde deyisiklikleri de ehtiva edirdi Ancaq piramidadan istifade etmek o qeder de asan deyildi Xususen de Alfred Uhrinin 25 hisseden ibaret Driving Miss Daisy tamasasi kimi muasir tamasalarin konkret olaraq gorunen hisseler perdeler yoxdur EkspozisiyaEkspozisiya ve ya giris hissesi hekayeni tam basa dusmek ucun lazimi melumatlarin verildiyi hissedir Bu hissede tamasacilar hadiselerin yeri ve vaxti ile musterek olaraq filmin qehremanlari ve onlarin veziyyeti ile de tanis olurlar Bu epizodda sujet xettindeki hadiseler ile bas qehremanlar arasindaki dramatik konflikt cox zeifdir Buna baxmayaraq tamasacilar filmin hansi janrda oldugunu texmin ede bilirler dram komediya ve s Ekspozisiya bolmesinin en seciyyevi ceheti odur ki o quvveler arasindaki mubarizenin bir cox analiz novlerini ozunde ehtiva edir Lakin ekspozisiya bolmesinde bu analizlerden birinin yer almasi strukturla bagli en boyuk problemdir ZavyazkaZavyazka ve ya duyun ve yaxud da hadiselerin inkisafi epizodu ssenaride movcud quvveler arasinda movcud olan tarazligin pozulmasi daxili ve xarici ziddiyyetlerin derinlesmesi ve guclenmesi ile bas verir Ssenarinin ekspozisiya hissesinde esasi qoyulan dramatik konflikt bu hissede suretle inkisaf etmeye baslayir Bu epizodda kimin kimin terefinde oldugu ve ne ucun mubarize apardigi meydana cixir Dramatik konflikt tamamile ifsa olunur Epizodun en muhum xususiyyetlerinden biri de eserin bu hissesinde muellifin qehremanlara qarsi olan munasibetini ortaya qoymasidir Belelikle tamasacilar da ozlerini kiminle eynilesdireceklerini mueyyenlesdirirler Istinadlar Poetics 18 2021 07 24 tarixinde Istifade tarixi 2022 07 03 Arxivlenmis suret 2022 06 02 tarixinde Istifade tarixi 2022 07 03 Perseus Digital Library 2006 Aristotle Poetics 2008 04 22 at the Wayback Machine Freytag Gustav German 1863 2009 01 16 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 01 20 University of Illinois Department of English 2006 Freytag s Triangle iyul 16 2006 at the Wayback Machine Freytag 1900 seh 115 University of South Carolina 2006 The Big Picture oktyabr 23 2007 at the Wayback Machine Freytag Gustav Die Technik des Dramas