Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dinlərin birliyi Bəhai dinində əsas prinsiplərdən biridir və iddia olunur ki, dünya dinləri fundamental olaraq birdir. Bu prinsipə əsasən dünya dinlərinin təlimləri eyni İlahi Qüvvə tərəfindən irəlilədilən vahid planın parçalarıdır. Bu təlim, Bəhai dinində "Allahın birliyi" və "bəşəriyyətin birliyi" ilə yanaşı əsas təlimlərindən biridir.
Bəhai təlimlərinə görə, Allahın ancaq bir dini var və bu din bəşəriyyət yetkinləşdikcə və anlayış səviyyəsi artıqca Allah tərəfindən insanlığa peyğəmbərlər vasitəsilə tədricən açılır. Bəhai yazılarına görə, dini təlimlər arasındakı zahiri fərqlər ona görədir ki, vəhylər dövrün və ərazinin şəraitinə uyğun nazil edilib.
Bəhai yazılarına görə, Məzhərlərin (Peyğəmbərlərin) mahiyyəti iki tərəflidir: insani və ilahi. İlahi tərəf onunla bağlıdır ki, onların hər biri eyni Allah tərəfindən göndərilir və Allahın təlimlərini bəyan edirlər. Bu baxımdan onların hamısı sanki eyni və birdir. Bununla belə onların hər biri fərqli şəxsiyyətlərdir və fərqli adlarla tanınıblar. Hər biri müəyyən missiya ilə gəlir və hər birinin ilahi vəhydə öz payı vardır.
Bəhai dininin peyğəmbəri Bəhaullah iddia edir ki, Budda, İsa, Məhəmməd kimi ilahi tərbiyəçilərdən sonra, bu dövr üçün Allahın peyğəmbəridir, lakin ümumiyyətlə sonuncu deyil.
Dinlərin birliyi
Bəhai təlimlərinə görə din eyni Allah tərəfindən müxtəlif peyğəmbərlər vasitəsilə müxtəlif dövrlərdə, fərqli ərazilərdə tədricən vəhy olunub. Beləliklə, Bəhai təlimləri qəbul edir ki, dinin təməli eynidir və fərqli dinlər Allahın tək dininin tarix boyu olan mərhələləri və sabit təkamülünün göstəriciləridir.
Proqressiv vəhy barədə Bəhai konsepsiyası vurğulayır ki, Allah öz İradəsini insanlığa peyğəmbərlər vasitəsilə vəhy etməkdə müntəzəm və periodikdir. Bəhai lüğətində peyğəmbər sözü əvəzinə daha çox Məzhər sözü istifadə olunur. Məzhərlər insanlarla əhd qurur və dini təlim ortaya çıxarırlar. Bəhai yazılarına əsasən, vəhy prosesi heç vaxt kəsilmir, davamlı və ardıcıl dinlərin ümumi mövzuları Allahın Məzhərləri tərəfindən təkmilləşdirmə tendensiyası üzrə yaradılır və Allahın hər Məzhəri əvvəlki ilə müqayisədə daha böyük ölçüdə "ilahi həqiqət" gətirir. Məzhərlər tərəfindən açılan bu vəhylər arasındakı fərqlər Məzhərlərin xüsusiyyətlərinə ilə yox, bəzi dünyəvi, ictimai və insan faktorları ilə bağlıdır. Bu fərqlər Məzhərlərin gəldiyi dövrün şəraiti və insanlığın ruhani qabiliyyəti ilə bağlıdır. Bəhai təlimlərində bildirilir ki, dini təlimlərin müəyyən aspektləri mütləq olması ilə yanaşı, bəzi aspektləri də nisbidir; məsələn, bütün dini təlimlərdə dürüstlük bəyənilir, oğurluq isə pislənir, lakin boşanma kimi müxtəlif sosial təsisatlarla bağlı hər dini təlimdə fərqli qanunlar ola bilər. Dini təlimlər arasındakı bu cür fərqlər, Bəhai dininə görə, zəruri olub, çünki insanlıq yavaş-yavaş və mərhələli olaraq birliyin ailə formasından tayfalara, daha sonra xalqlara doğru təkamül edib.
