Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dinamit — Nitroqliserinin diatomitə hopturulması ilə hazırlanan partayıçı növü. Dinamit İsveçli kimyaçı Alfred Nobel tərəfindən 1866-cı ildə kəşf edilmişdir. Nobel 1867-ci ildə dinamitin patentini əldə etmişdir. Adətən dinamitlər 20 sm uzunluğunda və 2.5 sm genişliyində olur və çubuqlar şəklində istehsal edilir. Ancaq müxtəlif məqsədlər üçün istifadə edilən, müxtəlif ölçülü dinamit növləridə vardır.
İstifadə sahələri
Dinamitin əsas istifadə sahələri inşaat, mədən sənayəsi və dağıntı üçün istifadə olunur amma son illərdə daha üstün xüsusiyyətlərə sahib partlayıcıların bazara çıxarılması ilə istifadəsi azalmışdır. Hal hazırda, əsasən su altı dağıntılar törətmək və digər sahələrdə əlavə partlayıcı kimi istifadə olunur .
Dinamit bəzi silahlı qüvvələr tərəfindən, düşməni yavaşlatmaq məqsədilə yol və körpülərin istifadəsiz hala salınması zamanı istifadə olunur.
Kassalar kimi zirehli əşya və ya otaqlarin partladılmasında dinamit yox, dinamitin qaynadılmasından əmələ gələn mayenin üstündəki nitrogliserin qaymağı istifadə olunur.
Tərkibi
Dinamit, 3 ölçü nitrogliserin, 1 ölçü diatomit ve kiçik miqdarda sodiyum karbonatın qarışdırılması ilə əldə olunur. Xəmir halında olan məhlul silindir vəziyyətinə gətirilir və kağıza bükülür. Nitrogliserinin saf halı quvvətli şoka (ani hərəkətə)qarşı çox həssasdır. Bu hadisə daşınma zamanı təhlükəni artırır. Diatomite ilə adsorbsiya edildikdə nitrogliserinin yaratdığı təhlükə azalır.
Tarixi
Dinamit, qara barıtdan daha güçlü ve istifadəsi təhlüksəsiz olan ilk partlayıcı idi. Bazara çıxmasından dərhal sonra barıt və nitrogliserin təhlükəsiz bir seçim kimi görünmüşdü. Nobel ixtirasının patent hüquqlarını çox ciddi qorumuş və qeyri-qanuni istehsalat həyata keçirən zavodların fəaliyyətinin dayandırılmasına nail olmuşdur. Nobelin müdaxilələrinə baxmayaraq bəzi fabriklər çox az dəyişdirilmiş bir formula istifadə edərək öz dinamitlərini istehsal etmişdir. Nobel dinamit vasitəsilə böyük sərvət qazanmış və Nobel mükafatının əsasını qoymuşdur.
1940-cı illərdən sonra dünyanın ən böyük dinamit idxalçısı Cənubi Afrika idi. De Beers 1902-ci ildə Sommerset Westdə (Qərbi Somerset) bir zavod qurmuşdur. Bu zavod sonralar Afrika Partlayıcı və Kimya sənayəsi adlı qurum tərəfindən idarə edilməyə başlanmışdır. Ölkədəki böyük dinamit tələbinin səbəbi Witwatersrand və onun ətrafındakı qızıl mədənləri idi.
Dinamitin mənfi xüsusiyyətlərindən biri istehsalat zamanı yaranan təhlükə idi. 1960-cı illərdə Somerset Westdə iki böyük partlayış olmuşdur. Bu partlayışlarda insan itkisi yaşanmasına baxmayaraq zavodun strukturu və ətrafdakı ağacların təziqi azaltması daha böyük fəlakətin qarşısını almışdır. 1985-ci ildə zavodun fəaliyyəti dayandırıldı.
Dinamit sözü köhnə Yunan dilində güc mənasına gələn δυναμις (dunamis) və ιτης (-itēs) şəkilçisindən yaranmışdır.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dinamit Nitroqliserinin diatomite hopturulmasi ile hazirlanan partayici novu Dinamit Isvecli kimyaci Alfred Nobel terefinden 1866 ci ilde kesf edilmisdir Nobel 1867 ci ilde dinamitin patentini elde etmisdir Adeten dinamitler 20 sm uzunlugunda ve 2 5 sm genisliyinde olur ve cubuqlar seklinde istehsal edilir Ancaq muxtelif meqsedler ucun istifade edilen muxtelif olculu dinamit novleride vardir Dinamitin yerlesdirilmesi Istifade saheleriDinamitin esas istifade saheleri insaat meden senayesi ve daginti ucun istifade olunur amma son illerde daha ustun xususiyyetlere sahib partlayicilarin bazara cixarilmasi ile istifadesi azalmisdir Hal hazirda esasen su alti dagintilar toretmek ve diger sahelerde elave partlayici kimi istifade olunur Dinamit bezi silahli quvveler terefinden dusmeni yavaslatmaq meqsedile yol ve korpulerin istifadesiz hala salinmasi zamani istifade olunur Kassalar kimi zirehli esya ve ya otaqlarin partladilmasinda dinamit yox dinamitin qaynadilmasindan emele gelen mayenin ustundeki nitrogliserin qaymagi istifade olunur TerkibiDinamit 3 olcu nitrogliserin 1 olcu diatomit ve kicik miqdarda sodiyum karbonatin qarisdirilmasi ile elde olunur Xemir halinda olan mehlul silindir veziyyetine getirilir ve kagiza bukulur Nitrogliserinin saf hali quvvetli soka ani herekete qarsi cox hessasdir Bu hadise dasinma zamani tehlukeni artirir Diatomite ile adsorbsiya edildikde nitrogliserinin yaratdigi tehluke azalir TarixiDinamit qara baritdan daha guclu ve istifadesi tehluksesiz olan ilk partlayici idi Bazara cixmasindan derhal sonra barit ve nitrogliserin tehlukesiz bir secim kimi gorunmusdu Nobel ixtirasinin patent huquqlarini cox ciddi qorumus ve qeyri qanuni istehsalat heyata keciren zavodlarin fealiyyetinin dayandirilmasina nail olmusdur Nobelin mudaxilelerine baxmayaraq bezi fabrikler cox az deyisdirilmis bir formula istifade ederek oz dinamitlerini istehsal etmisdir Nobel dinamit vasitesile boyuk servet qazanmis ve Nobel mukafatinin esasini qoymusdur 1940 ci illerden sonra dunyanin en boyuk dinamit idxalcisi Cenubi Afrika idi De Beers 1902 ci ilde Sommerset Westde Qerbi Somerset bir zavod qurmusdur Bu zavod sonralar Afrika Partlayici ve Kimya senayesi adli qurum terefinden idare edilmeye baslanmisdir Olkedeki boyuk dinamit telebinin sebebi Witwatersrand ve onun etrafindaki qizil medenleri idi Dinamitin menfi xususiyyetlerinden biri istehsalat zamani yaranan tehluke idi 1960 ci illerde Somerset Westde iki boyuk partlayis olmusdur Bu partlayislarda insan itkisi yasanmasina baxmayaraq zavodun strukturu ve etrafdaki agaclarin teziqi azaltmasi daha boyuk felaketin qarsisini almisdir 1985 ci ilde zavodun fealiyyeti dayandirildi Dinamit sozu kohne Yunan dilinde guc menasina gelen dynamis dunamis ve iths ites sekilcisinden yaranmisdir Istinadlar