Dmanisi — Tbilisidən 85 km cənub-şərqdə, Maşavera və Pinezauri çaylarının qovuşduğu yerdə arxeoloji abidə. 1936-37-ci illərdə ilk qazıntılar aparılmış (L.V.Musxelişvili), 1960-cı ildən davam etdirilmişdir (V.V.Caparidze, D.D.Kopaliani və b.). Erkən Paleolit dövrü göl çöküntülərindən daş əmək alətləri ilə yanaşı, 1991-2002-ci illərdə Homo ergaster/Homo erectus və Homo habilis/Homo rudolfensis (1,8-1,7 mln. il əvvəl) cizgiləri olan 5 kəllə aşkar edilmişdir. Son Tunc və Erkən Dəmir dövrünə aid tapıntılar da var.
Tarixi Gürcüstan əraziləri | |
Qədim Dmanisi şəhəri | |
---|---|
Ümumi məlumatlar | |
Ölkə | Gürcüstan |
Bölgə | Dmanisi bələdiyyəsi |
Xəritədə yeri | |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
VI-VII əsrlərdə kənd dairəsinin mərkəzi olan Dmanisidə yepiskop kafedrası yerləşirdi. IX əsrdə ərəblər, XI əsrdə isə səlcuqlar tərəfindən tutulmuşdu. X-XI əsrlərdə şəhərə çevrilmiş, XI-XIII əsrlərdə çiçəklənmə dövrünü yaşamışdır. 1123-cü ildə Qurucu David şəhəri işğal etmişdi (bu zaman sonuncu səlcuqi hökmdarı Sultan Səncər [1118 -57] hakimiyyətdə idi).Teymurun yürüşü zamanı dağıdılmış, XIV əsrin sonu XV əsrin əvvəllərində tənəzzülə uğramış, kəndə çevrilmişdir.
XVIII əsrdə ləzgilərin basqınlarından sonra tərk edilmişdir. Dmanisinin möhkəmləndirilmiş hissəsinin sahəsi 13 hektardır, onun cənub-qərbində içqala və saray tikililəri (XIII əsr) yerləşir. Şəhərdə hamamlar, yeraltı yol, kirəmit damlı və kərpic döşəməli evlər, kilsə, məscid, mədrəsə və s. qalıqları, çörəkbişirmə sobaları, dulus, dəmir və şüşə emalatxanaları, məzarlıqlar tədqiq edilmişdir. 1244-cü ildən burada zərbxana mövcud olmuşdur. Şəhərdən cənubdakı müsəlman və xristian qəbirlərindən ibarət məzarlıq (torpaq və daş qəbirlər; XII-XIV əsrlər) Son Tunc və Erkən Dəmir dövrü qəbirlərinin üzərində yerləşir. Tapıntılara sikkələr, şüşə qablar və bilərziklər, yerli və gətirilmə saxsı qablar, monoxrom və polixrom şirli qablar, gildən sferokonuslar, çoxsaylı kitabə və relyeflər, gümüş və qızıl bəzək əşyalarından ibarət dəfinə aiddir. Şəhər yerində qala darvazalarının və daş döşənmiş küçələrin, minarəli məscid və mədrəsələrin, anbarlar və s.-nin qalıqları var.
Mənbə
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. ISBN .
İstinadlar
- Minorsky, Vladimir (1977). Studies in Caucasian history. Cambridge University Press. p. 67. ISBN 0521057353.
- "დმანისის ნაქალაქარი [Dmanisi site]". საქართველო: ენციკლოპედია: ტ.2 [Encyclopaedia Georgia, vol. 2] (in Georgian). Tbilisi. 2012. pp. 460–461.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Dmanisi deqiqlesdirme Dmanisi Tbilisiden 85 km cenub serqde Masavera ve Pinezauri caylarinin qovusdugu yerde arxeoloji abide 1936 37 ci illerde ilk qazintilar aparilmis L V Musxelisvili 1960 ci ilden davam etdirilmisdir V V Caparidze D D Kopaliani ve b Erken Paleolit dovru gol cokuntulerinden das emek aletleri ile yanasi 1991 2002 ci illerde Homo ergaster Homo erectus ve Homo habilis Homo rudolfensis 1 8 1 7 mln il evvel cizgileri olan 5 kelle askar edilmisdir Son Tunc ve Erken Demir dovrune aid tapintilar da var Tarixi Gurcustan erazileriQedim Dmanisi seheriUmumi melumatlarOlke GurcustanBolge Dmanisi belediyyesiXeritede yeriDmanisi Vikianbarda elaqeli mediafayllar VI VII esrlerde kend dairesinin merkezi olan Dmaniside yepiskop kafedrasi yerlesirdi IX esrde erebler XI esrde ise selcuqlar terefinden tutulmusdu X XI esrlerde sehere cevrilmis XI XIII esrlerde ciceklenme dovrunu yasamisdir 1123 cu ilde Qurucu David seheri isgal etmisdi bu zaman sonuncu selcuqi hokmdari Sultan Sencer 1118 57 hakimiyyetde idi Teymurun yurusu zamani dagidilmis XIV esrin sonu XV esrin evvellerinde tenezzule ugramis kende cevrilmisdir XVIII esrde lezgilerin basqinlarindan sonra terk edilmisdir Dmanisinin mohkemlendirilmis hissesinin sahesi 13 hektardir onun cenub qerbinde icqala ve saray tikilileri XIII esr yerlesir Seherde hamamlar yeralti yol kiremit damli ve kerpic dosemeli evler kilse mescid medrese ve s qaliqlari corekbisirme sobalari dulus demir ve suse emalatxanalari mezarliqlar tedqiq edilmisdir 1244 cu ilden burada zerbxana movcud olmusdur Seherden cenubdaki muselman ve xristian qebirlerinden ibaret mezarliq torpaq ve das qebirler XII XIV esrler Son Tunc ve Erken Demir dovru qebirlerinin uzerinde yerlesir Tapintilara sikkeler suse qablar ve bilerzikler yerli ve getirilme saxsi qablar monoxrom ve polixrom sirli qablar gilden sferokonuslar coxsayli kitabe ve relyefler gumus ve qizil bezek esyalarindan ibaret define aiddir Seher yerinde qala darvazalarinin ve das dosenmis kucelerin minareli mescid ve medreselerin anbarlar ve s nin qaliqlari var MenbeAzerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi ISBN 978 9952 441 00 0 IstinadlarMinorsky Vladimir 1977 Studies in Caucasian history Cambridge University Press p 67 ISBN 0521057353 დმანისის ნაქალაქარი Dmanisi site საქართველო ენციკლოპედია ტ 2 Encyclopaedia Georgia vol 2 in Georgian Tbilisi 2012 pp 460 461