Dini həqiqət onu qəbul edənə münasibətdə nisbidir, mütləq deyil; Peyğəmbərlərlər hər bir peyğəmbər tərəfindən yenilənən əbədi əxlaqi və ruhani həqiqətləri elan etməklə yanaşı, həmin vəhyləri bəşəriyyətin həmin peyğəmbərin vaxtındakı özünəməxsus ruhi və maddi təkamülünü əks etdirməsi üçün dəyişirdilər. Bəhai baxışına görə, insanlığın ruhani potensialı və həssaslığının yüksəlməsinə müvafiq olaraq ruhani həqiqətlərin izahı da tədricən dəyişmişdir.
Peyğəmbərlərin birliyi
Bəhai dinində "peyğəmbər" sözünün yerini "Allahın məzhəri" kəlməsi tutur. Allahın məzhərləri insan mənəviyyatının və sivilizasiyanın inkişafı və kamilləşməsi üçün insanlar arasında ilahi sifətləri əks etdirən silsilə şəxslərdir. Allahın məzhərləri insanlıq üçün Allahı tanımağa yeganə qapıdır və onlar Allahın sifətlərini fiziki dünyada əks etdirən mükəmməl güzgülərdir. Bəhai təlimlərinə görə, insanlığın irəliləməsinin hərəkətverici qüvvəsi silsilə Allah məzhərlərinin gəlişi olmuşdur.
Bəhai inancına görə, bütün Allah məzhərləri eyni Allahdandır və eyni ruhani və metafiziki təbiətə malikdi və onlar arasında mütləq bərabərlik var. Bəhaullah izah edir ki, Allahın məzhərləri və onların təlimləri arasındakı fərqlər ortaya çıxdıqları sivilizasiyanın dəyişən ehtiyacları və qabiliyyətləri ilə əlaqədardır, vaciblik və ya təbiətcə birinin digərindən fərqli mərhələdə olması ilə bağlı deyil.
Allahın məzhərləri "bir və eyni" olmağı öyrədirdilər və öz aralarında isə həm birlik məqamı, həm də məxsusilik məqamları vardır. Bu mənada Allahın məzhərlərinin hamısı Allah və onun bəndələri arasında vasitəçi olmaqla eyni məqsədi həyata keçirir və eyni funksiyanı yerinə yetirirlər. Bu yola Allahın hər məzhəri öz dövrünün insanlarının ehtiyac və mədəniyyətinlərinə uyğun dəyişikliklər etməklə Allah kəlamını izhar edir və eyni dini öyrədir. Bəhaullah yazır ki, əgər hər bir Allah məzhəri eyni ilahi sifətlərə malikdirlərsə, onların hər birinə əvvəlkilərin ruhani "qayıdış"ı kimi baxıla bilər. Allahın məzhərlərinin birliyi barədə Bəhai inancı eyni ruhun müxtəlif dövrlərdə və müxtəlif bədənlərdə yenidən dünyaya gəlməsini (reinkarnasiya) nəzərdə tutmur. Bəhai baxışına görə, Allahın müxtəlif məzhərlərinin hər biri ayrı şəxsdir və hər birinin ayrı individual reallıqları var idi. Onların birliyinin mənası budur ki, Allahın məzhərləri Allahın keyfiyyətərini eyni dərəcədə izhar etmiş və vəhy almışlar.
Bütün Allah məzhərlərinin kimliyi bilinmir, lakin Bəhaullah və Əbdül-Bəha onlardan bir neçəsinin şəxsiyyətinə istinad etmişlər. Onlara daxildir: Adəm, Nuh, Krişna, Musa, İbrahim, Zərdüşt, Budda, İsa və Məhəmməd. Bura Bab və Bəhaullah da daxil edilmişdir. Beləliklə, dinlər tarixi hər bir Məzhərin öz dövrünə və coğrafiyasına uyğun gələn daha geniş və kamil vəhy nazil etdiyi silsilə periodlar və ya dövrlər olaraq şərh olunur.
Bəhailər insanın ruhani təkamül prosesində Bəhaullahın vəhyinin Allahın yol göstərməsində sonuncu mərhələ olmasını iddia etmirlər. Bəhai Yazıları əmin edir ki, 1000 ildən sonra Allahın başqa bir Məzhəri insanlığı növbəti pilləyə çıxartmaq üçün göndəriləcək.
Relyativizm
Bəhai dininin təməl prinsiplərindən biri budur ki, ruhani həqiqət mütləq yox nisbidir. Müxtəlif dünya dinlərinin təlimləri həqiqətin müxtəlif üzləridir.
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- "Smith, Peter (2008). An Introduction to the Baha'i Faith. pp. 124–125. Cambridge: Cambridge University Press". 2021-05-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-05-02.
