Dondarlı — Azərbaycan Respublikasının Tovuz rayonunun Sarıtala kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.
Dondarlı | |
---|---|
Ölkə | |
Tarixi və coğrafiyası | |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
Toponimikası
Oykonim qədim türkdilli dondar tayfasının adı ilə bağlıdır. Qədim yunan müəlliflərinin məlumatına əsasən, dondarlar Şimali Qafqaz çöllərində, Azov dənizi sahillərində yaşamışlar. Sonrakı mənbələrdə dondarların Kuban çöllərində məskən salmaları haqqında məlumat verilir. Tədqiqatçıların ehtimalına görə, dondarlar hunların tərkibində Albaniyaya gələrək orada məskunlaşmışlar. "Kitabi-Dədə Qorqud" dastanlarında personajlardan birinin adı Dəli Dondardır. Qazax rayonunda Dondardağı, Qubadlı rayonunda Dondardərə oronimləri də bu etnonimlə bağlıdır. Türkmənistan, Özbəkistan, Qazaxıstan, Türkiyə toponimiyasında da bu etonimlə bağlı coğrafi adlara təsadüf olunur. Udmurt MR-in Qlazov rayonunda X–XII əsrlərə aid edilən şəhər xarabalığı da Dondikar adlanır.
Dondarlı kəndinin tarixi cox qədimdir. Bu kəndin tarixi haqqında alban tarixçilərinin və yunan tarixçilərinin əsərlərində rast gəlmək olar. Dondar albaniyada yaşayann 26 tayfadan biridir. Dondarlı kəndinin adı haqqında bir çox məlumat var.
Qədim türk tayfalarından olan dondarlar haqqında, onların Qafqazda və Azov dənizi sahillərində yaşaması barədə Miletli Hekateydən (e.ə. VI–V əsrlər) başlamış, Strabon, Tasit, Plutarx və Lukulla qədər bir çoxları məlumat vermişlər. Onların Kuban ərazisində yaşadıqları və irandilli olduqları, dondar sözünün osetin dilində "çayı saxlayanlar" mənasında işləndiyi barədə mülahizələr də söylənmişdir. Lakin bağlı bütün izlər onların türk tayfalarından olduğunu göstərir. Tovuz və Qubadlı rayonlarında Dondarlı, Tovuzda Dondar Quşçu, Şabran rayonu ərazisində Qala Dondar qala xarabalıqları və s. kimi toponimlərdən aydın olur ki, dondarlar Albaniyanın şimal-qərb ərazilərində yaşamışlar.
Güman olunur ki, türkdilli dondarlar Qafqaz Albaniyası ərazisinə III–IV əsrlərdə tərtər, aran, kəngər, xurs, savar tayfaları ilə, VI–VIII əsrlərdə isə xəzərlər, avarlar, qismən suvarlar və başqaları ilə eyni vaxtda daxil olmuşlar. XIII əsrin Kiçik Asiya türk tayfalarından biri dondarlı adlanırdı. Dondar şəxs adları türkcə izah olunur. Plutarx dondar hakiminin adının Oltak olduğunu göstərir. Bu sözü "oğul" (Oul) və "tək" sözlərinə ayırmaq olur.
Tarixi
Tarixi abidələri
Kənddə daşınmaz tarix və mədəniyyət abidəsi qeydə alınmamışdır.
Coğrafiyası və iqlimi
Kənd dağətəyi ərazidə, Tovuz şəhərindən şərqdə, Tovuzçayın sahilində yerləşir.
Əhalisi
İl | Daimi əhali | Kişilər | Qadınlar |
---|---|---|---|
1999 | 134 | 68 | 66 |
2009 | ↗137 | ↗70 | ↗67 |
İqtisadiyyatı
Əhali əsasən heyvandarlıq və əkinçiliklə məşğul olur. Əsasən kartof becərilir.
Mədəniyyəti
Kənddə mədəniyyət müəssisəsi mövcud deyil.
Təhsil
Kənddə təhsil müəssisəsi mövcud deyil.
Din
Kənddə dini ibadət yeri və ya dini icma qeydə alınmamışdır.
Səhiyyə
Kənddə səhiyyə müəssisəsi mövcud deyil.
İstinadlar
- http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=149514&pno=107.
- "Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Standartı. İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı — 2019. Bakı: 2020, səh. 98" (PDF). 2022-01-28 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-05-02.
- Dondarlı (Tovuz) // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. səh. 168. ISBN .
- Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıya alınması. 1999-cu il. I hissə. Bakı: "Səda" nəşriyyatı, 2000, səh. 157.
- "Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması. 2009-cu il. I cild. Bakı: Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi, 2010, səh. 210". 2022-04-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-04-23.
