Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Dirilmə (rus. Воскресение) — Lev Tolstoyun ilk dəfə 1899 – cu ildə nəşr edilmiş sonuncu romanı. Bu roman eyni zamanda Tolstoyun sağlığında nəşr edilmiş sonuncu böyük əsəridir. Əsər ilk dəfə Niva həftəlik jurnalında hissələr şəklində nəşr edilmişdir.
| Dirilmə | |
|---|---|
| rus. Bоскресение | |
 | |
| Müəllif | Lev Tolstoy |
| Janrlar | sosial roman[d] |
| Orijinalın dili | rus dili |
| Ölkə | |
| Orijinalın nəşr ili | 1899 |
| Əvvəlki | Anna Karenina |
| Elektron versiya | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tolstoy bu əsərində insanlar tərəfindən hazırlanmış qanunların həmişə qüsurlu olduğunu və kilsə təşkilatlarının ikiüzlülüyünü çatdırmağa çalışmışdır. Bu əsərdə də, digər romanlarında olduğu kimi, yazıçını maraqlandıran əsas məsələ insan məsələsidir. Əgər "Hərb və Sülh" romanında Tolstoy "xalq fikrini", "Anna Karenina"da "ailə fikrini" əsas götürmüşdüsə, "Dirilmə"də onu cəmiyyət məsələsi düşündürür və öz qəhrəmanlarını cəmiyyət fonunda təsvir edir. Onun qəhrəmanlarının başına gələn fəlakətlər ilk növbədə onların yaşadıqları cəmiyyətlə, bürokratik dövlət sisteminin yaratmış olduğu həyatla bağlanılır.
Məzmunu
Əsərdə iki həyat sferası təsvir olunur: onlardan biri təbiət, digəri isə cəmiyyətdir. Təbiət insanın mahiyyətinə tam uyğun gələn sferadır: həm təbiəti, həm də insanları Allah yaratmışdır və onlar arasına heç bir ziddiyyət yoxdur. İnsan öz əzəli təbiətinə uyğun hərəkət etdiyi təqdirdə səhvlərə yol vermir, onun ruhu sağ və salamat olur. Elə ki, insan öz təbii mahiyyətindən deyil, ictimai dəyərlər və normalardan çıxış edərək hərəkət edir, onda o fəlakətə düşar olur, səhvlərə yol verir, ruhi cəhətdən ölür.
Romanın əvvəlində verilmiş təbiət təsviri, şəhərdə azın gəlməsi də məhz bu ideyanı açıqlayır. Burada şəhər təbiətin əksi və cəmiyyətin simvolu kimi verilir. İinsanlar şəhər deyilən bu məkanlara bir yerə yığışara torpağı daş və qranitlə, binalarla örtmüş və sanki onun əsas missiyasını, bitirmək və yerinə yetirmək qabiliyyətini əlindən almaq istəyirlər. Lakin insanlar heç vəchlə torpağın əsas mahiyyətini, onun canlı həyatın mənbəyi və həmişə diri olmasını məhv də bilmirlər.
İnsan da torpaq kimidir. Onun da əsas missiyası və mahiyyəti daim həyata can atmasında, ruhi cəhətdən daim diri olmasındadır. Lakin şəhər və cəmiyyət insanı da torpaq kimi, bu dirilik və həyat mahiyyətindən məhrum etməyə çalışır, nəticədə isə sonacan bu məqsədə nail ola bilməsə də, onu, yəni insanı təhrif edir, dəyişir, öz özünə yad bir vəziyyətə salır. Romanın əsas mövzusu da bundan ibarətdir: təbiətən saf, ruhən təmiz yaranmış insan cəmiyyətin təsiri altında ruhən ölü vəziyyətə düşür, lakin onun ruhu heç vaxt sonacan ölmür, dirilir və inan öz əzəli ahiyətinə qayıdır. Bu mahiyyətin ifadəsini Tolstoy dində, Allaha etiqadda görür.
Tənqidçilərin mövqeyi
Tolstoyun bu əsəri böyük həvəslə gözlənilirdi. Tənqidçilərdən biri iyirmi beş ildən sonra Tolstoyun qısa hekayə deyil, tam həcmli roman yazdığın eşitdikdə "biz hamımız çox şadıq" deyə qeyd etmişdi. "Sanki Allah onu getdikcə daha çox mükafatlandırır!" Roman "Anna Karenina" və "Hərb və sülh"lə müqayisədə daha çox nüsxə ilə satılmışdır. Lakin bu ilkin uğur idi, çünki bu gün "Dirilmə" Tolstoyu digər romanları ilə müqayisədə o qədər də məşhur və tələb olunan deyil.