- "Hatcher, W.S.; Martin, J.D. (1998). The Bahá'í Faith: The Emerging Global Religion. p. 82. San Francisco: Harper & Row". 2022-03-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-05-02.
- "Hatcher, W.S.; Martin, J.D. (1998). The Bahá'í Faith: The Emerging Global Religion. p. 73. San Francisco: Harper & Row". 2022-03-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-05-02.
- "Smith, Peter (2008). An Introduction to the Baha'i Faith. p. 109. Cambridge: Cambridge University Press". 2021-05-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-05-02.
- "Smith, Peter (2008). An Introduction to the Baha'i Faith. p. 108. Cambridge: Cambridge University Press". 2021-05-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-05-02.
- "Smith, Peter (2000). A concise encyclopedia of the Bahá'í Faith. pp. 276–277. Oxford: Oneworld Publications". 2022-03-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-05-05.
- "Lundberg, Zaid (May 1996). Baha'i Apocalypticism: The Concept of Progressive Revelation. Department of History of Religion at the Faculty of Theology, Lund University". 2010-09-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-05-05.
- "Cole, Juan (1982). "The Concept of Manifestation in the Bahá'í Writings". Bahá'í Studies. monograph 9: 1–38". 2019-05-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-05-27.
- "Hatcher, W.S.; Martin, J.D. (1998). The Bahá'í Faith: The Emerging Global Religion. p. 118. San Francisco: Harper & Row". 2021-05-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-05-27.
- "Hatcher, W.S.; Martin, J.D. (1998). The Bahá'í Faith: The Emerging Global Religion. p. 115. San Francisco: Harper & Row". 2021-05-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-05-27.
- "Hatcher, W.S.; Martin, J.D. (1998). The Bahá'í Faith: The Emerging Global Religion. pp. 116–117. San Francisco: Harper & Row". 2021-05-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-05-27.
- "Smith, Peter (2000). A concise encyclopedia of the Bahá'í Faith. p. 231. Oxford: Oneworld Publications". 2022-03-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-05-05.
- "Hatcher, W.S.; Martin, J.D. (1998). The Bahá'í Faith: The Emerging Global Religion. p. 128. San Francisco: Harper & Row". 2021-05-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-05-27.
- "McMullen, Michael D. (2000). The Baha'i: The Religious Construction of a Global Identity. p. 7. Atlanta, Georgia: Rutgers University Press". 2021-05-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-05-28.
- "Smith, Peter (2000). "metaphysics: relativism". A Concise Encyclopedia of the Bahá'í Faith. Oxford: Oneworld Publications. p. 245". 2022-03-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-05-05.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dinlerin birliyi Behai dininde esas prinsiplerden biridir ve iddia olunur ki dunya dinleri fundamental olaraq birdir Bu prinsipe esasen dunya dinlerinin telimleri eyni Ilahi Quvve terefinden ireliledilen vahid planin parcalaridir Bu telim Behai dininde Allahin birliyi ve beseriyyetin birliyi ile yanasi esas telimlerinden biridir Behai telimlerine gore Allahin ancaq bir dini var ve bu din beseriyyet yetkinlesdikce ve anlayis seviyyesi artiqca Allah terefinden insanliga peygemberler vasitesile tedricen acilir Behai yazilarina gore dini telimler arasindaki zahiri ferqler ona goredir ki vehyler dovrun ve erazinin seraitine uygun nazil edilib Behai yazilarina gore Mezherlerin Peygemberlerin mahiyyeti iki tereflidir insani ve ilahi Ilahi teref onunla baglidir ki onlarin her biri eyni Allah terefinden gonderilir ve Allahin telimlerini beyan edirler Bu baximdan onlarin hamisi sanki eyni ve birdir Bununla bele onlarin her biri ferqli sexsiyyetlerdir ve ferqli adlarla