Xarici keçidlər
- Youtube-da bax :Bir kəndin nağılı. Dondarlı (film)
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Dondarli Dondarli Azerbaycan Respublikasinin Tovuz rayonunun Saritala kend inzibati erazi dairesinde kend Dondarli40 43 27 sm e 45 43 23 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 137 nef 2009 Xeriteni goster gizle DondarliToponimikasiOykonim qedim turkdilli dondar tayfasinin adi ile baglidir Qedim yunan muelliflerinin melumatina esasen dondarlar Simali Qafqaz collerinde Azov denizi sahillerinde yasamislar Sonraki menbelerde dondarlarin Kuban collerinde mesken salmalari haqqinda melumat verilir Tedqiqatcilarin ehtimalina gore dondarlar hunlarin terkibinde Albaniyaya gelerek orada meskunlasmislar Kitabi Dede Qorqud dastanlarinda personajlardan birinin adi Deli Dondardir Qazax rayonunda Dondardagi Qubadli rayonunda Dondardere oronimleri de bu etnonimle baglidir Turkmenistan Ozbekistan Qazaxistan Turkiye toponimiyasinda da bu etonimle bagli cografi adlara tesaduf olunur Udmurt MR in Qlazov rayonunda X XII esrlere aid edilen seher xarabaligi da Dondikar adlanir Dondarli kendinin tarixi cox qedimdir Bu kendin tarixi haqqinda alban tarixcilerinin ve yunan tarixcilerinin eserlerinde rast gelmek olar Dondar albaniyada yasayann 26 tayfadan biridir Dondarli kendinin adi haqqinda bir cox melumat var Qedim turk tayfalarindan olan dondarlar haqqinda onlarin Qafqazda ve Azov denizi sahillerinde yasamasi barede Miletli Hekateyden e e VI V esrler baslamis Strabon Tasit Plutarx ve Lukulla qeder bir coxlari melumat vermisler Onlarin Kuban erazisinde yasadiqlari ve irandilli olduqlari dondar sozunun osetin dilinde cayi saxlayanlar menasinda islendiyi barede mulahizeler de soylenmisdir Lakin bagli butun izler onlarin turk tayfalarindan oldugunu gosterir Tovuz ve Qubadli rayonlarinda Dondarli Tovuzda Dondar Quscu Sabran rayonu erazisinde Qala Dondar qala xarabaliqlari ve s kimi toponimlerden aydin olur ki dondarlar Albaniyanin simal qerb erazilerinde yasamislar Guman olunur ki turkdilli dondarlar Qafqaz Albaniyasi erazisine III IV esrlerde terter aran kenger xurs savar tayfalari ile VI VIII esrlerde ise xezerler avarlar qismen suvarlar ve basqalari ile eyni vaxtda daxil olmuslar XIII esrin Kicik Asiya turk tayfalarindan biri dondarli adlanirdi Dondar sexs adlari turkce izah olunur Plutarx dondar hakiminin adinin Oltak oldugunu gosterir Bu sozu ogul Oul ve tek sozlerine ayirmaq olur TarixiTarixi abideleri Kendde dasinmaz tarix ve medeniyyet abidesi qeyde alinmamisdir Cografiyasi ve iqlimiKend dageteyi erazide Tovuz seherinden serqde Tovuzcayin sahilinde yerlesir EhalisiIl Daimi ehali Kisiler Qadinlar1999 134 68 662009 137 70 67IqtisadiyyatiEhali esasen heyvandarliq ve ekincilikle mesgul olur Esasen kartof becerilir MedeniyyetiKendde medeniyyet muessisesi movcud deyil TehsilKendde tehsil muessisesi movcud deyil DinKendde dini ibadet yeri ve ya dini icma qeyde alinmamisdir SehiyyeKendde sehiyye muessisesi movcud deyil Istinadlarhttp web2 anl az 81 read page php bibid 149514 amp pno 107 Azerbaycan Respublikasi Dovlet Statistika Komitesi Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Standarti Inzibati erazi bolgusu tesnifati 2019 Baki 2020 seh 98 PDF 2022 01 28 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 05 02 Dondarli Tovuz Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti I cild Baki Serq Qerb 2007 seh 168 ISBN 978 9952 34 155 3 Azerbaycan Respublikasi ehalisinin siyahiya alinmasi 1999 cu il I hisse Baki Seda nesriyyati 2000 seh 157 Azerbaycan Respublikasi ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 cu il I cild Baki Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi 2010 seh 210 2022 04 11 tarixinde Istifade tarixi 2022 04 23 Xarici kecidlerYoutube da bax Bir kendin nagili Dondarli film Hemcinin bax