Bəzi tədqiqatçılar deyirlər ki, "Dirilmə"nin personajları sanki bir dəfəyə düşünülmüşdür və bu personajlarda Tolstoyun əvvəlki əsərlərinin personajlarında olduğu kimi detallar və əlavələr çatışmır. Bu dəyərləndirməyə görə, Tolstoy detallardan daha çox estetik keyfiyyətə fikir vermişdir.
Roman nəşrindən sonra senzuranın da ciddi tənqidlərinə məruz qalmışdır. Tam və dəyişdirilməmiş mətn 1936 – cı ilə kimi nəşr edilməmişdir. Naşirlər sanki Tolstoy əsərin müəllif hüquqlarını onlara veribmiş kimi istədikləri əlavələri edirdilər. Bundan sonra Tolstoy əsərin müəllif hüquqlarını Kanadaya köçməyə ümid edən barışçılara vermişdir.
Adaptasiyalar
Əsərin opera adaptasiyaları İtaliya bəstəkarı , Slovakiya bəstəkarı və ABŞ bəstəkarı tərəfindən gerçəkləşdirilmişdir. Bundan əlavə, romanın motivləri əsasında bir çox filmlər çəkilmişdir. Onlardan 1915 – ci ildə çəkdiyi "Katyuşa Maslova", 1960 – cı ildə Mixail Şveytserin Yevgeni Matveyev, Tamara Semina və Pavel Mssalski ilə birgə istehsal etdiyi filmləri göstərmək olar. Lakin mövzuyla bağlı ən məşhur film Samuel Qoldvinin 1934 – cü ildə istehsal edilmiş ingilis dilli "Dirilmə" filmidir. "Dirilmə 2001" filmi isə P.& V. Taviani tərəfindən çəkilmişdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Ernest J. Simmons, Introduction to Tolstoy's Writings http://www.ourcivilisation.com/smartboard/shop/smmnsej/tolstoy/chap12.htm 2010-11-27 at the Wayback Machine
Xarici keçidlər
- Lev Tolstoy. Dirilmə bax / rus dilindən tərc. ed. M. Rzaquluzadə, C.Məcnunbəyov. Bakı: Şərq-Qərb, 2007.- 478.
- Dirilmə — Lev Nikolayeviç Tolstoy
- parlaqimzalar.az
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Dirilme rus Voskresenie Lev Tolstoyun ilk defe 1899 cu ilde nesr edilmis sonuncu romani Bu roman eyni zamanda Tolstoyun sagliginda nesr edilmis sonuncu boyuk eseridir Eser ilk defe Niva heftelik jurnalinda hisseler seklinde nesr edilmisdir Dirilmerus BoskresenieMuellif Lev TolstoyJanrlar sosial roman d Orijinalin dili rus diliOlke Rusiya imperiyasiOrijinalin nesr ili 1899Evvelki Anna KareninaElektron versiya Vikianbarda elaqeli mediafayllar Tolstoy bu eserinde insanlar terefinden hazirlanmis qanunlarin hemise qusurlu oldugunu ve kilse teskilatlarinin ikiuzluluyunu catdirmaga calismisdir Bu eserde de diger romanlarinda oldugu kimi yazicini maraqlandiran esas mesele insan meselesidir Eger Herb ve Sulh romaninda Tolstoy xalq fikrini Anna Karenina da aile fikrini esas goturmusduse Dirilme de onu cemiyyet meselesi dusundurur ve oz qehremanlarini cemiyyet fonunda tesvir edir Onun qehremanlarinin basina gelen felaketler ilk novbede onlarin yasadiqlari cemiyyetle burokratik dovlet sisteminin yaratmis oldugu heyatla baglanilir MezmunuEserde iki heyat sferasi tesvir olunur onlardan biri tebiet digeri ise cemiyyetdir Tebiet insanin mahiyyetine tam uygun gelen sferadir hem tebieti hem de insanlari Allah yaratmisdir ve onlar arasina hec bir ziddiyyet yoxdur Insan oz ezeli tebietine uygun hereket etdiyi teqdirde sehvlere yol vermir onun ruhu sag ve salamat olur Ele ki insan oz tebii mahiyyetinden deyil ictimai deyerler ve normalardan cixis ederek hereket edir onda o felakete dusar olur sehvlere