taniniblar Her biri mueyyen missiya ile gelir ve her birinin ilahi vehyde oz payi vardir Behai dininin peygemberi Behaullah iddia edir ki Budda Isa Mehemmed kimi ilahi terbiyecilerden sonra bu dovr ucun Allahin peygemberidir lakin umumiyyetle sonuncu deyil Dinlerin birliyiBehai Ibadet Evinin sutununda bir cox dinlerin simvolu Behai telimlerine gore din eyni Allah terefinden muxtelif peygemberler vasitesile muxtelif dovrlerde ferqli erazilerde tedricen vehy olunub Belelikle Behai telimleri qebul edir ki dinin temeli eynidir ve ferqli dinler Allahin tek dininin tarix boyu olan merheleleri ve sabit tekamulunun gostericileridir Proqressiv vehy barede Behai konsepsiyasi vurgulayir ki Allah oz Iradesini insanliga peygemberler vasitesile vehy etmekde muntezem ve periodikdir Behai lugetinde peygember sozu evezine daha cox Mezher sozu istifade olunur Mezherler insanlarla ehd qurur ve dini telim ortaya cixarirlar Behai yazilarina esasen vehy prosesi hec vaxt kesilmir davamli ve ardicil dinlerin umumi movzulari Allahin Mezherleri terefinden tekmillesdirme tendensiyasi uzre yaradilir ve Allahin her Mezheri evvelki ile muqayisede daha boyuk olcude ilahi heqiqet getirir Mezherler terefinden acilan bu vehyler arasindaki ferqler Mezherlerin xususiyyetlerine ile yox bezi dunyevi ictimai ve insan faktorlari ile baglidir Bu ferqler Mezherlerin geldiyi dovrun seraiti ve insanligin ruhani qabiliyyeti ile baglidir Behai telimlerinde bildirilir ki dini telimlerin mueyyen aspektleri mutleq olmasi ile yanasi bezi aspektleri de nisbidir meselen butun dini telimlerde durustluk beyenilir ogurluq ise pislenir lakin bosanma kimi muxtelif sosial tesisatlarla bagli her dini telimde ferqli qanunlar ola biler Dini telimler arasindaki bu cur ferqler Behai dinine gore zeruri olub cunki insanliq yavas yavas ve merheleli olaraq birliyin aile formasindan tayfalara daha sonra xalqlara dogru tekamul edib Dini heqiqet onu qebul edene munasibetde nisbidir mutleq deyil Peygemberlerler her bir peygember terefinden yenilenen ebedi exlaqi ve ruhani heqiqetleri elan etmekle yanasi hemin vehyleri beseriyyetin hemin peygemberin vaxtindaki ozunemexsus ruhi ve maddi tekamulunu eks etdirmesi ucun deyisirdiler Behai baxisina gore insanligin ruhani potensiali ve hessasliginin yukselmesine muvafiq olaraq ruhani heqiqetlerin izahi da tedricen deyismisdir Peygemberlerin birliyiBehai dininde peygember sozunun yerini Allahin mezheri kelmesi tutur Allahin mezherleri insan meneviyyatinin ve sivilizasiyanin inkisafi ve kamillesmesi ucun insanlar arasinda ilahi sifetleri eks etdiren silsile sexslerdir Allahin mezherleri insanliq ucun Allahi tanimaga yegane qapidir ve onlar Allahin sifetlerini fiziki dunyada eks etdiren mukemmel guzgulerdir Behai telimlerine gore insanligin irelilemesinin hereketverici quvvesi silsile Allah mezherlerinin gelisi olmusdur Behai inancina gore butun Allah mezherleri eyni Allahdandir ve eyni ruhani ve metafiziki tebiete malikdi ve onlar arasinda mutleq beraberlik var Behaullah izah edir ki Allahin mezherleri ve onlarin telimleri arasindaki ferqler ortaya cixdiqlari sivilizasiyanin deyisen ehtiyaclari ve qabiliyyetleri ile elaqedardir vaciblik ve ya tebietce birinin digerinden ferqli merhelede olmasi ile bagli deyil Allahin mezherleri bir ve eyni olmagi oyredirdiler ve oz aralarinda ise hem birlik meqami hem de mexsusilik meqamlari vardir Bu menada Allahin mezherlerinin hamisi Allah ve onun bendeleri arasinda vasiteci olmaqla eyni meqsedi heyata kecirir ve eyni funksiyani yerine yetirirler Bu yola Allahin her mezheri oz dovrunun insanlarinin ehtiyac ve medeniyyetinlerine uygun deyisiklikler etmekle Allah kelamini izhar edir ve eyni dini oyredir Behaullah yazir ki eger her bir Allah mezheri eyni ilahi sifetlere malikdirlerse onlarin her birine evvelkilerin ruhani qayidis i kimi baxila biler Allahin mezherlerinin birliyi barede Behai inanci eyni ruhun muxtelif dovrlerde ve muxtelif bedenlerde yeniden dunyaya gelmesini reinkarnasiya nezerde tutmur Behai baxisina gore Allahin muxtelif mezherlerinin her biri ayri sexsdir ve her birinin ayri individual realliqlari var idi Onlarin birliyinin menasi budur ki Allahin mezherleri Allahin keyfiyyeterini eyni derecede izhar etmis ve vehy almislar Butun Allah mezherlerinin kimliyi bilinmir lakin Behaullah ve Ebdul Beha onlardan bir necesinin sexsiyyetine istinad etmisler Onlara daxildir Adem Nuh Krisna Musa Ibrahim Zerdust Budda Isa ve Mehemmed Bura Bab ve Behaullah da daxil edilmisdir Belelikle dinler tarixi her bir Mezherin oz dovrune ve cografiyasina uygun gelen daha genis ve kamil vehy nazil etdiyi silsile periodlar ve ya dovrler olaraq serh olunur Behailer insanin ruhani tekamul prosesinde Behaullahin vehyinin Allahin yol gostermesinde sonuncu merhele olmasini iddia etmirler Behai Yazilari emin edir ki 1000 ilden sonra Allahin basqa bir Mezheri insanligi novbeti pilleye cixartmaq ucun gonderilecek RelyativizmBehai dininin temel prinsiplerinden biri budur ki ruhani heqiqet mutleq yox nisbidir Muxtelif dunya dinlerinin telimleri heqiqetin muxtelif uzleridir IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Smith Peter 2008 An Introduction to the Baha i Faith pp 124 125 Cambridge Cambridge University Press 2021 05 08 tarixinde Istifade tarixi 2016 05 02 Hatcher W S Martin J D 1998 The Baha i Faith The Emerging Global Religion p 82 San Francisco Harper amp Row 2022 03 21 tarixinde Istifade tarixi 2016 05 02 Hatcher W S Martin J D 1998 The Baha i Faith The Emerging Global Religion p 73 San Francisco Harper amp Row 2022 03 21 tarixinde Istifade tarixi 2016 05 02 Smith Peter 2008 An Introduction to the Baha i Faith p 109 Cambridge Cambridge University Press 2021 05 08 tarixinde Istifade tarixi 2016 05 02 Smith Peter 2008 An Introduction to the Baha i Faith p 108 Cambridge Cambridge University Press 2021 05 08 tarixinde Istifade tarixi 2016 05 02 Smith Peter 2000 A concise encyclopedia of the Baha i Faith pp 276 277 Oxford Oneworld Publications 2022 03 26 tarixinde Istifade tarixi 2016 05 05 Lundberg Zaid May 1996 Baha i Apocalypticism The Concept of Progressive Revelation Department of History of Religion at the Faculty of Theology Lund University 2010 09 18 tarixinde Istifade tarixi 2016 05 05 Cole Juan 1982 The Concept of Manifestation in the Baha i Writings Baha i Studies monograph 9 1 38 2019 05 17 tarixinde Istifade tarixi 2016 05 27 Hatcher W S Martin J D 1998 The Baha i Faith The Emerging Global Religion p 118 San Francisco Harper amp Row 2021 05 14 tarixinde Istifade tarixi 2016 05 27 Hatcher W S Martin J D 1998 The Baha i Faith The Emerging Global Religion p 115 San Francisco Harper amp Row 2021 05 14 tarixinde Istifade tarixi 2016 05 27 Hatcher W S Martin J D 1998 The Baha i Faith The Emerging Global Religion pp 116 117 San Francisco Harper amp Row 2021 05 14 tarixinde Istifade tarixi 2016 05 27 Smith Peter 2000 A concise encyclopedia of the Baha i Faith p 231 Oxford Oneworld Publications 2022 03 26 tarixinde Istifade tarixi 2016 05 05 Hatcher W S Martin J D 1998 The Baha i Faith The Emerging Global Religion p 128 San Francisco Harper amp Row 2021 05 14 tarixinde Istifade tarixi 2016 05 27 McMullen Michael D 2000 The Baha i The Religious Construction of a Global Identity p 7 Atlanta Georgia Rutgers University Press 2021 05 08 tarixinde Istifade tarixi 2016 05 28 Smith Peter 2000 metaphysics relativism A Concise Encyclopedia of the Baha i Faith Oxford Oneworld Publications p 245 2022 03 26 tarixinde Istifade tarixi 2016 05 05 Xarici kecidler