yol verir ruhi cehetden olur Romanin evvelinde verilmis tebiet tesviri seherde azin gelmesi de mehz bu ideyani aciqlayir Burada seher tebietin eksi ve cemiyyetin simvolu kimi verilir Iinsanlar seher deyilen bu mekanlara bir yere yigisara torpagi das ve qranitle binalarla ortmus ve sanki onun esas missiyasini bitirmek ve yerine yetirmek qabiliyyetini elinden almaq isteyirler Lakin insanlar hec vechle torpagin esas mahiyyetini onun canli heyatin menbeyi ve hemise diri olmasini mehv de bilmirler Insan da torpaq kimidir Onun da esas missiyasi ve mahiyyeti daim heyata can atmasinda ruhi cehetden daim diri olmasindadir Lakin seher ve cemiyyet insani da torpaq kimi bu dirilik ve heyat mahiyyetinden mehrum etmeye calisir neticede ise sonacan bu meqsede nail ola bilmese de onu yeni insani tehrif edir deyisir oz ozune yad bir veziyyete salir Romanin esas movzusu da bundan ibaretdir tebieten saf ruhen temiz yaranmis insan cemiyyetin tesiri altinda ruhen olu veziyyete dusur lakin onun ruhu hec vaxt sonacan olmur dirilir ve inan oz ezeli ahiyetine qayidir Bu mahiyyetin ifadesini Tolstoy dinde Allaha etiqadda gorur Tenqidcilerin movqeyiKitabin azerbaycanca 2015 ci il nesrinin uz qabigi Tolstoyun bu eseri boyuk hevesle gozlenilirdi Tenqidcilerden biri iyirmi bes ilden sonra Tolstoyun qisa hekaye deyil tam hecmli roman yazdigin esitdikde biz hamimiz cox sadiq deye qeyd etmisdi Sanki Allah onu getdikce daha cox mukafatlandirir Roman Anna Karenina ve Herb ve sulh le muqayisede daha cox nusxe ile satilmisdir Lakin bu ilkin ugur idi cunki bu gun Dirilme Tolstoyu diger romanlari ile muqayisede o qeder de meshur ve teleb olunan deyil Bezi tedqiqatcilar deyirler ki Dirilme nin personajlari sanki bir defeye dusunulmusdur ve bu personajlarda Tolstoyun evvelki eserlerinin personajlarinda oldugu kimi detallar ve elaveler catismir Bu deyerlendirmeye gore Tolstoy detallardan daha cox estetik keyfiyyete fikir vermisdir Roman nesrinden sonra senzuranin da ciddi tenqidlerine meruz qalmisdir Tam ve deyisdirilmemis metn 1936 ci ile kimi nesr edilmemisdir Nasirler sanki Tolstoy eserin muellif huquqlarini onlara veribmis kimi istedikleri elaveleri edirdiler Bundan sonra Tolstoy eserin muellif huquqlarini Kanadaya kocmeye umid eden bariscilara vermisdir AdaptasiyalarEserin opera adaptasiyalari Italiya bestekari Slovakiya bestekari ve ABS bestekari terefinden gerceklesdirilmisdir Bundan elave romanin motivleri esasinda bir cox filmler cekilmisdir Onlardan 1915 ci ilde cekdiyi Katyusa Maslova 1960 ci ilde Mixail Sveytserin Yevgeni Matveyev Tamara Semina ve Pavel Mssalski ile birge istehsal etdiyi filmleri gostermek olar Lakin movzuyla bagli en meshur film Samuel Qoldvinin 1934 cu ilde istehsal edilmis ingilis dilli Dirilme filmidir Dirilme 2001 filmi ise P amp V Taviani terefinden cekilmisdir Hemcinin baxEtirafIstinadlarErnest J Simmons Introduction to Tolstoy s Writings http www ourcivilisation com smartboard shop smmnsej tolstoy chap12 htm 2010 11 27 at the Wayback MachineXarici kecidlerLev Tolstoy Dirilme bax rus dilinden terc ed M Rzaquluzade C Mecnunbeyov Baki Serq Qerb 2007 478 Dirilme Lev Nikolayevic Tolstoy parlaqimzalar az